Students consulting at school

1. การให้คาปรึกษาและทัศนะการมอง
ธรรมชาติของมนุษย์

2. ทำไมต้องทำควำมเข้ำใจทัศนะกำรมองธรรมชำติ?
เพราะการทาความเข้าใจธรรมชาติของมนุษย์เป็นพื้นฐาน
ของการให้คาปรึกษา เมื่อเข้าใจก็จะทาให้เราสามารถให้
คาปรึกษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ เข้าใจถึงสาเหตุต่างๆ
ของพฤติกรรมที่เกิดขึ้น

3. ธรรมชำติของมนุษย์ในทัศนะของพุทธศำสนำ
1. ทุกคนมีความต้องการไม่มีใครสมบูรณ์พร้อมไม่มีใครพอเพียงทุกคนต้องการทั้งทางด้าน
ร่างกายและจิตใจ
2. ทุกคนมีความรู้สึกรัก ริษยา เศร้าโศก เกลียดชัง ดูหมิ่น โกรธ เมตตา กรุณา ฯลฯ เหล่านี้เป็น
สิ่งที่เกิดขึ้นกับมนุษย์ทุกคนต่างกันก็แต่ความมากน้อย ความรู้สึกที่ควรจะให้ความสาคัญ
คือ ความรัก เพราะความรัก คือ ความรู้สึกที่มนุษย์ทุกคนต้องการแม้แต่ตัวเราเอง การที่จะ
รักคนอื่นเป็นต้องเริ่มจากการรักตัวเองให้เป็นก่อน
3. ทุกคนแตกต่างกันมนุษย์ทุกคนแตกต่างกันไปทั้งด้านร่างกายอารมณ์สังคมสติปัญญาเพราะ
บุคคลแต่ละคนได้รับการอบรมสั่งสอนประสบการณ์ตลอดจนวัฒนธรรมที่แตกต่างกันไป
ดังนั้น การมองคนจึงไม่ควรมองเพียงพฤติกรรมที่แสดงออกในปัจจุบันแล้วสรุป แต่ควร
มองความเป็นมาของพฤติกรรม จะช่วยให้เข้าใจยอมรับคนอื่นได้มากขึ้น

4. 4. ทุกคนมีความกลัว ทุกคนต้องการรักษาตนเองให้อยู่รอดปลอดภัย ต้องการมีชีวิตและกลัว
อะไรก็ตามที่จะมาทาร้ายหรือทาลายชีวิตตน ความกลัวพื้นฐานของมนุษย์ มีหลายอย่าง เช่น กลัว
ตายกลัวชราภาพ กลัวการสูญเสียคนที่รัก กลัวความลาบาก
5. บุคคลย่อมมีคุณค่าและศักดิ์ศรีในตนเองคนเราทุกคนจะพยายามป้องกันตนเองจากการถูก
เหยียดหยาม ไม่มีใครชอบโดนดูถูกเหยียดหยาม
6. บุคคลย่อมมีสภาพและฐานะทางสังคมที่แตกต่างกัน ซึ่งสิ่งที่ทาให้มนุษย์แตกต่างกันคือ
พันธุกรรมสิ่งแวดล้อม และประสบการณ์ของแต่ละบุคคล เราต้องภูมิใจในตัวเองทุกอย่างถึงจะดี
สรุปได้ว่ำ ธรรมชาติของมนุษย์ตามหลักพุทธศาสนา มองว่ามนุษย์ทุกคนสนใจตนเองมากกว่า
คนอื่น ทุกคนมองเห็นว่าตนเองมีความสาคัญต้องการให้คนอื่นยอมรับ ความรักตนเองและศักดิ์ศรี
เป็นพื้นฐานที่ทาให้บุคคลรักและให้เกียรติคนอื่นเป็น รักตัวเองเป็น ก็จะรักคนอื่นเป็น

5. ทัศนะเกี่ยวกับธรรมชำติมนุษย์ของทฤษฎีกำรให้คำปรึกษำแบบพิจำรณำเหตุผล
อำรมณ์ และพฤติกรรม
1. มนุษย์เกิดมาพร้อมกับพลังความสามารถที่จะคิดอย่างสมเหตุสมผล (ational) หรือคิตอ
ย่างตรงไปตรงมา (straight) มีความโน้มเอียงที่จะมีเหตุผลรักตนเองและอยากพัฒนา
ตนเองแต่บางขณะอาจเกิดการพ่ายแพ้ตนเองหรือท้อถอยหลีกเลี่ยงที่จะใช้ความคิดที่
รอบคอบเพราะคานึงถึงแต่อารมณ์ความรู้สึก
2. มนุษย์มีความโน้มเอียงที่จะทาลายตัวเอง คิดหลีกเลี่ยงหน่วงเหนี่ยวตนเอง ชักช้า ทาสิ่งที่
ผิดพลาดซ้าแล้วซ้าอีก คิดเชื่องมงาย ไม่มีความอดทนอดกลั้น ต้องการความสมบูรณ์แบบ
ตาหนิตนเองและไม่เป็นตัวของตัวเอง ทุกคนมีโอกาสผิดพลาดและล้มเหลวได้ตลอดเวลา
3. เนื่องจากเชื่อว่าความคิดมีอิทธิพลมาทต่ออารมณ์พฤติกรรมหรือการกระทาของแต่ละบุคคล
การที่บุคคลเกิดปัญหาทางอารมณ์และมีพฤติกรรมเบี่ยงเบนไปมี สาเหตุมาจากบุคคลมีความ
เชื่อหรือมีความคิดที่ไว้เหตุผลซึ่งการให้ความช่วยเหลือจึงต้องพยายามจะช่วยให้บุคคลใด้
4. มนุษย์มักทาร้ายตนเองด้วยพฤติกรรมด้านลบ เช่น การพูดทาร้ายตัวเอง โกหกตัวเอง การ
หลอกตัวเองด้วยเหตุผลผิดๆทาให้ตนเองเป็นทุกข์มากขึ้น แทนที่จะยอมรับความจริงและ
ทาให้ตัวเองสบายใจ

6. ทัศนะเกี่ยวกับธรรมชำติมนุษย์ของทฤษฎีกำรให้คำปรึกษำแบบวิเครำะห์
ควำมสัมพันธ์ของเบิร์น
1. มนุษย์มีคุณค่ามีหน้าที่รับผิดชอบต่อพฤติกรรมการตัดสินใจของตนเองและแม้ว่าเขาจะ
ได้รับอิทธิพลมาจากการอบรมเลี้ยงดูและประสบการณ์จากเยาว์วัยแต่หากไม่ยอมตกเป็น
ทาสของอดีตเขาก็จะมีความเป็นตัวของตัวเองสามารถตัดสินใจเลือกวิถีชีวิตที่เหมาะสมกับ
ตัวเองได้
2. มนุษย์สามารถที่จะเข้าใจการตัดสินใจและการกระทาในอดีตของตนเองได้สามารถตัดสินใจ
ใหม่เลือกแนวทางใหม่สามารถเปลี่ยนแปลงแบบแผนนิสัยของตนเองสามารถตั้งเป้าหมาย
และมีพฤติกรรมใหม่
3. มนุษย์มีความสามารถที่จะกาหนดชะตาชีวิตตนเองมีความสามารถที่จะเลือกทางชีวิต แบบ
แผนพฤติกรรมและนิสัยของตนเอง สามารถที่จะเลือกหรือปรับเปลี่ยนเป้าหมายและ
พฤติกรรมตนเอง ตลอดทั้งสามารถตัดสินใจใหม่ พร้อมที่จะเลือกกาหนดวิถีชีวิตใหม่ที่มี
ประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เพื่อการดารงชีวิตในแต่ละช่วงชีวิต

7. ทัศนะเกี่ยวกับธรรมชำติมนุษย์ของทฤษฎีกำรให้คำปรึกษำ
แบบจิตวิเครำะห์
1. แรงขับพื้นฐานไม่ว่าจะเป็นแรงขับความหรือแรงขับทางเพศตลอดทั้งจิตไร้สานึกจิตสานึก
และคุณธรรมต่างเป็นตัวกาหนดพฤติกรรมมนุษย์
2. พฤติกรรมของมนุษย์ที่เกิดขึ้นนั้นจะไม่เกิดอย่างเสรีหรือเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติแต่จะถูก
กาหนดจากจิตไร้สานึกและจิตสานึก
3. ระหว่างจิตไร้สานึกและจิตสานึกนั้น หากจิตไร้สานึกมีอิทธิพลต่อความคิดและพฤติกรรม
มากกว่าจิตสานึกบุคคลนั้นก็จะประสบความขัดแย้งที่รุนแรงและความขัดแย้งเหล่านี้จะไม่
เหมือนกับความขัดแย้งในระดับจิตสานึกแก้ไขได้ยากเพราะมีรากฐานมาจากประสบการณ์
ในวัยเด็กซึ่งรากฐานของความขัดแย้ง จะเกิตจากแรงขับความปรารถนาความรู้สึกต่างๆที่
ขัดแย้งกับสภาพความเป็นจริงหรือสิ่งที่ควรจะปฏิบัติในมโนแต่หากความปรารถนาและแรง
ขับนั้นเป็นที่ยอมรับในระดับจิตสานึกสิ่งเหล่านั้นก็จะทาให้บุคคลนั้นเกิดความวิตกกังวล
และความรู้สึกผิดและจะใช้กลวิธานการป้องกันตนเอง (defense mechanism)

8. 4. พื้นฐานสาคัญที่กาหนดพฤติกรรมของมนุษย์คือพลังจิตและประสบการณ์ในอดีตโดยเฉพาะ
ในช่วงต้นของชีวิตแรงขับและความขัดแย้งในใจที่ถูกเก็บกดไว้ในจิตไร้สานึกตั้งแต่วัยเด็กมี
ความสาคัญต่อพฤติกรรมปัจจุบันของมนุษย์และโดยสัญชาตญาณของมนุษย์มนุษย์มีแรงขับทาง
เพศและมีความก้าวร้าวซึ่งแรงขับเหล่านี้ส่งผลให้มนุษย์แสดงออกอย่างไร้เหตุผลหากพัฒนาการ
ในช่วงต้นของชีวิตอยู่ในภาวะวิกฤตก็จะก่อให้เกิดปัญหาบุคลิกภาพในวัยต่อๆก็โดที่1นปาล
ทาไม
5. สัญชาตญาณเป็นปัจจัยสาคัญยิ่งที่แสดงให้เห็นว่าเพราะเหตุใดมนุษย์จึงมีพฤติกรรมนั้น
สัญชาตญาณจาแนกเป็น 2 ประเภทคือ
1) สัญชาตญาณแห่งการมีชีวิตจะแสดงออกมาในรูปของความต้องการที่จะได้รับความสุขความ
พึงพอใจและการหลีกเลี่ยงความเจ็บปวด
2) สัญชาตญาณแห่งการตายจะแสดงออกถึงความก้าวร้าวทั้งในด้านทาร้ายตนเองแล้วทาร้ายผู้อื่น
หรือทาลายตนเอง

9. ทัศนะเกี่ยวกับธรรมชำติมนุษย์ของทฤษฎีกำรให้คำปรึกษำ
แบบผู้รับบริกำรเป็นศูนย์กลำง
1. มนุษย์เป็นคนดีมีความสามารถมีเหตุผลมีศักดิ์ศรีเชื่อถือและไว้วางใจได้มีความเป็นอิสระมี
ความเป็นตัวของตัวเองมีความพร้อมที่จะนาตนเองเปลี่ยนแปลงตนเองอย่างสร้างสรรค์
สามารถดารงชีวิตในสังคมอย่างมีอิสระสามารถที่จะเลือกสิ่งต่างๆในชีวิตให้กับตนเองมี
แนวโน้มที่จะพัฒนาตนเองในทิศทางที่เหมาะสมกับความสามารถของตนเองไปสู่การรู้จัก
ตนเองอย่างแท้จริง
2. มนุษย์ต้องการการยอมรับความรักและความเอื้ออาทรจากบุคคลอื่นต้องการได้รับการยก
ย่อง
3. มนุษย์อาจเกิดความวิตกกังวลได้หากไม่มีความเป็นตัวของตัวเองไม่มีความมั่นใจขาดวุฒิ
ภาวะมีความนึกคิดเกี่ยวกับตนเองและประสบการณ์ไม่สอดคล้องกัน และมีความรู้สึกไร้ค่า

10. ทัศนะเกี่ยวกับธรรมชำติมนุษย์ของทฤษฎีกำรให้คำปรึกษำ
แบบเกสตัลห์เพิร์ลล์เนิร์น
1. มนุษย์มีเสรีภาพที่จะเลือกตัดสินใจด้วยตนเองขณะเดียวกันก็สามารถรับผิดชอบต่อ
พฤติกรรมต่างๆของตนเองได้ที่ไม่มีค่า
2. มนุษย์สามารถที่จะเป็นอิสระจากอดีตที่ไร้สาระและมีชีวิตอยู่อย่างสมบูรณ์กับเหตุการณ์ใน
ปัจจุบัน
3. มนุษย์พยายามต่อสู้และแสวงหาหนทางชีวิตเรียนรู้ที่จะรับผิดชอบในสิ่งที่คิดรู้สึกและการ
กระทาลงไปเป็นสิ่งที่ตัวเองเป็นอยู่ณ ปัจจุบันมากกว่าพยายามที่จะเป็นในสิ่งที่ควรเป็น
สามารถสร้างทางเลือกและดารงชีวิตอยู่อย่างเต็มไปด้วยความหมาย

11. ทัศนะเกี่ยวกับธรรมชำติมนุษย์ของทฤษฎีกำรให้คำปรึกษำแบบภวนิยม
ของแฟรงเคิล
1. มนุษย์มีคุณค่ามีเอกลักษณ์หรือลักษณะเฉพาะของตนมีอิสระมีเสรีภาพในการเลือกกระทา
หรือไม่กระทาและมีความรับผิดชอบ
2. มนุษย์มีศักยภาพที่จะตระหนักรู้ตนเองคือรับรู้เกี่ยวกับตนเองรับรู้ถึงอันตรายและการคุกคาม
จากภายนอกหรือสิ่งที่เกิดขึ้นกับตนเอง
3. มนุษย์มีเสรีภาพในการเลือกตัดสินชะตาชีวิตของตนเองและรับผิดชอบต่อการกระทาและสิ่ง
ที่เกิดขึ้นกับตน
4. มนุษย์แสวงหาค้นหาความหมายของชีวิตโดยไม่ย่อท้อต่ออุปสรรคค้นหาและสร้าง
เอกลักษณ์เฉพาะตนโดยใช้ความกล้าที่จะเป็นกล้าที่จะมีชีวิตอยู่ด้วยตัวเองตามลาพังสามารถ
ดารงชีวิตอย่างที่ตนต้องการอย่างแท้จริงและมีความเข้มแข็งในการมองโลก
5. มนุษย์มีลักษณะของความวิตกกังวลโดยมีความรู้สึกว่าจะต้องพยายามต่อต้านสิ่งที่จะมา
ทาลายการดารงอยู่ของตนมนุษย์ต้องเรียนรู้ที่จะเผชิญกับความวิตกกังวลหรือความรู้สึกผิด

12. ทัศนะเกี่ยวกับธรรมชำติมนุษย์ของทฤษฎีกำรให้คำปรึกษำ
แบบพฤติกรรมนิยม
1. มนุษย์ที่เกิดมานั้นไม่ดีหรือไม่เลวแต่จะเริ่มต้นชีวิตในลักษณะที่ว่างเปล่า
2. มนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิตที่สามารถตอบสนองสิ่งเร้าต่างๆ ในสิ่งแวดล้อมแบบแผนพฤติกรรม
ของมนุษย์จะเรียนรู้จากการมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมหรือจากปฏิสัมพันธ์ระหว่าง
พันธุกรรมและสิ่งแวดล้อม
3. พฤติกรรมของมนุษย์เกิดจากการเรียนรู้และจากการมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมการเรียนรู้
นี้ทาให้เกิดขึ้นได้โดยการจัดสิ่งแวดล้อมภายใต้เงื่อนไขต่างๆ ส่วนการเรียนรู้เดิมสามารถทา
ให้หมดไปได้และทานองเดียวกันสามารถทาให้เกิดการเรียนรู้ใหม่ได้
4. มนุษย์สามารถควบคุมและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของตนเองได้แม้ว่าจะตกอยู่ภายใต้
อิทธิพลของสิ่งแวดล้อมก็ตาม

13. ทัศนะเกี่ยวกับธรรมชำติมนุษย์ของทฤษฎีกำรให้คำปรึกษำแบบเผชิญควำมจริง
ของกลำสเซอร์
1. มนุษย์ต้องการมีเอกลักษณ์แห่งความสาเร็จต้องการแสดงพฤติกรรมที่มีความรับผิดชอบ
และมีความสัมพันธ์ที่มีความหมายกับบุคคลอื่น
2. ความต้องการมีเอกลักษณ์เป็นความต้องการของบุคคลที่ต้องการจะรับรู้ว่าตัวเรานั้นมีความ
แตกต่างจากบุคคลอื่นความมีเอกลักษณ์แบ่งเป็น 2 ลักษณะคือ
1) เอกลักษณ์แห่งความสาเร็จเป็นเอกลักษณ์ และ 2) เอกลักษณ์แห่งความล้มเหลวเป็น
เอกลักษณ์ที่บุคคลรู้สึกว่าตนเองไร้ความสามารถไม่มีพลังที่จะทาสิ่งต่างๆ
1. แรงจูงใจที่ทาให้บุคคลกระทาหรือมีพฤติกรรมต่างๆนั้นถูกผลักดันมาจากความต้องการ
เบื้องต้น 2 ประการคือ
1) ความต้องการที่จะรักบุคคลอื่นๆ และความต้องการที่จะได้รับความรักจากบุคคลอื่นๆ
2) ความต้องการที่จะรู้สึกว่าตนมีคุณค่าและความรู้สึกที่คนอื่นมองว่าตนมีคุณค่า
การได้มาซึ่งความต้องการทั้ง 2 ประการนี้จะทาให้มนุษย์รู้สึกว่าตนเองมีคุณค่า

14. สรุป ทัศนะของนักจิตวิทยำกำรให้คำปรึกษำ
จำกที่กล่ำวมำ มีมุมมองเกี่ยวกับธรรมชาติของมนุษย์ว่า มีสิ่งที่ติดตัวมา คือ ความคิด ความเชื่อ
และการกระทาเกิดจากความคิดที่สมเหตุสมผล อยากพัฒนาตนเองแต่บางครั้งก็มีความคิดที่ไม่
สมเหตุสมผล ความคิดมีอิทธิพลมากต่อพฤติกรรม การยอมรับว่าทุกคนสามารถทาผิดพลาดได้
และก็สามารถเรียนรู้จากประสบการณ์และพัฒนาตนเองได้มีศักยภาพที่จะตัดสินใจเลือกและ
เปลี่ยนแปลงชีวิตตนเองได้ตลอดทุกช่วงชีวิตมนุษย์เป็นบุคคลที่มีคุณค่า โดยครอบครัวมีอิทธิพล
ต่อบุคลิกภาพของบุคคลและเชื่อว่าบุคลิกภาพและชีวิตส่วนตัวของแต่ละบุคคลสามารถปรับปรุง
ได้เพื่อพัฒนาตนเองให้สามารถค้นพบความเป็นตัวของตัวเองตลอดทั้งมีสภาวะตัวตนที่เหมาะสม
และสามารถขจัดปัญหาในการติดต่อสัมพันธ์กับบุคคลอื่นและเกิดการตระหนักรู้แรงขับต่างๆ
ตลอดทั้งจิตไร้สานึก จิตสานึกและคุณธรรม พลังจิตและประสบการณ์ต่างเป็นตัวกาหนด
พฤติกรรมมนุษย์ซึ่งไม่เกิดอย่างเสรีหรือเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ

15. ทัศนะเกี่ยวกับธรรมชำติของมนุษย์ในทัศนะของนักสังคมวิทยำ
1. พฤติกรรมที่เกิดขึ้นและจะเกิดขึ้นอีกถ้าได้รับรางวัล
2. พฤติกรรมของบุคคลมีแนวโน้มจะแสดงพฤติกรรมที่นามาซึ่งผลตอบแทน
3. พฤติกรรมของบุคคลมีแนวโน้มกระทาเมื่อประเมินแล้วว่ามีโอกาสเป็นไปได้
4. พฤติกรรมของบุคคลจะกระทาในสิ่งที่คนอื่นยอมรับและมีปฏิสัมพันธ์เสมอ
5. พฤติกรรมของบุคคลเกิดจากต้องการสิ่งที่มีค่าและสิ่งที่ให้คุณค่ามากหรือน้อยจะส่งผลต่อ
พฤติกรรมที่ตอบสนองตามความมากน้อยด้วย
จำกที่กล่ำวมำสรุปว่ำ ทัศนะของนักจิตวิทยาสังคมได้เพิ่มความเห็นว่าคนจะตอบสนองต่อสิ่งเร้าที่
คล้ายกับสิ่งเร้าในอดีต และเมื่อไม่ได้รับผลจากการกระทาหรือได้รับการลงโทษ จะโกรธและมี
แนวโน้มก้าวร้าว ประการสุดท้ายคือการเลือกแสดงพฤติกรรมของบุคคลขึ้นอยู่กับผลของ
ปฏิสัมพันธ์ของโอกาสที่จะได้รับคุณค่าของการกระทา การแสดงพฤติกรรมระหว่างสมาชิกที่จะ
พยายามปรับตัวเข้าหากันมีลักษณะต้องการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข การแสดงออกให้เป็นที่
ยอมรับซึ่งเป็นปรากฏการณ์ของสังคม ซึ่งจาเป็นต้องศึกษาพฤติกรรมและเข้าใจถึงพฤติกรรมที่
แสดงออก

16. ทัศนะเกี่ยวกับธรรมชำติของมนุษย์ในทัศนะด้ำนจริยธรรม
มนุษย์มีปัญหาแบ่งแยกเบียดเบียนและแย่งชิงกันมากจนต้องเรียกร้องให้มีสิทธิ
มนุษยธรรม เพื่อปกป้องการข่มเหงรังแกกัน สิทธิมนุษยชนจึงอยู่บนฐานของจริยธรรมเชิงลบ
ไม่ได้อยู่บนฐานของธรรมชาติ หมายถึง ไม่ได้พัฒนามนุษย์ให้มีสภาพจิตพร้อมที่จะรักษาสิทธิ
มนุษยชน เน้นเพียงพฤติกรรมสังคม แต่ไม่ได้เน้นถึงระบบแห่งพฤติกรรมของมนุษย์ที่มีแรงจูงใจ
ผลักดันอยู่ภายใน ไม่ได้มุ่งหวังให้เกิดความดีงามในจิตใจของมนุษย์อย่างแท้จริง พระธรรมปิฎก
ยังกล่าวว่าจริยธรรมเชิงลบตั้งอยู่บนฐานแห่งการป้องกันตัวแต่จริยธรรมเชิงบวกตั้งอยู่บนพื้นฐาน
แห่งการพัฒนาตัวของมนุษย์