Teacher I, SSG Adviser, Senior High School Coordinator, Municipal Araling Panlipunan Focal Teacher (Cardona, Rizal - Secondary) um Bernardo F. San Juan NHS / DepEd - Rizal
AFTER WORLD WAR II
• Nalipat ang sentro ng kapangyarihan mula sa
kanlurang Europe sa dalawang superpower –
UNITED STATES at SOVIET UNION
AFTER WORLD WAR II
• Nalipat ang sentro ng kapangyarihan mula sa
kanlurang Europe sa dalawang superpower –
UNITED STATES at SOVIET UNION
• Umigting ang tunggalian at paghihinala sa
pagitan ang dalawa sa larangan ng militar at
ekonomiya.
AFTER WORLD WAR II
• Nalipat ang sentro ng kapangyarihan mula sa
kanlurang Europe sa dalawang superpower –
UNITED STATES at SOVIET UNION
• Umigting ang tunggalian at paghihinala sa
pagitan ang dalawa sa larangan ng militar at
ekonomiya.
• Ang Hot War ay naging Cold War o digmaan ng
ideolohiya
AFTER WORLD WAR II
• Hindi natigil ang bagong pananakop o neo –
kolonyalismo na pinangunahan ng Japan at
United States
AFTER WORLD WAR II
• Hindi natigil ang bagong pananakop o neo –
kolonyalismo na pinangunahan ng Japan at
United States
• Kailangang magparami ng armas upang
makapangibabaw sa isa’t isa.
AFTER WORLD WAR II
• Nahati ang daigdig sa panig ng demokrasya,
komunista at bansang neutral, lumulubha ang
suliranin ng populasyon, kalagayang pang-
ekonomiya at paglabag sa karapatang pantao
AFTER WORLD WAR II
• Ano nga ba ang hinaharap ng mundo sa bagong
siglo?
MGA IDEOLOHIYANG LAGANAP
• Makasaysayang taon ang ...
1688 sa mga Ingles
1776 sa mga Amerikano
1789 sa mga Pranses
MGA IDEOLOHIYANG LAGANAP
• Nagsimula ang isang sistemang pulitikal na
pinakamagaling na tagapangalaga ng buhay,
kalayaan at kaligayahan ng mga mamamayan.
MGA IDEOLOHIYANG LAGANAP
• Nagsimula ang isang sistemang pulitikal na
pinakamagaling na tagapangalaga ng buhay,
kalayaan at kaligayahan ng mga mamamayan.
• Gabay sa mga gawain na maaaring batayan ng
panlipunang kaunlaran.
MGA IDEOLOHIYANG LAGANAP
• Bakit iba – iba ang ideolohiya ng mga tao, ng
mga bansa? Ano ang maaaring ibunga ng
pagkakaiba – iba ng ideolohiya?
MGA IDEOLOHIYANG LAGANAP
• May iba’t ibang ideolohiya sinusunod ang mga
bansa. Ipinahahayag ng mga ito ang mataas na
uring pagpapahalaga at mga kasagutan sa mga
suliranin at pangangailangan ng mga
mamamayan.
MGA IDEOLOHIYANG LAGANAP
• May iba’t ibang ideolohiya sinusunod ang mga
bansa. Ipinahahayag ng mga ito ang mataas na
uring pagpapahalaga at mga kasagutan sa mga
suliranin at pangangailangan ng mga
mamamayan.
• Naaayon din ang mga ito sa kultura at
kasaysayan ng bansa.
ANO ANG IDEOLOHIYA?
• Pamantayang sinusunod ng mga mamamayan
• Pwersang nagpapakilos sa kanila bilang isang
bansa
ANO ANG IDEOLOHIYA?
• Pamantayang sinusunod ng mga mamamayan
• Pwersang nagpapakilos sa kanila bilang isang
bansa
• Ideolohiya – salitang ugat na idea o kaisipan na
tuwirang sinusunod ng mga tao
ANO ANG IDEOLOHIYA?
• Pamantayang sinusunod ng mga mamamayan
• Pwersang nagpapakilos sa kanila bilang isang
bansa
• Ideolohiya – salitang ugat na idea o kaisipan na
tuwirang sinusunod ng mga tao
• Lipon ng mga kaisipang pinaniniwalaan at
pinanghahawakan ng maraming tao na
kumikilos ayon sa mga ideya, simulain,
prinsipyo o paniniwala na napapaloob dito.
ANO ANG IDEOLOHIYA?
• Nagsimula sa France noong ika – 18 siglo nang
tuligsain ng mga manunulat ang banal na
karapatan ng mga haring Pranses na mamuno
at nag-usisa sa tradisyong orthodox na
nauugnay sa Simbahang Romano Katoliko.
ANO ANG IDEOLOHIYA?
• Nagsimula sa France noong ika – 18 siglo nang
tuligsain ng mga manunulat ang banal na
karapatan ng mga haring Pranses na mamuno
at nag-usisa sa tradisyong orthodox na
nauugnay sa Simbahang Romano Katoliko.
• Si Destutt de Tracy – nag-imbento ng salitang
ideolohiya
ANO ANG IDEOLOHIYA?
• Nagsimula sa France noong ika – 18 siglo nang
tuligsain ng mga manunulat ang banal na
karapatan ng mga haring Pranses na mamuno
at nag-usisa sa tradisyong orthodox na
nauugnay sa Simbahang Romano Katoliko.
• Si Destutt de Tracy – nag-imbento ng salitang
ideolohiya
• KATEGORYA NG IDEOLOHIYA
1. Pang-ekonomiya (pangkabuhayan ng bansa
at paraan ng paghahati ng kayamanan nito sa
mga mamamayan)
ANO ANG IDEOLOHIYA?
• KATEGORYA NG IDEOLOHIYA
2. Pampulitika (paraan ng pamumuno at sa
paraan ng pagpapatupad ng mga mamamayan)
Sino ang mamumuno ngayon?
Sino ang dapat mamuno?
Paano ang pagpili sa pinuno?
Ano ang batayan ng kapangyarihan pampubliko
ang kanyang pinaiiral?
IDEOLOHIYANG PAMPULITIKAL
• Nagbibigay ng katarungan at puna sa
mga desisyong pulitikal
• Kilusan para sa lipunang pagbabago
• Ang tao ay kikilos ayon sa bisyon ng
pagbabagong kaayusan
• Kapag malawak ang pang-unawa nila
sa mga paniniwala, paninindigan nila
na kailangan ng pagbabago.
IDEOLOHIYANG DEMOKRATIKO
• Demokrasya
“demos” – tao
“kratia” – pamamahala
• Demokrasya – tumutukoy sa tuwiran
o hindi tuwirang pakikilahok ng mga
mamamayan sa pamahalaan
IDEOLOHIYANG DEMOKRATIKO
Tuwirang demokrasya – ibinoboto ng mga
mamamayan ang gusto nilang batas sa
kapulungan
IDEOLOHIYANG DEMOKRATIKO
Hindi tuwirang demokrasya – inihahalal ng
pamahalaan ang mga kinatawan sa pamahalaan.
PAG-UNLAD NG DEMOKRASYA
• Nagsimula sa Athens, Greece noong ikaanim na
siglo BCE
• Ang lahat ng mamamayan, mayaman man o
mahirap ay dapat lumahok sa pamahalaan
PAG-UNLAD NG DEMOKRASYA
• Nagsimula sa Athens, Greece noong ikaanim na
siglo BCE
• Ang lahat ng mamamayan, mayaman man o
mahirap ay dapat lumahok sa pamahalaan
• Hindi mamamayan: kabataan, kababaihan,
alipin at mga dayuhan
PAG-UNLAD NG DEMOKRASYA
• Nagsimula sa Athens, Greece noong ikaanim na
siglo BCE
• Ang lahat ng mamamayan, mayaman man o
mahirap ay dapat lumahok sa pamahalaan
• Hindi mamamayan: kabataan, kababaihan,
alipin at mga dayuhan
• Hindi lahat ng mga taga – Athens ay tanggap
ang demokrasya, hindi rin ito sinunod ng lahat
ng lungsod – estado sa Greece
PAG-UNLAD NG DEMOKRASYA
• Tutol si Plato sa demokrasya
• Hindi kayang mamahala ng bansa ang lahat ng
tao
• Hindi lahat ay may taglay na talino o kakayahan
na magdesisyon
1. paggugol ng salapi ng pamahalaan
2. pagdeklara ng digmaan
3. paggawa ng batas
4. pakikipag-alyansa sa mga lungsod - estado
PAG-UNLAD NG DEMOKRASYA
• Sistema ni Plato
• “mawawalan ng pangkaraniwang tao ng
karapatang makibahagi sa pamahalaan subalit
nakatityak sila sa pagkakaroon ng mga
makatarungan at matalinong pinuno”
PAG-UNLAD NG DEMOKRASYA
• May simpatya si Aristotle sa demokrasya
• “may higit na impluwensiya sa pamahalaan ang
mag edukado at mayayaman, dapat din kilalanin
ang prinsipyo ng nakararami kung
kapahintulutan ang batayan ng pamamahala”
PAG-UNLAD NG DEMOKRASYA
• Bumagsak ang demokrasya sa Greece sa
paglusob ng Macedonia at Rome
• ASEMBLEA ng Rome – nagpupulong ang mga
mamamayan upang ihalal ang mga pinuno at
gumawa ng batas.
PAG-UNLAD NG DEMOKRASYA
• Nawalan ng kapangyarihan ang mga asemblea
dahil sa aristokratang Senado at emperador ng
Rome.
• Siglo 17, lumitaw uli ang demokrasya sa Rome
• Siglo 15, bumagsak ang Rome at nagsimula ang
piyudalismo at sistemang manor
PAG-UNLAD NG DEMOKRASYA
• Medieval Period – umunlad ang demokrasya
• Ang hari ay umasa sa payo ng mga basalyong
baron sa konseho, nadagdagan ang
kapangyarihan ng konseho at nadagdagan ang
kasapi.
PAG-UNLAD NG DEMOKRASYA
• England
• Una, pinanindigan ng parlamneto sa halip na
monarkiya
• Pangalawa, pagbabagong – anyo ng parlamento
kung saan inihalal ang mga kinatawan
PAG-UNLAD NG DEMOKRASYA
• England
• Una, pinanindigan ng parlamneto sa halip na
monarkiya
• Pangalawa, pagbabagong – anyo ng parlamento
kung saan inihalal ang mga kinatawan
• Siglo 17, nakamit ng buong parlamento ang
buong kapangyarihan
• Nakaimpluwensiya sa France na nagnais ng
karagadagan kalayaan
PAG-UNLAD NG DEMOKRASYA
• Inilahad nina Jean Jacques Rousseau at John
Locke, mga manunulat na Pranses.
• Nakasaad ito sa Deklarasyon ng Kalayaan ng
USA
PAG-UNLAD NG DEMOKRASYA
• Ang USA ang unang makabagong
demokratikong bansa.
• Nagbigay – buhay sa French Revolution noong
1789.
• 1870 – naging tunay na demokrasya ang France
sa Ikatlong Republika
DEMOKRASYANG PULITIKAL
1. Karapatang bumoto at pumili ng pinuno na nais
nilang bumoto at karapatang alisin kung ito ay
umaabuso na
2. Karapatang magsalita at magpahayag ng
opinyon
DEMOKRASYANG PANLIPUNAN
Pantay – pantay ang lahat ng tao
anuman ang kanilang lahi, kulay at kasarian.
Sa larangan ng edukasyon, pabahay at
kalusugan, pinalawak ng aksyon ng
pribadong sektor at ng pamahalaan ang
panlipunang proteksyon ng mga
mamamayan. Bagaman hindi ganap ang
pagkapantay – pantay ng lahat ng layunin
ng mga patakaran, nagbibigay ito ng sapat
na pamantayan ng pamumuhay para sa
lahat.
SOSYALISMO
ideolohiya tungkol sa katangian at
kalagayan ng lipunan at pagpapahalaga sa
pagkakapantay – pantay, pagtutulungan at
pag-unlad
public ownership o pagkontrol ng
pamahalaan sa produksyon at distribusyon
SOSYALISMONG MARXISM
pinaunlad nina Karl Marx at Friedrich
Engels.
tinatawag na dialectical materialism
MODERATONG SOSYALISMO
Fabian Society na itinatag ni Sidney
Webb
matatamo ang pagbabago mula sa
kapitalismo tungo sa sosyalismo sa
pamamagitan ng mahinahon at
mapayapang paraan
KRISTIYANONG SOSYALISMO
nagsimula sa England at lumaganap sa
Germany at France
panlipunang etiko; lalo na ang
pagtutulungan, pagkakapatiran at pansariling
sakripisyo
hindi nagtagumpay dahil sa pagbabago ng
oryentasyon ng mga kilusang sosyalista
SOSYALISMONG RADIKAL
alisin ang kapitalistang estado at palitan ng
maliliit at malalayang komunidad
laban ang mga anarkista sa pagtatatag ng
mga partido sosyalista at iwinaksi ang mga
parlamentong pulitikal at ideya ng mga
rebolusyonaryong diktatoryal
SYNDICALISM
kilusang mapanlaban ng mangagawang
unyonista na nagsikap makamit ang sosyalismo sa
pamamagitan ng pangkalahatang pag-aaklas
NEO-KOLONYALISMONG MARXIST
Russia at China
maladiktador sa pamamahala ng Partido
Komunista
masidhing industriyalisasyon, sentralisadong
direksyon ng ekonomiya at kolektibisasyon ng
agrikultura na sinasamahan ng pamamayani ng
terorismo at kawalan ng kalayaan.
NEO-KOLONYALISMONG MARXIST
MIKHAIL GORBACHEV – huling pinuno ng
Union of Soviet Socialist Republic o USSR
patakarang glasnost (openness) at
perestroika (economic reconstructuring)
1991 – bumagsak ang rehimeng Soviet
DEMOKRATIKONG SOSYALISMO
tinanggap ang prinsipyo ng parlamento ng
liberal na demokrasya
iwinaksi ang digmaan, ng mga uri ng tao,
rebolusyon at komunismo
nasyonalisasyon, malawak na programa
para sa ikabubuti ng lahat at suporta ng
panggitnang uri ng mga tao.
nasa pagitan ng komunismo at kapitalismo
KOMUNISMO
nagsasaad na walang uri ang mga tao sa
lipunan, pantay – pantay ang lahat, walang
mayaman at walang mahirap
manggagawa ang mangingibabaw sa isang
bansa
MAO ZEDONG
nagsulong ng komunismo sa China
itinatag ang Partido Komunista sa ilalim ng
People’s Republic of China (PROC)
FASCISM
sumasaklaw sa pulitikal na saloobin na
nagbibigay – halaga sa bansa bilang sentro ng
kasaysayan, buhay at kapangyarihan ng mga
pinuno
FASCISM
unang ginamit ni Benito Mussolini ng Italy
noong 1919
FASCISM
unang ginamit ni Benito Mussolini ng Italy
noong 1919
ang bansa ang sentro ng kasaysayan, buhay
at kapangyarihan ng mga pinuno
isa lamang ang partido at walang halalan
Hal: Nazi ng Germany
FASCISM
Bakit umunlad ang fascism?
1.Dumaraming karahasan
2.Pagsidhi ng nasyonalismo
3.Pagkawalang – gana sa demokrasya
4.Kakulangan ng seguridad sa kabuhayan