1. Garapen soziala suspertzeko heziketa irizpideak
Gurasoek seme-
alaben garapen sozialean eta emozionalean eragina dute. Aipamen horrek ez du esan
nahi kausa-
ondorioko zuzeneko eragina denik eta norabide bakarrean ematen denik (gurasoengan
dik seme-
alabengana),baizik eta, horretaz gain, familia sistema beste sistema batzuen barne da
goela, eta sistema horiekin erlazioaksortzen direla eta horien arteko elkarrekintza emat
en dela. Gurasoen eta seme-alaben eta seme-
alaben etagurasoen arteko harremanen multzoak, baita lagunekin, senitartekoekin, esk
olarekin... dituen harremanak ere, gure garapena osatzekobeharrezko harreman handi
bat sortzen dute. Kasu honetan, bakarrik erreparatzen diogu, hain zuzen ere, gurasoek
, seme-
alaben garapensoziala eta emozionala hobetzeko, zuzenduko dituzten orientazio horiei
:
"Egoera orokorra":
Ahal den neurrian, egonkortasuna mantentzea positiboa da (bikotea, lana, diru-
sarreren maila, etab.).
Ahal den neurrian, askotariko arazoak ekidin (osasunarenak, legalak, ezusteko al
daketak...).
Egoera gatazkatsuak ekidin etxean eta etxetik kanpo.
"Erantzunak haur portaeren aurrean":
Ezagutu nola erantzun dezakezuen portaera jakin batzuen aurrean (amorraldiak, gezur
rak, oldarkortasuna...).
"Ordezko zaintza":
Gurasoek ez emandako zaintzaren kalitatearen eta egonkortasunaren garrantziaz jabet
u.
"Adiskidetasunaren potentziala":
Seme-alaben eta beste haurren arteko harremanen alde egin.
2. Seme-
alabei leku seguru bat eskura jarri jolastu ahal izateko eta ikaskideekin harremana
k eduki ahal izateko.
Haurrak eskolaz kanpoko jardueretan, kanpamenduetan, etab. parte hartzea sust
atu.
"Zigorrik gabeko diziplina":
Ez erabili zigor fisikorik ezta diziplina metodo zorrotzik.
Diziplina teknika induktiboak erabili, eta bertan, kontrola batez ere arrazonamendu
aren bidez burutuz.
"Bikotearen arteko liskar gutxi":
Haurra gurasoen arteko liskarren aurren egotea saihestu.
Aholkularitza profesionala, banantzea edo dibortzioa gertatuz gero.
"Kanpoko liskar gutxi":
Zaindu umeak liskarretan sar ez daitezen (bizilagunen artean, eskolan edo komun
ikabideetan).
Haurra zuzenean edo zehar liskar batean sartzen denean, modu positiboan eta ko
nstruktiboan aztertzen eta konpontzen irakatsi (beregaitasunen eta adinaren arab
era).
"Laguntza soziala":
Familiari eta lagunei haurra hezteko prozesurako laguntza eskatu.
Erakundeen laguntzak eskatu: informazio kanpainak, familia orientazioko zerbitzu
ak.
"Estres egoerak oso gutxitan ematea":
Hezte prozesuan estres egoerak egotea saihestu (mudantzak, mediku arazoak, le
galak, ekonomikoak, senitartekoen heriotza, eskolaaldaketa, etab.).
Estres egoerak emanez gero, ezagutu zeintzuk diren estres egoerei aurre egiteko
teknikak orientazio zerbitzuen bidez.
3. "Kontrol maila eta arazoak konpontzea":
Heziketa prozesuan planteatu zaizkizun arazoei aurre egiteko eta eraginkortasunezkon
pontzeko zuen gaitasunaz jabe izan.
"Atxikimendu segurua":
Haurtxoak 12 hilabete aurretik zaintzen duen pertsonarekin lotura afektiboa ezartz
en du: loturahorrek biziraupena bermatzen dio eta segurtasun emozionala ematen
dio.
Honakoaren bidez adierazten du bere burua: gertutasuna bilatu, protesta edo ants
ietatea adierazibanantzen denean, aterpe emozionala bilatuz eta segurtasuna bila
tuz.
"Estilo demokratikoa/baimendua":
Indukzioa, esplikazioa eta arrazonamendua erabili arauen zentzuari buruz, berota
sun afektiboaren eta onarpenaren esparruan.
Abantaila: hezkuntzaren estilo demokratikoak edo baimenduak eragin positiboa d
auka haurraren garapen psikologikoan.
Estilo demokratikoarekin/baimenduarekin hezitako haurrek:
Egoera emozional egonkorra eta alaia dute.
Autoestimu altua erakusten dute.
Norberaganako kontrol handia dute.
Portaera arazo gutxi dituzte.
Eskola errendimendu hobea lortzen dute.
"Heziketa koherentzia":
Familiak (aita eta ama) heziketa antzeko irizpideak eta arauak mantendu.
"Balorazio intrintsekoa":
Seme-
alaben nortasuna modu positiboan eta baldintzarik gabe baloratu (onartzeko prem
ia).
4. Seme-
alabak baloratu esparru akademikoan edo sozialean izandako lorpenak bata edo
bestea izanda ere.
"Liskarrak konpontzeko baimendutako estiloa":
Etxeko liskar egoerak modu positiboan konpontzeko estrategia egokiak ezagutu.
"Adierazpen emozionala eta metaemozionala":
Emozio positiboak eta negatiboak adieraztearen alde egin; horiei buruzko solasald
iak eta azalpenak.
Emozioak adierazi gogoratzerakoan edo egoera emozional propioak azaldu.
"Autoestimua sustatzea":
Kritikoak izan eta exijitu, baina umeari bere portaerari buruzko erreferentzia positiboak i
tzuliz, batez ere, portaera moralari dagokionez.
"Komunikatzeko eredu egokiak":
Seme-
alabekin komunikazioa sustatzen dute: gai guztiak normaltasunez aztertu behar di
ra, taburik gabe. Familia, komunikaziorakogaitasunak ikasteko testuingurua da.
Komunikazio on bati bide ematen dioten oztopoak ekidin (kritikak, sarkasmoak, ba
rregarri uztea, irainak, sermoiak, etengabeko aginduak).
"Pentsamendu kritikoa sustatzea":
Euren adinaren arabera, seme-
alabek jarrera kritikoa eta independentea izaten saiatu.
Ez agertu seme-
alabek zuei buruz edo etxeko bizitza antolatzeari buruz egin ditzaketen kritikekiko
edo iritziekiko sinesgogor.
Onartu seme-alaben eta zuen ideiak desberdinak izan daitezkeela.
"Autonomia funtzionala eta emozionala sustatzea":
Seme-alaben autonomia eta banakako jarduna sustatu.
Egoera zailak modu independentean konpontzeko estrategiak eskura jarri eta held
uago bilakatzen diren heinean, askatasun kotahandiagoak eman.
Oker egiten eta euren okerretatik ikasten utzi.
5. "Malgutasuna eta moldagarritasuna":
Haurtzaroan, eboluzio etapa bakoitzean, umearen premietara egokitzen diren alda
ketak egin, hein berean, gerta daitezkeen iragaitzazkogertaeretara egokitzeko gai
izanik (gaixotasuna, estres handiagoko uneak).
Azkenik, horretaz gain, garrantzitsua da ere:
"Komunikabideen eragina ikuskatzea":
Seme-
alabek teknologia multimediaren bidez erabiltzen dituzten edukien ikuskapenean p
arte hartu: komunikabideak, jolas kontsolak,internet.
Teknologiekin kontaktuan pasatzen duten denbora erregulatu eta bertako edukiar
ekiko jarrera kritikoa sustatu.
