1. Gepersonaliseerd Leren
Wat gebeurt er in Nederland?
23 september 2014
VMBO Congres
Olaf de Groot @olafiolio
Kennisnet

3. “The best way to predict the
future is to invent it”
Alan Kay

4. Verwachtingen
ouders
Waarom
praten over
leren in de
21e eeuw?
Kinderen
anders?
Omgeving
anders
Beroepsleven
anders
Invloed van
technologie
Nieuwe
Omgaan met
kennis en
inzichten over
leren
Nieuwe
inzichten
onderwijs-organisatie
Nieuwe
inzichten
impact
onderwijs
media

5. Doorbraakproject Onderwijs & ICT:
wat willen we bereiken?
• Elke school wil recht doen aan verschillen tussen
leerlingen en meer maatwerk bieden.
• ICT is daarvoor een belangrijk middel, een
doorbraaktechnologie.
• We willen een situatie bereiken waarin scholen die
maatwerk met behulp van ICT willen bieden…
– … geen obstakels meer ervaren in markt (benodigde
leermiddelen en voorzieningen verwerven en van
diverse leveranciers) of systeem (wet- en regelgeving)
– … hun keuzes rond maatwerk met ICT kunnen
realiseren en implementeren.

6. Doorbraakproject Onderwijs & ICT:
drie fasen
• roadmap fase I:
– operationalisatie van de opgave voor het project (2013,
eerste deel 2014)
• roadmap fase II:
– verdere uitwerking van de opgave in publiek-privaat
verband
– leggen van de basis voor (besluitvorming over) het vervolg
• de uitvoeringsfase:
– waarin de doorbraak daadwerkelijk gerealiseerd moet
worden (vanaf oktober 2014).

8. Gepersonaliseerd leren
Leersituaties die op
effectieve wijze tegemoet
komen aan individuele
verschillen tussen
leerlingen en efficiënt zijn
georganiseerd
inhoud
leer-situatie
leraar lerende
hulp-middel

9. Leerling stelt doel
Doel opgeknipt in semester
en weekdoelen
Leerling kiest leerstrategie
Intensieve coaching
Daarop wordt organisatie
ingericht
One size fits all
Rooster wordt daarop
gemaakt
Toetsing en afsluiting voor
het hele jaar gepland
Programma is leidend
Leerling past of niet
Leerling centraal
Leerling volgt aanbod
Gepersonaliseerd leren

10. Waarom? Wat gebeurt er dan?

11. Initiatieven van ouders…

12. De School - Zandvoort

14. Laterna Magica

17. Dynamisch leren in een hedendaagse school

18. Kunskapsskolan – ZO.LEER.IK!

19. het curriculaire spinnenweb (Van den Akker, 2003

20. Implementatiestappen
Volgorde van te implementeren elementen
1. Introduceren van een dagstart:
Liefst eerst met het docententeam kort de komende dag beschouwen. Daarna in de stamgroepen met de
leerlingen de dag starten. Dit betekent planning van de dag maken, actualiteit bespreken etc.
2. Introduceren wekelijkse coaching per leerling
Begint met het formuleren van de doelstelling van de leerling, dan de uitwerking per jaar, per kwartaal en
tenslo e de wekelijkse ac viteiten (a ekenen logboek door ouders of een keer per week inloggen in systeem)
3. Introduceren van een varia e aan onderwijsac viteiten
Het huidige lessensysteem wordt ontrafeld en verdeeld in aparte moment voor didac sche concepten als
compacte instruc e, workshop, lab, zelfstudie en samenwerkend leren.
4. Digitaal curriculum inclusief toetsen
Bijvoorbeeld het integreren van de Ster-collec e van VO-content, verrijkt met andere materialen (a ankelijk van
de leverancier met wie we in zee gaan). Hierbij horen ook instruc e/vakwerkplan)
5. Leerportaal introduceren
Beschrijven minimale eisen, programma van eisen, offerte/of aanbestedingstraject
6. Ruimte geschikt maken
Gedifferen eerd onderwijs vraag een diversiteit in de leeromgeving. Alleen leslokalen is niet voldoende. Er zullen
instruc e ruimtes moeten zijn, workshop ruimtes, ruimtes waar leerlingen kunnen samenwerken in kleine en
grote groepjes of waar ze zelfstandig kunnen werken.

22. Onderwijsraad: Vernieuw het curriculum

23. Sectorakkoord VO
De 7 ambities zijn:
• Uitdagend onderwijs voor elke leerling
• Eigentijdse voorzieningen
• Meer aandacht voor brede vorming
• Scholen als lerende organisaties
• Versterken verbinding met de omgeving
• Docent in positie in een professionele school
• Toekomstbestendig organiseren

31. Informeel leren via de Khan Academy

34. Veel partijen zijn op een school betrokken bij de
implementatie van onderwijsveranderingen, maar de
leraar is hierin cruciaal. Om een verandering te
bewerkstelligen in de school, moet geïnvesteerd
worden in de leraar en in docententeams.

39. Computergestuurde leersituatie
binnen school

40. ACHTERGRONDEN
BIJ DE HOE-VRAAG

41. Vier in Balans

42. 3d printen
Volgprogramma’s
tablet

43. 1985 1999

44. Wie heeft er geen mobiele telefoon?

46. Wat weten we over opbrengsten
 Leerlingen meer gemotiveerd
 Leerlingen presteren beter
 Leerlingen leren sneller
 Leraar bespaart tijd
 School(leider) meer inzicht in prestaties

47. Kennispiramide
bewijs
praktijk
idee

48. Mits……
 Goed ontwikkeld leermateriaal
 Gericht ingezet
 Gedoseerd gebruikt

50. Wat weten we nog meer uit onderzoek?

52. Lessen van Hattie

54. Lessen van Michael Fullan
technologie
pedagogiek
verander-kennis

55. Accelerated learning framework
http://acceleratedlearningframework.wordpress.com/

56. Lessen van LEERkracht

57. Wat is jouw rol als schoolleiding voor een
succesvolle transformatie?
De schoolleiding op een leerKRACHT school:
Formuleert, ondersteund door leerKRACHT, zijn/ haar eigen veranderverhaal over
kwaliteitsverbetering in het onderwijs, en resultaten van de leerlingen op school
Inspireert leraren en neemt obstakels en weerstand bij leraren weg
Geeft het goede voorbeeld door…
▪ …zelf mee te doen: zelf lessen bezoeken, meedenken bij gezamenlijke les
voorbereiding, actief het bord gebruiken en deelnemen aan Pizzasessies
▪ …zelf een rolmodel te zijn voor ‘elke dag samen een beetje beter’ door te leren van
leraren, de coach en andere schoolleiders en hiervoor actief feedback te vragen
Geeft het goede voorbeeld door gebruik te maken van de leerKRACHTtechnieken zoals
het verandermodel, de ijsberg, het feedbackmodel en het bord
Faciliteert teams van leraren bij het uitvoeren van leerKRACHT met behulp van het
rooster, de weekplanning en ondersteunende materialen
Meet de transformatievoortgang met ondersteuning van leerKRACHT, maakt de
resultaten hiervan zichtbaar en neemt actie om obstakels weg te nemen
Werkt gedurende het jaar aan het borgen van leerKRACHT als ‘normale manier van
werken’, bijvoorbeeld in het schoolplan, de normjaartaak en communicatiematerialen
Faciliteert en leidt teamsessies op basis van de leerKRACHTmethode zoals
aangegeven in dit boek zodat leraren effectief van elkaar kunnen leren
Herkent en faciliteert situaties waarin leraren behoefte hebben aan extra training of
verdieping en adresseert deze behoefte met behulp van de coach
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Overtuiging
creëren
Rolmodellen
Processen en
systemen
inrichten
Vaardigheden
verzorgen

58. Lessen van LeerKRACHT
Overtuiging
creeren
Rolmodel zijn
Vaardigheden
verzorgen
Processen en
systemen
inrichten

59. Alle onderzoek: “Creating a
collaborative culture is the
single most important
factor”
Fullan McKinsey
Hattie
Vier in Balans
4 w’s
Vaste
koers

60. Doorbraakproject Onderwijs & ICT tot zo ver
De vier hoofdconclusies:
1. Maak gezamenlijk afspraken, leg standaarden vast en
implementeer deze in de keten.
2. Geef de markt ruimte, maar zorg ook voor voldoende
(publieke) waarborgen voor een optimaal functionerende
leermiddelenketen.
3. Breng de gearticuleerde vraag in de praktijk:
organiseer de vraagkracht op de onderwerpen waar dat
kan
beproef waar nodig
ondersteun scholen bij implementatie
4. Breng ICT- randvoorwaarden voor scholen op orde.
Connectiviteit, devices en kennis zijn de basisvoorwaarde voor
maatwerk met ICT.

61. Learning labs
Advies vanuit publiek-private tafels is het werken in learning labs als eerste stap in implementatie.
• Learning labs zijn ontwikkelomgevingen waar:
– vraagstukken integraal worden opgepakt
– implementatie plaatsvindt
– overdraagbare aanpakken en instrumenten worden ontwikkeld om de sector als geheel sterker te
maken.
• Wat zijn het niet: pilots, leuke dingen doen
• Hoe?
– Besturen als aangrijpingspunt
– Integraal aanpakken van het vraagstuk vanuit de visie van het schoolbestuur, maar verbinden met
schoolleider en leraar om tot werkbare overdraagbare aanpakken te komen.
– Ondersteunen bij implementatie
• Wat? Bijvoorbeeld:
– PvE in praktijk verwerven van leermiddelen
– Implementatie standaarden
– Werken met kernmethode
– Verbinden van leermiddelen met informatie

62. Route naar gepersonaliseerd leren..
Korte termijn Lange termijn
• Van goed bedoeld naar goed gericht
• Deskundigheid docent
• Tijdwinst en hoger rendement zoeken
• Methode verrijken
• Differentiatie versterken met ict
• “Samen iedere dag een stukje beter”
• Informatiemanagement regelen
• Programma van eisen met sector
• Consumentenorganisatie
• Afspraken met producenten
• Bredere productie adaptieve systemen
• Koppelen systemen
School als volwassen vrager
Leraar als professional
Markt als volwassen leverancier

63. Bedankt voor uw aandacht
Meer weten over gepersonaliseerd leren?
http://www.kennisnet.nl/themas/personaliseren/
Olaf de Groot – Procesbegeleider Stichting Kennisnet
o.degroot@kennisnet.nl @olafiolio