2. In samenwerking met: In opdracht van:
Case study - Tilburg
Wielsbeke Venlo
Oostrozebeke Leuven Heerlen
Ingelmunster Roosendaal Tilburg Sittard
Izegem Geleen
Roeselare Maastricht
Genk
3. Aanleiding:
Interregproject ‘Toepassing functioneel groen’
Luchtgroen
Klimaatgroen
Sociaal groen
Vraag:
Op welke wijze kunnen toepassingen van functioneel groen
bijdragen aan een verbetering van de relatie tussen het spoor en
de stad in relatie tot reizen en stedelijk wonen?
Deelnemende gemeenten aan het Interregproject
Wielsbeke Venlo
Oostrozebeke Leuven Heerlen
Ingelmunster Roosendaal Tilburg Sittard
Izegem Geleen
Roeselare Maastricht
Genk
21. de betekenis van de van het karakter van de
maatregel. ingreep
Nummer en titel maatregel
... Opwaarderen bestaande situatie
rdt Icoonweergave van de
Nieuwe ontwikkelingen
de maatregel
Proces
dt.
Tijdelijk
Behoud
Eenvoudig, Strategisch,
korte termijn lange termijn
Waardering
aan Beleving vanuit trein Beleving vanuit de stad Sociaal maatschappelijk
en
er-
oe-
en. betekenis kleur icoon:
Economische waarde Ecologische waarde Klimaat
opwaarderen huidige situatie
nieuwe ontwikkeling
tijdelijke functie
van
ect behouden van groenstructuren
gel.
procesmatige maatregel
betekenis vorm icoon:
Referentie beeld 1 Referentie beeld 2 Referentie beeld 3
Strategisch : lange termijn
Eenvoudig : korte termijn
!
FACTSHEET
22. 11. Laten begroeien van geluidsschermen
Geluiddschermen langs het spoor zijn vaak hoog en
niet erg fraai. Daar waar geen begroeiing is, staan vaak Opwaarderen bestaande situatie
‘tags’ en lelijke graffiti op de muur. Begroeiing is dus Nieuwe ontwikkelingen
een oplossing om geluidsschermen op een mooie en
Proces
relatief goedkope wijze in te pakken om ongewenste
effecten zoals graffiti te voorkomen. Tijdelijk
Behoud
Strategisch : lange termijn
Eenvoudig : korte termijn
Waardering
Beleving vanuit trein Beleving vanuit de stad Sociaal maatschappelijk
• Vanuit de trein zie je vooral veel graffiti, • De klimop tegen de geluidsschermen werkt • Van graffiti gaat vaak een gevoel van
deze maatregel heeft voor treinreizigers goed tegen graffiti. onveiligheid uit. Het tegengaan van graffiti
alleen voordeel als ook de binnenkanten • Het spoor wordt op mooie groene wijze zal het gevoel van veiligheid vergroten,
van geluidschermen begroeid worden met afgeschermd van de stad. zonder dat een buurt daadwerkelijk veiliger
klimop. Zodra dit het geval is, krijgt deze wordt.
maatregel een waardering van vijf sterren.
Economische waarde Ecologische waarde Klimaat
• Dit zal (gevoel van) veiligheid van de • Klimop heeft een groot voordeel, deze soort • Nieuw groen biedt verkoeling in verder
verbinding tussen stad en land verhogen, bloeit laat in het seizoen en heeft juist dan versteende omgeving. Effect zal niet al te
waardoor benutting van de zone eerder een belang voor insecten en vogels groot zijn
plaats zal vinden. Economisch effect zal
alleen plaatsvinden als deze maatregel
complementair is aan andere maatregelen.
MAATREGEL
Klimop op de geluidswallen komt niet tot aan de Dit geluidsscherm is helemaal volgroeid met
bovenkant, waardoor op de kale plekken graffiti klimop en straal een oase van groen uit.
wordt gespoten.
23. 6. Bewoners betrekken bij de groene inrichting
Doordat bewoners direct belang hebben bij een pret-
Opwaarderen bestaande situatie
tige leefomgeving, zullen er mensen zijn die zich graag
een stukje van de openbare ruimte toe-eigenen. Ze Nieuwe ontwikkelingen
kunnen hier dan tuinieren en het stukje onderhouden. Proces
Deze groep bewoners moet hierin aangemoedigd en
gefaciliteerd worden. Tijdelijk
Behoud
Strategisch : lange termijn
Eenvoudig : korte termijn
Waardering
Beleving vanuit trein Beleving vanuit de stad Sociaal maatschappelijk
• Zodra stukken openbaar groen verfraaid • Zodra stukken openbaar groen verfraaid • Gezamenlijke verantwoordelijkheid versterkt
worden zal dat de beleving vanuit de
trein verhogen. Deze maatregel wordt
worden zal dat de beleving vanuit de
stad verhogen. Deze maatregel wordt
SCHOOL
de sociale cohesie in een buurt. Dit heeft
gevolgen voor het gevoel van veiligheid en
gewaardeerd met drie sterren, in deze gewaardeerd met drie sterren, in deze de criminaliteit in een buurt.
waardering is uitgegaan van een veelvuldige waardering is uitgegaan van een veelvuldige
toepassing van de maatregel toepassing van de maatregel
Economische waarde Ecologische waarde Klimaat
• Door bewoners te betrekken wordt niet • Geen direct voordeel, alleen als bewoners • Het betrekken van bewoners heeft geen
alleen het gebruik van het groen geborgd, actief betrokken raken bij beheer. invloed.
ook zullen kosten voor beheer en onderhoud
omlaag gaan. Producten uit het gebied
kunnen worden geoogst en in een lokale
economie een plek krijgen. Mogelijk kunnen
vanuit het groen ondernemingen ontspringen
(eten in de kas, stadsboerderij).
MAATREGEL
24. 10. Groenverbindingen dwars op het spoor ontwikkelen 11. Laten
De vergroening in de lengterichting van het spoor leent Geluiddscherm
Opwaarderen bestaande situatie
zich ervoor om ook de dwarsverbindingen op het spoor niet erg fraai. D
aan te sterken. Een aaneenrijging van groen vergroot Nieuwe ontwikkelingen ‘tags’ en lelijke
de biodiversiteit en geeft de stad structuur. een oplossing
Proces
relatief goedko
Tijdelijk effecten zoals
Behoud
Strategisch : lange termijn
Eenvoudig : korte termijn
Waardering Waardering
Beleving vanuit trein Beleving vanuit de stad Sociaal maatschappelijk Beleving vanuit
• Her en der zijn dwarsverbindingen zichtbaar, • Door dwarsverbindingen te vergroenen • Het groen in de wijken geeft meer allure • Vanuit de tr
hierdoor wordt de groenbeleving van de stad wordt vanuit de stad de relatie gelegd met de aan de wijk, maar is vaak niet inzetbaar als deze maatr
robuuster. spoorzone. recreatieve verbinding. alleen voord
• Vanuit de stad wordt het groen als robuuster van geluids
ervaren als verschillende dwarsverbindingen klimop. Zod
groen zijn. maatregel e
Economische waarde Ecologische waarde Klimaat
Economische w
• Vaak is er weinig ruimte in de bestaande • Ecologische ontsluiting van soorten die • Het betreft hier de aanplant van nieuw
stad waardoor de groenverbindingen voorkomen in het spoorgebied. groen, veelal in een sterk versteende • Dit zal (gev
meestal kleinschalig zijn. Bovendien is het omgeving. Hierdoor zal het effect op klimaat verbinding t
dan niet ten behoeve van recreatief gebruik, groot zijn. Niet alleen wordt het vormen van waardoor b
maar ter vergroening van straten. Het hitte voorkomen, maar ook wordt de stad plaats zal v
economisch effect zal voornamelijk zitten in vanuit het groen verkoeld. Bovendien wordt alleen plaat
het verhogen van de waarde van vastgoed. deze ‘klimaatverandering’ benut, aangezien complemen
Dit effect zal voornamelijk plaatsvinden in het zal leiden tot een energiebesparing voor
wijken waar groen afwezig is en waar daar de huishoudens aanpalend aan het groen.
wel behoefte aan bestaat.
MAATREGEL
Klimop op de geluid
bovenkant, waardoo
Ringbaan west in Tilburg heeft groene structuren dwars op wordt gespoten.
het spoor.
25. 12. Geveltuintjes maken
Zodra er zorg voor geveltuintjes wordt gedragen, ge-
Opwaarderen bestaande situatie
ven ze op eenvoudige wijze flair aan de straat. Het
verwijderen van drie stoeptegels is al genoeg om bij- Nieuwe ontwikkelingen
voorbeeld een blauwe druif, enkele tulpenbollen en wat
Proces
kruiden in te planten.
Tijdelijk
Behoud
Strategisch : lange termijn
Eenvoudig : korte termijn
Waardering
Beleving vanuit trein Beleving vanuit de stad Sociaal maatschappelijk
• Ookal lijkt het een kleine ingreep, zodra • Ookal lijkt het een kleine ingreep, zodra • Geveltuinen vereisen onderhoud op straat
geveltuintjes op grote schaal worden geveltuintjes op grote schaal worden door de bewoners zelf. Hiermee zal het
toegepast, heeft het grootse invloed op de toegepast, heeft het grootse invloed op de buurcontact toenemen en daarmee de
groenbeleving van de stad. En hierdoor groenbeleving van de stad. sociale cohesie
tevenst zichtbaar vanuit de trein.
Economische waarde Ecologische waarde Klimaat
• Geveltuinen verkoelen huizen, bedrijven • Voordelen als verbetering luchtkwaliteit, • Verkoeling van groen direct bij de bron heeft
en kantoren, die als warmtebron voor een biodiversiteit, afvangen fijnstof, een waardevol effect op het tegengaan van
groot deel verantwoordelijk zijn voor het hitte energiebesparing (isolatie), geluidsdemping het hitte-eiland.
eiland stad. Dit leidt tot kostenbesparing en vergroening van de leefomgeving.
(minder gebruik airco).
26. 17. Ontwikkelen groene ontmoetingsplekken
Een groene omgeving is niet alleen gezond maar kan
Opwaarderen bestaande situatie
ook sociale contacten bevorderen doordat het een
ontmoetingsplek en/of een verblijfsplek wordt. Een Nieuwe ontwikkelingen
groene ontmoetingsplek in de stad is prettig om te
Proces
verblijven.
Tijdelijk
Behoud
Strategisch : lange termijn
Eenvoudig : korte termijn
Waardering
Beleving vanuit trein Beleving vanuit de stad Sociaal maatschappelijk
• Indien deze groene plekken zichtbaar zijn, • Succesvolle groene plekken hebben een • Groene ontmoetingsplekken verleiden
verlevendigt en vergroent dit het beeld vanuit grote meerwaarde voor gebruikers en mensen om naar buiten te gaan. Sociale
de trein. omwonenden, met name in de zomer. cohesie in een buurt zal toenemen en de
gezondheid zal er (licht) bij gebaat zijn
Economische waarde Ecologische waarde Klimaat
• Groen nodigt uit tot verblijf. Groene • Leveren bij goede inrichting en beheer • Groene ontmoetingsplekken worden
ontmoetingsplekken, eventueel werkplekken voordelen ivm toename diversiteit gecreerd in een verder versteende
in het groen, biedt mogelijkheden tot omgeving. Het effect op klimaat zal groot
economische benutting. Dit kan door zijn, temeer daar omheen kantoorgebouwen
aanvullende faciliteiten aan te bieden (wifi) staan. Deze zullen verkoeld worden door het
(horeca). geplande groen.
P P
28. !
SCHOOL
SCHOOL
!
P P P P
P P P P
P !P P P
SCHOOL
SCHOOL !
!
!
SCHOOL
P P P P
P P P ! P
SCHOOL
SCHOOL
! !
! ! P P P P ! P P P P SCHOOL
!
P P P P P P P P
P P P P
P P P P P
SCHOOL P
!
P P P P
SCHOOL SCHOOL
! SCHOOL
SCHOOL
SCHOOL
! P P P P
SCHOOL !
P P P P
SCHOOL P P P P
P P P P
SCHOOL
SCHOOL
SCHOOL
! P P P P
OL
!
P P P P
P P P P P P P P
P P P P
SCHOOL
29. P P P P
SCHOOL
!
!
P
P P P P
SCHOOL
! !
SCHOOL
P P P P P
!
SCHOOL SCHOOL
P P P P
SCHOOL
! !
MAATREGELEN
OP KAART P
P
P
P
P
P
P
P
SCHOOL !
SCHOOL
30. !
P P P P
SCHOOL
!
! P P P P
SCHOOL
P P P P
SCHOOL
!
P P P P
! P
P P P P
P P P P P P P
P SCHOOL
P P !P
P HOOL
SC
P P P P
MAATREGELEN
OP KAART
SCHOOL
31. !
P P P P
P P P ! P
SCHOOL
SCHOOL ! P
SCHOOL
SCHOOL
!
!
P SCHOOL
P P P
SCHOOL
! !
P P P P P P P P
SCHOOL SCHOOL
MAATREGELEN
OP KAART
32. SCHOOL ! SCHOOL
P P P
! ! !
! !
SCHOOL
P P P P P P P P P P P P
P P P
SCHOOL SCHOOL SCHOOL
SCHOOL SCHOOL
!
P P P P
SCHOOL
33. Spoorlijn benutten als groene
structuurdrager (oost-west)
!
Meer verschillend groen in het
gebied Sp
str
P
!
! Inventarisen groen behoeften
Me
Spoorlijn benu
! omwonenden
ge
structuurdrage
SCHOOL
!
Bewoners betrekken bij de Meer verschill
! Inv
Spoorlijn benutten als groe
groene inrichting ! (oost-west
gebied om
structuurdrager
!! SCHOOL
SCHOOL
!
SCHOOL
! Inventarisenin
Groene gebieden gebruiken voor benutten als groene groen Be
Spoorlijn Meer verschillend g
SCHOOL
! omwonenden
educatieve doeleinden structuurdrager (oost-west)
gebied gr
! SCHOOL !!
ALGEMENE
Groenverbindingen dwars !op het groene groenBewoners betr
Meer verschillend in Shet
Spoorlijn benutten als Inventarisen groenLL behoeft
CHOO
Gr
MAATREGELEN gebied
!
structuurdrager (oost-west)
spoor ontwikkelen omwonenden
SCHOO
SCHOOL inricht
groene ed
SCHOOL
SCHOOL
! SCHOOL !!
34. Opdrachtgever:
Opdrachtnemer:
Datum:
Dit product is ontwikkeld als onderdeel van het interregproject
“Toepassing Functioneel Groen, luchtgroen klimaatgroen sociaal groen”.
Binnen dit, door Europa en Provincies gesteunde, project werken 14
Belgische en Nederlandse steden samen aan de ontwikkeling van
kennis over en de toepasbaarheid van groen voor de luchtkwaliteit, de
klimaatsveranderingen en stedelijke leefkwaliteit.
Financiers: