طراحي منظر پايدار اكولوژيك رود دره هاي شهري 3. مقدمه
درههايشهريجزئيازپيکرهطبيعيباغ بستر ،شهرهايقديميبستر ،جويو
جويبارداالن ،سالمت و زندههوايپاکيزهومامنبس مهمتر همه از و پرندگانتر
پيوندزندگيشهريباطبيعتاست.
ازيکطراح و شهرساز مهندسان غفلت سودره ارزش ازهايشهرياز ووي س
ديگرتسلطمهندسيکه ساختمان و راهديدگاهاي هاز را ود خطريت معاون
هايعمرانيشهرداريهايطرح بر کشورهاياعمال شهرکنندميشده موجب ،
که استايندرههايبسيارزيباوحياتيبرايه ب ،شهراي هال کانال فاض ازب
شهريباهاييديوارهمنظره و بتن ازهولناكونازيباتبديلشوند.
4. اهميتموضوع ضرورت و
رويکردهايبهرهبرداريها دره رود از:
ديدگاهاستفاده و طلبانه سلطهنسنجيدهازطبيعتوتخريب،آن
باتغييرمقطع دررودهاتوسط آن کردن محصور وهايديوارهبتني
ديدگاهحفاظتمطلبهره بدونبرداريو متعادلموزون
ايندوديدگاهافراطيحتيبه است ممکننتايجيکسانيبيانجامد،زيراحفاظتمطلمنابع ازي طبيعه ب
دليلهزينههايفراوانيعلت به است ممکن بردارد در کهگريزازه هزيناي هداري نگها ره ه بازي سو
نابوديآنهاکشيدهشود
درشهر اغلبهايو ما کشورشهرهايرود جهان_درههاترينمهمعناصرطبيعيباشندميه ک
اندام مشابه بههايشهري،پيوندانسان دهنده_شهر_طبيعتدر و بودهارتقايکيفيتيط مح
شهرينقشايارزندهراايفاکنندمي.
حفظواحياءرودهايدرهشهريچارچوب درطراحيمنظراکولوژيکپايدارمستلزمديريت م،
ريزيبرنامهارائه وراهبردها,هاراهکاروالگوهايطراحيصحيحبر منطب ومحيطروداي هدره
شهريباشدمي.
7. منظرپايدار
اجتماعي اهداف
اقتصادي اهداف
اهداف
محيطيزيست
در عدالتتوزيعمنابع
کاراييوبرداريبهرهبهينه
وريبهرهاز مناسبانرژي
محيطي
اهدافاجتماعي-اقتصادي
اهدافبيولوژيکي
تنوعزيستي
بهبودفرايند
هيدرولوژي
هوا و آب بهبود
و طلبيمنفعت
سودگرايي
توانمندسازيهايپتانسيل
اجتماعي
مشارکت
افزايشتحرکاتاجتماعي
ايجادهويتفرهنگيدرمحيط
از استفادهپتانسيلمحيطدرطراحي
توزيععادالنهمحيطهايمنظر
ارزيابياکولوژي
گذاريارزشمنابع
مصرف کاهشانرژي
استفادهبهينهاز
انرژي
مشارکتمردمي
گراييکثرت
افزايشآگاهي
مداخالت کاهشانساني
آموزش و مشاوره
گذاريارزشنيازها
کاهشهاهزينه
از استفادهنيرويانساني
افزايش
کارکردگرايي
طراحي
و حفاظتتوسعه
پايداري
اجتماعي
پايدارياقتصادي
پايداري
محيطيزيست
مديريتمنظر
ريزيبرنامهمنظر
منبع:سوزنچي،،نسب عالي1392
8. اکولوژيک طراحي
طراحياکولوژيکعنوان بهيکرويکرد،ايمقدمهاستتبترايتتاييراکوسيستت
زمينبه پاسخ در ،منابع وهامحدوديتموجتود هافرصت از استفاده وستايتدر
طراحيمنظريکمورد منطقه
نوع هرطراحيبر منطبقمحيطو هافرصت از استفاده باهايمحدوديتموجتود
براياتصالبينو فرهنگطبيعتاز ،منطقهطريقو مواد تبادلانرژيج درهتت
ايرات رساندن حداقل بهزيستيمحيطبر مخربروياکوسيستزمتينم ونتابع
موجودسايتتالش و ،برايارتقاءکيفيتزيستتمحتيطستط سته در ،منطقتهح
تديريتيتم،تزيتريتهتبرناموتيتطراح.درتنتايتردترويکو تاوتاستتتمحوريتزتنيترتب
هايويژگيبوميومحيطياست.
9. طراحيمنظراکولوژيک
درهايسالاخيرنظرانصاحبمتخصصان واي هتالشادي زيراي بام ادغاهيم مفک اکولوژيدر
طراحيصورتپذيرفتهکهدارايطيفايگستردهاز جمله از استاينهاشيوهوان تميه برويرد ک
طراحيعمي،طراحي،سبزاري معمو بز ساري معمک اکولوژياره اشود نم(Crowther, 1992,
Papanek, 1985, van der Ryn and Cowan, 1996; Thayer, 1994;Thompson and Steiner, 1997;
Yeang, 1995 ,Farmer, 1996, Vale and Vale, 1991, Wann, 1996.)راينرويکردهارغمعليتفاوت
کدام هر ،نام درتعاريفمشترکيازطراحياکولوژيکارائهنمايندمي.
آنچهدر کهاينپرداخته بدان مختصر بطور پژوهششودمي؛ردي رويکتمي سيسوز ح در امع جه
طراحياکولوژيکط توس که استي مخزوموونگتي پ(Makhzoumi &Pungetti, 1999, p197)در
کتابطراحيوريزيبرنامهمنظراکولوژيکاست شده ارائه.دراينرويکردبا ،اهي نگنگامع جره ب
طراحيمنظراکولوژيک،طراحيو منظرمحيطعامل عنوان به رااصليدهندهپيوندميانطبيعتو
فرهنگبوميومحليمعرفيکندمي.اينرويکردچهار قالب درآيتماس عبارت که شده ارائهاز ت:
.1رويکردنگرجامعدرطراحي،
.2رويکردطراحيسيالوپويا،
.3رويکردطراحيحسيوبصري
.4رويکردپاسخدهدرطراحي.
10. طراحيمنظراکولوژيكپايدار
و طلبيمنفعت
سودگرايي
...
در خالق و سازنده تفکرطراحيتالش وبراي
با انطباقهايسيستمموجود
راهکارهايارائهکاهش جهت مناسبپسماند
درطراحي
گذاريارزشدر عدالت و منابعتوزيعآن
معماريومنظرطراحيمحيط
ويژگيکالبدي
ويژگيبيولوژيکي
ويژگيفرهنگي
تطابقالگوهايطراحيباهايويژگي
و فرهنگطبيعتبومي
رويکرددرجامعطراحيرويکردسيالوپويادرطراحيرويکرددردهپاسخ
طراحيپايدار
رويکردحسيو
بصريدرطراحي
و فرهنگطبيعتبومي
حکمت و دانشبومي
عنوان به منظر مطالعهيكسيستم
واحد
پيونديهمميان،جاندارغيرجاندار
ساختانسان اجزاء و
روابط ادغامانساني،اجتماعي،
اقتصاديبافرايندهاياکولوژي
طراحييکپارچهفضاييوزماني
مديريتوطراحيعنوانبهفرايند
مداوم
عنوان به منظر مطالعهيك
اکوسيستميکپارچهوموزاييکي
محصول عنوانبه منظرفرايندطبيعتو
فرهنگ
سازييکپارچهتحليلاحساسات وبصريشامل
و آگاهانه مسائلغيرآگاهانه
به توجهخالقيتو هنر درطبيعت
عنوانبه ناظران و کاربران به توجه
در کنندگانشرکتطراحي
ناظران و کاربران به توجهعنوانبه
کنندگانشرکتدرطراحي
منبع:،نسب عالي1391
11. -عنوان به منظر مطالعهيک
سيستمواحد
-پيونديهمميان،جاندارغير
ساختانسان اجزاء و جاندار
-روابط ادغامانساني،اجتماعي،
اقتصاديبافرايندهاياکولوژي
-به توجهچاچوباکولوژيدر
مديريت،ريزيبرنامهوطراحي
-طراحييکپارچهفضاييوزماني
-مديريتوطراحيعنوانبهفرايند
مداوم
-عنوان به منظر مطالعهيک
اکوسيستميکپارچهوموزاييکي
-محصول عنوانبه منظرفرايند
طبيعتفرهنگ و
-سازييکپارچهتحليلاحساس وات
بصريو آگاهانه مسائل شاملغير
آگاهانه
-به توجهخالقيتو هنر درطبيعت
-عنوبه ناظران و کاربران به توجهان
در کنندگانشرکتطراحي
-ناظران و کاربران به توجه
در کنندگانشرکت عنوانبهطراحي
-و فرهنگطبيعتبومي
-حکمت و دانشبومي
-در خالق و سازنده تفکرطراحيتالش وبراي
با انطباقهايسيستمموجود
-و استعدادها به توجههايپتانسيلمحيط
-اطراف در سيال و پويا محيطي ايجاد
شهري هايدره رود
-مديريتوريزيبرنامهجزءناپذيرجداييال وزم
برايطراحي
-از استفادههايروشدر نگرجامعطراحي
-گذاريارزشدر عدالت و منابعتوزيعآن
-و مزارع و هاپارك حفاظت و توسعه...
-از استفادهپتانسيلدر موجودمحيطبراي
کاهشآلودگي
-به توجهفرايندهايطبيعيعنوانبهو پايه
اساسطراحي
-ايجادفضاهايدر خالقانهطراحي
-طراحيبا سازهماکوسيستمطبيعيوانساني
-طراحيدر تصرف و دخل حداقل باطبيعت
-طراحيبه پاسخگونيازبوميومحلي
-معماريو ناظران و کاربران خدمت در منظر
پاسخگوينيازهايآنان
--استفادهبهينهازانرژيتالش وبرايکاهش
جهت در آندستيابيبهو طلبيمنفعت
سودگرايي
هاسياست
-ترکيبعناصرمنظريبافت باشهري
-احيايهايزيستگاهحاشيهنهرها داخل و
-تقويتاکوسيستمدر موجودمحيطتالش وبرايهاآن از حفاظت و اصالح
-از استفادههايگزينهغيرايسازهبرايمديريتو آب منابعهاسيالب
-کنترلسيالبازطريتعريض،رودخانه بستربنديشيبوجلوگيريرانش از
خاك
-رودخانه و شهري فضاهاي جداسازي جهت محيطي تنوع ايجاد
-م مصالح کارگيري به و محيط بر منطب و مناسب بصري منظر از استفادهدر وجود
محيط
-طراحي در بصري پيوستگي با همراه تنوع ايجاد
-پياده هاي مسير در سازي نماد و سازي زيبا
-شهري هايدره رود در آب عنصر با ارتباط در گانهپنج حواس بر تاکيد
-رود اطراف منظر بخشي هويتهادره
-مناسب گياهي پوشش ايجاد
-رود مسير در حاکم باد مداوم هايجريان بر تاکيد و استفادهدر شهري هايدره
منظر طراحي
-هادهرود کف و بدنه مرغوب هايخاك و هاشيب از حفاظت
-ايجادامکاناتياطراف درهايدره رودشهرينقش کهزياديبا ارتباط در
سرزندگيمحيطدارند
-ايجادفضايکامالانسانيودورياززندگيماشينياطراف درهايدره رودشهري
-بخشي هويت براي هاآن از استفاده و سايت در موجود منظري عناصر بر تاکيد
محيط
محيط منظر با مطاب گياهي پوشش از استفاده با رنگي تنوع
-طراحي عناصر کارگيريبه در توازن برقراري و طراحي در بصري تعادل ايجاد
-در هايمحيط بر تاکيد و هادرهرود با واسط بدون و شفاف ارتباط کارگيريبهارتباط
آن با
-ايجادهايحريمنرم بافت از استفاده با هادره رود اطراف در محسوس
-هادرهرود شکل و بستر با مطاب و نرم هايبدنه ايجاد
-در اغتشاش از دوري و بخشآرامش فضاهاي ايجاد و زيبا مناظر و اندازچشم ايجاد
طراحي
-تاکيدخرد براقليمايجاداطراف در شدههايدره رودشهريتالش وبرايتقويت
آن
-راهکارهايارائهکاهش جهت مناسبپسمانددرطراحي
-مشارکتمردميوافزايشکارکردگرايي
-از استفادههايانرژييدپذيرتجددرطراحي
-بهبودفرايندهيدرولوژي،افزايشتنوعزيستيواکوسيسيتم
-قرارگيريهايکاربرياطراف در مناسبهايدرهرودشهري
-کاهشحداکثريبا ارتباط در ساز و ساختهايدرهرودشهري
-مناسب امکانات وجودتفرجيمانندپارکينگ،فضاهيو مکث...مجاورت دررود
دره
-هايهمجواريو جاذبفرهنگيرودخانه کنار در
-کاهشآلودگيرود آبهايدرهشهريباالدست طرح در و محل در
-روبياليهو هادره رود مداومپاکسازيمواد و هازبالهسمي
14. طرح اهدافاحيايلس رودخانهآنجس
کردن سبزواحدهايهمسايگي:ايجادهتاييراهسبز
مجدد اتصال ،رودخانه امتداد درواحتدهايهمستايگي
از رودخانته بهطريتقايشتبکهازهتايخيابتان،ستبز
تابيتبازيتيتاراضتايرتبتدتفاق وتاربريتک،تزايشتافتتتهوي
از رودخانهطريقرويدادهايريزيبرنامهشده
ارزشآفرينييو رودخانيه يردنيک سيبز ،يريرينفوذپ
در آن نمودنراستايسياخت مبيدلييكداراييي
ارزشبيبهيكسرمايه،ارزشمند
چارچوب ارتقارييزيبرنامهاجتمياعيبيامحورييت
رودخانه:
19. اصليعناصر
منظر
منظر فرعي عناصر
اکولوژيکي دروني معيارهاي
معيارهايعملکردي
اکولوژيکي
امتيازهاجمع
تنوعهايگونه
گياهي
درجهطبيعيهايگونهنادرساختارجامعه
گياهي
بندطبقه
يمنظر
حساسيت
بهاختالط
فاصلهتا
رودخانه
ارتباطبا
سايرهالکه
زميشکل
فرسايش دامنه2112113314
تپه2111213213
دره3312113317
صخره1221112111
بريدگي111111219
گودال111111118
گياهيپوشش
زارهاچمن و زارهابوته3211232317
ايدامنه گياهي پوشش3222332219
خيزحاصل هايزمين
کشاورزي
1111112210
کناري باغات3111212213
خصوصي سبز فضاي1111212110
عمومي سبز فضاي1212223310
رديفي درختکاري1112122212
انسانعناصر
ساخت
کنار پارک1111233315
رويپياده مسيرهاي1111123111
نقل و حمل اراضي1111123213
هاساختمان1111132212
گورستان1111123111
آبيسطوح
رودتدره3332233322
آبروان1211123316
جوي و نهر2211123214
مسيل2331223319
20. تجزيهوتحليلارئه وهاراهبردطراحيمنظراکولوژيکرودـدرهدارآباد
روددرههايشهريمرمت شاملشاخههايطوالنيرود_درههاعنوان به آن با مرتبط عوامل و
يکموجودهيدرولوژيکميباشد.
طراحيمنظراکولوژيکمطالعه مورد محدوده(روددرهاد دارآبه تپ ازيمين سراه بزرگ ا ت ه قلع
ارتش)به توجه باويژگيزيستيمحيطواکولوژيکيرار ق و منطقه خاصري گيمج در آناورت
رودخانهدارآبادو تهراننيزازجهتيکهاينمفصل محدودهميانروددرهدارآبادران ته هر ش و
باشدمي؛بسيارمورداهميتدارد قرار.
براياهداف تحقطراحيمنظراکولوژيکاينده ش ه ارئ ارچوب چ ه ب ه توج با محدودهراي ب
طراحياکولوژيکپايداررودهايدرهشهريمطالعات از پس ،داني ميوه تجزيل تحليايت س
نظر موردبرمدل اساسSWOTپرداختهشدسپساساس برهافرصتوهايمحدوديتموجود
اهدافيجهت دراحيايروددرهدارآبادتعيينگرديداهداف طب بر وين تعيده شا راهبردهو
هايسياستچارچوب قالب در الزمطراحير منظک اکولوژيروددرهاد دارآبه ک د ش اذ اتخ
طرح خالصهراهبرديمنظراکولوژياست شده ارائه ادامه در ترتيب به.
21. هامحدوديتواتتهديد هافرصت و امکانات ضع نقاط قوت نقاط عامل
-وجودآلتودگيمحيطتيکتردن رهتا جملته از منطقته در
هافاضالبرودخانه در
-کانال وجودبتنياز وبينرفتنهايي اکوسيستکهحيات
هاآناست رودخانه به وابسته
--عدنگهداريازقنواتوهايسفرهآبزيرزميني
-تودتجت وتواتتقنتوتايتهتتفرهتستآب
زيرزميني
-رودخانه از استفادهعنوانبهيکعنصر
بخشحياتجهت دراحياوساماندهي
رودت مناظردره
-به تعرضحريرودخانه
-رودخانه آب در فاضالب و زباله تجمع
-فرسايشزيادرسوبات وجود وداندرشته
وهايسنگبزرگ
-وجودسيالبوافزايشناگهانيآب
-رودخانه قالب در آب منابع وجود
-و نهرها وجودهايبرکهمتعتدد
قديمي
-و هاقنات وجودعميتق هتايچتاه
آبياري برايباغات
-ارزش با رودخانه وجوداکولوژيکي
سطوحآبي
-ازبينپوشش رفتنگياهيدرختان وحاشيهرودتدره
-و توان به توجه عدظرفيتاراضي،محيطمنابع و
-افزايشفرسايشهتايختاکغنتياز ايتر دربتينرفتتن
پوششگياهيمنطقه
-و جانوران وجودحيواناتو سگ ،گرگ مثل خطرناک...
-افزايشتغييرهاکاربريو باغاتتبديلهاآنبهتجتاريو
مسکوني
-ازبينخرد رفتناقليرودتايتر در درهنتابوديتتدريجي
پوششگياهيمنطقه
-وجودفضاهايبازوسيعبرايتوستعه
فضاهايسبز
-امکتتانبازستتازيواحيتتايفضتتاهاي
طبيعيکاشت وهايگونهمتنوع
-باعتت ،ستتواحل در درختتتان وجتتود
قدرت استهالکسيالبوجلتوگيرياز
فرسايش
-وجودوحشحياتوهايگونهمتنتوع
جانوري
-انتقال احتمالبرخيازهابيماريتوستط
جانوران
-هايلکه پراکندگيباغات و سبز
-خصوصي مالکيتاز و باغاتبتينرفتتن
تدريجي
-و حفظ عدبتومي گياهان نگهدارياز و
بينرفتنهايلکهسبز
-ازبينستطح رفتنرويتيايتر در ختاک
فرسايش
-جود وهاباغکهنسال درختان و
-وجودفضتاهايمجتاورت در ستبز
رودخانه
-خاک وجودغنيواقلتيمناستب
برايپرورشگياهان
-وجتتودهتتاي اکوسيستتتمتنتتوع
زيستيبخصوص وهايگونهمتنوع
پرندگان
پوششگياهيوجانوريحيات
-فرسايششديدهاشيبوهابدنه
-وجودهايبدنهريزشيولغزشيرودخانه کنار در
-موير نظارت عدشهرداريمنتهيبتهوستاختستازهاي
حاشيهرودخانهپوشيدهشدنهاتپوگرافيشکل وطبيعتي
زمين
-وجوداراضيرهتا ستاز و ساخت بدون
شده
-وجودديدشهر به مناسب
-از استتفاده امکانتپتوگرافيشتک ول
زميندرطراحيوريزيبرنامه
-وجودتپوگرافيوشيبزياد
-ناپايداريهاشيبوپتانسيلبااليلغزش
خاک رانش و
-وجودهايشيبکته آفتتاب بته روبتراي
فعاليتدرفضايباز
-جود وهاتراووهايمکانمناسب
ديددر منظر وسايت
-وجتتودهتتاتپتته،هتتادرهمنتتاظر و
طبيعيوکريدورهايديد
شکلزميو
توپوگرافي
-و ساز و ساختتخريبهاباغ
-در ساز و ساختحريرودخانه
-ازبينرفتنفضاهايتاريخي،فرهنگتيوطبيعتيدرايتر
عدنگهداريدر برنامه بدون تصرف و دخل وسايت
-در ساز و ساختهايبدنهلغزشي.
-همجواريتردد حج با معابر نامناسبزيادباهتايمحيط
طبيعي
-عناصر از استفادهستازانسانقتديمي
جهت درخواناييوبخشيهويتمحيط
-تمايلبهنوسازيهايبافتفرسوده
-هدايتصاحباناراضيد مشارکت بهر
ايجادفضاهايتفريحي
-اغتشتتاشبصتتريناشتتيازناهمتتاهنگي
ساز و ساخت
-فرسودگيکار از وافتادگيتدريجيبافت
قدي
-شدن محدود و انسدادکريدورهايبصري
به توجه بامکانيتابيهتايستاختمانبلنتد
مرتبه
-و ساخت وجودسازهايهماهنتگ
منظر باطبيعيکوهستان
-وجودهايابنيهجتوار در ارزشمند
رودخانه
-تبتتديلفضتتاهايشتتده ستتاخته
غيرمجازاماکن بهعموميتفريحي
ساختانسانعناصر
22. خرد اهدافهاسياستطراحي کلي هايتوصيه
•بتاال مناطق در مصنوعي درياچه يا سد ايجاد
تقويتت و آب ستازيذخيتره جهت در دست
زيرزميني هايآب ذخاير
•ايجتاد بتراي سرپوشتيده نهرهتاي کتردن باز
بهتر هايزيستگاه
•مصنوعي بستر يا و توده جايي به جا
•آبگيرهتاي ايجتاد و مستير دادن خت و پيچ
مصنوعي
•آبراهه با ارتباط در درياچه بازسازي و ايجادها
•مرحله دو در عرضي مقطع ايجاد
•هاقنات مسير و خشک نهرهاي کامل مرمت
•مستي ايجتاد بتراي پوشتيده آبگذر کردن بازر
آزاد عبور
•آبراهه کردن باريک
•تايتهتشتپوش و تاتمرغزاره تايتقطره تاريتآبي
گياهي
•مصنوعي بستر يا و پشته ايجاد
•متنتاوب طور به که نهرهايي از بخشي مرمت
ميشود خشک
•منظت به رودخانه شدن کانليزه از جلوگيريور
طبيعي اکوسيست احياي و حفظ
•موانع از برخي جايي به جا
•دره رودت گياهي مديريت
•طريت از ستيالبها و زيرزميني آبهاي اافزايشق
رودها به دادن خ و پيچ
•متداو جريتان بته دستتيابي براي آب پمپ
نهرها درون
•جهتتت مناستتب بوتههتتا و درختتتان کاشتتت
فرسايش از جلوگيري
•سنگي و شني پوشش ايجاد
•ابراهه با ارتباط در رسوبي حوضچه ايجاد
•-آمارهتاي بته توجته بتا ستيل حتري تعيين
سالهبيست هايدوره
-بتته نستتبت نگتترجتتامع نگتتاه
تتمختلپت تاتتجهت از تهترودخانت
،اجتمتتتاعي ،زيستتتتيمحتتتيط
انساني و فرهنگي ،اقتصادي
-آبتي پتانستيل از بترداريبهتره
رودتفصول تما در دره
-دستتترو در و کامتتل استتتفاده
منظر طراحي در رودخانه بودن
-جريتان شتدن آلتوده از ممانعت
رودت آبدره
-عنتوان بته خانتهرود گيريبهره
ستازييکپارچته در پويتا عنصري
طراحي بستر در هالکه
-سيل خطر با مقابله
-ب بتنتي شتدن کانليزه از جلوگيريدنته
آن شدن خارج دسترو از و رودخانه
-شتده طراحتي مناسب هايسازه احداث
در استتفاده بتراي آب سازيذخيره جهت
فصول تما
-ورود از تتتممانع و تاتهتالبتفاض تدايتته
رودخانه به هاآن
-انحتراف جهتت آبگير هايسازه احداث
آب
-هتاييمحل در سنگي هايکانال احداث
دارد وجود رودخانه بدنه ريزش امکان که.
-جهتت در مستير طول در بندآب احداث
سرعت و شيب نمودن ک
-فاضالب خانهتصفيه احداث
-د واقتع کننتدهآلوده اماکن محل تغييرر
رودخانه مجاورت
-ج طبيعي و بومي مصالح از استفادههت
رودخانه احياي و ترمي
-رساناطالع جهت هاييبرنامه ريزيطرحي
جهتت در رودخانته همجتوار ستاکنان به
رودخانه آلودگي از جلوگيري
-بتا رودخانته هايجداره وبازسازي اصالح
طبيعي عناصر
هاراهبرد
-عنصتر عنتوان بته رودخانته کارگيري به
رودت بخشحيات اصليآميتزي ه در دره
جاماندهبه طبيعي هايلکه و باغات
-رودخانه آب سازيذخيره
-ذخيتره آب از استفاده جهت ريزيبرنامه
شده
-تلتتقلي تورتمنظ تهتب آب ترعتتس تاهشتک
رودخانه بدنه و ک فرسايش
-و زيرزمينتتي آبهتتاي مناستتب هتتدايت
طرح اهداف جهت در هاآن از گيريبهره
-کتتتاهش جهتتتت در مناستتتب تتتتدبير
سيالب از ناشي هايآسيب
-منظتتور بتته رودخانتته حتتري گستتترش
رودخانه بدنه ريزش خطر از اجتناب
-رودت بدنه سازيايمناز جلتوگيري و دره
فرسايش و ريزش
-رودتت پتانستيل از گيتريبهرهجهتت دره
تفرجي استفاده
-آبهتتاي بتتراي آبيتتاري شتتبکه طراحتتي
زيرزميني و سطحي
-منظتو بته رود پتانستيل از گيتريبهترهر
اطراف فضاهاي در استفاده
کالن هدف
روديپايداراکولوژيكطراحيضوابطواصولدارآباددره
(آبيسطوحاحيايوحفظ)
23. خرد اهدافهاسياستطراحي کلي هايتوصيه
-و هتتتاصتتتخره پيرامتتتون طراحتتتي
سازيبرجستهعنوانبه هاآنهانشانهي
سايت طبيعي
-و ابزار از استفادهوسايلمثت مناسبل
بتني هايبلوک،گابيون،ژئوتکستايلو
...درناپايتدار هايشيب سازي پايدارو
هايصخرهرانش حال در
-جلوگيريازريزشاست با هاکنارهفاده
ازديوارمناسب حائل
-جلوگيريازتغييرآبراهه
-از استفادهپرشيب ديوارهايمناستب
تورتمنظتتهتبتتايتهتتاهتکارگتتکتکوچت
نورديسنگ
از استفادههايسازي کمناسببتراي
هايشيبستاخت بته توجه با مختلار
زمين
-ايجادهاتراوديتد مناسب مکانهاي و
زمين شکل به توجه با
-و هتاجاذبه احياي و حفظ
مثت ستايت طبيعي مناظرل
قلعه سيمين تپه
-و هتاشتيب ايمني افزايش
هاصخره
-و تشترانتت از توگيريتجلتت
فرسايش
-احداثفضايسبزحفاظتيدر
شيبپر هايبدنه
-از استفادهراهکارهتايمناستب
پايتدار برايو هتاصتخره کتردن
هتتاشتتيببرابتتر درفرستتايشو
ريزشهنگابارندگيبرف و
-از استفادهجتايبته بنديتراو
احداثهايديوارهمنظو به بلندر
جلتتوگيريرانتتش و لغتتزش از
هاخاک
-از تتفادهتاستتتتثبي تايتهتازهتس
در خاکهاييدامنهاحتمتال که
ريزشوفرسايشدارد وجود
-تکلتش از تتفادهتاسترايتب تينتزم
دادن نشانزيباييافق
-جلوگيريازبتينو رفتتنزيتر
شدن روورويهاحتداث در خاک
بناهامسيرها يا
هاراهبرد
-تپتتوگرافي بتتر تاکيتتد و توجتته
و تپتته طبيعتتي بستتتر و زمتتين
دره و هاکوه
-ارامنظت بته مناسب تدبير ئهور
شيبدار سطوح پايدارسازي
-هابرف و جاري هايآب کنترل
فرسايش کاهش جهت در
-زهکشي در تسهيل
-طبيعتتي عتتوارض از استتتفاده
و جهتتت ،شتتيب مثتتل منطقتته
ايترات کتاهش جهتت در ارتفاع
اقليم مزاياي افزايش و منفيي
هدف
کالن
روديپايداراکولوژيكطراحيضوابطواصولدارآباددره
(زميشکلاحيايوحفظ)
24. خرد اهدافهاسياستطراحي کلي هايتوصيه
-منظتور به رودخانه حري در درختان کاشت
هاآبروان و سيل سرعت کاهش
-بومي گياهي پوشش و هاباغ واحياي حفظو
گياهي پوشش کريدور تقويت
-ک وسيلهبه مناسب تقويت و خاک اصالحو ود
مناسب آلي مواد
-و تهترودخان تيهتحاش تيتاراض در تاريتدرختک
دارد راآن امکان که اراضي ساير
-ارائته و قتوي فشتار بترف هتاي حري رعايت
درختکاري مثل کنترلي تمهيدات
درختتان مثتل بومي گياهان از استفاده:بيت،د
و انار ،چنار ،تبريزي...
آب مصرف به نياز که گياهاني از استفادهکت
هاتپه و هادامنه پوشش براي دارند
-در تبتمناس تديتبنتيبتش از تتفادهتاس تتترعاي
طبيعي اراضي و هاباغ
-تخريب خطر در درختان احياي
-کاه براي مقاو گياهي پوشش از استفادهش
موجود شيميايي هايآلودگي
-تتب تيتبيرون تتتطبيع تانتمي تاطتارتب تراريتبرقا
خصوصي هايباغ
-محتل در معطتر هايگل هايبوته از استفاده
کنندگاستفاده عبور هايمحل و نشستنان
-و ظ حفاي احياي هاغ ب
قديميموجود
-سالکهن درختان حفظ
-به توجهنيازهايوژي اکول
گياهانکوهست بستر درو ان
شهر
-او زارهه بوت ظ حف
هايپوششگياهيطبيعي
-از حفاظتگياهانعنوانبه
يکيدر مهم عوامل ازايجاد
خرداقليمروددره
-و ظ حفزايش افوع تن
زيستي
-تاتبت تبتمتناست تانتگياهت از تتفادهتاست
کوهستان اکوسيست
-پوشتتش و ترازتت توطخطت از تتفادهاست
طراحي براي موجود گياهي
-عمتق بتا مناستب هتايگونه انتخاب
اراضي شيب و خاک
-مناسب گياهي پوشش از استفادهبه
اقليمي شرايط تعديل منظور
-در آب دارينگته قتدرت بتردن بتاال
خاک
-خاک آلي مواد افزايش
-و فيزيکتتتي خصوصتتتيات تودبهبتت
خاک شيميايي
-تاتبت تبتمتناست تانتگياهت تابتانتخت
اندازسايه و آفتابگير هايدامنه
-بتومي گياهان از استفاده و انتخابو
گياهي پوشش توسعه براي مقاو
-تتتارتاس تايتهتهتبوت تذفتح تاتي تالحتاص
کننده
-فرساي از جلوگيري و خاک تقويتش
-ب تالش و نادر هايگونه شناساييراي
آن افزايش و حفظ
-جهتتت مناستتب گياهتتان شناستتايي
شيب تثبيت
-حفاظتي مناطق تعيين
-منط طبيعي منابع از ويژه حفاظتقه
-د داخل طبيعي هايزيستگاه حفظره
پر هايزيستگاه ويژه بهندگان
هاراهبرد
-و خود با گياهي پوشش هماهنگي
موجود طبيعي محيط
-من طراحي در طبيعت از تقليدظر
-گيتپوشش پيوستگي و تداواهي
رودت طبيعي بستر دردره
-خاک خيزيحاصل افزايش
-،تاهيتگيتشتپوش تايتاحي و تظتحف
عنتوانبته ستبز هتايلکته و هتاباغ
پاهوا طبيعي هايالينده
-پيچيتدگ و زيستتي تنوع حفظي
منطقه ساختار
-بتوم گياهتان شناسايي و مطالعهي
ارزشمند
-بهي استفاده براي ريزيبرنامهاز نته
موجود سبز فضاي
-رفت بين از و شکار از جلوگيريتن
بخصتتوص منطقتته وحتتشحيتتات
پرندگان
اهداف
کالن
روديپايداراکولوژيكطراحيضوابطواصولدارآباددره
(وحشحياتوگياهيپوششاحيايوحفظ)
25. خرد اهدافهاسياستهايتوصيهکليطراحي
-احداثمسيرهايپيادهوکوهنورديدرحاشتيه
بخش و رودخانهکوهستاني
-ايجاددر تنوعمسيرپ و مصالح از استفاده باوشش
گياهيمناسب
-حاشتي مطلوب شده سازيمنظر مسيرهاي ايجاده
رودتدره
-حتري در انستاني ستازهاي وساخت از جلوگيري
رودتدره
-فاضال دفع و آوريجمع هاي سيست از استفادهب
رودت حاشيه سازيپاک ودره
-تکن بر تاکيد با ايکوهپايه معماري ترويجولتوژي
در تصرف و دخل رساندن حداقل به براي جديد
-انت بازگرداندن در بيوماو فناوري از استفادهرزي
طبيعت به هازباله از حاصل
-ورود از ممانعت و مناسب فاضالب مسير طراحي
رودخانه درون به هاآن
-هتازباله نامناسب دفع و سوزاندن از جلوگيريي
صنعتي و خانگي
-بتا جتوار هت بتاز فضتاهاي بصتري ارتباط ايجاد
طريت از خصوصي سبز هايفضا و هاکافه فضاهايق
خصوصي فضاهاي و هابدنه شفافيت
-بومي مصالح از استفاده
-مکان حس ايجاد جهت در منظر و محيط طراحي
-و هتتاستتاختمان بازيافتتت بتته بخشتتي اولويتتت
معابر شبکه و هاساختزير
-در شتده تعريت و مشخص هايدسترسي ايجاد
تفري فضاهاي به رودخانه مسير در و کوهستانحي
-آلتودگ از جلوگيري براي عمومي سازيفرهنگي
رودخانه آب
و تلتدخ تاندنترس تداقلتح تهتب
در تصرفطبيعت
و جستجويمناسبالگتوي
تيتطبيعتبتمناستاريتمعمدر
رودت جوارهايدرهشهري
همتتتاهنگيميتتتانعناصتتتر
و ساختانسانفضايطبيعي
کاهشآلودگيناشيعناص ازر
تترتبستت در تاختتستتتانتانستت
رودتهادره
حفظديدهايو بازجلتوگيري
شدن بسته و محدود از
حفظهتايستاختمانقتديمي
و ارزشتتتتمنددارايهويتتتتت
فرهنگي
تداوتتتتازگاريتستتيطتمحتو
منظرهتتايطراحتتيبتتا شتتده
ساختارهايزيستيمحيط
-تاتب تبتمناس تايتهتانتمبلم از تتفادهتاس
کوهستان منظر
-مصتتالح از استتتفادهبتتوميدر محتتل
و سازيبدنهنماکتاريهتايستاختمان
ساخت حال در و موجود
-ساز و ساخت کردن محدود
-جلتتوگيريازتخليتتههتتايفاضتتالب
خانگيرودت دردره
-توگيريتجلتازتهتتخليتو تاتهتتهتزبالت
هايناخالهساختمانيرودت دردره
-تدوينبتر نظارت واجترايو ضتوابط
قوانينزيمحيط حفظ با ارتباط درست
در تازهاتس و تاختتس ترلتکنت وتريحت
رودتدره
-ايجادفضاهايزب انباشته مناسبالته
فواصل درمعينبارعايتمست کليهائل
هتتتايمحفظتتته رد زيستتتتيمحتتتيط
سرپوشيده
-همتتتاهنگيو هتتتاراهمستتتيرهابتتتا
مسيرهايطبيعيموجود
-ستازيهماهنگمعمتاريوستاخت و
با سازهاطبيعترودت فرهنگ ودره
-جلوگيريازتغييرکاربريهاباغ
-تينتتعيتاربريتکتتنظ در تاتب تبتمناسر
مالحظات گرفتنمحيطزيستي
-جلوگيريدر ستاز وساخت ازحتري
گيرسيل مناطق و رودخانه
-هتتايفعاليتتت بتتا مقابلتتهمغتتايربتتا
هايفرايندطبيعي
هاراهبرد
ونگي چگ وابط ض و ول اص دوين ت
اس اس ر ب از ب اهاي فض در ه مداخل
منظر بنديتيپ
-اد ايجاهنگي همان مير عناص
و اخت سان انساي فضي طبيعا ب
مناسب سازيبدنه
-وساخت کنترلسازهايده ش ام انج
درحريمروددره
-و اريخي ت يماي س داري نگه و حفظ
فرهنگي
ت جه در اياطره خ و اريخي ت اه نگ
مکان حس ايجاد
-رفتن گ رار ق و ه تخلي از وگيري جل
اي هرح ط در الب فاض ات تاسيس
رود باالدستدره
-وگيري جل جهت جدي برنامه تدوين
اهش ک ا ب دره ه ب ا هده آالين ورود از
اي هل مح زايش اف و ودگي آل ابع من
آلودگي دفع و جذب
-امکان از استفاده براي ريزيبرنامهو ات
شهري خدمات
-و ي مردم ات ترجيح ،نيازها شناخت
ب ي تفرج و ي تفريح ،رفاهي امکاناتا
منط ارتقاء و زيستيمحيط مالحظاتقه
-اختارهاي س ب تخري از وگيري جل
در اختالل عدم جهت در زيستيمحيط
هاآن عملکرد
-از جلوگيري و سازها و ساخت کاهش
آن
اهدافکالن
طراحياکولوژيكپايدارروديدرهدارآباد
(مديريتعناصرسازانسان)
26. اصول و اهدافطراحي
-احياي،سابق صورت به رودخانه
-سازيزندهبازفرو ،هابرکههايرفتگيزهکشيدر ارتفاع ک و پست شدهبرخياز
،رودخانه نقاط
-بازسازيمناطقتخريب،شدهاحيايهايدره،مجاور خشک
-احيايپوششگياهيوجانوريحري،رودخانهبرقراريارتباطبينهايلکهسبز
و مصنوعطبيعي،
-رعايتآرايشفضايي،کاشت طرح در
-سخت سطوح از حداقل استفادهمعماريطراحي،
-تلفيقهايلکهو کوچکترايجادهايلکهيکپارچهمنظور به بزرگ ودستيابيبه
پايداراکولوژيک.
30. گيري نتيجه و بحث
دستاورهايمفهومي چارچوب آزمون از حاصله درنمونه ک د ده ي م ان نش ژوهش پ وردي م
از استفادهمديريت،ريزيبرنامهوطراحيبر منطبمحيطارچوب چ اس اس ر بي طراحر منظ
اکولوژيکپايدارچهار قالب دررويکردنگرانهجامع،ده دهنپاسخه با نيازه،ي حسوري بصو ،
سيالوپوياارائه به تواند ميراهبردهايو ورد برخ در مناسباي احيروداي هدرههري ش
و شود منتجبايستيدراولويتکار دستور ومديران،ريزانبرنامهطراح و الن ک طح س دردر ان
قرار خرد سطحگيرد.منظور بدين:
راه دررسيدنبهطراحيپايداررود در منظرهايدرهشهري
بخصوص ،عناصرير مع در ه ک ت اساي خطرهبيشتر
محيطيزيستباشدمي.
ور منظ ه ب
و حفظاحياو منظرايجادو ارتباطپيونديکپارچهميانو فرهنگي بسترطبيعتبوميميباشد.
اينراهبردهاسياست به بايستيو عملياتي هايهايپروژهده آين کل ش ا ت ود ش ديل تب اجرايي
کند مشخص را منظر.
31. و بحثگيرينتيجه
به رسيدن در بحث مورد روند از استفاده که رسد مي نظر بههايسياستاجراي و اتي عمليدر ي
رود با برخوردهايدرههري شد تواني موي گخ پاسدار پاي ک اکولوژي ر منظ ي طراح داف اه
(پايداري تداوم و طبيعت با هماهنگي)باشد.
بادر پژوهش اين در شده مطرح راهبردهاي به توجهبنديجمعهايسياستوط مرب ث بح مورد
رود بهدرهاد دارآبي طراح در ي تفرج و ي مرمت ،اظتي حف اتي عملي ه پهن ه س دروان تي م
بنديدستهبه مربوط راهبردهاي انجام که نمودهايپهنهکه مرمتي و حفاظتيشامل:
از حفاظتهالکهبين پيوستگي ايجاد و باغات و طبيعيهاآن،
احيايهاياکوسيستم،منطقه در موجود
مرمترودخانه احياي وآبادداراز استفاده باهايروش،طبيعي
مرمتو نهرها احياي وقنواتو موجود
احياياز آن شدن خالي و قلعه سيمين تپههانشينزاغه
دردارد قرار اولويت.
32. Crowther, R., 1992. Ecologic Architecture. Butterworth Architecture, Boston.
Forman, R.T.T. and Godron, M., 1986. Landscape Ecology. Wiley and Sons, New York.
Koh, J., 1988. An ecological aesthetics. Landscape Journal 7 (2): 177–191.
Krog, S.,1991. Whither the garden. In: S. Wrede and W. Adams (eds), De natured Visions: Landscape and culture in the
twentieth century.Museum of Modern Art, New York, pp. 94–105
Makhzooumi,J. and Pungetti, G, 1999. Ecological Landscape Design and Planning, The Mediterranean Context. E and
FN Spon (Rouledge).
Papanek, V., 1985. Design for the Real World: Human ecology and social change. Thames and Hudson, London.
Porteous, J., 1997. Environmental Aesthetics. Routledge, New York
Ryn, S. van der and Cowan, S., 1996. Ecological Design. Island Press, Washington D.C.
Thayer, R., 1994. Gray World, Green Heart: Technology, nature and the sustainable landscape.Wiley and Sons, New
York.
Thompson, F. and Steiner, F. (eds), 1997. Ecological Design and Planning.Wiley and Sons, NewYork
Vale, B. and Vale, R., 1991. Green Architecture: Design for a sustainable future. Thames and Hudson, London
Wann, D., 1996. Deep Design: Pathways to a livable future. Island Press, Washington D.C.
Yeang, K., 1995. Designing with Nature: The ecological basis for architectural design.McGraw-Hill, New York.
Yeang, K., 1995. Designing with Nature: The ecological basis for architectural design. McGraw-Hill, New York
همکاران و رضا محمد ،جعفر پور(1384)دانشگاه پژوهشي معاونت ، آباد دار دره رود ساماندهي و طراحي پروژه ،.کارفرما ، مدرس تربيت:،تهران شهرداري
تهران
سوزنچي،علي محمد ،نسب عالي و کيانوش(1392)نق پژوهشي علمي فصلنامه دو ،اکولوژيکي ارزيابي مبناي بر شهري هاي دره رود پايدار توسعه اهداف تحقش
دوم شماره ،سوم دوره ،جهان.
شفيعيديگران و بنفشه ،(1382)شماره ،شناسيمحيط مجله ،منظر اکولوژي اصول رعايت با رودکناري مناط در طراحي الگوهاي ارائه ،32صص ،1-14
شهر بافت مشاور مهندسين(1375)تهران ، تهران يک منطقه جامع طرح مطالعات ،:تهران ، شهر بافت مشاور مهندسين
علي محمد ،نسب عالي(1391)"معيارهاضوابط وطراحيپاركپايداربامحيطي زيست رويکرددرحاشيهدره رودشهري هاي(نمونهطراحيپاركايمنطقه
تپه مجاورت ،دارآبادسيمينارتش بزرگراه تا قلعه)"،مدرس تربيت دانشگاه ،معماري و هنر دانشکده ،معماري گروه ،تهران.