Weitere ähnliche Inhalte Ähnlich wie FORMULATIONS USED IN BITES AND STINGS.pptx (20) Mehr von Dr komal Jadhav (20) Kürzlich hochgeladen (20) FORMULATIONS USED IN BITES AND STINGS.pptx1. COMMONLY USED YOGAS IN BITES AND STINGS
Dr. Komal M Jadhav
FINALyear PG Scholar
KAHER’s Shri BMK Ayurveda Mahavidyalaya
Belagavi
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 1
2. OBJECTIVES
Briefly will see the formulations which are used in insect, snake
bite, loota visha and other skin conditions in visha chikitsa kendra
papinseri, Kannur.
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 2
3. INTRODUCTION
• Papinseri visha chikitsa kendra mainly deals with bites, sting and skin
diseases.
• Some of the formulations which are mentioned in keraliya visha chikitsa
books were in practice.
• According to the etiology, dosha predominance we can use those
formulations in our practice..
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 3
4. YOGAS
LEPA
Eladi choorna
Shigrupunarnavadi choorna
Kottamaramachyadi
choorna
PRAKSHALANA
Kottamaramachyadi
choorna
Aragwadadi choorna
Triphala kashay
Nalpamaradi kashay
PROPRIETARY
Tab Septilin
Tab Alopegesic
Tab Histantin
GUTIKA
Dashanga gutika
Lasunadi gutika
Visha bilvadi gutika
Gopichandanadi gulika
CHOORNA
Avipatti choorna
Manibhadra choorna
KASHAY
Bilvachandanadi kashay/Lodrasitadi kashay
Neelitulasyadi kashay
Aragwadadi kashay
Syrup charmamrutam
Tookadhara
Lodrasevyadi agada/kashay
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 4
5. Bilvachandanadi kashay/Lodrasitadi kashay
DRAVYA RASA GUNA VIRYA VIPAKA KARMA
Lodra Kasaya,
Tikta
Laghu,
Ruksha
Sheeta Katu Kapha pitta hara, grahi
Chakshusya
Ushira Tikta, madhura Laghu, snigdha Sita Madhura Vishagna, vranaropan, visarpahar
Chandan Tikta,madhura Laghu,ruksha sheeta katu Raktha
doshahara,Dahahara,Varnya,Pittha
virechaka
Haridradwaya Tikta Ruksha,laghu Ushna Katu Krimigna, kusthagna
Sarala Katu, tikta,
madhur
Laghu, tikshna,
snigda
Udhna Katu Dustha vrana, kusta, shotha
Arka Katu, tikta Laghu, ruksha,
tikshna
Ushna Katu Vishagna, sophahar
Bilva Kashay, tikta Laghu, ruksha Usna Katu Sothahar, shulahar
Manjistha Madhura,tikta Guru,ruksha Uuhna Katu Varnya,vishaghna
Patalimoola Tikta, kashaya Laghu, ruksha Ushna Katu Shothahar, hrudya
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 5
Ref - Vishavaidya joshnika 6th chapter
mandalivisha prakaran
Indication – Mandali sarpa visha
6. Neelitulasyadi kashay
DRAVYA RASA GUNA VIRYA VIPAKA KARMA
Neeli Tikta Laghu, rooksha Ushna Katu Vishagna, kushtagna, vedanasthapana,rakthaprasadana
Tulasi Tikta, katu Laghu, rooksha Ushna Katu Vishagna, twakdoshahara, vedanasthapana,
rakthaprasadana
Nirgundi Katu ,tikta Laghu, rooksha Ushna Katu Kushtagna, vedanasthapana, rakthaprasadana
Trikatu Katu Tikshna,laghu Ushna Katu Deepana, shoolahar
Lasuna Amla varjitha pancha
rasa
Tikshna Ushna Katu Kushtagna, vedanasthapana, sophahara
Ashwagandha Tiktha, katu, madhura Laghu, snigdha Ushna Ushna Kushtagna,vedanasthapana, sophahara
Chandan Tikta,
Madhura
Laghu,
Ruksha
Sheetha Katu Kapha pittahara, varnya, dahaprashamana
Madhooka Madhura Guru, snigdha Sheeta Madhura Kandughna, vedanasthapana, sophahara
Tagar Tikta, katu kashaya Laghu, snigdha Ushna Katu Kaphavatahara, vishagna, kushtagna, vranaropanam
Kustha Tikta,katu,madhura Laghu, rooksha Ushna Katu Kaphavatahara, kushtagna, vedanasthapana
Sariva Madhur,tikta Guru,snigdha Sita Madhur Jvara,kandu,prameha,pradara,rakta roga,kushta,visha
Ishwarimoola Tikta, katu, kashaya Laghu , rooksha Ushna Katu Kaphavatahara, vishagna, vedhanasthapana, sophahara
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 6
Ref-Prayoga sammuchchay
Indication - Loota visha samanya chikitsa adhikar
8. 13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 8
INDICATION-आरग्वधादिर्जयदि छदिजक
ु ष्ठदिषज्वरान्|
कफ
ं कण्
डं प्रमेहं च िुष्टव्रणदिशोधनः
Reference A H SU 15/17
9. Lodrasevyadi agada/kashay
DRAVYA RASA GUNA VIRYA VIPAKA KARMA
Lodhra Kasaya,
Tikta
Laghu,
Ruksha
Sheeta Katu Kapha Pitta Hara, Grahi, Chakshusya
Sevya Tikta,
Madhura
Ruksha,
Laghu
Sheeta Katu Kapha Pitta ,Hara, Pachana, Stambana
Padmak Kashaya, Tikta Laghu Seeta Katu Kaphapittahara, vedanasthapana
Padmarenu Kasaya Ruksha Sheetha Madhura Pittahara Kshayahara ,Trishnagna, Varnya,
Kaleeyak Tikta
Kashaya
Laghu,
Ruksha
Sheeta Madhur
a
Kapha Vatahara, Vishgna, Krimighna,
Raktachandan Tikta,
Madhura
Guru,
Ruksha
Sheetha Katu Kapha Pitta Hara.
Kantapushpa Tikta,
Kasaya,
Madhura
Guru,
Ruksha
Sheetha Katu Kapha Pitta Hara
Dugdanika Tikta Laghu,
Ruksha
Sheetha Katu Kapha Pitta Hara, Vamaka, Vishghna
Mrunala Tikta
Kasaya,
Laghu,Sn
igdha,
Pichhila
Sheetha Madhura Pittahara, Dahahara, Mutrakrichahara, Chardigna
chandan Tikta,
Madhura
Laghu,
Ruksha
Sheetha Katu Kapha Pittahara, Varnya, Dahaprashamana
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 9
Indication – Loota visha
10. Syrup charmamrutam S/ Aragwada amrutadi kashay
DRAVYA RASA GUNA VIRYA VIPAKA KARMA
Aragwada Madhur, tikta Guru,
snigdha
Sita Madhur Krimi, kustha, vrana
Guduchi Kashaya, tikta,
katu, madhura
Laghu Ushna Madhura Tridosha shamaka, deepana, grahi, kandughna
Haritaki Pancharasa Guru,ruksha Ushna Madhura Shothhar, vednasthapana, vranasodhana,
vranaropana, balya, hrit & shonit sthaoana,
jwaraghna
Khadhir Tikta, kashay Laghu,
ruksha
Sita Katu Krimigna,kandughna, varnya, switrahar,
kusthagna
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 10
Ref – SAHASRAYOGA 3.kashaya yoga prakaranam
Indication – twaka vikar, amlapitta
11. Dashanga gutika
DRAVYA RASA GUNA VIRYA VIPAKA KARMA
Vacha Katu, Tikta Laghu, Tikshna Ushna Katu Deepani, Krimihara, Kaphahara,
Vatahara, Vaamak
Hingu Katu Tikshna Ushna Katu Hrudya, Krimigna, Vatakapha prashamana
Vidanga Katu, Tikta Laghu, Ruksha, Tikshna Ushna Katu Kriminashana, Vatakaphapaha
Saindhava Lavana Snigdha Shita Madhura Chakshushya, Hridya,
Gajapippali Katu Ruksha Ushna Katu Kaphahara, Vatahara, Agnivardhaka,
Patha Katu, Tikta Laghu, Tikshna Ushna Katu Raktashodak, Vishagna, Tridosha shaman,
Prativisha Katu, Tikta Laghu, Ruksha Ushna Katu Sangrahika, Kaphapittahara
Shunti Katu Laghu, Snigdha Ushana Madhura Hrudya, Vatakaphapaha
Maricha Katu, Tikta Laghu, Ruksha, Tikshna Ushana Katu Shleshmahara, Pittakara, Chedana.
Pippali Madhura, Katu,
Tikshna
Laghu, Snigdha Anushna Madhura Hrudya, Tridoshahara, Rasayana.
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 11
Ref- AST. HRU UTT 37 chapter
Indication – sarva keeta visha
12. Lasunadi gutika
DRAVYA RASA GUNA VIRYA VIPAKA KARMA
Lasuna Amla varja
pancharasa
Snigda, guru,
tikshna
ushna katu Vatkapha shamak
Haridra tikta Ruksha, laghu ushna katu Krimigna, kusthagna
Vacha Katu, Tikta Laghu, Tikshna Ushna Katu Deepani, Krimihara, Kaphahara,
Vatahara, Vaamak
Hingu Katu Tikshna Ushna Katu Hrudya, Krimigna, Vatakapha
prashamana
shunti Katu Laghu, Snigdha Ushana Madhura Hrudya, Vatakaphapaha
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 12
Indication- lootavisha
REF- Prayoga samuchayam – 8th chapt,loota samanya chikitsa
Kriya kaumudi – loota visha samanya chikitsa,537
13. Visha bilvadi gutika
DRAVYA RASA GUNA VIRYA VIPAKA KARMA
Bilwamoola Madhura guru Shita Madhura Deepan, pachan
Surasa pushpa Katu tikta Laghu, rukha Ushna Katu Agnivardhak,kusthagna
Devadaru Tikta Laghu, snigda Ushna Katu Shotagna, kandugna
Triphala pancharasa Ruksha, laghu Sita/ushna Madhura Shothagna, visarpahar
Trikatu Katu Tikshna,laghu Ushna Katu Deepana, shoolahar
Haridradwaya Tikta Ruksha,laghu Ushna Katu Krimigna, kusthagna
Bastamootra Katu,madhura Tiksha,ushna Ushna Katu Pachana,bhedhana
Patha Katu, Tikta Laghu, Tikshna Ushna Katu Raktashodak, Vishagna,
Tridosha shaman,
Nilini Tiktta Laghu Usna Katu keshya ,vishhara ,rechani ,
Ishwarimoola Tikta, katu,
kashaya
Laghu , rooksha Ushna Katu vishagna, vedhanasthapana,
sophahara
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 13
INDICATION- Snake bite, dooshivisha,
unkown bite, shatapadi bite, Honeybee sting
Ref – kriyakaumudi, uragavisha samanya chikitsa
prakarana 843-844 )
14. GOPICHANDANADI GUTIKA
Musta japapuspa Bruhati Vriber Amalaki twak nagakeshar maricha krishna jeerak
asalika shati lasun vacha chandan jatipatrika hingu elavalukam labanga rudraksha
bakuchi indrayava haritaki bibitaki usira dhanyak jyotismati badra shubti jeerak
madhurika vidanga bhoonimna haridra vanyajali yastimadhu devadaru shatapuspa
jatiphalam kustam akkikarva draksha elam sita khandasita kumkum karpoor
Bhavana dravya_karpoorvalli swaras, kaiderya patra swaras, brungaraj, tulasi, ghambir
swaras
Anupan-jeerak
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 14
Indication-jwar swas kas apasmar graha
balvisarpam
REFERENCE- Sahasrayogam,
vatiprakarana, Yogagrantham
15. Eladi choorna
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 15
INDICATION -
एलादिको िािकफौ दनहन्यादिषमेि च |
िणजप्रसािनः कण्
ड दिडकाकोठनाशनः ||
REFERENCE-Sushrut sutrastana
24/38
16. Shigrupunarnavadi choorna
DRAVYA RASA GUNA VIRYA VIPAKA KARMA
Shigru katu Ruksha,
tikshna, laghu
ushna katu Krimigna, vranahar, Vishagna, shoolahar
Punarnava Katu, kashay Laghu, ruksha ushna katu Raktashodhak, shophagna,
Vacha Katu, Tikta Laghu, Tikshna Ushna Katu Deepani, Krimihara, Kaphahara,
Vatahara, Vaamak
Chandan Tikta,madhura Laghu,ruksha sheeta katu Raktha doshahara,Dahahara,Varnya,Pittha
virechaka
Patha Katu, Tikta Laghu, Tikshna Ushna Katu Raktashodak, Vishagna, Tridosha shaman,
Ishwari moola Tikta, katu,
kashaya
Laghu , rooksha Ushna Katu vishagna, vedhanasthapana, sophahara
Yashti Madhura Guru ,snigdha sheeta Madhura
Raktaja vikara,Twak roga,
Kandughna.
shirisha Madhura, Tikta,
Kashaya.
Laghu, ruksha,
tikshna
Anushna Katu Visarpa, Kasa,Twaka roga, Shwasa,
Shotha
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 16
Ref – Prayoga sammuchchay
INDIACTION-Lepa- Shotha
17. Kottamaramachyadi choorna
DRAVYA RASA GUNA VIRYA VIPAKA KARMA
Kustha Katu, tikta, madhura Laghu Ushna Katu Pittashamana,Vishahara,Visarpaghna,Kushtag
hna,Kandu hara,Asrahara
Ushira Tikta, madhura Laghu,
snigdha
Sita Madhura Vishagna, Vranaropan, visarpahar
Nilimoola Tikta Laghu,
rooksha
Ushna Katu Vishagna, kushtagna,
vedanasthapana,rakthaprasadana
Gandhasara
(Chandana)
Tikta,
Madhura
Laghu,
Ruksha
Sheetha Katu Kapha Pittahara, Varnya, Dahaprashamana
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 17
18. Tab Septilin
DRAVYA RASA GUNA VIRYA VIPAKA KARMA
Maharasnadi
kwatha
Guduchi Kashaya, Tikta,
Katu, Madhura
Laghu Ushna Madhura Tridosha shamaka, deepana,
Grahi, Kandughna
Manjistha Kashay, tikta Guru, ruksha Ushna Katu Vishagna, varnya, vranahar
Amalaki pancharasa Ruksha, laghu Sita Madhura Shothagna, visarpahar
Shigru
Yastimadhu madhur Guru,snigdha Sita Madhur Vrana,Shotha,Visha,Daha,Rakt
apitta, Hridroga
Guggulu Tikta Katu
Madhur
Kashaya
Tikshna, sara,
suskma
Ushna Katu Medohara, Rasayana, balya,
Krimigna, kusthagna
Shanka bhasma Vatkapha shamak
Oleo gum resin 13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 18
19. Tab Alopegesic
DRAVYA RASA GUNA VIRYA VIPAKA KARMA
Shallaki Kashay, tikta Laghu, ruksha Sita Katu Vranahar, kusthagna
Guggulu Tikta katu madhur
kashaya
Tikshna, sara,
sukshma
Ushna Katu Medohara, rasayana, balya,
krimigna, kusthagna
Nirgundi Tikta, katu, kashay Laghu, ruksha Ushna Katu Krimi, kustha, kandu
Rasna Tikta Guru Ushna Katu Vatahara,vayasthapana
Ashwagandha Tikta, kashay Laghu, snigdha Ushna Madhura Vishagna, krimigna,
vranahar
Haridra Tikta Ruksha,laghu Ushna Katu Krimigna, kusthagna
Musta Tikta, kashay, katu Laghu, ruksha Sita Katu Jwara, daha, krimi
Shunti Katu Tikshna,laghu Ushna Katu Deepana, shoolahar
Jatamamshi Tikta, kashay, madhur Laghu, snigdha Sita Katu Kusthagna, vishagna,
Amalaki Pancharasa Ruksha, laghu Sita Madhura Shothagna, visarpahar
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 19
20. Tab Histantin
DRAVYA RASA GUNA VIRYA VIPAKA KARMA
Vamshalochanam Madhur, kashay Laghu, ruksha Sita Madhur Kusta, prameha
Bhunimba Tikta Laghu,ruksha Sheeeta Katu Pachan, raktashodhak
Guduchi Kashaya, tikta, katu,
madhura
Laghu Ushna Madhura Tridosha shamaka, deepana, grahi,
kandughna
Swetajirak Katu Ruksha, laghu Ushna Katu Krimigna, vishagna, vranahar
Vacha Katu, tikta Laghu, tikshna Ushna Katu Deepani, krimihara, kaphahara,
Vatahara, vaamak
Vidanga Katu, tikta Tikshna, ushna, laghu Ushna Katu Shula, adhmana, udararoga, krimi,
vata roga, vibandha
Parpata Tikta Laghu Sheeta Katu Jwara, trushna
Dattura Tikta, katu Laghu, ruksha Ushna Katu Vishagna, vrana, kandu, krimi
Haridra Tikta Ruksha,laghu Ushna Katu Krimigna, kusthagna
Katuki Tikta Sita Katu Bhedana, jwaragna, kusthagna,
krimigna
Musta Tikta Laghu Sheeta Katu Jwara
Jatamamsi Tikta, kashay, madhur Laghu, snigdha Sita Katu Visha, vrana, kustha
Pushkar Katu, tikta Tikshna, laghu Ushna Katu Shotha, jwara
Devadaru Tikta, katu Snigdha, laghu Ushna Katu Shothahar, kandugna
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 20
Ref - Bhavaprakasha
21. Manibhadra choorna
DRAVYA RASA GUNA VIRYA VIPAKA KARMA
Trivrutta Katu, tikta Laghu,
tikshna
Ushna Katu Shothahar, krimigna, kusthagna, kandugna
Haritaki Pancharasa Guru,ruksha Ushna Madhura Shothhar, vednasthapana, vranasodhana,
vranaropana,balya & medhya of
nadisansthana, hrit & shonit sthaoana,
kaphaghna, dipana, pachana, jwaraghna
Amalaki Pancharasa Ruksha,
laghu
Sita Madhura Shothagna, visarpahar
Vidanga Katu, tikta Tikshna,
ushna, laghu
Ushna Katu Shula, adhmana, udararoga, krimi, vata roga,
vibandha
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 21
REFERENCE- AST.HRU.CHI 19
INDICATIONS - Krimi, kustha, arsha, udar
22. AVIPATTI CHOORNA
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 22
INGREDIENTS
• Trikatu choorna
• Trijata choorna,
• Musta choorna,
• Vidanga choorna,
• Amalaki choorna,
• Trivrutt choorna
• Sugar
• Honey
INDICATION
Mutrakruchra, Jwara, Chardi, kasa,
shosha, bhrama, kshaya, pandu,
agnimandya, all types of visha,
pittarogas.
Ref- sahasrayoga – vati prakaran
23. TOOKADHARA
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 23
DRAVYA RASA GUNA VIRYA VIPAKA KARMA
Kumari Tikta,
madhur
Guru,
snigdha
Sheeta Katu
Chandana Tikta,
Madhura
Laghu,
Ruksha
Sheetha Katu Kapha pittahara, varnya, dahaprashamana
Kusmanda Madhur Laghu,
snigdha
Sita Madhur Prameha, asmari, trushna
Shatavari Madhur,
tikta
Guru,
snigda
Sita Madhur Rasayan vrushya
Eranda patra Madhur,
katu,kasha
y
Snigda,
tiksha
Ushna Madhur Plihavruddhi, udavarta
Nimba Tikta,
kashay
Laghu,
ruksha
Sita Katu Krimigna, grahi, visha, vrana
Vriksharuha(lora
nthusingiflorus)
Ref – Visha Vaidya jyosnika
Chapt no 6 – Samanya chikitsa of visha upadrava
Indication – severe shopha, daha, symptoms of mandali
visha
24. JALOUKA DAMSHA
Sariva, Ishwarimula, Haridra and Tulasi swarasa lepa
Sariva, Haridra mixed with Ghruta
Kottamramachaadi churna for Lepa
13-02-2023
COMMONLY USED YOGAS IN VISHA CHIKITSA KENDRA KANNUR 24