1. Duct Design
615431 Air Conditioning
หน าที่ ข องท อลม คื อ การส งลมจากเครื่ อ งส งลมไปยั ง
Duct System Design บริเวณปรับสภาวะอากาศ การออกแบบทอลมในทางปฏิบัติตอง
คํานึงถึงบริเวณที่สามารถเดินทอลมได การสูญเสียเสียดทาน
ความเร็วลม ระดับเสียง และการไดรับความรอนหรือสูญเสีย
ความเย็นของทอลมดวย
615431 Air Conditioning
Department of Mechanical Engineering
Faculty of Engineering and Industrial
Technology
Silpakorn University
การออกแบบระบบโดยทั่วไป ในการปรับอากาศเพือการคาหรือที่พักอาศัย
่
ระบบความเร็วลมต่ํา ความเร็วลมจะไมเกิน 2,500 ฟุตตอนาที ปกติจะ
ทอลมสงและทอลมกลับจะแบงออกเปนชนิดตางๆ อยูระหวาง 1,200 – 2,200 ฟุตตอนาที
ตามความเร็วลม และความดันลมภายในทอลม ระบบความเร็วลมสูง ความเร็วลมจะเกิน 2,500 ฟุตตอนาที ขึนไป
้
สําหรับทอลมสงนั้น
การแบงชนิดตามความเร็วลมภายในทอ จะแบงออกเปน 2
ในการปรับอากาศในโรงงานอุตสาหกรรม
ชนิด คือ
• ระบบความเร็วต่า ํ ระบบความเร็วลมต่ํา ความเร็วลมจะไมเกิน 2,500 ฟุตตอนาที ปกติจะ
• ระบบความเร็วสูง อยูระหวาง 2,200 – 2,500 ฟุตตอนาที
ระบบความเร็วลมสูง ความเร็วลมจะเกิน 2,500 – 5,000 ฟุตตอนาที

2. สําหรับทอลมกลับของระบบลมสง ที่มีความเร็วต่ําและความเร็วสูง จะ
คิดวาเปนระบบความเร็วลมต่ําหมด ดังนี้ สวนการแบงชนิดของทอลมตามความดันลมภายในทอ จะแบงออกเปน
3 ชนิด คือ
ในการปรับอากาศเพื่อการคาหรือที่พักอาศัย ระบบความเร็วลมต่ํา ระบบความดันลมต่ํา ความดันลมจะอยูระหวาง 0 - 3 ¾ in. wg
ความเร็วลมจะไมเกิน 2,000 ฟุตตอนาที ปกติจะอยูระหวาง 1,500 ระบบความดันลมกลาง ความดันลมจะอยูระหวาง 3 ¾ - 6 ¾ in. wg
– 1,800 ฟุตตอนาที ระบบความดันลมสูง ความดันลมจะอยูระหวาง 6 ¾ - 12 ¼ in. wg
ความดันลมทั้ง 3 ชนิด ที่กลาวมาขางตนนัน เปนความดันรวม
้
ในการปรั บ อากาศในโรงงานอุ ต สาหกรรม ระบบความเร็ ว ลมต่ํ า (Total Pressure) โดยรวมการสูญเสียตางๆที่เกิดขึน ้
ความเร็วลมจะไมเกิน 2,500 ฟุตตอนาที ปกติจะอยูระหวาง 1,800 เนืองจากลมไหลผานเครื่องสงลมเย็น ผานทอลม และผานหัวจายลม
่
– 2,200 ฟุตตอนาที
Fan (Blower) กําลังของพัดลม
W = Q(ΔP) หนวย SI
W = Q( FTP ) / 6356 หนวยอังกฤษ
Fan’s Law
Q1 rpm1 W1 rpm1 3
= =( )
พัดลม Q2 rpm2 W2 rpm2
P rpm1 2
1
=( )
P2 rpm2

3. พัดลมแบบ Centrifugal Fan แบง Class ตามการใชงานได 4 Class ดังนี้
Class I ใชไดกับ Total Static Pressure (TSP)
<= 3 ¾ in. wg
Class II ใชไดกับ Total Static Pressure (TSP)
<= 6 3/4in. wg.
Class III ใชไดกับ Total Static Pressure (TSP)
<= 12 ¼ in. wg.
Class IV ใชไดกับ Total Static Pressure (TSP)
> 12 1/4in. wg. (นิ้วน้ํา)
ใบพัดลมแบบ Forward Curve Blade (FC) ใบพัดลมแบบ Backward Curve Blade (BI)
เหมาะกับการใชงานที่ตองการปริมาณลมมาก Total เหมาะกับการใชงานที่มีคา Total Static Pressure
Static Pressure (TSP) ต่ําขณะใชงาน รอบของ (TSP) สูง
พัดลมจะมีคาต่ํากวาแบบอื่น
ขอดี คือ พัดลมแบบนี้จะมีประสิทธิภาพการใชงาน
ขอดี คือ ราคาถูก ทนทาน เพราะความสึกหรอนอย เนื่องจาก (Efficiency) สูง
ใชงานที่รอบพัดลมต่ํา ทําใหสามารถใชเพลาและตลับลูกปน
(Bearing) เล็กลง มอเตอรจะไมเกิดการ Overload ถึงแมวาคา Total
Static Pressure จะลดลง
สวนขอเสีย คือ หากเลือกใชพัดลมจากคา Operating เหมาะกับระบบ
Point ใน Fan Curve ไมดี อาจทําใหเกิดอาการลม กําจัดฝุน หรือระบบ
 สวนขอเสีย คือ ราคาแพงเนื่องจากตองมีโครงสรางที่แข็งแรง
พัดไมสม่ําเสมอ (Surge หรือ Paralleling) เพลาและตลับลูกปน (Bearing) มีขนาดใหญขึ้น
เหมาะกับระบบ ระบายอากาศเฉพาะ
ที่มอเตอรอาจเกิดการ Overload ได หากคา Total จุด ทํางานที่ความเร็วในการหมุนสูง ทําใหมีเสียงดัง
HVAC Static Pressure (TSP) ลดลงมาก
ไมเหมาะกับระบบที่มีฝุน
มีประสิทธิภาพและ TSP ต่ํา

4. ใบพัดลมแบบ Air Foil (AF) จะมีลกษณะ ั ลักษณะการใชงานพัดลม แบงเปน 2 แบบคือ SWSI และ DWDI
คลายกับแบบ Backward Curve (BC) แต
SWSI (Single Width - Single Inlet) คือ ลักษณะของ
ดัดแปลงใหใบเปน 2 ชั้น คลายปกเครื่องบิน สวน
ใหญจะใชกับงานที่ตองการปริมาณลมมาก และ พัดลมที่มีโกรงพัดลมเปนชั้นเดียว และทางเขาของลมจะเขาเพียงทางเดียว
Total Static Pressure (TSP) สูง
เนื่องจากมีประสิทธิภาพดีกวาแบบอื่นๆ แตก็มราคา
ี
แพงขึ้นมากเชนกัน
โกรงพัดลมชั้นเดียว
Centrifugal Fan โกรงพัดลมชั้นเดียว
ลักษณะ SWSI Forward curve Backward curve
In - Line Fan โดยทั่วไปจะแบงออกเปน 2 ประเภท คือ
DWDI (Double Width - Double Inlet) คือ ลักษณะของพัดลมเปน 2 มอเตอรอยูดานนอก เหมาะสําหรับการระบายอากาศที่คอนขางสกปรกหรือมีอุณหภูมิสูง เชน
ชิ้นติดกัน และทางเขาของลมจะเขาทั้งสองขาง เหมาะกับงานที่มีปริมาณลมมาก และพัดลมอยูใน การระบายอากาศจากหองครัว หรือใชในกรณีความเร็วของพัดลมไมเทากับความเร็วของมอเตอร
หองพัดลม (Fan Room) ที่ไมตองการตอกลอง Plenum เขาทางดานดูด (โดยใชหอง สามารถปรับรอบได (เปนแบบ Belt Drive ) และจะตองติดตั้ง Belt Guard ดวย
พัดลมเปน Plenum) มอเตอรอยูดานใน เหมาะสําหรับการระบายอากาศจากพื้นที่ทั่วไป หรือมีอุณหภูมิไมสูงมากเพื่อ
จะไดเปนการระบายความรอนของมอเตอรดวย โดยมีความเร็วของพัดลมเทากับความเร็วของ
มอเตอร (เปนแบบ Direct Drive)
โกรงพัดลมเปน 2 ชัน
้
(แบบ Forward Curve)
Centrifugal Fan
ลักษณะ DWDI โกรงพัดลมเปน 2 ชั้น มอเตอรอยูดานใน

(แบบ Backward Curve) มอเตอรอยูดานนอก


5. เว็บไซตแนะนําเกียวกับพัดลมและการติดตั้งพัดลม
่ Fan Performance and Selection
http://www.iecm.co.th/iso_knowledge_ac.htm สิ่งที่ตองทราบคือ
1. CFM
2. Total Pressure
เลือกจาก Fan Characteristic Curve
Backward-Curved Blade Fans Forward-Curved Blade Fan
พัดลมชนิดนี้ใชมากในระบบ HVAC โดยเฉพาะเมื่อตองการประหยัดแรงมาของพัดลม ปกติใชในระบบที่มีความดันต่ํา เชน เตาเผา การใชงาน สวนใหญใชความเร็วต่ํา
โดยมากใชในระบบในระบบต่ํา กลาง และสูง ซึงทําใหประสิทธิภาพต่ําลงไปดวย
่

6. Vaneaxial Fan Fan
ใชในระบบ HVAC ที่ตองการแนวเสนตรง
 Installation D=
4 HW
π
ความดันสถิตยของพัดลม FSP (Fan Static Pressure) คือความ
SPinlet = -8.83 in.wg. SPoutlet = +0.68 in.wg.
ดันที่พัดลมตองสรางขึ้นเพือใหอากาศไหลผานระบบในปริมาณที่ตองการ ภายใต
่ VPinlet = +1.25 in.wg.
ความดันสถิตยของระบบที่ออกแบบไว สามารถหาไดจาก ผลตางของความดัน
รวมของพัดลม (FTP, Fan Total Pressure) และความดันจลนของ
อากาศที่ทางออก (VPoutlet) จงหาความดันสถิตยของระบบดังรูป
Q=300cfm
FSP = FTP − VPoutlet
FTP = (SPoutlet + VPoutlet ) − (SPinlet + VPinlet ) FSP = SPoutlet − SPinlet − VPinlet
FSP = (+0.68) − (−8.83) − (1.25) = 8.26in.wg .
ดังนั้น
พัดลมทีจะนํามาใชกับระบบนี้ ตองสรางความดันสถิตยไดไมนอยกวา 8.26 in.wg. ที่
FSP = SPoutlet − SPinlet − VPinlet ่
อัตราการไหล 300 cfm

7. พัดลมทํางานที่ความเร็วรอบ 1180 rpm ที่ 13 hp ลําเลียงอากาศ 10,000 cfm ที่
Fan’s Law แสดงใหทราบถึงผลกระทบของขนาดเสนผาน
ความดันสถิตย 12 in.wg จงหาสมรรถนะของพัดลมตัวนี้ ถาความเร็วรอบในการทํางาน
ศูนยกลางของพัดลม (size) และความเร็วรอบที่มีตอสมรรถนะการ เพิ่มเปน 1400 rpm
ทํางานของพัดลม
จงหาสมรรถนะคือหา Q, SP และ Power
3
Q1 rpm1 ⎛ size1 ⎞
= ⎜ ⎟ 3
Q2 rpm2 ⎜ size2 ⎟
⎝ ⎠
Q1 rpm1 ⎛ size1 ⎞
= ⎜ ⎟ ⇒
10000 1180
= ⇒ Q2 = 11864cfm
2 2
Q2 rpm2 ⎜ size2 ⎟
SP ⎛ rpm1 ⎞ ⎛ size1 ⎞ ⎝ ⎠ Q2 1400
1
=⎜
⎜ rpm ⎟⎟ ⎜
⎜ size ⎟⎟ 2 2 2
SP2 ⎝ 2 ⎠ ⎝ 2 ⎠
SP ⎛ rpm1 ⎞ ⎛ size1 ⎞ 12 ⎛ 1180 ⎞
1
=⎜ ⎟ ⎜
⎜ size ⎟ ⇒ SP = ⎜ 1400 ⎟ ⇒ SP2 = 16.89in.wg .
SP2 ⎜ rpm2 ⎟
⎝ ⎠ ⎝
⎟
2 ⎠ 2 ⎝ ⎠
3 5
W1 ⎛ rpm1 ⎞ ⎛ size1 ⎞ 3 5 3
=⎜ ⎟ ⎜
⎜ size ⎟
W1 ⎛ rpm1 ⎞ ⎛ size1 ⎞ 13 ⎛ 1180 ⎞
W2 ⎜ rpm2 ⎟ ⎟ =⎜ ⎟ ⎜ ⎟ ⇒ =⎜ ⎟ ⇒ W2 = 21.71hp
⎝ ⎠ ⎝ 2 ⎠ W2 ⎜ rpm2 ⎟
⎝ ⎠
⎜ size ⎟
⎝ 2 ⎠ W2 ⎝ 1400 ⎠
การพิจารณาบริเวณที่จะเดินทอลม 1. การสูญเสียความเย็นในทอลม
การพิจารณาบริเวณที่จะเดินทอลมทั้งทอลมสงและทอลมกลับ เปนสิ่ง กรณีที่มีทอลมที่ยาวมาก อาจมีความรอนที่เล็ดรอดเขาสูทอ ทําให
สําคัญอยางหนึ่งในการออกแบบทอลม เพราะจะทําใหทราบแนว สูญเสียความเย็นในทอ ในการประมาณคาความรอน ตองคิดถึง
ทางการเดินทอลม อีกทั้งยังอาจทําใหทราบระบบของทอลมทีจะใช
่ ความรอนในสวนนี้ดวย ทําใหเครื่องทําลมเย็นมีขนาดใหญขน โดย
ึ้
ที่
การเปรียบเทียบ First Cost และ Operating Cost ใน • ทอที่มี Aspect Ratio สูง จะไดรับความรอนมากกวาทอที่มี
การเดินระบบทอลม Aspect Ratio ต่ํา
การสูญเสียความเย็นในทอลม • ลมความเร็วต่ํา จะไดรับความรอนมากกวาลมความเร็วสูง
Aspect Ratio
Duct friction Rate • ฉนวน ยิ่งหนามาก ความรอนที่ทอไดรับจะนอยลง
Type of fittings แนะนําทอที่มี aspect ratio ต่ํา ความเร็วลมสูงแตไมเกิดเสียงดัง

8. 2. Aspect Ratio
1
2
(ab) 0.625
d e = 1.3
3 (a + b) 0.25
4
ตารางที่ 12.1 เปนทอที่มอัตรา
ี
แรงเสียดทานขนาดเดียวและ
5
พื้นที่กับทอกลม
ขอแนะนํา ควรใชทอกลมหรือ
6 ทอเหลี่ยมทีมีขนาด aspect
่
ratio ใกลเคียง 1 เพื่อให
อัตราแรงเสียดทานนอยที่สุด
แนวการเดินทอลม
แนวการเดินทอลมก็มีตัวแปรตางๆ ที่เขามาเกี่ยวของ
อยูหลายอยางดวยกัน คือ
1. ชวงเปลี่ยนขนาดทอลมใชชวงเปลี่ยนขนาดทอลม เพื่อลดหรือเพิ่ม
ขนาด แตขนาดพื้นที่หนาตัดคงเดิม แตในการลด ไมควรลดขนาดมากกวา 20% ของขนาด
เดิม
2. ของอ ขอตอ
3. ทอแยก
4. การกลั่นตัวเปนหยดน้ําบนผิวทอลม
5. การควบคุมปริมาณลม

9. 2. ของอ ขอตอ
1. ชวงเปลี่ยนขนาดทอลม
ข อ งอสํ า หรั บ ท อ ลมเหลี่ ย ม จะมี แ บบต า งๆ เช น full
การเปลี่ยนขนาดทอลมจะใชเพื่อเปลี่ยนรูปทรงทอลม radius elbow, shot radius vane elbow และ
หรื อ ใช เ พื่ อ เพิ่ ม หรื อ ลดพื้ น ที่ ท อ ลม เมื่ อ รู ป ทรงของท อ ลม vaned square elbow สวนของอสําหรับทอกลมจะมีแบบ
เหลี่ยมเปลี่ยนไป แตพื้นที่หนาตัดยังคงเดิม ควรใชความชัน ตางๆ เชน smooth elbow, 3-piece elbow เปนตน
1 นิ้ว ใน 7 นิ้ว สําหรับดานตางๆ ที่มีการเปลี่ยนรูปทรง ถา
ไมสามารถใชความชันนี้ได อยางมากที่สุดไมเกิน 1 นิ้ว ใน 4 3. ทอแยก
นิ้ ว ปกติ แ ล ว ท อ ลมจะต อ งถู ก ลดขนาดลงเพื่ อ เลี่ ย งสิ่ ง กี ด ทอแยกมีอยูหลายชนิดดวยกัน เชน ทอแยกแบบ full
ขวาง แตก็ไมควรลดขนาดลงเกินกวา 20 % ของพื้นที่ทอ radius elbow นิยมใชกันมาก แบบ square
ล ม ก อ น ล ด ข น า ด ใ น ส ว น ข อ ง พื้ น ที่ ท อ ล ม เ พิ่ ม ขึ้ น ก็ elbow take-off ไมนิยมใชเพราะราคาแพง และ
เชนเดียวกัน pressure drop สูง เปนตน
4. การกลั่นตัวเปนหยดน้ําบนผิวทอลม
เปนสิ่งที่ตองคํานึงถึง เพราะผิวทอลมอาจจะเปยกหรือมีหยด
น้ําเกาะ ในกรณีที่ผิวทอลมมีอุณหภูมิต่ํากวาอุณหภูมิจุดน้ําคางของ
อากาศที่ลอมรอบทอลม
5. การควบคุมปริมาณลม โครงสรางและการติดตังทอลม
้
ในระบบทอลมความเร็วต่ํา การควบคุมลมใหผานหรือแยกเขา
ในแตละทอตางๆ ตองใช splitter damper ในทอลมระบบ
ความเร็วลมสูง จะใช volume damper หรือ pivot
type damper ในระบบความเร็วลมสูงควรติด volume
damper ไวที่ปลายหัวจายลมทุกหัวดวย เพื่อควบคุมปริมาณลม
ที่สงออกจากหัวจายลม


10. คุณสมบัติของทอสงลมทัวไป
่ ชนิดและหนาที่ของทอสงลมในระบบปรับอากาศ
รูปรางที่มีความแข็งแรง ไมยบตัว
ุ ทอสงลมเย็น เชน ทอสงลมเย็น (Supply air duct) ทอลมกลับ
ใชในการสงลม(ควบคุมการรัวได)
่ (Return air duct)
การสั่นสะเทือนนอย
เสียง
การปรากฏแกสายตา ไมวาจะเปน ความเสียหาย การทนตอสภาพอากาศ อุณหภูมิ
ทอระบายอากาศ เชน ทอดูดอากาศ (Exhaust air duct) ทอลม
การ บริสุทธิ์(Fresh air duct) ทอดูดควัน(Smoke exhaust
(Fresh
เปลี่ยนแปลง ลม การกัดกรอน ทอฝงดิน duct)
Supporting
seismic restrain ทอดูดอากาศเสีย เชน ทอดูดควันอาหาร (Kitchen exhaust
thermal conductivity การสูญเสียความรอน การกลั่นตัวของหยดน้ํา duct) ทอดูดอากาศเสีย(Exhaust duct) ทอดูดสารเคมี
(Chemical exhaust duct) เปนตน
ชนิดของวัสดุที่ใชทําทอลมทั่วไป ขอมูลของอุปกรณในงานทอลมของระบบปรับอากาศ
แผนเหล็กอาบสังกะสี ตัวทอลม Galvanized steel sheet, insulation,
addhesive, tape, hing, rivet, screw, bushing,
แผนเหล็ก sealant, angle, fasten belt, escutchen, fire
แผน Stainless steel seal,
แผน PVC การหิวแขวน Block out
้
Main Equipment
ไฟเบอรกลาส
Filter
อลูมิเนียม Heater
อื่นๆ หัวจายลม
sound attenuator

11. การตอทอลมกับอุปกรณหลัก
รูปของทอ
ลมชนิด
ตางๆ
ทอลมที่ทําจากโรงงาน Flexible air Duct

12. ทอเมนและทอแยก ทอสงลมเย็น
Air Duct & Fittings Air Duct & Fittings

13. ตารางที่ 12.6 – 12.9 แสดงภาพของอ ขอตอ ทอแยก ชนิดตางๆ
Recommend
slope
1:7 for high Vel.
1:4 for low Vel.

14. Galvanized steel sheet (Roll)
ฉนวน (insulations)
ปองกันการสูญเสียพลังงานความรอน
ปองกันการเกิดควบแนน (Condensation)
ชวยซับเสียงหรือลดเสียงได
การหุมฉนวน มี 2 วิธี

การหุมภายนอก ใชฉนวนยาง
 หรือประเภทใยแกว
การหุมภายใน เพื่อผลทางการซับเสียงหรือลดเสียงดวย ใชฉนวน

ยางหรือใยแกวที่มีความหนาแนนสูง

15. ทอหุมฉนวนภายนอกและภายใน สวนประกอบของฉนวนใยแกว(Fiberglass)
หุมภายนอกใชใยแกวที่มีความหนาแนนต่ํา 1-2 ปอนดตอลบ.ฟุต หนา1-2นิ้ว
ที่ปดทับดวย Aluminum foil เพื่อปองกันไอน้ํา
หุมภายในใชใยแกวที่มีความหนาแนนสูง2-3 ปอนดตอลบ.ฟุต เพื่อลดโอกาส

เสนใยหลุดไปตามลม อาจปดทับดวย Aluminum foilหรือเคลือบ
ผิวฉนวนดวยกาวเหนียว หนา1-2นิ้ว เพื่อประโยชนในการชวยซับเสียง หรือ
ตัดตอนเสียงจากเครื่องไมใหเดินทางไปสูหองที่ใชงาน

การกระจายลมภายในหอง
การกระจายลมสําหรับบุคคล อุณหภูมิภายในหอง ไมควรตางกัน
เกิน 2°F และ 3°F สําหรับหองรวม
คาความสบายของคน เกิดขึนเมื่อ
้
ลมเย็นที่ผานตัวมีความเร็ว 15 – 30 fpm และกระทบคน
ดานหนาหรือดานหลังจะดีที่สุด แตไมควรเกิน 60 fpm

16. Diffuser คือหัวจายลมแบบกระจายรอบตัว
หนากากลม(Air Grilles)
Grille หัวจายลมหรือแผงลมกลับ หรือแผงดูดอากาศบริสุทธิ์ มักเจาะติด
ไวที่ผนังหรือเพดาน
Outlet Vel. คือความเร็วลมเฉลี่ยที่ออกจากหัวจายลม วัดที่คอหัวจาย
ลม
แบงตามหนาที่และตําแหนง Primary Air คืออากาศแรกที่ออกจากหัวจายลม
1. สงกระจายลมเย็น Ceiling diffuser , Register , Slot Register คือ Grille ที่ติดใบปรับทิศทาง
diffuser , Nozzle Return Grille คือแผงลมกลับ นําลมเย็นที่ใชแลวภายในหองกลับไปสู
2. ลมกลับ Return Air Grille เครื่องสงลมเย็น
3. ควันหรืออากาศเสีย Exhaust Air Grille Secondary Air คือลมในหองที่ไหลไปรวมกับ primary air
4. อากาศบริสุทธิ์ Fresh Air Grille Temp. Diff. คืออุณหภูมิทแตกตางระหวางหอง กับ primary
ี่
air
หัวจายลม (Diffuser)
1. แบบบารปรับ เหมาะสําหรับลมจายดานขาง อาจเรียกวา
Register
2. แบบสลอต ลักษณะคลายแอรราว
3. แบบติดเพดาน มีทั้งแบบกลม แบบเหลียม ซึ่งอาจมี
่ ถาเอาพื้นที่เปนเกณฑ กําหนดใหใช 16 m2 ตอ 1 ตันความเย็น โดยที่ 1 ตัน เทากับ
400 cfm
damper ดวยหรือไมก็ได
ดาดฟา ใช กําหนดใหใช 12 m2 ตอ 1 ตันความเย็น
การติดตั้งควรติดใหเหมาะสม ไมควรติดใกลกับหัวจายลมเย็นมากเกินไป หางจากบริเวณครัว หองดานทิศตะวันตก ใช กําหนดใหใช 14 m2 ตอ 1 ตันความเย็น
หรือหองน้ําเพื่อปองกันกลิ่น ความดันในหองปรับอากาศ ควรสูงกวาภายนอกหอง สวน
หองน้ําควรมีความดันที่ต่ํากวาเพื่อปองกันกลิ่นที่อาจเล็ดรอดออกมา ถาใชที่นั่งเปนเกณฑ เชน โรงภาพยนตร หรือหองประชุม กําหนดใช 10 ที่นั่งตอตัน
การปรับระบบการกระจายตัว โดยปกติจะไมทากันบอย นอกจากจะมีสาเหตุที่แนชัด
ํ

17. Round ceiling diffuser
หัวจายลมชนิดกลม Square Ceiling
diffuser หัวจายลมชนิด
สี่เหลียม
่
Return Air Grille
ตัวอยาง Linear Slot Diffuser ขนาด
4 Slots
Light troffer

18. โครงสรางของทอสงลม
ที่ทําดวยแผนเหล็กอาบสังกะสี
Register แบบตางๆ
การแบง Class ทอลม ตามความดัน Class ของทอลม (ความดัน,ความเร็ว)
การแบงชนิดของทอสงลมเย็นตามความเร็วลม หรือตามแรงดัน Static
╬ Low velocity มีStatic pressure1/2 - 2 w.g.
╬ Medium velocity มีStatic pressure 2-3 w.g.
╬ High velocity มีStatic pressure mm 3 w.g. & over

19. ความแข็งแรงของทอลม
ขนาดทอลม ตะเข็บตามขวาง
ความหนาผนังทอลม
ตะเข็บตามยาว
การเสริมแรง
ชวงการเสริมแรง
Beading
ขนาดทอลม ความหนาแผนเหล็ก
Crossbreak
ชวงการเสริมแรง การเสริมความแข็งแรง

20. มาตรฐานของแผนเหล็กชุบสังกะสี ชนิด หนาทีของรอยตอหรือตะเข็บ
่
► ใน SMACNA ใช standard U.S.gage
1. ยึดตอทอลมแตละสวน
► แผนเหล็กชุบสังกะสีในบานเราใช B.W.G.
2. ปองกันการรั่วของลม
3. ชวยในการเสริมแรง (Reinforcement) ใหกับทอลม
► ความหนาของstandard U.S.gage จะหนากวาหรือเทากับB.W.G.
► ชนิดของรอยตอหรือตะเข็บ
1. ตามขวาง (ตั้งฉากกับการไหลของลม)
► การใชงานตองเปรียบเทียบกับความหนา
2. ตามยาว (ตามการไหลของลม)
ชนิดและรูปแบบของรอยตอตามขวาง
► Class ความดันลม
รอยตอหรือตะเข็บเสริมแรง
► ขนาดของทอ
การเสริมแรงระหวางรอยตอทอ
รอยตอหรือตะเข็บธรรมดา
► ความหนาของแผนโลหะที่ทําทอลม
► ชวงของรอยตอตามขวาง
ดานที่ไมมีการเสริมแรง

21. ชวงระยะการReinforcement ตามที่กาหนดไว สําหรับทอลมแต
ํ
ละขนาด
แรง
เสริม
การ
ชวง
รง
ชวงการ
เส ริมแ
Reinforcement ไม
การ
จําเปนตองตรงกับ
ดานที่ประชิดกัน
ชวง
ปลายของreinforcement member ของทอที่มี
pressure class ตังแต 4” w.g. ขึ้นไปตองยึดดวย
้ ตอ
rod ตามรูป บ็ รอย
าง ตะเข
ะหว
ชวงร
รอยตอ-ตะเข็บ ตะเข็บ-ตะเข็บ
ตามขวาง ตามยาว,ตอแผน

22. รอยตะเข็บและการเสริมแรงของทอลม
ิม แรง)
(เสร
ขวาง
บ
็ ตาม
ตะเข
เข็บ)
ม ใชตะ
ง (ไ
เสร ิมแร
ตะเข็บตามยาว

23. การปองกันลมรั่ว การทดสอบรั่ว
► การใชสายตาตรวจสอบกรรมวิธีการอุดปองกันลมรั่วก็เพียงพอที่จะพิสูจน
ไดวา โครงสรางทอลมมีการอุดดีแลวหรือไม ภายใตสภาวะตางๆ อาจ
ยอมรับการรั่วได เพราะไมมีทอลมใดที่ปองกันรั่วไดสมบูรณ
► การทดสอบรั่วที่ทอลมเปนคาใชจายที่เกิดขึ้นในการติดตั้ง ไมแนะนําสําหรับ
ทอลมที่มีโครงสราง 3” w.g. และต่ํากวาวาจะตองทดสอบรอยรั่ว
เพราะทราบกันวามีผลตอตนทุน
Friction Rate Assumptions
จาก แผนภูมิ 12.5 ซึ่งมีหนวยเปนนิ้วน้ําตอ 100 ฟุตของความยาว ซึ่งรวม
equivalent length ของขอตอ ทอแยก ของอ ที่อยูในทอลมนั้นๆ •ทอทําจาก Galvanized
ดวย Duct
•อุณหภูมิลมเย็น 70°F
ขอตอ ทอแยกตางๆ มีคา ∆P ตามตาราง 12.6 – 12.9 หรือ ตาราง
12.8 – 12.12 ของ Mcquistion •ความดัน 29.92 นิ้วน้ํา
•สถานที่ สูงไมเกิน 2000 ฟุต
ใน ตาราง 12.8 – 12.12 คาในตารางอยูในรูป C0 ดังนั้น คา ∆P จะ จากระดับน้ําทะเล
สามารถหาไดจากสมการ (หนวยเปนนิ้วน้ํา)
2
⎛ V ⎞
ΔP = C0 ⎜ ⎟
⎝ 4005 ⎠

24. วิธการออกแบบทอลม
ี Friction Chart
หลักการทั่วไปในการออกแบบทอลม คือ พยายาม ในแตละหนาตัดของทอลม ในกรณีที่มีลมผานจะเกิดความสูญเสีย
ความดันของลม เรียกวา Duct Friction Loss ซึ่ง
เดินแนวทอลมใหงายที่สุดเทาที่จะทําได และพยายามใหระบบ
ขึนอยูกับ
้ 
ทอลมนั้นสมมาตร ตําแหนงที่จะจายลมออกมาควรตั้งอยูใน
ตําแหนงที่จะทําใหการกระจายลมภายในหองเปนไปไดดีที่สุด 1. Air Velocity
จากนั้นจึงคอยเดินทอลมไปยังตําแหนงจายลม แนวทอลมที่ 2. Duct Size
เดิ น ต อ งไม ไ ปชนกั บ สิ่ ง กี ด ขวางใดๆ ยกเว น ในกรรี ที่
3. Interior Surface Roughness
หลีกเลี่ยงไมไดแลว
4. Duct Length

25. ซึงสามารถคํานวณการสูญเสียไดตามสมการ
่ Equivalent Duct Diameter
จากแผนภูมิ ทีกลาวมาขางตน จะทราบ Equivalent Duct Diameter ซึ่งเปน
่
1.82 เสน ศก ของทอกลมทีมีพท เทากับทอเหลี่ยม เมื่อทราบ Equivalent Duct
⎛ L ⎞⎛ V ⎞ ่
ΔP = 0.03 f ⎜ 1.22 ⎟⎜ ⎟ Diameter สามารถนําไปหาคาขนาดของทอเหลี่ยมได ตามตาราง 12.1 หรือ 12.8
⎝ d ⎠⎝ 1000 ⎠ (Mcquiston)
โดยที่
Air Velocity
∆P = การสูญเสียในทอ, นิ้วน้ํา (in.wg)
ควรคํานึงระดับเสียงดัง ตามความเหมาะสม หรือใชคาตามตาราง 12.12
F = ความหยาบของผิวใน (gulvanized duct) ใชคา 0.9
L = ความยาวของทอลม, ft
D = equivalent duct diameter, นิ้ว
V = ความเร็วลมในทอ, fpm
Friction Rate
อัตราเสียดทานที่ปรากฏในแผนภูมิ 12.5 หรือ 12.21ม 12.23
(Mcquiston) อยูในรูปนิ้วน้ําตอความยาว 100ft ในการหา Loss
สามารถหาไดจาก
Loss = Total _ Equiv. _ Length × friction _ rate
วิธีวัดคาความยาวใหรวม
Minor Loss ไปดวย

26. Velocity Pressure Fan Conversion Loss and Gain
แสดงในรูปที่ 12.5 หรือใชคาตามตาราง 12.13
⎧⎛ V ⎞ 2 ⎛ V f ⎞ 2 ⎫
⎪ ⎪
Vd > Vf Loss = 1.1⎨⎜ d ⎟ − ⎜⎜ 4000 ⎟ ⎬
⎟
⎪⎝ 4000 ⎠ ⎝
⎩ ⎠ ⎪
⎭
Vd = ความเร็วลมในทอ (fpm)
Vf = ความเร็วลมจากพัดลม (fpm)
Loss = นิ้วน้ํา
⎧⎛ V f ⎞ 2 ⎛ V ⎞ 2 ⎫
⎪ ⎪
Vd < Vf Gain = 0.75⎨⎜
⎜ 4000 ⎟ − ⎜ 4000 ⎟ ⎬
⎟
d
⎪⎝
⎩ ⎠ ⎝ ⎠ ⎪
⎭
Duct System Element Friction Loss ในการออกแบบทอลมระบบความเร็วต่ํา
ตาราง 12.8 เปนการสูญเสียสําหรับทอกลม ตาราง 12.9 เปน
การสูญเสียสําหรับทอเหลี่ยมในเทอมของ equiv. length
1. Velocity Reduction Method การออกแบบ
ระบบท อ ลมโดยวิ ธี นี้ ทํ า ได โ ดยเลื อ กความเร็ ว เริ่ ม ต น ที่ Fan
ตาราง 12.6, 12.7 แสดงคาการสูญเสียของของอ ซึ่งมี R/D Discharge จากนั้นลดความเร็วลมลงขณะที่ทอลมไดสงลม
ratio (12.6) และ L/D สําหรบตาราง 12.7
ออกไปยังหัวจายจุดตางๆ ความเร็วเริ่มตนที่เลือกมานี้ไมควรเกินที่
กําหนด
ปกติ วิ ธี นี้ ไม ค อ ยนิ ย มใช นั ก เพราะต อ งใช ค วามรู แ ละ
ประสบการณมากสักหนอย แตอาจจะใชไดในกรณีที่เดินทอลม
งายๆ เมื่อใดที่ใชวิธีนี้ก็ควรคิด Splitter Damper ในทอลม
ดวย เพื่อใหสามารถแบงลมใหไดตามที่ตองการ

27. 2. Equal Friction Method วิธีน้ีสามารถใช วิธี Equal Friction Method
ออกแบบได ทั้ ง ท อ ลมส ง ท อ ลมกลั บ และท อ ดู ด อากาศบริ สุ ท ธิ์
ΔP ในการออกแบบลมจาย 18 จุดใน สนง แหงหนึ่ง ตองการลมจายแตละจุด
หลักการของวิธีนี้ก็คือ ให Friction Loss ตอฟุต 300 cfm โดยปริมาณลมสงรวม 5400 cfm (18x300cfm)
ความยาวเทากันตลอดทั้งระบบ Equal FrictionLMethod ถาความดันลมจายที่หัวจายเปน 0.15 in.wg และของอ มีคา R/D
= 1.25 จงหา
ระบบนี้เปนวิธีที่ดีกวาแบบ Velocity Reduction
Method เพราะไมจาเปนตองสมมาตรแนวการเดินทอลมหลัก
ํ 1. Initial Duct Vel., area, size และ friction rate
ในสวนของทอลมจากพัดลม ถึงทอแยกที่ 1
การใชวิธีนี้ทําโดยเลือกความเร็วลมเริ่มตนในทอหลักซึ่งอยู 2. ขนาดของทอลมที่เหลือ
ใกลพัดลม ความเร็วลมนี้ควรใชตามคาแนะนํา โดยระบบเสียงอยู
3. Total Equivalent Length ของทอลมที่มี
ในเกณฑไมมากเกินไป จากความเร็วลมเริ่มแรกนี้และจากปริมาณ resistance มากที่สุด
ลม นําไปหาคา Friction Rate จากคานี้ก็นําไปใชกับระบบ
4. Total Static Pressure Require ของพัดลม
ทั้งระบบ
เลือกความเร็วเริ่มตนที่ 1700 fpm………Ans. (เลือกมาเลย)
5400
ดังนั้น ทอมีขนาด = 3.18 ft2............... Ans.
1700
ดังนั้น Circular Equivalent Diameter =
3.18 × 4
= 2.01 ft = 24inches
π
เปดตาราง 12.1 หรือ ตาราง12.8 (Mcquiston) จะไดขนาดทอ 22” x 22”
………………. Ans.
จากรูป 12.5 หรือ 12.21 (Mcquiston) ได friction rate = 0.145
ปล standard friction rate ไมควรเกิน 0.1

28. 0.145
เปดจากตาราง 12.14 ที่ CFM Cap. จะได Duct Area (%) ทําใหเปนตารางฟุต และ
เปดตารางที่ 12.1 หรือ12.8 (Mcquiston) เพื่อหาคา Duct Size โดยมีหลักเลือกวา
Duct ควรมีการลดขนาดไมมากนักในแตละชวง โดยพยายามหลีกเลี่ยงการลดขนาดทั้งดานกวาง
และดานตั้งพรอมกัน การเขียน Duct Size นิยมเขียนขนาดที่มากกอน และ
ถาไมมีตาราง 12.14 ใหใชคา Friction rate ที่ 0.145 เทากันทุกชวงเพื่อหา diameter ขนาดมากเปน width ขนาดที่นอย เปน Depth

จากรูป 12.12 (Mcquiston) และตาราง 12.8 เพื่อหาขนาด

29. 1. Total Equivalent Length ของทอลมที่มี resistance มากที่สุด
ตารางที่ 12.9 ประมาณ
ระหวาง 24”x24” และ
20”x20”
ตารางที่ 12.9 ประมาณที่
24x10 และ 20x10
Total Static Pressure Require ของพัดลม
Loss = Total Equiv. Length x friction rate
3. Static Regain Method เหมาะกับทอลม
0.145
ความเร็วสูง (สูงกวา 2000 fpm) หลักการงายๆ คือ เลือก
= 229 × = 0.33in.wg .
100 ขนาดทอลมใหได Regain อันเนื่องมาจากการลดความเร็วลม
Total static pressure require คือการรวม operating pressure
ลง ณ แต ล ะส ว นที่ มี ก ารแยกของท อ ลม หั ก ล า งพอดี กั บ
(โจทยกาหนด 0.15 นิ้วน้ํา) ที่หัวจาย และ loss ทีเ่ กิดในทอลม และตองคํานึงถึง
ํ Friction Loss ที่จะเกิดในทอลมสวนถัดมา ดังนั้น Static
velocity regain ที่ first section และ Last section ดวย
Pressure จึงคงเทาเดิมกับกอนที่มีการแยกทอ วิธีการทําจะทํา
⎧⎛ 1700 ⎞ 2 ⎛ 590 ⎞ 2 ⎫
⎪ ⎪
regain = 0.75⎨⎜ ⎟ −⎜ ⎟ ⎬ = 0.12inches
⎪⎝ 4000 ⎠ ⎝ 4000 ⎠ ⎪
ไดโดยเลือกความเร็วเริ่มตนแรกที่ พัดลม จากนั้นเลือกขนาดทอลม
⎩ ⎭
แรก สํ า หรั บ ขนาดท อ ลมส ว นที่ เ หลื อ ทํ า โดยใช แ ผนภู มิ L/Q
ดังนั้น Fan discharge = 0.33+0.015-0.12 = 0.36 นิ้วน้ํา Ratio และแผนภูมิ Low Velocity Static regain

30. วิธี Static Regain Method 1. เลือกความเร็วลมในทอหลัก 1700 fpm ดังนั้น จะได Q = 5400 cfm พื้นที่
ทอ 3.18ft2 และเลือกขนาดทอจากรูป 12.1 ไดทอขนาด 22”x22” และได

ในการออกแบบลมจาย 18 จุดใน equiv. dia. = 24.1” จากรูป 12.8 ได friction rate = 0.145
สนง แหงหนึง ตองการลมจายแตละจุด
่ 2. ความยาวทอหลัก = 25’ + 35’ + ของอ (12’) = 72’
3. Friction loss ได 72x0.145/100 = 0.104 นิ้วน้ํา
300 cfm โดยปริมาณลมสงรวม
5400 cfm (18x300cfm) ถาความดันลมจายที่หัวจายเปน 0.15
ไดขนาดทอหลักแลว 22”x22”
in.wg และของอ มีคา R/D = 1.25 จงหา
1. Duct Size
2. Total Static Pressure Require ของพัดลม
ชวง A-B 2. หาคาความเร็วจากแผนภูมิ 12.8 ที่ V = 1700 fpm (v กอน take off) และ
L/Q = 0.135 ได V after take off = 1510 cfm
1. มี 3600 cfm ความยาว 20 ft จากแผนภูมิ 12.7 ได L/Q ratio = 0.135
0.135

31. 3. ไดคาความเร็ว สามารถหาคาพื้นที่ไดจาก Q/V = 3600/1510 = 2.38 ft2
4. นําคาพื้นที่ไปหาขนาดของ Duct จากรูป 12.1
5. Fan discharge pressure = 0.104 + 0.15 = 0.25 นิ้วน้ํา
Duct Sizer
เปนอุปกรณทชวยในการหาขนาดของทอ โดยไมจําเปนตองเปดตาราง
ี่
ปล มันเปนวิธี Equal Friction Method นั่นเอง

32. The duct sizes listed
Program Excell สําหรับการคํานวณ Duct in the chart
provided are based
on a fraction drop
of .10 inches per
100 feet of lineal
duct. This "Equal-
Friction" method of
duct sizing should
be adequate for
normal residential
furnace heating and
air conditioning
applications. Large
r volumes or higher
static pressures
should be dealt with
on an individual job
http://spreadsheetcreations.com/duct_sizing.htm basis.
ตัวอยางโปรแกรมสําเร็จรูปของ www.elitesoft.com Static Pressure Cal.
Rhvac - Residential HVAC Loads and Duct Sizes

33. การออกแบบระบบทอความเร็วสูง
สิ่งที่เกิดขึ้นคือขนาดทอจะเล็กลง แตพัดลมจะตัวใหญขึ้น
ปล หลักการออกแบบ คลายกับวิธีความดันสถิตกลับคือ (Static Regain Method นั่นเอง

34. การไดรับความรอนของทอและการรั่วของลมเย็นภายในทอ
ในกรณีที่ไมไดหุมฉนวน ความรอนจากภายนอกอาจแทรกเขาไปทําใหลมเย็นในทอมีอณหภูมิ
ุ การติดตังทอลม
้
สูงขึ้น ใชแผนภูมิ 12.11
สําหรับทอลมที่ aspect ratio ไมเทากับ 2:1 หรือมีฉนวนหุม ใหใชคาแกตามที่ระบุ การยึดติดกับโครงสราง (Figure 4-2)
การหิ้วแขวน(Figure 4-4) /(Table 4-1)
การรองรับทอลม(Figure 4-6)/(Table 4-3)
การยึดทอในแนวดิ่ง แบบตางๆ
การยึดติดกับโครงสราง การหิ้วแขวน(Figure 4-4)
(Figure 4-2)

35. การรองรับทอลม
(Figure 4-6)
ผิด
ไมดีนัก
•การใชflexible duct ยาวมากที่สุดได 10 ฟุต
•ระวังรัศมีการดัดโคง และการเกิดความเคนที่รอยตอ
การยึดทอในแนวดิ่ง

36. การยึดทอในแนวดิ่ง การยึดทอในแนวดิ่ง
การปรับทิศทางลมใหเหมาะสม

37. การติดตั้งCeiling diffuser
การติดตั้งCeiling diffuser
ขอตอออน