Araling Panlipunan 7 Kasaysayan sa Pilipinas Mga Sinaunang Tao sa Pilipinas Ang Lipunan Noon

1. REVIEWER SA ARALING PANLIPUNAN
Kasaysayan
Galingitosa salitanghistoriamulasa wikangGriyego.Angibigsabihinnitoay pananaliksik.Ang
kahulugannitoay pagkakaroon ng pagbabago. Itoay ulat o buodng resultangpananaliksik.
Angkasaysayan ay maaringpagbabago sa mundo, pagbabago sa tao o pangyayari na naranasan nito.
Mahalaga ang pag-aaral ng kasaysayan sa pag-unladng bawat indibidwal at ng bansa.
Ito pa ang mga rasonkung bakitmahalagaang pag-aaral n gatingkasaysayan:
1. Makikitaat mauunawaannatinang mga kontribusyonngatingmganinunonoonsapagbuo ng
atingkultura.
2. Angmga pangyayari sa nakaraan ay karugtongsa atingkasalukuyanathinaharap.
3. Natututotayopahalagahanang atingkultura,at mahalinatigalangan gatingkapwa.
4. Nagkakaroontayong malawakna pag-unawasaatingmga nakaraang pangyayari.
5. Mauunawaannatinang mga iba’tibanglahi,kultura,lugarat panahon.
6. Nagbibigayrinitongmga mahahalagangpag-aaral sa atinang mga kuwentongnakaraan.
AngPagtatala
Sa loobng maramingdaantaon,walangnaisulatnatalaang tao; ang lahat ng mga transaksyonay
ginawanang pabigkas.
Angpinakamatandang tala ng kasaysayan ay naisulathumigit-kumulang5,300 taon na ang nakalipassa
Sumer,Timog-Silangang,Mesopotamia.
Angmga Sumerian sa Timog-silangangMesopotamiaay ang mga unang taong nagtala ng mga bilang,
petsa, at larawan ng mga bagay, na nakaukitsamga parisukat na tabletang cuneiformclay.Nagsimula
silangmagtalanoong3300 BCE (Before CommonEra).
Nagsimularinangmga taga- Egypt sa pagsusulatgamitngmga simbolonglarawan na tinatawagng
hieroglyphs.Nakaukititosamga bato noong una. Nanglumaon, ipinintana ang mga itosa dingdingat
papel na tinatawagna papyrus.
Ang Simula NgPilipinas
Angpinakamaagang ebidensiyananakuhasa Pilipinasaynagtagpuansa kapatagan ng Liwan sa
kanlurangbahagi ng Lambak ng Cagayan.Itoay ang mga kagamitang bato sa parehonglugarkungsaan
natagpuanang isangextinct elephas.Kasingtandaitong 750,000 taonnakalipas.
Bago sinakoptayong Espanya,natagpuannatinang dalawang artifactsna nagpapatunayna ang mga
ninunonatin noon ay may alam na sa pagpapalit ng kagamitan sa atingkalapit-bansa.ItoangLaguna
copper plate inscription na natagpuansa Siniloan,Laguna at ang Sung Dynasty ngTsina.

2. Pag-Aaral Ng Kasaysayan
Noon,ang pag-aaral ng kasaysayan ay ibinabataysamga alamat, epiko,kwentong-bayanat ritwal.
Ngayon, na nanaliksiktayo sa mga datos na galingsa mga bagay gaya ng dokyumento,coins, selyo,
larawan, at mga inukitna rebulto.
May dalawanguri ng datosna ipinag-aaralannila:
 NAKASULAT- Batas, Dokyumento,Ulat
 DI- NAKASULAT- Labi,Tirahan,Kaugalian
Ito ang mga sangayng agham panlipunannanakatutulongsapag-aaral ngkasaysayan.
 SOSYOLOHIYA- pinag-aaralanangkatangian, dahilan,ugnayan at epekto pati ang proseso,
gawain, galaw ng mga tao sa lipunan.
 AGHAM PAMPOLITIKA- pinag-aaralanangtao sa kanilang pamamahala,pamahalaan at
impluwensiyasapamumuhay at ikinikilos.
 ANTROPOLOHIYA- pinag-aaralananggawain, paniniwala,kaugalian o tradisyonng tao.
 SIKOLOHIYA- mga kilos ng tao at mga gawi nito.
 EKONOMIKS- pinag-aaralanangekonomiyang bansa gaya na langng inihahandao ginagawa,
nakukuha at ginagamit o nauubos ng tao ang kayamanan at kagamitan.
 KARTOGRAPIYA- pinag-aaralanatginagawaang mapa.
 LINGGWISTIKA- pinag-aaralanangnakatuonsapagbabago at pag-unlad ng wika.
 HEOGRAPIYA- pinag-aaralanangpisikal na katangian ng mundo.
 ARKEOLOHIYA- ang pag-aaral ng mga sinaunang tao.
Nakukutulongrinangbiologyat chemistrysa pagsasaliksikngdatostungkol sakasaysayan.Sinusuri ito
ang mga DNA ng mga naiwan na mga labi ng mga sinaunang tao.
MGA KASANAYANGNALILINANGSA PAG- AARALNGKASAYSAYAN
Pagtukoy sa Primarya at Sekundaryang Pinagkunan
 PrimaryangSanggunian- itoangmgadatos na orihinal na tala ng mga pangyayaring isinulato
ginawa ng mga taong nakaranassa mga ito.
 SekondaryangSanggunian- itoangmga datos na interpretasyonbatay sa primaryang
pinagkunan o ibangsekundaryangsanggunianatinihandaoisinulatngmgataong walang
kinalamansamga pangyayaringitinala.
Pagtukoy sa Katotohanan o Opinyon
Angkatotohananay mga pahayagna maaring patunayanopatotohanansa tulongng mga datosna mula
sa mga pinagkunanngmga impormasyon.
Angopinionaynagpapahiwatigngsaloobinatkaisipanngtaotungkol sainilahadnakatotohanan.
Pagtukoy sa Pagkiling
Angmga paglalahaday dapatbalanse.Kailangangilahadangkabutihanathindi kabutuhanngisang
bagay.

3. Pagbuo ng Paghihinuha,Paglalahat at Kongklusyon
 Hinuha- isangpinag-isipanghulatungkolsaisangbagay.
 Paglalahat- anghakbangkungsaan binubuoangmga ugnayanng mga di- makakaugnayna
impormasyonupangmakagawangkongklusyon.
 Kongklusyon-angdesisyonoopinyongnabuopagkataposngpag-aaral ,obserbasyonat
pagsusuri ngmga mahahalagangebidensiyaokaalaman.

4. Mga Sinaunang Tao
Angmga sinaunangPilipinoaymaysarili nangkultura,paniniwala,atgawi bagopa dumatingang mga
Espanyol.Isangpagpapatunaynitoayang pag-aaral ng mga primaryangsangguniannanaglalahadng
aktuwal na kaganapannoongpanahoniyon.
Angartifact ay mga bagayna nilikha,ginamitatpinagyamanngmgatao noon.Mahalaga ito sapagkat
nalalamanata nauunawaan angnakalipasnakalagayanat pamumuhayngmgasangguniangPilipino.
At sa tulongdinnito,mabibigyannatinpagpapahalagaangpagpupunyagngmgasinaunangPilipinona
mapagyamanan gatingkulturaat paniniwala.
Mga Labi ng Unang Tao
AngNinunongTao
Pinaniniwalaanngmgaarkeologonanagmulaangmga sinaunangtao sa Aprikaat itoay ang mga
Australopithecusafarensis.Silaayisasamga naunang hominid at siyangtuwirangninunong
makabagongtao.Nakitang mga arkeologoangmga fossil nilanahumihigitna300 na indibidwalsa
Tanzania,Kenya,atEthiopia.
AustralopithecusAfarensis
Silaang tinatawagna apessapagkatnakapaglalakadsilanangnakatayo.Mas maliitangmga babae kaysa
sa lalaki atmatangakd at doble angkatawanng lalaki kaysasa babae.
Katangian:
 Maliitang utak at katuladngsa chimpanzee
 Hindi gaanongnakaumbokangmukha
 Mababa ang noo
 Hindi gaanongnakaumbokangbrow-ridge
 Pangoang ilong
 Prominente angbaba
 May mga ngipingkahalintuladngsamodernongtaongunitmas malalaki
 May mga butosa balakangat sa binti na kahalintuladngsamodernongtao
 Angmga daliri sa paa’tkamay ay nakabaluktot atmas mababakaysa sa modernongtao
 Angmga kamay ay mas maiigsi kaysasamga ape ngunitmas mahabakaysa sa modernongtao
Si Lucy ay ang pinakatanyagna AustralopithecusAfarensisfossil.Itoangtinatayangpinakamatandaat
pinakakompletongkalansayngatingninunonanaglalakadnanang nakatayo.

5. Ang Mga Unang Tao Sa Ating Bansa
Ayonsa mga mananaliksik,maytaona sa atingbansa kasabayng panahonng mga taong Javaat Peking
noonghumigitkumulangng500,000 taon angnakaraan.
Ang Mga Unang Tao sa Cagayan
Noong1970, natagpuansa CagayanValleyangtinatayangpinakamatandangebidensiyangtaosa
Pilipinas.Angmgataongnamuhaysa Cagayan noonay mga Homo Erectus. Angtaong namuhaysa
PilipinasaytinatawagnaHomo Erectus Philippinensis. Namuhaysilasapangangasoat pangangalapng
mga halaman.
Ang Taong Callao(6700 BCE)
Si Armand Mijares,isangarchaeologist,atang kanyangmga kasamaay naghuhukayngebidensiyang
paninirahanngmga tao sa kuwebangCallaosa LalawiganngCagayan noong2007. Ito ay isangfossilized
na butong paa ng maliitna tao.Ang butoay kahawigngbuto ng tinaguriang Homo Floresiensis.Angmga
butonitoay natagpuannoong 2003 sa kuwebangLiangBa, Isla ngFlores,Indonesia.Silaaytinatayang
nabuhay17,000 taon na ang nakalipas.
Ang Homo Habilis
KahawigngHomo Habilisang Homo Floresiensis AngHomohHabilisangpinakaunangnakilalanguri ng
Homo.
Ang Unang Homo SapienSa Pilipinas
Angunang HomoSapiensa Pilipinasaytinatanyangnakaratingnoong55000 hanggang45000 BCE. Ayon
sa mga scientist,itoayang panahonngpaglitaw ng SundaShelf attulayna lupa.Angmga kagamitang
bato nilaaynatagpuan sa kuwebangTabon,Palawan.
Ang Tao sa Tabon
Angnahukayna ebidensiyangmgatao sa kuwebang Tabonsa Palawannoong1962 ay may gulangna
45000 hanggang22000 BCE. Silaay tinatangayna mga HomoSapienssapamamagitanng mga naiwan
na labi nila.
Sa Iba Pang Kuweba Sa Palawan
Sa kuwebangGuri, pinaniniwalaangmaymgananinirahandingmgaHomo Sapiensmula8000 hanggang
4000 BCE.
Angkuwebang Duyongay pinaniniwalaangtinirhanngmgaHomoSapiensnoong3100 BCE.
Sa kuwebangManunggul,natagpuanang palayoknasisidlanngnamatay.Angtakipnitoay may
dalawangtaongnakasakaysa bangka.Pinaniniwalaangtinirhanitonoong2800 hanggang2700 BCE.

6. Unang Tao Sa Iba Pang Panigng Bansa (8000-2500 BCE)
Sa Batanggas,Bulacan,Bataan, at Rizal,mayiba pang nahukaynamga kagamitanng atingmga ninuno
noongunang panahon.Angmga kagamitannaito ay mga katibayannanagpapakitana maunladnaang
kaalamanat teknolohiyanila.
Ang Mga Lahi Ng Tao
Ayonsa mga pag-aaral,ang pagkakaibanglahi ay bataysa biyolohikal atkulturanakatangian.
Angdalawanglahingnabuosa PanahongPaleolitikoaytinawagnaMongoloidsahilagaat Ausraloidsa
timog.
 Angmga mongoloidaymadilawangbalat,matangkadnangkaunti,at malaki nangkaunti ang
pangangatawantuladngmga Tsinosa hilanggangTsina.
 Angmga Austarloidaymaitim,pandak,atmaliitangpangangatawan,tuladngmga Ita at nga tao
sa Papua,NewGuineaat Melanesia.
Tinatayangsa pakikipag-ugnayanatpagsasanibngdalawanglahi aynagkakaroonngbagong lahi.Itoay
tinatawagna Austronesyano.Nakaratingsilasaatingbansa sa pagitanng 6000 at 7000 BCE.
Lahing Pilipino
Angmga Pilipinongnaninirahansamgasentrong komersiyotuladngLuzon,Cebu,Vigan,atSuluay
kapansin-pansingmasnahalkuannglahingmongoloidkaysasamgananirahansa Cagayan,Caraga, at
mga bulubundukinglugar.

7. ANG LIPUNAN NOON
Mayroon nang sarili atnatatanginguri ng pamumuhayat kulturaangating mga ninunobagopa man
dumatingangmga Espanyol at ibapang dayuhangmananakopsa atingbansa.May umiiral nangbuhay
panllipunanangatingmganinuno.
Anginteraksyonngtao sa kanyangkapwatao at sa heograpiyaaynagbigay-daansapagbuoat sa pag-
unladng sinaunangkabihasnangPilipino.
Pamahalaang Barangay
Angsalitangbarangayay hango sa salitangbalangaynaang kahulugannitoayisanguri ng sasakyang
pandagatnoon.Ang pamahalaangbaranggayay bumubuongtatlumpungmag-anakomahigitpa.May
mga pinunoatmga tagasunodsa bawat barangayna ang mga namumunoritoay tinatawagna datu,
raha, gat, o lakan.
TungkulinngPinuno
 Mangasiwa
 Panatilihinangkapayapaanat ang kaayusansa kanyangpamayanan
 Kumalingaatmangalagasa bawat mamamayan
 Tumulongsamga maysakito nangangailangan
 Gumawa ngkautusanat batas
Namamanaang posisyongpagkadatung pinakamatandang anak na lalaki ng namatayna datu. Kung
walanganak na lalaki,anganakna babae ang magmamana ngposisyon.Kungwalanganakang datu,ang
mga tao sa barangay ang pumipili kungsinoangsususnodnadatu.
Sa pagpili ngkanilangdatu,dapatsiyaang pinakamatanda,pinakamatalino,pinakamalakasna
mandirigma,pinakamayaman,pinakamatatagnaloobat pinakamagalingnalider.
TungkulinngTao
 Igalangang datu
 Maglingkodngtapat sa kanilangpinuno
 Sumunodsabatas at utos ng kanilangdatu
 Magbayad ng buwis
 Tumulongsamga gawainsa Barangay
 Ipagtanggol angBarangay sa mga kaaway
Maraming batasang nagawa noon. Pinaniniwalaangmarami rinangnaisulat,ngunitnasiraangmga ito
dahil sinunogatsiniraitong mga misyonerongEspanyol.
Sultanato
Angsultanatoay isanguri ng pamahalaan.Ipinakilalaitongmga Muslim. Itoay bumubuongsampuo
labingdalawangnayon naang bawatisa ay maypinuno.Di tuladng Barangay na magkakamag-anakang
miyembro,angmgakasapi dittoay maaringwalangrelasyonsaisa’tisa.

8. Angmga maharlikangsultanatoaytinatawagna Sultan.Siya’ydapatangpinakamayamanay
pinakamakapangyarihansabuongsultanato.
Itinatagni Abu Nakrang Sultanatosa Sulunoong1450. Ang susunodnanaitatagay ang Sultanatong
Magindanaona itinatagni Sharif MuhammadKabungsuwan.
Sa pamamahalang Sultansa kanyangnasasakupan,tinulungansiyangRumaBichara.Ang Ruma Bichata
ay binubuongmga maimpluwensyangdatusakaniyangsultanato.Angkanilangmgabatasay batay sa
Koran (Qur’an),angbanal n aklatng mga Muslim.
AngPagpili ngSusunodnaSultan
 May dugongbughaw
 Nasa tamangedad
 May malawaknakaalaman
 Nakakapag-aral
 Mayaman
 May paninindigan,matibayangloob,atmataasang moralidad
 May personalidad
Hindi maari magingsultanang babae.Itoay dahil sa paniniwalangbataysarelihiyonnasilaaymahina.
Ngunitmataasa rinang pagtinginnilasa mga babae.
Ang Mga Katayuan ng mga Mamamayan
AngAngkanng Datu o Maginoo- ang turingsa mga kabilangsapangunahinat pinakamataasnaantas ng
katayuansa lipunan.Kabilangdittoangangkanngmga datu.Mayayaman, makapangyarihan,at
iginagalangsilasabuongBarangay.
Maharlikao Timawa- Angikalawaat paggitnangantasng katayuansa lipunanaykinabibilanganngmga
karaniwangtaona bumubuosa Barangay.Silaang tumatayongpangkalahatangkatulongngdatu.Ang
mga pinapalayangalipinaykasamana rinsa mga maharlika.
Alipin- Kabilangsapinakamababangpangkatsalipunanangmgakasama o alagana tinawagnaalipin.
Angkahuluganng alipinnoonayalaga.Sa pagdaanng maramingpanahon,ang salitangalipinay
nagkaroonng ibangkahuluganatnaggingalila.May dalawanguri ang alipin:
 AlipingNamamahay-Masmalayaito kaysasa mga alipingsaguiguilid.Siyaaymaykarapatang
pumili ngkanyangasawa,hindi maaringipagbili,maari ringmanirahansasarilingbahay,
magkaroonng mga ari-arian,atbinabayaran sa kanyangpaglilingkod.
 AlipingSaguiguilid- Itoayang pinakamababangantas.Siyaayhindi Malaya,walangsariling
tirahan,walangpag-aari,.Maaringipagbili ngkanyangamo,naglilingkodnangwalangbayad,at
hindi maaaringmag-asawanangwalangpahintulotngkanyangamo.

9. Nagigingalipinlamangangisangmamamayankapagsiyaay:
 Ipinanganaksamagulangna alipin
 Nabihagsa digmaan
 Ipinambayadsautang
 Nabili onaparusahansa nagpawangkasalanan
Nagigingmalayalangitokapag:
 Papalayainngkanyang amo
 Makapagbabayadng karampatanghalaga sa kanyangpanginoon
 Makapag- asawang isangkabilangna masmataas na antas sa lipunan
 Makapagpapakitang kabayanihansadigmaan
Pagmamay-ari Ng Lupa
May dalawanguri ng pag-aari nglupa.
 PampublikooPanlahat- paraitosa lahatat maari sinoman ang makinabangsamga lupana ito.
 Pribado- itoayiyongpag-aari ng mga datu o ng kanilangangkan.
Maaring makuhaang mga lupainnaito sa pamamagitanngpagmamana,pagbibili opagtiyagang