Πρόταση για την προσέγγιση του ναζιστικού φαινομένου με επικέντρωση στους μηχανισμούς προπαγάνδας και το Ολοκαύτωμα

1. Β. ΢ακκά
΢χολικι ΢φμβουλοσ
Φιλολόγων Μεςςθνίασ

2.  Γιατί διδάςκουμε ιςτορία;
 Σι κζλουμε να ζχουν αποκομίςει οι μακθτζσ μασ όταν
φφγουν από το ςχολείο;
 Πϊσ κα τουσ πείςουμε ότι θ ιςτορία ζχει ςχζςθ με τθ
ηωι και τθν κακθμερινότθτά τουσ;
 Σι ςθμαίνει ιςτορικι και κοινωνικι ςυνείδθςθ;
 Ποιοσ ο ρόλοσ των δθμόςιων χριςεων τθσ ιςτορίασ;
 Ποια θ ςθμαςία του οπτικοφ και του μιντιακοφ
εναλφαβθτιςμοφ (visual –media literacy);
 Ποια θ ςθμαςία των βιωματικϊν προςεγγίςεων ςτθν
ιςτορία;
 Ποια θ επιςτθμονικι (ιςτορικι-παιδαγωγικι) «ςκευι»
του εκπαιδευτικοφ ςιμερα;

3.  Ακοφω και ξεχνϊ
 Βλζπω και κυμάμαι
 Ενεργϊ και
καταλαβαίνω

4.  ΢φγχυςθ και αμθχανία ςτθν κατανόθςθ των εννοιϊν
 Κατάχρθςθ των όρων. Ευκολία ςτθ χριςθ τουσ: π.χ. ‘αυτόσ
είναι φαςίςτασ’- ‘οι μουςουλμάνοι είναι ρατςιςτζσ’.
 Ελλιπισ γνϊςθ ιςτορικϊν ςυνκθκϊν και παραμζτρων
ςχετικϊν με τα ανωτζρω πολιτικά και κοινωνικά φαινόμενα
 Ελλιπισ γνϊςθ ςτοιχειωδϊν αρχϊν προπαγάνδασ.
Ανεπαρκισ καλλιζργεια οπτικοφ και μιντιακοφ
γραμματιςμοφ (visual-media literacy)
 Αδυναμία (άγνοια, άρνθςθ, αντίςταςθ) παρακολοφκθςθσ
εκπαιδευτικϊν πρακτικϊν δοκιμαςμζνων ςε όλθ τθν
Ευρϊπθ. Ζλλειψθ ενθμζρωςθσ - επιμόρφωςθσ

5.  Σι είναι και τι ςθμαίνει Ναηιςμόσ;
 Ιςτορικό πλαίςιο, χρονολογικόσ άξονασ
 Βαςικά χαρακτθριςτικά. Αποςπάςματα από κείμενα προσ
επεξεργαςία. Θα πρζπει οι μακθτζσ να ανιχνεφςουν
χαρακτθριςτικά όπωσ: μίςοσ, μιςαλλοδοξία, ρατςιςμόσ
(ιδεολογία «αποδιοπομπαίου τράγου»), εκνικιςμόσ,
ναρκιςςιςμόσ, ςτρατιωτικοφ τφπου οργάνωςθ, άκριτθ
υπακοι ςτον αρχθγό, αυταρχιςμόσ, θκικολογία, λαϊκιςμόσ,
ομοιομορφία, χριςθ ριηικά αντίκετθσ αλλά και ςυςχετικισ
ρθτορικισ και λεξιλογίου.
 Ιδεολογία και πρακτικι του φαςιςμοφ. Φαςιςτικό και
ναηιςτικό κόμμα ςτο μεςοπόλεμο. Η πρακτικι του
εκνικοςοςιαλιςμοφ. ΢φμβολα, τελετουργύεσ, προπαγϊνδα
για την προςϋλκυςη των μαζών.

6.  ΢υγκυρία βακφτατθσ και οδυνθρισ οικονομικισ, πολιτικισ
και κοινωνικισ κρίςθσ
 Μείωςθ αντοχϊν, άμβλυνςθ αντιςτάςεων, οργι
 Πανίςχυρα ςυςτιματα μετάδοςθσ μθνυμάτων, λαϊκιςμόσ-
προπαγάνδα: Μ.Μ.Ε., ψθφιακά μζςα, social media
 Μειωμζνθ εμπιςτοςφνθ ςτο πολιτικό ςφςτθμα – εφκολθ
ανάπτυξθ και διάδοςθ «αντιςυςτθμικισ» ρθτορικισ
 Κοινωνικόσ αυτοματιςμόσ: ο ςϊηων εαυτόν, ςωκιτω
 Διεφκαρμζνοι πολιτικοί «άφκαρτα», «νζα»
πρόςωπα, άμεςεσ, «πρακτικζσ» λφςεισ
 Αποδιοπομπαίοι τράγοι: φταίνε οι ξζνοι, οι διαφορετικού
 Εξοικείωςθ με τθ βία

7.  Ιςτορικι γνϊςθ. Ζνταξθ ςτθ «μεγάλθ εικόνα» και διαρκισ
επιςτροφι ςε αυτι
 ΢φνδεςθ του ειδικοφ με το γενικό. Επαγωγικι, βιωματικι
προςζγγιςθ του φαςιςτικοφ φαινομζνου
 Κοςτρουκτιβιςμόσ: θ νζα γνϊςθ δομείται πάνω ςτθν παλιά
και αξιοποιεί τθν προςωπικι εμπειρία.
 Ελευκερία του εκπαιδευτικοφ να επιλζξει κζμα και τρόπο και
να τα προςαρμόςει ςτισ ιδιαίτερεσ ςυνκικεσ τθσ τάξθσ του
(ζμφυλεσ, πολιτιςμικζσ, ποικιλία μακθτικοφ πλθκυςμοφ,
θλικία, επίπεδο, περιοχι)
 Ευαίςκθτο και ςυγκρουςιακό το κζμα του φαςιςμοφ: μεγάλθ
προςοχι ςτισ ενςυναιςκθτικζσ προςεγγίςεισ και τισ επιλογζσ
«ρόλων»

8.  Ποφ και πότε εμφανίςτθκε θ φαςιςτικι
ιδεολογία;
 Ποια είναι τα αίτια εμφάνιςθσ του φαςιςμοφ/
ναηιςμοφ;
 Ποια είναι τα κφρια χαρακτθριςτικά τθσ
φαςιςτικισ ιδεολογίασ;
 Πϊσ θ ιδεολογία αυτι (τρόποι, μζκοδοι,
μθχανιςμοί) διαχζονται ςτισ μάηεσ και γίνονται
αςμζνωσ αποδεκτζσ από τθν πλειονότθτα του
πλθκυςμοφ εκνικϊν χωρϊν;
 Εντοπίηονται αναλογίεσ με ςθμερινζσ
καταςτάςεισ;

9. Άνεργη Γερμανύδα (1930)
ψϊχνει για δουλειϊ. Στο
κεύμενο γρϊφει: «Γεια
ςασ, ψϊχνω για δουλειϊ.
Ξϋρω ςτενογραφύα και
γραφομηχανό.
Μιλϊω αγγλικϊ και
γερμανικϊ και μπορώ
να κϊνω οποιαδόποτε
οικιακό δουλειϊ [...]

10.  Προπαγανδιςτικζσ τεχνικζσ: κοινζσ ςτα ολοκλθρωτικά
κακεςτϊτα όλων των εποχϊν.
 Μ.Μ.Ε. (ραδιόφωνο, εφθμερίδεσ, περιοδικά, αφίςεσ, φιλμ)
 H πεικϊ του οπτικοφ μθνφματοσ: προκαλεί ςυναιςκθματικι
ανταπόκριςθ
 Σα παιδιά και οι νζοι: βαςικι ομάδα – ςτόχοσ
 Η πεικϊ απευκφνεται ςε μεγάλεσ ομάδεσ οι οποίεσ, μζςω
επιχειρθμάτων, λογικοφανϊν εξθγιςεων ι ικεςιϊν,
παρακινοφνται να αςπαςτοφν μια βαςικι άποψθ και να
αναλάβουν δράςθ
 ΢τόχοσ: να φτάςει το μινυμα ςτισ μάηεσ
 Με ποιο τρόπο;
 Προπαγάνδα-λογοκριςία-τρομοκρατία

11.  Εκπαίδευςθ
 Αφίςεσ
 Ραδιόφωνο
 Εφθμερίδεσ- τφποσ
 Φιλμ
 Δθμόςιεσ τελετζσ
 Παρελάςεισ, ςθμαιοςτολιςμοί
 Μνθμεία
 Φαραωνικά μεγζκθ
 Επανάλθψθ-βομβαρδιςμόσ με τα κφρια ςυνκιματα-
πλφςθ εγκεφάλου
 Άμβλυνςθ αντιςτάςεων

18. Χξνλνιόγην Οινθαπηώκαηνο
Δηδαθηηθή εθαξκνγή
Έληαμε ηνπ Οινθαπηώκαηνο
ζην Αλαιπηηθό Πξόγξακκα ηνπ Γπκλαζίνπ –Λπθείνπ
Μαζεζηαθνί ζηόρνη -
πξνζδνθώκελεο δεμηόηεηεο
Γηαηί λα δηδάμνπκε ην Οινθαύησκα
ζην ειιεληθό ΢ρνιείν;

19. Μαθηςιακοίςτόχοι
–προςδοκώμενεσδεξιότητεσ
γνωςτικϋσ
δεξιότητεσ
ςυναιςθηματικϋσ
δεξιότητεσ
ψυχοκινητικϋσ
δεξιότητεσ ✒ γνϊςθ και κατανόθςθ
των ςφνκετων ιςτορικϊν,
κοινωνικϊν, κρθςκευτικϊν,
πολιτικϊν και οικονομικϊν
παραγόντων που οδιγθςαν
ςτο Ολοκαφησκα
✒ Ευαιςκθτοποίθςθ ςχετικά με τθν
προςταςία τθσ αξίασ τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ
και τθσ ανκρϊπινθσ αξιοπρζπειασ.
✒ Άντλθςθ πλθροφοριϊν
από εκπαιδευτικό ιςτορικό
υλικό
(πλθκυςμιακοί πίνακεσ,
χρονολόγια, χάρτεσ,
φωτογραφικό
υλικό, μαρτυρίεσ, κείμενα).

20. Διδακτικού
ςτόχοι
(3) Η ανάδειξη ηηρ διαθοπεηικόηηηαρ με ζηόσο
ηην καλλιέπγεια ζηάζεων αποδοσήρ ηηρ
εηεπόηηηαρ, διαπολιηιζμικήρ καηανόηζηρ και
κοινωνικήρ αμοιβαιόηηηαρ και αλληλεγγύηρ και
πποζωπικήρ και ζςλλογικήρ εςθύνηρ
(= καλλιέπγεια ιζηοπικήρ ζςνείδηζηρ)
(5) Ανάπτυξη
διερευνητικών
δεξιοτήτων

21. Ένταξη του Ολοκαυτώματοσ ςτο
Αναλυτικό Πρόγραμμα
Η ιςτορύα του Ολοκαυτώματοσ
μπορεύ να ενταχθεύ:
✒ Ωσ ξεχωριςτό
υποενότητα ςτο πλαύςιο
τησ διδαςκαλύασ του Β΄
Παγκοςμύου Πολϋμου ςτο
μϊθημα τησ ιςτορύασ.
✒ Ωσ ενότητα ςτο
πλαύςιο των επετειακών
μαθημϊτων/εκδηλώςεων-
(ιςτορύασ – γλώςςασ) για
την 28η Οκτωβρύου.
✒ Ωσ ςχϋδιο εργαςύασ
ςτο πλαύςιο διαθεματικών
δραςτηριοτότων ςτη
Ζώνη Βιωματικών
Δρϊςεων (Γυμνϊςιο) ό το
project (Λύκειο).

22. Αρχζσ του ερευνθτικοφ ςχεδίου
 επιχειρείται θ εςτίαςθ όχι τόςο ςε αυτό που διακρίνει τισ
κοινωνικζσ ομάδεσ αλλά ςε αυτό που ζχουν κοινό
 ιςτορικοποιοφνται και εξαλείφονται ςτερεότυπα και
προκαταλιψεισ
 αναδεικνφονται οι τραυματικζσ εμπειρίεσ και τα ιςτορικά ταμποφ
 ιςτορικοκοποιείται θ πολιτιςμικι ιδιαιτερότθτα
 ζρχονται ςτθν επιφάνεια τα γεγονότα που απωκεί το κυρίαρχο
εκνοκεντρικό αφιγθμα
 διευρφνεται θ ιςτορικι κεματολογία όπωσ επίςθσ και θ ζννοια τθσ
ςυλλογικότθτασ
 ιςτορικοποιείται θ ίδια θ ζννοια τθσ ταυτότθτασ και αναδεικνφονται
οι διεργαςίεσ ςυγκρότθςισ τθσ, όπωσ και οι ετερότθτεσ που
εμπερικλείει

23.  «Η διατόρηςη τησ μνόμησ αποτελεύ
αςπύδα προςταςύασ για το μϋλλον. Η
ϊβυςςοσ των ναζιςτικών
ςτρατοπϋδων θανϊτου ξεκύνηςε με το
μύςοσ, την προκατϊληψη και τον
αντιςημιτιςμό, γεγονόσ που
μασ υπενθυμύζει ότι πρϋπει να
εύμαςτε πϊντα ςε επαγρύπνηςη για νϋα
προειδοποιητικϊ ςημϊδια»
Kόφι Aνϊν
 «Μελετώντασ την ιςτορύα του
Ολοκαυτώματοσ αυξϊνουμε την
εγρόγορςη για τον κύνδυνο γενοκτονιών
ςτο ςύγχρονο κόςμο και επαναφϋρουμε
ςτο προςκόνιο το θϋμα τησ υπερϊςπιςησ
των ανθρωπύνων δικαιωμϊτων και
οικουμενικών αξιών»
UNESCO

24. Διδακτικι Μεκοδολογία
Διδακτικι προςζγγιςθ επίμαχων ιςτορικϊν προβλθμάτων
(R. Stradling)
1. Στρατθγικι τθσ Ενςυναίςκθςθσ
Κινθτοποιεί τθ ςυναιςκθματικι νοθμοςφνθ,
αναπτφςςει τθν ιςτορικι φανταςία,
κατευκφνει τθν ιςτορικι κατανόθςθ,
χωρίσ να αυκαιρετεί,
με βάςθ ιςτορικζσ πθγζσ, ερμθνευτικά πλαίςια
και λογικοφσ ςυλλογιςμοφσ
Οργάνωςθ κεματικϊν διδαςκαλιϊν με τθ μζκοδο
των ςχεδίων εργαςίασ (project)
2. Στρατθγικι τθσ Διερεφνθςθσ

25. μ ζεβαζμόξ ηεξ επηζηεμμκηθήξ αθνίβεηαξ, αιήζεηαξ θαη
δεμκημιμγίαξ
ε απόννηρε ανκεηηθώκ ζηενεμηύπςκ ή μακηπασζηηθώκ
δεογμάηςκ ημο ηύπμο θαιό vs θαθό
ε ακαθμνά ζε εμπεηνίεξ αηόμςκ από όιεξ ηηξ θοιεηηθέξ/
εζκηθέξ / πμιηηηθέξ μμάδεξ-ζύμαηα πμο εγθιείζηεθακ ζηα
ζηναηόπεδα Σογθέκηνςζεξ ή ζηα ζηναηόπεδα ελόκηςζεξ
ε ζοκελέηαζε ηεξ μπηηθήξ ηςκ ζοηώκ ζε ακαθμνά με ηηξ
ηδηαίηενεξ μμάδεξ πμο ζογθνμημύζακ θαη ηα ζομθένμκηα
θαη ηηξ ακηηιήρεηξ πμο αοηέξ ελέθναδακ
ε πμιομένεηα ημο ηζημνηθμύ οιηθμύ
ε ζηναηεγηθή θαηαζθεοήξ ημο οιηθμύ θαη μη δοκαηόηεηεξ
εθανμμγήξ ημο ζηεκ ηάλε
(1/2)

26. ε με πνμπαγάκδηζε παναδεηγμαηηθώκ ή απμηνόπαηςκ
πνμηύπςκ πμο παναπέμπμοκ ζηεκ πνόζιερε ηεξ Ιζημνίαξ με
όνμοξ Ηζηθήξ θαη θνμκεμαηηζμμύ.
ε πανάζεζε απμζπαζμάηςκ πνςημγεκμύξ οιηθμύ πνέπεη κα
ζοκμδεύεηαη από θαηάιιεια πιαίζηα ακαθμνάξ, γηαηί αιιηώξ ε
θαηακόεζε ηςκ ηζημνηθώκ πεγώκ θαζίζηαηαη αδύκαηε ή μδεγεί
ζε πανενμεκείεξ
ε ακαθμνά ζε εμπεηνίεξ όπη μόκμ Εβναίςκ, αιιά θαη
Πμιςκώκ, Σιάβςκ, Τζηγγάκςκ, θμμμμοκηζηώκ, μμμθοιόθηιςκ
θαη όζςκ άιιςκ πμο οπέζηεζακ ηεκ πμιηηηθή ηςκ ναηζηζηηθώκ
δηαθνίζεςκ θαη ηεξ ελόκηςζεξ
ε απόννηρε «ηζημνηώκ βαζάκςκ θαη πόκμο», μανηονμιμγίςκ
πμο ζογθνμημύκηαη με βάζε ηα πμζμηηθά δεδμμέκα ηςκ
ζομάηςκ
ε απόννηρε πνμζςπμθεκηνηθώκ ακαγκώζεςκ ημο
πανειζόκημξ πμο δαημμκμπμημύκ ζογθεθνημέκα άημμα ςξ
ηδεμηοπηθμύξ θμνείξ ηεξ ηδέαξ ημο θαθμύ (π.π. Hitler).
(2/2)

27. Η
γερμανικό
κυβϋρνηςη
θεςπύζει
τουσ νόμουσ
τησ
Νυρεμβϋρ-
γησ
Μϋτρα των
Ναζύ, που
ονομϊςτηκαν
"προςωρινϊ"
(ενώ δεν τα
απϋςυραν
ποτϋ),
περιορύζουν
τισ ελευθερύεσ
των πολιτών.
1933 1935 1938 1939
Η Γερμανύα
ειςβϊλλει ςτην
Πολωνύα. Ο Β΄
Παγκόςμιοσ
Πόλεμοσ αρχύζει.
Σε εφαρμογό το
αποκαλούμενο
"πρόγραμμα
ευθαναςύασ"
"Η λύρηα ησλ
θξπζηάιισλ”
Οη Ναδί
παίξλνπλ ηνλ
έιεγρν ησλ
εβξατθώλ
επηρεηξήζεσλ

28. Οι ςυμμαχικϋσ
δυνϊμεισ,
απελευθερώνουν
απότα ςτρατόπεδα
ςυγκϋντρωςησ
όςουσ κατϊφεραν
να επιζόςουν.
1940
1941
1942
1945
Η Γερμανύα επιτύθεται
ςτη Σοβιετικό Ένωςη.
Αρχύζει ςυςτηματικό
ςφαγό των Εβραύων.
Διϊςκεψη Wannsee:
Οι Ναζύ οργανώνουν
την "Τελικό Λύςη"
Πρώτη μαζικό
δολοφονύα
Εβραύων
ςτο ςτρατόπεδο
εξόντωςησ
τησTreblinka.

30. Ελδεηθηηθέο δηαηάμεηο
1. Απαγνξεύνληαη νη γάκνη κεηαμύ Εβξαίσλ θαη Γεξκαλώλ πνιηηώλ.
Όπνηνη ηέηνηνη γάκνη ηεινύληαη είλαη άθπξνη, αθόκε θη αλ έρνπλ γίλεη
ζην εμσηεξηθό γηα λα παξαθάκςνπλ ην ζπγθεθξηκέλν λόκν.
2. Απαγνξεύνληαη νη ζρέζεηο Εβξαίσλ θαη Γεξκαλώλ αθόκε θαη
εθηόο γάκνπ.
3. Οη Εβξαίνη απαγνξεύεηαη λα πξνζιακβάλνπλ Γεξκαλίδεο γηα
νηθηαθέο εξγαζίεο, νη νπνίεο έρνπλ ειηθία κηθξόηεξε ησλ 45 εηώλ.
4. Οη Εβξαίνη απαγνξεύεηαη λα αλαξηνύλ ζεκαίεο ηνπ Ράηρ ή εζληθέο
ζεκαίεο ή λα εκθαλίδνληαη κε ηα ρξώκαηα ηνπ Ράηρ. Είλαη
ππνρξεσκέλνη λα εκθαλίδνληαη κε ηα εβξατθά ρξώκαηα.
Νόμοσ για την προςταςία του γερμανικού αίματοσ
και τησ γερμανικήσ τιμήσ (15/9/1935)
Ελδεηθηηθέο εξωηήζεηο
 Γηαηί πηζηεύεηε όηη απαγνξεύζεθε ζηνπο Εβξαίνπο
λα πξνζιακβάλνπλ λεαξέο γεξκαλίδεο γπλαίθεο γηα ηηο δνπιεηέο
ηνπ ζπηηηνύ;
 Θα απνθαζίδαηε λα παληξεπηείηε θάπνηνλ
πνπ ν λόκνο ζα ζαο απαγόξεπε;
 Πώο θαληάδεζηε όηη ζα αηζζάλνληαλ νη Εβξαίνη
κε απηή ηε λνκνζεζία; Εμεγήζηε γηαηί

31. ✒ Νόμοσ για τον αποκλειςμό των Εβραίων από την οικονομική
ζωή τησ Γερμανίασ (12/11/1938)
Οι Εβραίοι απαγορεύεται να λειτουργούν καταςτήματα λιανικήσ
πώληςησ, να προςφέρουν ταχυδρομικέσ υπηρεςίεσ, να διατηρούν
αντιπροςωπείεσ πωλήςεων και για να αςχολούνται με τεχνικά
επαγγέλματα. Δεν μπορούν να παρέχουν υπηρεςίεσ, να αςχολούνται
με τη διαφήμιςη και κάθε είδουσ εκθέςεισ και επιδείξεισ πωλήςεων.
✒ Συζήτηςη
Πώσ εξελίςςονται οι νόμοι εναντίον των Εβραίων από το 1935
μέχρι το 1938;
Μελέτηςε τα αντίςτοιχα χρόνια από το Χρονολόγιο
του Ολοκαυτώματοσ για να μπορείσ να έχεισ
μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα τησ ιςτορικήσ αυτήσ περιόδου.

35. Η Νφχτα των Κρυςτάλλων: Kristallnacht (9 Nοεμβρίου 1938)
United Human Rights Council
http://www.unitedhumanrights.org/Genocide/history_o
f_the_holocaust.htm

36. Συζότηςη
 Να παρατηρθςετε τουσ ανιρϊπουσ που περνοφν έξω
από τα μαγαζιά με τα ςπαςμένα τζάμια:
✒ Πϊσ νομίηετε ότι αιςκάνονταν οι Εβραίοι ιδιοκτιτεσ
των μαγαηιϊν;
✒ Πϊσ νομίηετε ότι αιςκάνονταν οι μθ Εβραίοι γερμανοί
πολίτεσ;
✒ Ποια είναι τα δικά ςασ ςυναιςκιματα και οι ςκζψεισ
ςασ για το γεγονόσ αυτό; Να εξθγιςετε γιατί.
 Εκτόσ από τα εβραϊκά καταςτθματα οι Ναζί έκαψαν και
τισ Συναγωγέσ.
✒ Ποιοι πιςτεφετε ιταν οι λόγοι που ζκαναν τουσ Ναηί να
μθν ςεβαςτοφν οφτε τουσ τόπουσ λατρείασ τθσ εβραϊκισ
κρθςκείασ;

38. 12/6/2012: Νεοναηί επιτζκθκαν ςε ςπίτι μεταναςτϊν ψαράδων, ςτο
Πζραμα ςτισ 4 τα ξθμερϊματα. Ήταν από μαρτυρίεσ γφρω ςτα 20 άτομα
με κράνθ. Ειςζβαλαν ςτο ςπίτι και χτφπθςαν ζναν μετανάςτθ πολφ
ςοβαρά, μεταφζρκθκε ςτο νοςοκομείο και είναι διαςωλθνομζνοσ. ςτον
Ευαγγελιςμό. Οι άλλοι 4 μετανάςτεσ που ζμεναν ςτο ςπίτι είναι
καλφτερα ςτθν υγεία τουσ.
Τθν Δευτζρα 4 Φεβρουαρίου, γφρω ςτα μεςάνυχτα, ομάδα 5-6 ατόμων
ξυλοκόπθςαν μετανάςτθ ςτθ Νζα Χϊρα και ο άνκρωποσ κατζλθξε ςτο
νοςοκομείο με ανοιγμζνο κεφάλι. Σφμφωνα, με τουσ γείτονεσ τζτοια
περιςτατικά είναι ςυνθκιςμζνα και οι δράςτεσ είναι γνωςτοί φαςίςτεσ
ςτθ γειτονιά.
Τθν Κυριακι 3/2/2013 το Κοινωνικό Στζκι Μεταναςτϊν ςτα Χανιά δζχτθκε
επίκεςθ από 20 άτομα που φοροφςαν κουκοφλεσ. Ζςπαςαν τα τηάμια
τθσ ειςόδου και κατζςτρεψαν τα φυτά ςτισ γλάςτρεσ. Τα χειρότερα
αποτράπθκαν από περαςτικοφσ και παρόντεσ.
18/4/2012: Απόπειρα εμπρθςμοφ οικίασ μεταναςτϊν από νεαροφσ
δράςτεσ ςτθν Καλαμάτα. Η Πακιςτανικι οικογζνεια είχε δυο ανιλικα
παιδιά, το ζνα νεογζννθτο. Σωτιρια παρζμβαςθ γειτόνων.
Η αςτυνομία ερευνά το περιςτατικό.

40. Ηζωήτων
Εβραίωνςτα
γκέτο
τo γκέτο τησ
Βαρςοβίασ
(ςτόχοσ
οπτικού
εναλφαβητιςμο
ύ)
Τo γκέτο τησ Βαρςοβίασ
(ςτόχοσ οπτικού εναλφαβητιςμού)

48. Ρουμάνοι εβραίοι από τα Καρπάθια
φθάνουν στο στρατόπεδο…

49. Ρομά κρατούμενοι στο
Μπέλζεκ

50. Διατυπώσεις εισόδου στο
Μπούχενβαλντ

51. Μπούχενβαλντ : Η γύμνια. Η κουρά. Ο
εξευτελισμός

53. Μπούχενβαλντ : ‘κοιτώνες’…

54. Κρεματόρια : Χέλμνο,
Σρεμπλίνκα

55. 5.500.000 Εβραίοι
1.000.000 Ρομά
400.000 άλλοι, ‘διαφορετικοί’: ομοφυλόφιλοι,
κομμουνιστές, Σλάβοι, ανάπηροι, ποινικοί…
Εκατομμύρια αμάχων…
62.500 Έλληνες Εβραίοι (86% του
συνολικού πληθυσμού: Θεσσαλονίκη 93%,
Αθήνα 46%)

56.  Πώπ είμαι δρμαηόμ μα ζρμέβη κάηι
ηέηξιξ;
 Γιαηί ζρμέβη ζηξρπ Εβοαίξρπ;
 Γιαηί ξι Γεομαμξί μιζξύζαμ ηόζξ πξλύ
ηξρπ Εβοαίξρπ;
 Μπξοεί μα ναμαζρμβεί;
 Άλλεπ γεμξκηξμίεπ;

57. ΠΗΓΗ: George Cassutto, “Inspiration Flow Chart: The Causes of Genocide”, ζην: Teaching and
Learning about the Holocaust, URL: http://www.cyberlearning-world.com/

58.  Να μελετόςετε το ημερολόγιο του αξιωματικού Σϊλιτερ
και το ημερολόγιο τησ Χύλντε Σϋρμαν. Ποιεσ διαφορϋσ
διακρύνετε;
 Υπϊρχουν ςτοιχεύα από το πρώτο που δεν αναφϋρονται
ςτο δεύτερο; Γιατύ νομύζετε ότι ςυμβαύνει αυτό;
 Ποια αντύληψη ϋχει ο αξιωματικόσ για τουσ Εβραύουσ;
 Πού νομιζετε ότι οφεύλεται η αντύληψη αυτό; Να
ξανακοιτϊξετε τα προπαγανδιςτικϊ πόςτερ, τισ ςχετικϋσ
γελοιογραφύεσ και τουσ νόμουσ τησ Νυρεμβϋργησ
 Ήταν ϋνασ ‘κακόσ’ ϊνθρωποσ ο αξιωματικόσ; Ήταν μια
εγκληματικό προςωπικότητα κατϊ τη γνώμη ςασ;

59.  Η ηθικό φιλοςοφύα του Καντ υπαγορεύει τη
ςυμμόρφωςη του ανθρώπου ςε ηθικούσ κανόνεσ και την
εξυπηρϋτηςη του καθόκοντοσ. Η κατηγορικό του
προςταγό ςυνδϋεται ϊρρηκτα με την κριτικό ικανότητα
του ανθρώπου η οπούα αποκλεύει την τυφλό υποταγό.
 Πώσ κρύνετε την επύκληςη από τον Άιχμαν και πολλούσ
ϊλλουσ ναζύ αξιωματούχουσ ότι «απλώσ ϋκαναν το
καθόκον τουσ» και ότι «υπϊκουαν ςε διαταγϋσ
ανωτϋρων», ςυνεπώσ ςτο νόμο;

60. «Ο ιδανικόσ πολίτθσ τθσ ολοκλθρωτικισ εξουςίασ δεν είναι ο
φανατικόσ οπαδόσ αλλά ο άνκρωποσ που δεν μπορεί να
κάνει το διαχωριςμό μεταξφ γεγονότοσ και μφκου (δθλαδι
αγνοεί τθν πραγματικότθτα τθσ εμπειρίασ) και μεταξφ
αλικειασ και ψεφδουσ (αγνοεί τουσ κανόνεσ τθσ ςκζψθσ).
Πϊσ ζγινε εφικτόσ ζνασ τζτοιοσ ςυνδυαςμόσ; Ποια εμπειρία
τον επζτρεψε; Μα ακριβϊσ θ αποςφνκεςθ του ανκρϊπου
ωσ προσ τθν πολιτικι ςφαίρα και θ αποξζνωςθ από τουσ
ςυνανκρϊπουσ του, θ απόλυτθ ςτζρθςθ ςυμμετοχισ ςτον
κόςμο. Μια από τισ ριηικότερεσ και πιο απελπιςτικζσ
εμπειρίεσ του ανκρϊπου, που είχε ωσ αιτία τθν οικονομικι
κατάρρευςθ και τθν κοινωνικι αποςάρκρωςθ των μαηικϊν
κοινωνιϊν».
Hanna Arendt

61. 4 στοιχεία διαφοροποιούν το Ολοκαύτωμα
από κάθε άλλη γενοκτονία:
Καθολικός
εξευτελισμός
στα στρατόπεδα
συγκέντρωσης, όπου
όλοι εξευτελίζονταν. Οι
Εβραίοι βρίσκονταν
στο τελευταίο
σκαλοπάτι της
κλίμακας και ήταν τα
έσχατα θύματα αυτού
του εγκλήματος
Ιδεολογία
αφηρημένες ιδέες
σχετικά με μια
παγκόσμια εβραϊκή
συνωμοσία που
βασίζονταν σε
φαντασιοκοπήματα.
Δεν υπήρχαν
πραγματικά
στοιχεία
Οικουμενικότητα
περιλαμβάνονταν
όλοι οι άνθρωποι με
Εβραϊκή καταγωγή
παντού στον
κατεχόμενο από τους
ναζί κόσμο. Ποτέ δεν
είχε ξανασυμβεί κάτι
ανάλογο
Καθολικότητα
όλοι οι Εβραίοι,
παντού, αυτοί που
είχαν 3 και 4 γενιές
πριν Εβραίους
προγόνους έπρεπε
να θανατωθούν για
το λόγο ότι
γεννήθηκαν
Εβραίοι

62.  Αντισημιτισμός και Μεσαίωνας
 Αντισημιτισμός και Νεότερη Ευρώπη. ΢ιωνισμός
 Οι σιωπές της ιστορίας
 Ρατσισμός και Προκαταλήψεις
 Αντισημιτισμός και Ισλαμοφοβία
 Αραβο-ισραηλινή σύγκρουση και Παλαιστινιακό ζήτημα
 Γενοκτονίες και γενοκτονικές πρακτικές
 Ολοκαύτωμα: χρήσεις, απαξίωση και μυθοποίησή του.
 Αρνητές και άλλοθι

64. «Συνζβθ, άρα μπορεί να
ςυμβεί ξανά»
Primo Levi