vendlindja ne kohet me te hershme

1. 
Nëntema: Vendlindja në kohët më të hershme
Anëtarët: Koralda Basha (Lider)
Sara Hajdari
Sindi Paja
Gledisa Beqiri
Bruno Guga
Gejsi Toska

2. 
 Të njohim historinë e vendlindjes në kohët më të
hershme.
 Të mësojmë kur daton fillimi I jetës njerëzore në
territoret shqiptare dhe në qytetin e Elbasanit.
 Të njohim paraardhësit tanë dhe banorët e hershëm të
qytetit të Elbasnit.
 Të mësojmë më shumë mbi historinë e pellazgëve dhe
ilirëve.
Objektivat:

3. Burimi I informacionit
Internet:
http://sq.wikipedia.org
https://www.shqiperia.com/
http://oedsh.org/pdf/HistoriaePopullitShqiptar.pdf
http://feelalbania.blogspot.com/p/fillimet-e-
qytetit.html

4. *
*Gjurmët më të hershme të qenies së njeriut në territorin
e Shqipërisë shfaqen në periudhën musteriane, që i
përket paleolitit të mesëm (100,000-30,000 vjet më
parë). Këto përfaqësohen nga vegla prej stralli të
punuara mirë, me forma tipike musteriane, të cilat i kanë
shërbyer njeriut primitiv për procese të ndryshme pune
që lidheshin drejtpërdrejtë me sigurimin e ushqimit të tij
të përditshëm. Të tilla vegla, si prefëse, kruese,
gërryese, etj., janë gjetur, deri më sot, në stacionin
prehistorik të Xarës në rrethin e Sarandës, në stacionin e
Kryegjatës, në afërsi të Apolonisë (Fier) dhe në stacionin
e Gajtanit në rrethin e Shkodrës. Tipi fizik I njeriut në
këtë kohë ishte ai I neandertalit.

5. OBJEKTET ARKEOLOGJIKE TE PERIUDHES SE PALEOLITIT :
OBJEKTE PREJ GURI STRALLI

6. Vegla pune prej stralli (kruese,prerese,shpuese,
gerryese)

7. *Gjate paleolitit te larte (30,000 – 10,000 vjet p.K) pati nje
shtrirje me te madhe te vendbanimeve ne gjithe territorin e
Shqiperise, si ne Xare, Konispol, Shen Marine, Kryegjate, Rreza
e Dajtit, Gajtan etj. Ne keto vendbanime jane gjetur fosile
kafshesh, mbeturina te zjarrit, si dhe vegla pune prej stralli, te
cilat deshmojne per persosjen e teknikes se punimit te veglave
te punes. Kjo u shoqerua me ndryshimin e pershkallezuar te
vete njeriut, i cili u shkeput perfundimisht nga bota e kafsheve,
duke forumuar homo sapiens-in (njeriun e sotem).
*Territori i vendit tone vazhdoi te banohej edhe gjate epokes se
mezolitit (gurit te mesem 10,000-7000 vjet p.K ) dhe kjo
deshmohet dhe nga mbeturinat e veprimtarise njerezore ne
shpellen e Konispolit, nga vendbanimi i Vlushes (Skrapar) dhe i
Kryegjates. Ne keto stacione jane zbuluar vegla stralli me forma
tipike mezolitike.

8. *
Objekte guri të lëmuar Objekte druri dhe kocke
Objekte briri

9. Janë zbuluar e gërmuar një numër i madh vendbanimesh neolitike me
shtrirje gati në tërë territorin e Shqipërisë, si në Maliq, në Cakran, në
Vashtëmi, në Burimas, në Podgorie, në Barç e në Dërsnik të rrethit të
Korçës, në Kamnik të Kolonjës, në Blaz e Nezir të Matit, në Cakran të
Fierit, në Burim, në Gradec e në Cetush të Dibrës, në Kolsh të Kukësit,
në Rajcë e në Rashtan të Librazhdit e nga gjetje të rastit në pika të
tjera. Më mirë është njohur e studiuar pellgu i Korçës, i cili gjatë
epokës prehistorike ka pasur kushte shumë të mira gjeoklimatike. Jeta
në Shqipëri gjatë neolitit u zhvillua në kushte shumë të përshtatshme
natyrore. Klima e ftohtë dhe e lagësht e paleolitit, e cila kishte filluar
që në mezolit t’i lëshonte vendin një klime më të butë, tani merr pak
a shumë karakterin e klimës së sotme. Si rrjedhim edhe flora e fauna
thuajse nuk ndryshojnë prej asaj të ditëve tona.

10. Ojektet Arkeologjike te periudhes Neolitike :
Neoliti I hershem
Neoliti I mesem
Neoliti I vone

11. PELLAZGËT
 'Pellazgët janë sipas mitologjise greke (të trashëguar
nga populli para-helen pellazg), "Pelasgus" ishte njeriu
i parë... pelargu ose njerëzit që jetonin nëpër pellgje (sea
people); ishin një popull i lashtë indo-evropian që sipas disa
shkrimeve antike të lëna nga (Homeri,
Herodoti, Tukididi etj.) jetonin në pellgun e Egjeut dhe në
bregdetin perëndimor të Azisë së Vogël, në Peloponez, në
Greqinë Qendrore, në Thesali dhe në afërsi të këtyre
viseve.
 Në mesin e mijëvjecarit të tretë dhe në fillim të mijëvjecarit
te dytë para Krishtit erdhën nga stepat e Lindjes grupe të
reja popujsh që merreshin me blegtori. Këtu u përzien me
banorët vendas dhe kështu u krijua bashkësia e re kulturore
e Gadishullit Ballkanik.Kjo popullsi mendohet të jetë
popullsia e lashtë pellazge. Gjuha e tyre
quhet pellazgjishtja. Sipas shumë studiuesve shqiptarë e të
huaj, pellazgët ishin parardhësit e ilirëve.

12. *
*Ilirët ishin popull i lashtë i Gadishullit Ballkanik dhe
paraardhësit e popullit shqiptar. Disa historianë besojnë se
ilirët ishin trashëgimtarët e vetëm të pellazgëve.
*Në shek. e II dhe III p.e.s. fisi ilir i ardianëve krijuan një
mbretëri me qendër Shkodrën. Pas pushtimeve romake në
fillim të v.III mbretëria ilire u kufizua me gjysmën e saj
veriore.
*Sipas Herodotit trojet e ilirëve shtriheshin në shek e 5
p.e.r nga Adriatiku në Morava në lindje dhe përkatësisht
deri Etsch në perëndim.

14. *
*Albanët
*Arbërit
*Ardianët
*Atintanët
*Dalmatët
*Dardanët
*Dasaretët
*Desidiatët
*Dokleatët
*Dorsejtë
*Enkelejtë
*Eordejtë
*Epiriotët
*Japigët
*Japodët
*Kaonët
*Labeatët
*Istrët
*Liburnët
*Mesapët
*Molosët
*Paionët
*Partinët
*Pirustët
*Penestët
*Taulantët
*Thesprotët

15. Fillimet e qytetit të Elbasanit.
 Historia e qytetit e ka zanafillën në
shekullin e II-të pas Krishtit. Në atë kohë
kjo qendër antike e ka nisur jetën e saj si
një pikë e intenerarit të “Via Egnatias” dhe
në shumë dokumente historike përmendet
me emrin “Skampis”. Ekzistenca e
“Skampis” si qendër është shumë e lidhur
me Via Egnatia. “Skampis” ka qenë në
kryqëzimin e arterieve që lidhin veriun me
jugun dhe lindjen me perëndimin. Duke
patur një pozitë të favorshme gjeografike
shpejt u kthye në stacion kryesor të rrugës
Egnatia dhe përmendet si qendër urbane,
ushtarake e peshkopale.

16. *
*Kalaja e qytetit datohet e ndërtuar në fund të shekullit të
III-të e fillimit të shekullit të IV (vitet 284 dhe 305) të
erës sonë, në kohën e sundimit të perandorit Dioklician.
Ajo është e ndërtuar tërësisht sipas teknikës Romane në
formë të një katërkëndëshi me dimension 308 x 348 m me
trashësi muri në nivelin e poshtëm 3 m. Nga jashtë
rrethohej me një hendek me gjerësi 11 m. Via Egnatia
kalon përmes kësaj kalaje. Mendohet se ky ndërtim është
bërë si fillim për strehimin e një legjioni, i cili duhet të
siguronte lëvizjen në rrugën Egnatia. Ky fakt vërtetohet
me ekzistencën e një guri mortor i legjionarit Mark Sabidi
i gjetur në vitin 1922, në të cilin pasi flitet për jetën e tij
përmendet dhe emri “Skamp”. Guri i takon shekullit të II-
të pas krishtit.

17. Shekullit V – VI
 Nga të dhënat historike tregohetse ” SKAMPINI”
gjatë shekullit të V-të kishte një zhvillim në të gjithë
fushat. Mbështetur në disa dokumenta të arkivit të
Muzeut të qytetit që bënin fjalë për ekzistencën e një
mozaiku në afërsi të rrapit , gjatë vitit 2007-2008 me
inisiativën e Bashkisë Elbasan në vendin e quajtur
Bezistani, u kryen gërmime në sipërfaqe relativisht të
kufizuar. Gërmimet në thellësi afro 2m nxorrën në
dritë një bazilikë e cila nga vlerat është e veçantë në
llojin e vet për mozaikun i cili me koloritin e tij e
dallon nga të tjerët. Interesante në këtë zbulim është
gjetja e një afresku të veçantë jo vetëm në Shqipëri
por edhe në të gjithë Europën që ka paraqitur interes
për shumë vizitorë brenda dhe jashtë vendit. Bazilika
i takon shek të V – VI pas Krishtit. Punimet
kërkuese arkeologjike në këtë objekt vazhdojnë.

18. • “Via Egnatia”, rrugë që është vazhdimi i Via Appias
fillon nga Roma antike deri në Brindisi. Në vendin
tonë kjo rrugë fillon me dy degëzime (respektivisht
në Apollonia dhe Dyrrahu), të cilat bashkohen me
“Skampis” në bregun e majtë të përroit të Zaranikës.
Më tutje ajo vazhdon në jug-lindje pikërisht në veri
të Ohrit dhe ka gjurmë të plota deri në Selanik e më
tutje Turqi. Kjo rrugë mendohet se është ndërtuar
midis viteve 146 - 120 p.e.s.
• Gjatë periudhës së dyndjeve barbare të shekullit të VI
e të VII dhe të migrimit Sllavo Bullgar rruga Egnatia
u bllokua, qyteti nuk përmendet më dhe njeh
shkatërrimin e tij.

19. Zbulohen afër mureve të Kalasë së
Elbasanit dy varre të lashta ilire
 Dy varret ilire që u
zbuluan afër mureve të
kalasë, sipas
specialistëve, do të jenë
objekt i ardhshëm i
studiuesve të fushës së
arkeologjisë.
 Ky është një zbulim i
rëndësishëm jo vetëm
për vendin tonë, por për
Ballkanin dhe më gjerë,
është një bazë shumë e
mirë për ngritjen e një
muzeu arkeologjik.

20.  Që në kohët antike, tempulli i 14
Marsit, festa e Ditës së Verës, ka
qenë në qytetin e Elbasanit. E
quajtur ndryshe si dita e largimit të
dimrit,.
Zanafillën, “Dita e Verës” e ka në
faltoren Zana e Çermenikës, e
ndërtuar në rrethinat e qytetit të
Elbasanit, e cila ishte perëndesha e
gjuetisë, pyjeve dhe e të gjithë
natyrës. Sipas gojëdhënës, kjo
zanë dilte nga faltorja e vet ditën e
14 marsit. E trashëguar brez pas
brezi, kjo festë popullore është një
ditë, e cila sot identifikon edhe
vetë qytetin e Elbasanit, i njohur
në Shqipëri për tradita të veçanta
kulturore.
Dita e Verës