1. Het Groene Hart: bodemdaling
en CO2 uitstoot – een Rli advies
Krijn Poppe
Probus Zuidplas, 1 juni 2021

2. Krijn J. Poppe
 (Bedrijfs)econoom EUR-1981
 Research Manager LEI / Wageningen
Economic Research 1981-2020
 Raadslid Raad voor de leefomgeving en
infrastructuur
(foto: Fred Ernst)
 Lid Provinciale Adviescommissie voor de Leefomgeving Zuid-Holland
 Voorzitter Agro-Expert Raad Flevoland
 Bestuurslid SKAL (Certificeringsorganisatie Biologische Landbouw)
 Oud Secretaris-Generaal EAAE, nu secretaries EAAEP Foundation die publicaties van
de EAAE (Europese landbouweconomen) uitgeeft (ERAE, EuroChoices, Q Open)
 Oud Chief Science Officer Ministerie van LNV
 Mede-eigenaar van een familie akkerbouwbedrijf te Zoutelande
 Officier in de Orde van Oranje-Nassau, Fellow EAAE, Honorary member AES

3. Kansen voor remming van bodemdaling in
veenweidebieden: voorbeeld het Groene Hart

5. Bodemdaling zorgt voor veel problemen:
• Verlies aan natuur- en waterkwaliteit
• Verzilting en opbarsting
• CO2-uitstoot; Klimaatwet
95% < uitstoot in 2050
• Stijgende kosten waterbeheer
• Verslechtering veiligheid

6. Bevindingen
• Omslag nodig van ontwatering naar vernatting
• Boeren op veen blijft mogelijk, wel aanpassingen nodig
• Onvoldoende nationale sturing op aanpak bodemdaling
• Uitvoering: top-down en bottom-up aanpak versterken elkaar niet
• Financiering: kosten en baten van bodemdaling onduidelijk; CO2-
beprijzing kan bijdragen aan oplossing
• Kennis: tekort, versnippering en kennisbehoefte als ‘uitvlucht’

7. Conclusie
• Huidige aanpak leidt tot grotere problemen en hogere kosten in de toekomst
• Doorgaan op pad van ontwatering en bodemdaling
onverantwoord
• Terugdringing van bodemdaling onvermijdelijk
met oog op klimaatverplichtingen
• Ontbreken nationale doelstelling bodemdaling
onbegrijpelijk, nationaal én internationaal
Nationale sturing nodig op het verminderen
van bodemdaling in veenweidegebieden

8. Kosten-effectiviteit van CO2 reductie

9. Kosten van hoger waterpeil voor boeren

10. Aanbeveling 1 – beleidskader en doelen
Stuur gericht op afname van de bodemdaling, stel hiertoe een streefdoel
van 70% bodemdalingsreductie in landelijke veengebieden in 2050, en een
tussendoel van 50% in 2030, als onderdeel van een nationaal beleidskader
bodemdaling.
• In 2030 bezien of verplicht
doel 2050
• Oog voor lokale verschillen
• Doelen wettelijk vastleggen
• Beleidskader bodemdaling in
Omgevingsvisie

11. Aanbeveling 2 – uitvoering
Werk bij de uitvoering van de bodemdalingsaanpak gebiedsgericht samen,
maar doe dit binnen het nationaal beleidskader.
• Uitvoering in en vanuit gebieden
• Tafels binnen 2 jaar aan de slag
• Provincies stellen uitvoerings-
tafels in en maken
zoneringskaarten
• Waterschappen onmisbaar voor
goed bodemdalingsbeleid

12. Aanbeveling 3 – financiën
Breng kosten en baten in beeld, zet CO2-beprijzing in, stel een
omschakelingspremie beschikbaar en financier herinrichting van
veenweidegebieden.
Grote gevolgen voor agrariërs:
• Vernatting van percelen
• Aanpassingen bedrijfsvoering
Landbouw blijft mogelijk
Randvoorwaarden op orde:
CO2-beprijzing, vergoedingen,
omschakelingspremie

13. Aanbeveling 4 – kennis
Zorg voor een solide kennisbasis bodemdaling; monitor bodemdaling met
een meetnetwerk en faciliteer voorlichting aan boeren.
• Nationale Informatievoorziening Bodemdaling
• Monitoring landelijke doelen
bodemdaling + doelen CO2 via
uitbreiding meetnetwerk
• Adviespunt voor agrariërs

14. krijn.poppe@wur.nl
www.wur.nl
kjpoppe@hccnet.nl
Dank voor
uw aandacht