1. Μανόλη Αναγνωστάκη, «Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ.»
Τάξη: Γ΄ Λυκείου
ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ
Στη διδακτική πρόταση που ακολουθεί οι μαθητές προσεγγίζουν το
συγκεκριμένο ποίημα, τον δημιουργό αλλά και την ποίηση του Μ. Αναγνωστάκη
γενικότερα, μέσα από μια διερευνητική μαθησιακή διαδικασία στο υλικό των πηγών.
Η χρήση πολλαπλών αναπαραστατικών μορφών, η αισθητοποίηση, η
αναζήτηση και αξιοποίηση γνωστικού τύπου πληροφοριών, η απόδοση και η
αξιολόγηση της πληροφορίας μέσα από την παραγωγή καθοδηγημένου και
αυθόρμητου λόγου, η ανατροφοδότηση στην ομάδα κατά τη διάρκεια της ενδιάμεσης
αξιολόγησης μέσα από μία διαδραστική επικοινωνία, αποτελούν βασικούς άξονες της
διδασκαλίας που υλοποιούνται μέσα από τη χρήση γενικών εργαλείων των Τ.Π.Ε.
και του διαδικτύου.
Παιδαγωγικά, έμφαση δίνεται στην εργασία σε ομάδες, στην ανατροφοδότηση
των μαθητών με πληροφορίες και αξιολογικές κρίσεις που προέρχονται από την ίδια
την ομάδα και προκύπτουν ως αποτέλεσμα μιας διδακτικής πράξης εστιασμένης στην
ενεργητική συμμετοχή των μαθητών σε μια ανακαλυπτική πορεία μάθησης.
Το σενάριο αυτό ακολουθεί το «Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών για
τη Λογοτεχνία» και επιδιώκει να υπηρετήσει τους παρακάτω στόχους:
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
 Η Γνωριμία με τον ποιητή και το έργο του.
 Η αξιοποίηση συγκεκριμένων εξωκειμενικών στοιχείων, - π.χ. απαγγελία του
ποιητή -, στην κατεύθυνση της απόκτησης μιας καλύτερης επαφής με τον ποιητή
και το έργο του.
 Η αισθητική απόλαυση και η προσωπική προσέγγιση του ποιήματος.
 Η κινητοποίηση της δημιουργικής φαντασίας των μαθητών.
 Η δημιουργία κινήτρων για λογοτεχνική έκφραση του μαθητή.
 Να συνθέσουν ένα γραπτό κείμενο το οποίο θα εντάξουν σε συγκεκριμένο
επικοινωνιακό πλαίσιο ( blog) .
 Μέσα από τη συγκριτική αντιμετώπιση ποιημάτων να επιτευχθεί η αναγωγή στο
«όλον».
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 1

2. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
 Να χρησιμοποιήσουν οι μαθητές την ομαδική συνεργασία για την προσέγγιση του
ποιήματος.
 Να εξοικειωθούν με την διερευνητική – βιωματική μάθηση και να
δραστηριοποιηθούν σε αυτή.
 Να εξοικειωθούν με τη διερεύνηση και επιλογή πληροφοριών μέσα από το υλικό
που προσφέρει το διαδίκτυο.
 Να καλλιεργήσουν την ικανότητα αξιολόγησης των προσφερόμενων
πληροφοριών όσον αφορά τη χρησιμότητά τους.
 Να ενεργοποιήσουν με την επεξεργασία του ποιήματος τις υπάρχουσες γνώσεις
τους, να αυτενεργήσουν και εν τέλει να οικοδομούν νέα γνώση.
 Να καλλιεργήσουν, μέσα από προσωπικές τους εμπειρίες, ατομικές και
κοινωνικές αξίες.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ
 Να εξοικειωθούν με τη χρήση του διαδικτύου, ως περιβάλλοντος μάθησης.
 Να αναπτύξουν δεξιότητες αναζήτησης και επιλογής πληροφοριών στο
διαδίκτυο.
 Να ασκηθούν στη χρήση του επεξεργαστή κειμένου για τη συνεργατική
παραγωγή λόγου.
 Να εξοικειωθούν με την αξιοποίηση των πολυμέσων για την προσέγγιση και
αισθητική απόλαυση του ποιήματος.
ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ
Η χρήση των προϊόντων και εργαλείων των Τ.Π.Ε., στη συγκεκριμένη
διδακτική πρόταση, υποστηρίζει τόσο την αυτόνομη πορεία του μαθητή προς τη
γνώση, όσο και τη διερευνητική, βιωματική και συνεργατική μάθηση.Ταυτόχρονα
προάγει τον ρόλο του δασκάλου από αυτόν του απλού καθοδηγητή, σε εκείνον του
συντονιστή ενεργειών και του διευκολυντή για την απόκτηση γνώσης. Η προσέγγιση
του ποιήματος, με τη χρήση ΤΠΕ αφίσταται της παραδοσιακής διδακτικής πράξης,
διότι:
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 2

3.  Παρέχει τη δυνατότητα άμεσης και εύκολης πρόσβασης σε πλήθος πληροφοριών,
γεγονός που λειτουργεί παρωθητικά για το μαθητή και διευκολύνει την
προσέγγιση του λογοτεχνικού κειμένου.
 Αξιοποιεί εμπειρίες και βιώματα του μαθητή από άλλα γνωστικά αντικείμενα.
 Δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή να πορευθεί στο δικό του δρόμο προς τη
μάθηση, μέσα από μια ποικιλία εναλλακτικών επιλογών.
 Διευκολύνει τη συνάντηση του μαθητή με το κείμενο.
 Ενισχύει τη δυνατότητα αξιοποίησης της συλλογικής εμπειρίας μέσα από
συνεργατικά περιβάλλοντα.
 Βελτιώνει τη δυνατότητα παραγωγής λόγου μέσα από περιβάλλοντα που
επιτρέπουν τον πειραματισμό, τη δοκιμή, τον έλεγχο.
 Υποστηρίζει τη δημιουργική έκφραση του μαθητή, καθώς ενσωματώνει ποικίλες
μορφές έκφρασης και επικοινωνίας.
ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΑΘΗΣΗΣ - ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Η ενεργητική εμπλοκή των μαθητών σε μια διερευνητική μαθησιακή
διαδικασία, η σχετική ελευθερία στην επιλογή της μαθησιακής διαδρομής και η
διαμόρφωση ευνοϊκών μαθησιακών συνθηκών και συνεργατικού περιβάλλοντος
ανατρέπει τις παραδοσιακές σχέσεις και μετασχηματίζει το ρόλο του δασκάλου από
κύριο καθοδηγητή σε συντονιστή και διεκπεραιωτή της σχολικής εργασίας. Οι
μαθητές εκμεταλλευόμενοι τις δυνατότητες των Τ.Π.Ε., συνεργάζονται, επικοινωνούν
και ανταλλάσσουν σκέψεις, Η συνεργατική – βιωματική προσέγγιση υλοποιείται
μέσα από την εργασία σε ομάδες και την ανάληψη ρόλων από τους μαθητές, που δίνει
προσωπικό νόημα στην αναζήτηση της γνώσης.
5. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ
Θεματική ενότητα: Αντιστασιακή ποίηση
Μ. Αναγνωστάκη, «Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ.»
Απαιτούμενες διδακτικές ώρες: 3
Σχέση με το αναλυτικό πρόγραμμα:
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 3

4. Οι στόχοι της διδακτικής πρότασης ανταποκρίνονται στο ισχύον Πρόγραμμα
της διδασκαλίας της Λογοτεχνίας για το Λύκειο.
Η διδασκαλία αυτή, με τροποποιήσεις μπορεί να ενταχθεί και σε άλλες τάξεις
του Λυκείου.
Διδακτικό υλικό – Τεχνολογικά εργαλεία
 Σχολικά εγχειρίδια: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Γ΄ Λυκείου.
 Ms Internet Explorer:
o http://www.greece2001.gr/writers/ anolisAnagnostakis.html
M
o http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathglobal_2_04/12/2005_
1284868
o http://www.tovima.gr/print_article.php?e=B&f=14504& m=B46&aa=1
o http://www.alithia.gr/newspaper/2005/29062005/29062005,10869.html
o Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού - Αναγνωστάκης Μανόλης
Ανάγνωση - Anagnostakis Reading
o http://www.ekebi.gr/1935/detail.asp?ID=102
o http://www.komvos.edu.gr
o http://www.snhell.gr/archive/bio.asp?id=1
o http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=72&author_id=60
o http://www.ert-archives.gr/wpasV2/public/p02-
view.aspx?titleid=6728&action=mView&mst=00:00:0 0:00
 Επεξεργαστής Κειμένου
 Λογισμικό παρουσίασης
 Φωτοτυπίες των φύλλων εργασίας και των ποιημάτων.
Προαπαιτούμενα:
 Να έχει προηγηθεί διδασκαλία μιας ώρας σε σχέση με τα γενικά χαρακτηριστικά
της αντιστασιακής ποίησης και της ποίησης του Μανόλη Αναγνωστάκη.
 Να υπάρχει εξοικείωση δασκάλου – μαθητών στη χρήση γενικών εργαλείων των
Τ.Π.Ε. και ειδικότερα του Φυλλομετρητή.
 Ευελιξία στο ωρολόγιο πρόγραμμα.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Η διδασκαλία χωρίζεται σε 3 φάσεις:
Α΄ ΦΑΣΗ (1 ώρα στην τάξη)
Η φάση αυτή της διδασκαλίας, περιλαμβάνει:
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 4

5. 1. Εξηγήσεις προς τους μαθητές, ιδιαίτερα των σημείων εκείνων της διδασκαλίας
που είναι απαραίτητα προκειμένου να κατανοήσουν το σκοπό και τους στόχους
της και να συμβάλουν στη διαμόρφωση ενός «συμβολαίου», που θα τηρηθεί από
το διδάσκοντα και τους μαθητές στη διάρκειά της. Στο μέρος αυτό εξηγείται η
διαδικασία, οι ρόλοι που θα κληθούν να αναλάβουν και το πόσο σημαντική είναι
η δική τους συμμετοχή στη βελτίωση της διδασκαλίας του μαθήματος.
2. Τη δημιουργία κινήτρων και ευνοϊκών μαθησιακών συνθηκών. Εντάσσουμε τη
συγκεκριμένη διδασκαλία σε ένα γενικότερο project, τη δημοσίευση όσων
παραχθούν σε ένα blog.
Στη φάση αυτή δεν είναι αναγκαία η διεξαγωγή του μαθήματος στο εργαστήριο,
ούτε κάποια συγκεκριμένη οργάνωση της τάξης.
Β΄ ΦΑΣΗ (1 ώρα- εργαστήριο)
Αφόρμηση – ανάγνωση– εξομάλυνση - πρώτες προσεγγίσεις.
Στη φάση αυτή οι μαθητές έρχονται στο εργαστήριο και χωρίζονται σε ομάδες
των τριών ανάλογα με τις τεχνολογικές δεξιότητες τους. Σε κάθε ομάδα υπάρχει ένας
τουλάχιστον μαθητής με επαρκείς δεξιότητες στη χρήση επεξεργαστή κειμένου και
φυλλομετρητή. Θα μπορούσαμε να κατηγοριοποιήσουμε τους ρόλους που
αναλαμβάνουν οι μαθητές στα πλαίσια της μικρής ομάδας, στο στάδιο της
διερευνητικής διαδικασίας ως εξής:
Σε εκείνον του χειριστή του ηλ. υπολογιστή .
Σε εκείνον του αναγνώστη - συντονιστή της διαδικασίας.
Σε εκείνον του γραμματέα της ομάδας που κρατά τις σημειώσεις.
Για την ανάθεση των ρόλων σε κάθε μαθητή, δεν παρεμβαίνει ο δάσκαλος. Οι
μαθητές αναλαμβάνουν το ρόλο εκείνο που οι ίδιοι θεωρούν ότι τους ανήκει και που
η ομάδα συνήθως χωρίς αντιρρήσεις τους αναγνωρίζει.
Στο στάδιο αυτό ο διδάσκων με βάση την παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης
παρουσιάζει σε μια ολιγόλεπτη εισήγηση, με τη χρήση λογισμικού παρουσίασης και
βιντεοπροβολέα, συνοπτικά στοιχεία από τη ζωή και το έργο του ποιητή, τις ιστορικές
αναφορές στο έργο του Aναγνωστάκη, μελέτες και αναφορές στον ποιητή και το έργο
του.
Οι αφαιρετικές αυτές αναφορές, στοχεύουν στη διέγερση του ενδιαφέροντος
των μαθητών, αλλά και στη συμπλήρωση γνώσεων που είναι απαραίτητες για την
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 5

6. ενασχόλησή τους –στο επόμενο στάδιο- με τα συγκεκριμένα ερωτήματα των φύλλων
εργασίας.
Το αρχείο της παρουσίασης, βρίσκεται και σε κάθε σταθμό εργασίας, ώστε να
μπορεί να γίνει χρήση του από κάθε ομάδα, όταν αυτό κριθεί απαραίτητο από τους
μαθητές.
Η παρουσίαση είναι σύντομη (5-10 λεπτά) ώστε να μην κουράζει και όπως
αναφέρθηκε αρκετά αφαιρετική για να μην στρέφει τουλάχιστον σε αυτή τη φάση
τους μαθητές σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Σίγουρα πάντως δεν περιλαμβάνει
«έτοιμες» απαντήσεις
Στη συνέχεια ο διδάσκων δίνει σύντομες πληροφορίες για τον τίτλο του
ποιήματος και την αφόρμηση του ποιητή.
Ο καθηγητής παρουσιάζει σύντομα στους μαθητές τα ζητούμενα των φύλλων
εργασίας και δίνει τις απαραίτητες διευκρινήσεις. Ακολουθεί η ανάγνωση του
ποιήματος για την οποία μπορεί εναλλακτικά να χρησιμοποιηθεί η ιστοσελίδα του
Σ.Ν.Ε. (απαγγελία Μ. Αναγνωστάκη). Το άκουσμα της ανάγνωσης στην τάξη γίνεται
από έναν μόνον υπολογιστή στον οποίο για λόγους οικονομίας χρόνου έχουμε
αποθηκεύσει το αντίστοιχο mp3 αρχείο.
Γ΄ ΦΑΣΗ (1 ώρα- εργαστήριο)
Στο στάδιο αυτό οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες, επιχειρούν την
ερμηνευτική προσέγγιση μέσα από τις οδηγίες που υπάρχουν στα ηλεκτρονικά φύλλα
εργασίας, που βρίσκονται σε κάθε σταθμό και σε έντυπη μορφή.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας, ο καθηγητής , ενεργεί διευκολυντικά ελέγχει
και αξιολογεί στο βαθμό που είναι δυνατόν, όχι μόνον τις επιλεγμένες από τους
μαθητές πληροφορίες αλλά και τον τρόπο και την ίδια τη διαδικασία αναζήτησης –
οικοδόμησης της γνώσης.
Οι μαθητές ανακοινώνουν τα κείμενα που συνέθεσαν στην τάξη και τα
παραδίδουν στο καθηγητή σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή.
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ – ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ
Η διδακτική πρόταση, μπορεί να χωριστεί σε δραστηριότητες πάνω στις
οποίες το σύνολο της τάξης θα εργαστεί σε ένα κοινό φύλλο εργασίας, κάθε φορά.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 6

7. Το σενάριο μπορεί να επεκταθεί σε διαθεματική συνθετική εργασία και να
πάρει τη μορφή project. Σε αυτήν την περίπτωση θα συνεργαστούν, οι καθηγητές της
Ιστορίας, Πληροφορικής και της Αισθητικής Αγωγής .
Το σενάριο μπορεί με μικρές τροποποιήσεις, να εφαρμοστεί σε όλες τις τάξεις
του Λυκείου.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 7

8. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ
Γενικά ερμηνευτικά ερωτήματα προς όλους τους μαθητές:
Ακούστε την απαγγελία του ποιήματος από τον Μ. Αναγνωστάκη. Το ποίημα ακούνε
όλοι οι μαθητές από έναν υπολογιστή. Προσπαθήστε να προσεγγίσετε ερμηνευτικά το
ποίημα. Τι πιστεύετε ότι σημαίνει ο στίχος: «εγώ συναλλάσσομαι, εσύ
συναλλάσσεσαι, αυτός συναλλάσσεται». Καταγράψτε τις απόψεις σας και
παρουσιάστε τις στην τάξη.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 8

9. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΟΜΑΔΑ 1
(ομάδα διερεύνησης και αξιοποίησης βιογραφικών στοιχείων)
Η προσωπική ζωή του ποιητή, οι επιδράσεις που δέχεται από το περιβάλλον,
ακόμη και οι συνθήκες δουλειάς διαμορφώνουν σε ένα βαθμό και την ποίησή του.
Επιβεβαιώνεται η παραπάνω άποψη μέσα στο συγκεκριμένο ποίημα;
Συνθέστε ένα κείμενο όπου θα καταγράφετε την άποψη σας. Στην προσπάθεια αυτή
θα σας βοηθήσουν τα βιογραφικά που θα βρείτε στο διαδίκτυο από το σχετικό
αφιέρωμα της 53ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου της Φραγκφούρτης και το αφιέρωμα
εφημερίδας.
ΟΜΑΔΑ 2
(Ομάδα διερεύνησης και αξιοποίησης του ιστορικού - ιδεολογικού πλαισίου)
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 9

10. Το ιστορικό και ιδεολογικό πλαίσιο της εποχής στην οποία ζει ο ποιητής
διαμορφώνουν το έργο του.
Συμφωνείτε με την παραπάνω άποψη: Μπορείτε να υποστηρίξετε ότι οι
ιστορικές συνθήκες και τα γεγονότα της περιόδου εκείνης «αποτυπώνονται» στο
ποίημα «Θεσσαλονίκη,Μέρες του 1969 μ.Χ.»:
Περιηγηθείτε στο διαδίκτυο, αναζητήστε από τις επιλεγμένες πηγές τις
πληροφορίες που νομίζετε ότι χρειάζονται και συνθέστε ένα κείμενο που να απαντά
στα παραπάνω ερωτήματα.
Πολιτική και Ποίηση
«Στη φοβερή ερημία του πλήθους...»Μανόλης Αναγνωστάκης 1925 – 2005
O Aναγνωστάκης στο «Ξεκίνημα»
ΟΜΑΔΑ 3
(ομάδα γλωσσοτεχνικής προσέγγισης)
Επισκεφθείτε τη σελίδα του Κόμβου της Νεοελληνικής Γλώσσας και
χρησιμοποιείστε το λεξικό για να βρείτε τις ερμηνείες των λέξεων του ποιήματος που
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 10

11. σας δίνονται παρακάτω. Από τις ερμηνείες που θα βρείτε, σημειώστε δίπλα στις
λέξεις εκείνη που ταιριάζει στη λέξη όπως είναι μέσα στο ποίημα.
Μεταναστεύω:
Πληγώνω:
Πρακτορεία:
Τράπεζα:
Μπορείτε μέσα από το σώμα κειμένων του κόμβου, να επιλέξετε δύο
παραγράφους όπου οι λέξεις «πρακτορείο», «τράπεζα», έχουν διαφορετική σημασία;
Από ποιο σώμα κειμένων τις επιλέξατε, σε ποιο συμπέρασμα καταλήγετε;
ΟΜΑΔΑ 4
(ομάδα αισθητικής προσέγγισης)
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 11

12. 1. Ακούστε πάλι την απαγγελία του ποιήματος από τον Μανόλη
Αναγνωστάκη. Ηχογραφήστε μια δική σας απαγγελία και βάλτε την να ακουστεί στην
τάξη. Αιτιολογήστε την ένταση, το χρωματισμό της φωνής σας σε συγκεκριμένα
σημεία.
2. Με τη βοήθεια των εργαλείων του επεξεργαστή κειμένου, χρωματίστε όπως
εσείς νομίζετε, τους στίχους ή και συγκεκριμένες λέξεις του ποιήματος. Παρουσιάστε
το στην τάξη, αιτιολογώντας τους χρωματικούς συνδυασμούς που επιλέξατε.
3.Από τις «Μπαλλάντες» που είναι η πρώτη ολοκληρωμένη απόπειρα
μελοποίησης ποιημάτων του Μ. Αναγνωστάκη ακούστε τα πρώτα τρία τραγούδια,
επιλέξτε να παρουσιάσετε ένα στην τάξη που να έχει κοινά σημεία με το ποίημα
«Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969μ.Χ.» και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας.
1. Το ναυάγιο-Π. Πανδής
2. Δρόμοι παλιοί-Μ. Ζορμπαλά
3. Κάτω απ' τα ρούχα μου-Μ. Ζορμπαλά
ΟΜΑΔΑ 5
(ομάδα συσχέτισης – σύγκρισης με παράλληλα κείμενα)
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 12

13. Διαβάστε τη βιογραφία του Μ. Αναγνωστάκη καθώς και τη βιογραφία του
Κ.Π.Καβάφη. Προσπαθήστε να καταγράψετε σε κείμενο τα κοινά στοιχεία αλλά και
τις διαφοροποιήσεις.
Διαβάστε το ποίημα του Καβάφη «Μέρες του 1908» Μπορείτε να διακρίνετε
τις διαφορές με το ποίημα «Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ.». (Τα ποιήματα
δίνονται σε φωτοτυπίες στους μαθητές).
ΟΜΑΔΑ 6
(ομάδα περιγραφής )
Δοκιμάστε να περιγράψετε τον ποιητή και τη ζωή του μέσα από την
παρακολούθηση αποσπάσματος από την ενημερωτική εκπομπή «Παρασκήνιο –
Μανόλης Αναγνωστάκης».
Αντλήστε όσες περισσότερες πληροφορίες μπορείτε δίνοντας τις δικές σας
προεκτάσεις και ερμηνείες. Συνθέστε ένα κείμενο για το ρόλο της ποίησης στη ζωή
του Μανόλη Αναγνωστάκη.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 13

14. Μέρες του 1908 (Αναγνωρισμένα ) - Κ.Π. Καβάφης
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 14

15. Τον χρόνο εκείνον βρέθηκε χωρίς δουλειά·
και συνεπώς ζούσεν απ’ τα χαρτιά,
από το τάβλι, και τα δανεικά.
Μια θέσις, τριώ λιρών τον μήνα, σε μικρό
χαρτοπωλείον του είχε προσφερθεί.
Μα την αρνήθηκε, χωρίς κανένα δισταγμό.
Δεν έκανε. Δεν ήτανε μισθός γι’ αυτόν,
νέον με γράμματ’ αρκετά, και είκοσι πέντ’ ετών.
Δυο, τρία σελίνια την ημέρα κέρδιζε, δεν κέρδιζε.
Aπό χαρτιά και τάβλι τι να βγάλει το παιδί,
στα καφενεία της σειράς του, τα λαϊκά,
όσο κι αν έπαιζ’ έξυπνα, όσο κι αν διάλεγε κουτούς.
Τα δανεικά, αυτά δα ήσαν κ’ ήσαν.
Σπάνια το τάλληρο εύρισκε, το πιο συχνά μισό,
κάποτε ξέπεφτε και στο σελίνι.
Καμιά εβδομάδα, ενίοτε πιο πολύ,
σαν γλύτωνεν απ’ το φρικτό ξενύχτι,
δροσίζονταν στα μπάνια, στο κολύμβι το πρωί.
Τα ρούχα του είχαν ένα χάλι τρομερό.
Μια φορεσιά την ίδια πάντοτ’ έβαζε, μια φορεσιά
πολύ ξεθωριασμένη κανελιά.
A μέρες του καλοκαιριού του εννιακόσια οκτώ,
απ’ το είδωμά σας, καλαισθητικά,
έλειψ’ η κανελιά ξεθωριασμένη φορεσιά.
Το είδωμά σας τον εφύλαξε
όταν που τάβγαζε, που τάριχνε από πάνω του,
τ’ ανάξια ρούχα, και τα μπαλωμένα εσώρουχα.
Κ’ έμενε ολόγυμνος· άψογα ωραίος· ένα θαύμα.
Aχτένιστα, ανασηκωμένα τα μαλλιά του·
τα μέλη του ηλιοκαμένα λίγο
από την γύμνια του πρωιού στα μπάνια, και στην παραλία.
(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 15

16. Μ. Αναγνωστάκη
Θεσσαλονίκη, Μέρες τοῦ 1969 μ.Χ.
Στὴν ὁδὸ Αἰγύπτου -πρώτη πάροδος δεξιά!
Τώρα ὑψώνεται τὸ μέγαρο τῆς Τράπεζας Συναλλαγῶν
Τουριστικὰ γραφεῖα καὶ πρακτορεῖα μεταναστεύσεως.
Καὶ τὰ παιδάκια δὲν μποροῦνε πιὰ νὰ παίξουνε ἀπὸ
τὰ τόσα τροχοφόρα ποὺ περνοῦνε.
Ἄλλωστε τὰ παιδιὰ μεγάλωσαν, ὁ καιρὸς ἐκεῖνος πέρασε ποὺ ξέρατε
Τώρα πιὰ δὲ γελοῦν, δὲν ψιθυρίζουν μυστικά, δὲν ἐμπιστεύονται,
Ὅσα ἐπιζήσαν, ἐννοεῖται, γιατὶ ᾔρθανε βαριὲς ἀρρώστιες ἀπὸ τότε
Πλημμύρες, καταποντισμοί, σεισμοί, θωρακισμένοι στρατιῶτες,
Θυμοῦνται τὰ λόγια τοῦ πατέρα: ἐσὺ θὰ γνωρίσεις καλύτερες μέρες
Δὲν ἔχει σημασία τελικὰ ἂν δὲν τὶς γνώρισαν, λένε τὸ μάθημα
οἱ ἴδιοι στὰ παιδιά τους
Ἐλπίζοντας πάντοτε πὼς κάποτε θὰ σταματήσει ἡ ἁλυσίδα
Ἴσως στὰ παιδιὰ τῶν παιδιῶν τους ἣ στὰ παιδιὰ τῶν παιδιῶν
τῶν παιδιῶν τους.
Πρὸς τὸ παρόν, στὸν παλιὸ δρόμο ποὺ λέγαμε, ὑψώνεται
ἡ Τράπεζα Συναλλαγῶν
- ἐγὼ συναλλάσσομαι, ἐσὺ συναλλάσσεσαι, αὐτὸς συναλλάσσεται-
Τουριστικὰ γραφεῖα καὶ πρακτορεῖα μεταναστεύσεως
-ἐμεῖς μεταναστεύουμε, ἐσεῖς μεταναστεύετε, αὐτοὶ μεταναστεύουν-
Ὅπου καὶ νὰ ταξιδέψω ἡ Ἑλλάδα μὲ πληγώνει, ἔλεγε κι ὁ Ποιητὴς
Ἡ Ἑλλάδα μὲ τὰ ὡραῖα νησιά, τὰ ὡραία γραφεῖα,
τὶς ὡραῖες ἐκκλησιὲς
Ἡ Ἑλλὰς τῶν Ἑλλήνων.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ 16