2. Istorijat
• Želja čoveka da uzleti kao
ptica seže u daleku
istoriju. Svima je poznata
grčka legenda o Ikaru i
Dedalu, koji su uz pomoć
voska slepili ptičja pera
na grane i pobegli s
ostrva na kojem su bili
zatočeni.
• Leonardo da Vinči
izradio je nacrte za avion
u 15. veku.
3. Prvi let
• Prvu uspešnu
konstrukciju, s
realizacijom, su izveli
braća Vilbur i Orvil Rajt .
Na toj svojoj konstrukciji
su uspeli da polete 1903.
godine. To je zabeleženo
kao istorijski početak leta
čoveka s napravom koja
se naziva avion.
4. Upotreba
• Masovno korišćenje aviona je započeto iz vojnih
razloga, krajem prvog svetskog rata. Masovnost
upotrebe aviona se pogotovo odrazila na ishod
drugog svetskog rata, jer onaj ko kontroliše nebo
taj kontroliše i bitku.
• Avioni se koriste za civilne i vojne svrhe. U
civilnoj svrsi oni služe za prevoz robe i putnika,
dok za vojne svrhe služe za odbranu teritorije i
za napad i bombardovanje.
5. Delovi aviona
• Avioni obično imaju kostur načinjen od lagane legure kao
što je duraluminijum. Dvadesetih godina prošlog veka,
avioni su imali drvene ili metalne kosture prekrivene
platnom i učvršćene žicom.
• Osnovni delovi aviona:
• Trup
• Krila
• Rep i repne površine
• Motor
• Stajni trap
• Kabina
6. Princip rada aviona
• Razlog što avioni lete je rezultat interakcije četri fizičke sile.
Gravitacija je problem koji treba savladati. Čak i kada se pokrenu
nailaze na otpor vazduha prilikom kretanja, što dodatno otežava
stvari. Da bi se ti osnovni problemi savladali koriste se razni tipovi
motora koji svojim radom proizvode silu potiska koja pokreće
letelicu. Italijanski fizičar, Bernuli je otkio principe, koji su doveli do
četvrte sile - sile uzgona. Da bi se let mogao kontrolisati, avioni
imaju repne stabilizatore (rep) na čijim se izlaznim ivicama (pozadi)
nalaze pokretne površine, zakrilca koja se pomeraju gore-dole,
odnosno levo-desno na vertikalnom stabilizatoru. Slični zakrilci se
nalaze na glavnim krilima, obično pri vrhu krila. Manipulacijom
zakrilaca pilot kontroliše putanju aviona.
7. Pokretanje
• Većina modernih aviona koristi mlazne
motore raznih tipova. Čak i kad se koristi
elisa, pogon može da dolazi iz
turboelisnog motora. Sve do pedesetih
godina većina aviona imala je elise,
pokretane klasičnim motorima. Neki mali
avioni to imaju i danas. Ovi motori rade po
istom principu kao i motori automobila.
8. Vazdušni saobraćaj
• Nakon rakete avion je najbrže sredstvo za
prevoz. Veliki putnički avioni lete brzinom i do
900 km/h dok manji, jednomotorni mogu dostići
brzine oko 175 km/h. Dva najpoznatija
nadzvučna putnička aviona su Konkord i
Tupoljev .Osnovna podela vazdušnog
saobraćaja je ona na civilni i vojni. Vojni
isključivo služi u vojne svrhe. Civilni vazdušni
saobraćaj služi za prevoz putnika i stvari.
10. Aerodrom
• Aerodrom, je određena
površina sa poletno-
sletnim stazama i
objektima namenjenim za
smeštaj, voženje,
poletanje i sletanje
aviona.
• Aerodromi prema nameni
mogu biti vojni, vojno-
civilni i civilni.
11. Za Igora
(zato što voli Buđanovce)
• Obaranje F-117 kod
Buđanovaca je događaj
tokom NATO
bombardovanja koji
predstavlja prvi i jedini
potvrđeni gubitak aviona
NATO alijanse izrađenog u
stelt tehnologiji. Avion
američkog ratnog
vazduhoplovstva F-117,
Noćni jastreb je oboren 27.
marta 1999. godine. Avion
se srušio u ataru sremskog
sela Buđanovci kod Rume.
