2. Batasun Europarraren datuen
arabera, Europan ehun bat mila produktu
kimiko aurki daitezke orain
eta, gainera, substantzia naturalak
imitatzen dituzten edo, bestela, erabat
substantzia artifizialez osaturik dauden
berrehun bat konposatu fabrikatzen ditu
industriak urtero.
3. Substantzia arriskutsuak
sortu, erabili eta botatzeari
saihets egiteko lanean
dabiltza Espainia eta
nazioarteko erakunde asko
baina, produktu horiek
kontsumo-merkatutik
erabat desagertuko
badira, neurri politiko eta
industrial zorrotzak hartu
beharko dira, era guztietako
substantzia kimiko toxikoen
erabilera murrizteko.
4. Elementu horiek suharberak, lehergarriak,
kantzerigenoak izan daitezke edo, era berean,
gizakien ernaltze-sistemak kaltetu egin
ditzakete.
5. KATE TROFIKOA
Kate trofikoa , elikakatea edo
elikadura katea elikadura sare
batean diren loturen sekuentzia
lineala da, sareko beste espezierik
jaten ez duen espezie batetik hasi
eta sareko beste inork jaten ez
duen espezieraino iristen dena.
Espezie horietako bakoitza bere
aurreko organismoaz elikatzen da;
eta, era berean, hurrengoaren
elikagaia da. Ekosistema bateko
espezieen artean nutrizioari loturik
dagoen energia eta elikagaien
korrontea dela ere esan daiteke.
6. MAILA TROFIKOAK
Ekoizleak: Fotosintesia edo kimio-sintesia egiten duten izaki
autotrofoak dira.
Kontsumitzaileak: Landareak (belarjaleak), animaliak
(haragijaleak) edo organismoen hondakinak (detritujaleak)
jaten dituztenak dira.
Deskonposatzaileak: Materia organiko <<hila>> erabili eta
substantzia mineral ez-organiko bihurtzen dutenak dira.
7. Lur eta itsasoko kate trofikoen ereduak
1. Kate bakoitza landare batekin, ekoizle edota
organismo autotrofo batekin hasten da. Hauek
norbere produktuak sortzen ditu gai organikoak
inorganikoetatik sintetizatzen. Sintetizazio
honen lehengaia edo energia ekoizlea eguzkia
da (fotosintesiaren bidez).
8. 2. Katearen beste osagai edo kideei
kontsumitzaileak deitzen zaie. Izan ere,
ekoizletik elikatzen direnak lehen mailako
kontsumitzaileak dira, eta aldi berean, lehen
mailakoetatik elikatzen direnak bigarren mailako
kontsumitzaileak deritze eta horrela elkarren
segidan. Beraz, lehen mailako kontsumitzaileak
belarjaleak dira eta bigarren eta hirugarren
mailakoak haragijaleak.
9. 3. Beste azken maila bat
ere badago,
deskonposatzaileena.
Azken hauek, organismo
hilen gain eragiten dute,
materia organikoa
degradatuz eta hau berriro
matera inorganikoa
eratuz. Materia inorganiko
hau (nitratoak, nitritoak,
ura, etb.) lurrera eta
(karbono dioxidoa)
atmosferara bueltatuz.
