2. Σύνθεςη με προθέςεισ από την αρχαία ελληνική γλώςςα
Πρόθεςη Σημαςία πρόθεςησ Πρόθεςη Σημαςία πρόθεςησ
αμφί και από τισ δύο παρά δίπλα, κοντά ςε ή
πλευρέσ παράλληλα
ανά πάνω ςε κάτι ή περί γύρω από
ξανά
διά μέςα από προ μπροςτά από κάτι
ή πριν,
προηγουμένωσ
εισ μέςα ςε προσ με κατεύθυνςη ςε
εκ έξω ή μακριά από ςυν μαζί με
επί πάνω ςε υπέρ πάνω από, πέρα
από, πάρα πολύ
κατά προσ τα κάτω ή υπό κάτω από
εναντίον
3. Εςωτερική αύξηςη
ςύνθετων ρημάτων με προθζςεισ
Σα ςύνθετα ρήματα με προθέςεισ ςτον παρατατικό
και τον αόριςτο, παύρνουν ϋνα «ε»
ανϊμεςα ςτην πρόθεςη και το ρόμα.
Σο «ε» ονομϊζεται εςωτερική αύξηςη και μπαίνει
μόνο όταν τονίζεται.
πχ καταβρϋχω -κατέβρεχα - κατέβρεξα
διοργανώνω - διοργϊνωνα - διοργϊνωςα
Δεν τονίζεται και δεν παίρνει
εςωτερική αύξηςη
4. Πότε μπαίνει εςωτερική αύξηςη;
Στισ προθέςεισ που τελειώνουν ςε φωνήεν,
η εςωτερική αύξηςη παύρνει τη θέςη
του τελικού φωνήεντοσ τησ πρόθεςησ,
όταν τονίζεται.
πχ υπογρϊφω - υπέγραφα - υπέγραψα
καταπλϋω - κατέπλεα - κατέπλευςα
αναπνϋω - ανέπνεα - ανέπνευςα
5. Πότε μπαίνει εςωτερική αύξηςη;
Όταν ϋχουμε τισ προθέςεισ περι- και προ- ό τισ
προθέςεισ που τελειώνουν ςε ςύμφωνο, τότε η
εςωτερική αύξηςη όταν τονίζεται μπαύνει ανάμεςα
ςτην πρόθεςη και το ρήμα.
πχ περιγρϊφω - περιέγραφα - περιέγραψα
ςυνδϋω - ςυνέδεα - ςυνέδεςα
προςτρϋχω - προςέτρεχα - προςέτρεξα
6. Πότε δεν μπαίνει εςωτερική
αύξηςη;
την υποτακτική και την προςτακτική
τα ςύνθετα ρήματα δεν παίρνουν ποτέ
εςωτερική αύξηςη.
πχ:
Οριςτικό: ΕΝ αποφεύγω-ΠΡΣ απέφευγα- ΑΟΡ απέφυγα
Τποτακτικό: ΕΝ να αποφεύγω - ΑΟΡ να αποφύγω
Προςτακτικό: ΑΟΡ απόφυγε - αποφύγετε
Γιϊννησ Υερεντύνοσ