SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 87
Downloaden Sie, um offline zu lesen
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                          Egitaraua

                              ANALISIA ETA KONTROLA




PROGRAMAZIOA


1. MIKROBIOLOGIA

         Mikrobiologiaren kontzeptua eta historia
         Izaki bizidunen sailkapena
         Zelulak: motak eta egitura
         Célula prokariotoa
         Birusak eta beste izaki ez-zelularrak
         Monera Erreinua
         Protista Erreinua

2. METABOLISMO MIKROBIANOA

         Mikroorganismoen metabolismoa: mantenu erreakzioak
         Biosintesia, polimerizazioa eta muntaketa
         Mkroorganismoen hazkuntza

3. MIKROBIOLOGIA APLIKATUA

         Mikroorganismoen baliagarritasuna
         Populazio mikrobianoa
         Mikroorganismoen controla
         Familia esanguratsuenak

4. PRAKTIKAK

         Zelulen behaketa
         Hazkuntza-inguruen prestaketa
         Laborategiko giroko mikroorganismoak
         Hazkuntza puruak lortzeko teknikak
         Mikroorganismo bizigarriak berreskuratzea
         Hazkuntza-inguru hautagarriak eta bereizgarriak prestaketa
         Bakterio-tindaketak
         Ezezagun morfologiko baten tindaketen bitarteko ezagutzea
         Mikroorganimoen zenbaketa
         Ingurumen baldintzen eragina bakterioen hazkundean
         Onddoen (lizunak eta legamiak) kultiboa
         Urokultiboa
         Koprokultiboa


Entseiu mikrobiologikoak                                                           1
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK         Egitaraua

                              ANALISIA ETA KONTROLA

         Esne gordinaren azterketa mikrobiologikoa
         Uraren analisi mikrobiologikoa
         Elikagaien analisi mikrobiologikoa
         Antibiogramak




Entseiu mikrobiologikoak                                          2
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                Egitaraua

                                  ANALISIA ETA KONTROLA

1. Unitatea: MIKROBIOLOGIAREN KONTZEPTU ETA HISTORIA



A. Definizioa: Mikrobiologia mikroorganismoak aztertzen dituen zientzia da. Beraz,

Biologiaren atala da.

       Zer dira mikroorganismoak? Zentzu orokorrean, begiz ikustezinak diren
bizidunak. Objetu bat 0,1 mm bat baino txikiagoa bada, begiak ezin du kusi, eta 1 mm
izanda ere detaile gutxi igarri daiteke. Beraz, 1 mm edo gutxiago duten bizidunak
mikroorganismoak dira eta mikrobiologiaren eremuan sartzen dira.

       Mikroorganismoak: animalia batzuk, protista, monera, alga asko, bakterioak eta
birusak dira.

       Ondorio bezala, mikroskopioa behar beharrezkoa da bizidun hauek aztertzeko,
beraz mikrobiologiak ezinbestekoa du mikroskopia.

B. Mikrobiologiaren garapena.

1632-1723:    Antony van Leeuwenhoek. (1. deskribapena)              Testua 1

1664:         Robert Hooke (zelula hitza 1. aldiz erabili)

1665:         Francesco Redi, zizareak okelan.                       Testua 2

XVIII mendea:           Lazzaro Spallanzani, infusioak, berotu eta itxi

XIX mendea:           François Appert, elikagaiak kontserbatu. XIX mendearen
erdialdean, zientifiko batzuk konturatzen hasiak zieren erlazio kausala dagoela
mikroorganismoen garapena infusioetan eta infusio hauek jasastzen dituzten aldaketak;
hau da, mikroorganismoek aldaketa kimikoak sortzen dituzte infusioetan.

1861:         Louis Pasteur (1822-1895), mikroorganismoak airean zeudela frogatu
zuen.                                                      Irudia 3

1870:         John Tyndall, bakterioen faseak: tyndalizazioa.

1876:           Robert Koch (1843-1910), mikroorganismo batek gaixotasun bat
(tuberkulosia).

1880:         Ferdinand Cohn, endosporak.




Entseiu mikrobiologikoak                                                                    3
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                              Egitaraua

                                ANALISIA ETA KONTROLA

1884:          H.C. Gram-ek tindaketa teknika bat asmatu zuen. Gaur egun ere oraindik
erabiltzen dena. Teknika horri esker bakterioak bi taldetan sailkatzen dira:

                                 Gram + eta Gram –

1920-1935: Bizidun guztion prozesu metabolikoak antzekoak dira, hau da
“biokimikaren batasuna”

1934:          Mikroskopio elektronikoaren sorrerak mikroorganismoen barne
egituraren ezagupenean bultzada handia eman zuen. Ordurarte mikrobiologia aparteko
zientzia bezala hartzen bazen ere, aldi honetan gainontzeko zientzien garapenean
lagungarri bihurtu zen. Genetikan adibidez, ekarpen handiak eman ziren:

1944:          Avery, McLeod eta McCarthy-k eraldaketa bakterianoa DNA-k eragiten
duela frogatu zuten

1953:        Watson eta Crick, DNA-ren egitura eta molekula horren bikoizketa eta
funtzionamendua.

C. Mikroorganismoak eta prozesu kimikoak

Infusioetan gertatzen diren prozesu kimikoak bi motatakoak dira nagusiki:

          Ustelketa: Eraldaketa hauetan usain txarra duten gaiak sortzen dira, eta okela
           gertatzen da proteinak deskonposatzerakoan
          Hartzidura: Prozesu honetan alkoholak edota azido organikoak sortzen dira
           gluzidoak –landare eta fruituen osagai nagusiak- deskonposatzerakoan.

1837an hondakin hauek ikertu ziren eta bertan zelula biziak zeudela konturatu ziren
biologoak. Kimikariek, berriz elementu inorganikoak zirela pentsatzen zuten- Pasteurek
frogatu zuen hondakin hauek bizirik zirela, legamiak, hain zuzen.

1857-1876an Pasteurek hartzidura laktikoa eta alkoholikoa bereizi eta aztertu zituen.
Hartzidura mota bakoitzak gai kimiko eta mikroorganismo bereziak zituela ikusi zituen:

          Mikroorganismo batzuk aerobioak (oxigenoaren beharra) zirela eta beste
           batzuk anaerobioak.
          Hartzidura arnasketa baino efizientzia energetiko txikiagoa zuela



Ingurumenaren mikrobiologiaren gurasoak ondoko bi hauek ditugu:

              S. Winograsky (1856-1953) eta M. Beijerinch (1851-1931)



Entseiu mikrobiologikoak                                                                4
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                              Egitaraua

                                 ANALISIA ETA KONTROLA

Mtaeria organikoa zoruan eraldaketak sortzen zituela behatu zuten eta egoera eta
baldintza desberdinetara egokitzen zirela konturatu ziren. Adibidez, materia organikoa
deskonposatzen zen lekuetan NO3-ak agertzen zirela konturatu ziren. Orduan, hondakin
urak NO3-tan aberatsak zirela ikusi zuten. Suposatu zuten mikroorganismoek NH4 NO3-
ra eraldatzen zutela. Hortik aurrera beste zenbait eraldaketa ikusi ziren, guztietan ziklo
biokimikoak parte hartzen dutelarik.

              S2- --------------------- S

              Fe2+ --------------------> Fe3+

              H2 -------------------- H-

              N2 ------------------- NH4

Ziklo biokimikoak.

D. Mikroorganismoak eta gaixotasunak



1793:          Hunter-ek bi gizakiren arteko gaixotasun (gonorrea) kutsakorraren
transmisioa frogatu zuen.

1840:         J.L. Schönlein-ek frogatu zuen gizakion larruaren zenbait gaixotasun
onddo batzuk sortzen zituztela

               Semmelweis-ek “fiebre perperal” izeneko gaixotasuna ospitaleko
langileek transmititzen zietela ameei frogatu zuen.

               Henle-k mikroorganismo konkretu bat eta gaixotasun konkretu baten
arteko erlazioa frogatzeko beharrezkoa zela mikroorganismoa isolatzea frogatu zuen.

1864:           Lister-ek kirurgia antiseptikoa aurrera eramateko prozedurak prestatu
zituen eta hasiera batean harrera oso ona ez bazuten izan ere, denboraz emaitzek lortu
zituen euren onarpena. Euskarri teorikorik gabe bazen ere, prozedura hauek nahiko
froga ez-zuzenak eman zizkioten “zenbait gaixotasun mikroorganismoek sortzen zutela”
zioen teoriari.

1876:         Robert Koch-ek karbunkoa bakterio batzuk sortzen zutela frogatu zuen.
Erakutsi zuen osasuntsu ziren arratoiak kutsatzen zirela gaixorik zeudenen odola hartuz
gero. Ondoren, bakterioak hazi zituen, eta hazkundea behatzen orduz ordu, ikusi zuen
baziloak zuntz luze bihurtzen zirela. Euren barruan gorputz obalatu eta errefringenteak
agertzen ziren eta hauek beste inguru batetara pasatuz gero zuntzak berriro agertzen
zirela.


Entseiu mikrobiologikoak                                                                 5
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                              Egitaraua

                                ANALISIA ETA KONTROLA

        Koch-ek egindako esperientziak bat zetozen Henl-k proposaturiko irizpideekin,
erlazioa lortzeko mikroorganismo eta gaixotasunaren artean. Irizpideak hauek dira
(Koch-en postulatuak):

      Mikroorganismoak gaixorik dauden indibiduoengan agertu behar du beti eta ez
       ondo dauden indibiduoengan.
      Mikroorganismoa gaixoarengandik lortu eta isolatu behar da hazkuntza puruan.
      Gaixotasuna agertu behar da garbia den hazkuntza batetik lortutako
       mikroorganismoa sartzen denean ostalari gaitzikor eta osasuntsu batean.
      Mikrrorganismoa berriro isolatu behar da esperimentuen bitartez kutsaturiko
       gaixoarengandik

Koch lehena izan zenez irizpide hauek praktketan jartzen gaur egun Koch-en
postulatuak deitzen ditugu.                                   Irudia 4



        Urte batzuk pasatuta Pasteur eta Joubert karbunko aztertzari ekin zioten, Kochen
lanen berri izan gabe, eta antzeko emaitzak lortu zituzten. Ezer berri ez bazuten gehitu
ere, Kochen lanak baieztatu zituzten eta zenbait froga gehitu zituzten erakusteko bazilo
hori eta ez besterik karbunkoaren kausa zela.

       Hurrengo urteetan, Pariseko eta Berlingo institutuak munduko antzindariak
bihurtu ziren. Alemaniako eskolak, Kochen zuzendaritzapean, gizakiaren gaixotasun
kutsakor garrantzitsuen eragileen isolaketa, kultibo eta ezagupena aztertzeko erabil zuen
denbora eta bitartekoak. Frantsesek, beriz, Pasteuren zuzendaritzapean, arazo latzagoari
heldu zion: nola gertzen da gaixotasuna animaliaren gorputzean eta nola izaten da
osaketa eta nola lortzen du inmunitatea.

        25 urtetan, gizakion gaixotasun garrantzitsuen eragileak aurkitu eta ezagutu
zituzten eta, beste aldetik, gaixotasunei aurre egiteko metodoak garatu ere.

1892:           D. Iwanowsky-k, bakterio baino xikiagoak ziren eragile infekziosoak
aurkitu zituen, birusak. Ez zekien zer ziren, baina argi zegoen bizidun talde berezia
osatzen zutela, guztiz desberdina bai egitura bai garatzeko era ordurarte ezagutzen
zituzten izaki zelularrak




Entseiu mikrobiologikoak                                                                6
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK        Egitaraua

                             ANALISIA ETA KONTROLA

   Irakurgaiak eta irudiak



   1. Irakurgaia




Entseiu mikrobiologikoak                                         7
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA

   2. Irakurgaia




Entseiu mikrobiologikoak                                       8
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA

Irudia 3




Entseiu mikrobiologikoak                                       9
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA

4. Irakurgaia




Entseiu mikrobiologikoak                                   10
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   11
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   12
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                               Egitaraua

                                           ANALISIA ETA KONTROLA



mente la madre la que cuenta como primer autor. También, todo lo que alcanza a la mujer -infec-
ci6n, intoxicación, desórdenes nerviosos- tiene el riesgo de que se continúe a través de la descendencia, mucho más
que en el caso del hombre. De lo que le resultan a la mujer responsabilidades y deberes par- ticulares hacia sí misma,
hacia su propia integridad.
En cambio, y por la misma razón, la sociedad tendrá hacia la mujer deberes de protección, de sal- vaguardia y
vigilancia.
Si es verdad -como decfa Ju1liot de La Moran- diere- que la evolución del papel jurídico de la mujer encuentra tal
vez una explicación en el progreso de la biología, está permitido esperar que esta evolución no haya llegado a su
término. Sin ir hasta reivindicar para la mujer una primacía que respondería a su prevalencia biológica, estimamos
que una igualdad en todos los campos es lo menos que se le debe.
La verdad biológica ya ha servido a la causa del sexo femenino; debe servirle todavía.




Entseiu mikrobiologikoak                                                                                          13
2. Unitatea: IZAKI BIZIDUNEN SAILKAPENA

A. Sarrera

   Izaki bizidun guztiek hiru ezaugarri komun dituzte:

          Konposizio berdina
          Metabolismo desberdinan izan arren, helburuak berdinak dituzte:
               i. Materia konplexuak (makromolekulak) sintetizatzea (proteinak,
                  DNA,...)
              ii. Energia lortzea
          Oinarrizko egitura finkoa: organismo guztiak zelulez osatuta daude

   Hiru ezaugarri hauen salbuespena birusak dira, zelularik ez dituztelako. Bestalde,
   izaki bizidunak hiru taldetan bana daitezke: izaki zelulabakarrak, zelulanitzak eta
   egitura zenozitikoak

B. Antolaketa maila
       Izaki zelulabakarra: Izaki mikroskopikoak, bakterio gehienak, zenbait alga
          eta onddo

          Izaki zelulanitzak:
               o Bereizketa gabekoa:
                        Zelula gutxi dituzte
                        Zelula guztiak berdinak dira
                        Koloniak osatzen dituzte
                        Onddo eta alga batzuk
               o Berezitakoak:
                        Zelula askoz osaturik
                        Zelula desberdinak
                        Zelulak taldeka elkartuta, ehunak osatzen dituzte eta hauek
                           organoak eta hauek aparatuak
          Egitura zenozitikoa: Organismoa ez dago zelulaz osaturik. Mugarik gabeko
           masa da. Zelula baten erdibiketatik sortzen da. Erdibiketa nuklearra egoten
           da, baina ez da ehunik sortzen. Talde garrantzitsuenak mixomizetoak (onddo
           batzuk) dira.

C. Izaki bizidunen sailkapenerako irizpideak

   Aristotelen denboretan izaki bizidunak bi erreinutan banatzen ziren: Animalia eta
   landare erreinuak. Bi erreinuak elkarren artean oso desberdinak ziren, batzuk
   energia lortzeko materia organikoa eta besteek materia inorganikoa erabiltzen zuten;
   batzuen mugimendua eta besteen mugimendu eza; klorofila izatea ala ez; karbono
   iturri desberdina izatea,...

   XVIII-XIX. mende haseran animalikuluen (mikroorganismoak) aurkikuntzarekin
   batera beste sailkapen bat egitera bultzatu zuten. Mikroorganismo asko animalia
   (protozoo) eta landare erreinutan sartu zituzten.
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                                    Egitaraua

                                              ANALISIA ETA KONTROLA

   Baina mikroorganismo gehiago ezagutzearekin batera beste sailkapen batzuk egin
   zituzten:

             Flagelatu fotosintetikoak
                 o Fotosintesia
                 o Mugimendua
             Onddo mukiduna
                 o Onddoak
                 o Mugimendua                                                                           Taula 1

                   Esfuerzo final (hacia 1860) para asignar los microorgasnismos a los reinos vegetal o
                   animal


                      Vegetales                                  Grupos discutidos                         Animales

                                                                                                     Pequeños metazoos
                                                                                                          Roíferos
                                                                                                          Nematodos
                                                                                                           (algunos)
                                                                                                          Artrópodos
                                                                                                           (algunos)
                      Algas (fotosintéticas)                                                               Protozoos
                        Formas inmóviles                         Flagelados fotosintéticos        Flagelados no fotosin.
                      Hongos (no fotosintéticos)                 Hongos mucosos                   Protozoos ameboides
                        Bacterias




   1866an Haeckel-ek hiru erreinutako sailkapena proposatu zuen, hirugarren erreinuan
   protista izeneko mikroorganismoak sartzen zituelarik. Bereiztu gabeko zelulaz
   osatutako mikroorganismo zelulanitz eta zelula bakarrak sartu zituen.

   Taula 2

   Grupos que componen los tres reinos de organismos propuestos por Haeckel (1866)

   Propiedades                             Vegetales                                   Animales
   Multicelulares; diferenciación profunda Plantas con semillas                        Vertebrados
   de las células y tejidos
                                              Helechos                                 Invertebrados

                                              Musgos y hepáticas
                                              Protistas
   Unicelulares, cenocíticos, o               Algas, Protozoos, Hongos y bacterias
   multicelulares; estos últimos con poca o
   ninguna diferenciación de células y
   tejidos


D. Izaki bizdunen taldeen ezaugarriak
        Monera erreinua. Organismo prokariotoak dira soilik, beraz, antolaketa
           zelular prokariotoa duten zelulabakarrak dira denak. Nutrizio mota guztiak



Entseiu mikrobiologikoak                                                                                                   15
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                               Egitaraua

                               ANALISIA ETA KONTROLA

          dituzte, asexualki ugaltzen dira, nahiz eta, material genetikoaren truke soilak
          bezalako sexualitate-modu oso primitibo batzuk agertu. Bakterioak,
          zianofizeoak eta mikoplasmak sartzen dira bertan.



         Protista erreinua. Organismo zelulabakar eukariotoak dira eta ehun
          antolaketarik ez duten izaki kolonialez osatuta dago; landareetatik eta
          animalietatik bereizten dira garapenik ez dutelako, ezta ehunik ere, eta
          onddoetatik, berriz, beren bizitzako etaparen batean zilioak eta flageloak
          dituztelako. Erreinu honetan protozooak, beste organismo urtar, eta nahiko
          ezezagunak diren parasito batzuk eta algak sartzen dira.



         Onddoen erreinua (Fungi). Organismo eukariotoak dira, esporaz ugaltzen
          dira, ez dute garapen enbrionariorik, beren bizi-zikloaren etapa guztietan ez
          dute ziliorik ezta flagelorik ere eta denek nutrizio heterotrofoa dute.
          Legamiak bezalako onddo zelulabakarrak eta lizuna eta perretxikoak
          bezalako onddo zelulanitzak biltzen ditu, baita likenak ere.



         Animalia erreinua (Metazooak). Organismo zelulanitz eukariotikoak dira,
          nutrizio heterotrofoa dute, ugalketa sexuala eta ondoren garapen
          enbrionarioa; garapen horretan zehar blastula izeneko egoera bat izaten da
          beti. Erreinu honetan eskuarki animali zelulanitz bezala kontsideratuak izan
          diren organismoak sartzen dira.



         Plantae erreinua (Metafitoak). Organismo zelulanitz eukariotoak dira,
          nutrizio autotrofo fotosintetikoa dute, ugalketa sexuala eta garapen
          enbrionario bakuna (ez da blastula egoerara iristen). Belaunaldi alternantzia
          izan ohi da bi ugalketa-motekin. Goroldioak, iratzeak, gimnospermoak
          (haziak agerian) eta angiospermoak (haziak estalita – loreak) biltzen ditu.




3. Unitatea: ZELULAK: MOTAK ETA EGITURAK



Entseiu mikrobiologikoak                                                              16
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                             Egitaraua

                               ANALISIA ETA KONTROLA

1. Sarrera

   Izaki bizdunok osatzen gaituen egiturarik txikiena zein den jakiteak jakinmina
   eragin du historian zehar. Antzinako Grezian hasi ziren arazoei erantzuna emateko
   teoriak pentsatzen. XVII. Mendera arte oso gutxi aurreratu zuten, proposatutako
   hipotesiak frogatzeko baliabiderik ez zutelako.

   1950. urtean Zacahry eta Francis Janseen-ek lehen mikroskopio konposatua asmatu
   zuten, tutu batean bi lente ganbil jarrita. Handik urte batzuetara, Robert Hooke-k
   (1635-1703) mikroskopio konposatua erabiliz, kortxozko xafla mehe batzuk behatu
   zituen 1665. urtean, eta ikusitakoa deskribatzerakoan hitz ezin egokiagoak erabili
   zituen:

      “...argi eta garbi ikusi ahal izan dut xafla zulatuta dagoela erabat, poroz beteta
      dagoela, abaraska baten antzera. Poro edo zelula horiek ez dira batere sakonak,
      baina ugariak bai, oso ugariak dira...”

   Hooke izan zen egitura biologiko bat deskribatzeko zelula hitza erabili zuen lehena.

   Garai hartan, mikroskopiogileak ziren objetu txikiak behatzen ibiltzen zirenak.
   Antony van Leeuwenhoek-ek (1632-1723) adibidez, mikroskopi bakun eta garatu
   gabeak, baina bereizmen handikoak erabiliz, makina bat mikroorganismo aurkitu
   zituen: infusorioak, algak, onddoak, bakterioak, etab. Malpighi-k (1628-1694) ere
   hamaika behaketa desberdin egin zituen, kapilarrak, intsektuak, landareak, etab.

   Brisseau de Mirbel eta Jean Baptiste de Lamarck-ek 1809. urtean eta Henri
   Dutrochet-ek 1837an, izaki bizidunok zelulaz eratuta geundela esan zuten, eta zelula
   horiek bizi-funtzio independienteak zituztela.

   Urte haietan, 1831 inguruan, Robert Brown-ek egindako ikeerketen ondorioz, beste
   ororkortze nagusi batera iritsi ziren, zelulen barruan nukleoa dagoela aurkitu
   baitzuten.

   Teoria zelularra finkatzeko bidea, beraz, eginda zegoen, berandu baino lehen
   etorriko zena bi biologi alemanen –Matthias Jakob Schleiden (1804-1881) eta
   Theodor Schwann (1810-1882) biologoen – lanaren ondorioz. Schleidenek
   landareen zelularen jatorriari buruzko lana argitaratu zuen 1838. urtean eta nukleoak
   zelularen garapenaren duen zereginari buruzko hipotesia plazaratu zuen. Schawnn
   bere aldetik, animaliak aztertu zituen. Berak egindako behaketak eta Schleindenek
   egin zizkion oharrak kontuan hartuta “izaki bizidun guztien oinarrizko zatiak zelulaz
   osatuta daude” esan zuen 1839. urtean.

   Schleinden eta Schwannek emandako oinarrizko ideia hori da, hain zuzen, teoria
   zelularra gauzatu zuena:




Entseiu mikrobiologikoak                                                             17
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                 Egitaraua

                                ANALISIA ETA KONTROLA

      “Animaliak nahiz landareak, independienteki, baina aldi berean batera
      funtzinatzen duten zelulez eratuta daude”.

   Zelularen jatorriari buruzko teoria zuzenak agertzeko mikroskopioak hobetu eta
   tindaketa-metodoetan aurreratu ahala, zatiketa zelulararen nondik norakoaren berri
   izaten hasi ziren. R. Virchow 1855. urtean “omnis cellula ex cellula” esan zuen.

   Gaur egun egia unibertsaltzat dugun teoria zelularrak denbora luzea behar izan zuen
   zientifikoen artean onartua izateko.

   Walter Flemming-ek zelularen zatiketa-prozesuak ikusi zituen 1879. urtean.
   Kromosomen kopurua beti berdina dela aurreratu zuen eta zelularen zatiketaz hitz
   egiteko mitosi hitza erabiltzen hasi zen. Handik urte gutxi batzuetara animali eta
   landare-zelulen meiosia beste batzuek deskribatu zuten.

   1880-1900 urtealdian mikroskopio optikoz ikus zitezkeen organulurik gehienak
   ikusi zituzten; izan ere, orduantxe hasi baitziren teknikak berriak erabiltzen:
   tindaketa, ebakidurak, etab. Garai horretan ere, Ramon y Cajal-ek neuronari buruzko
   teoria plazaratu zuen eta ondorioz, teoria zelularra ehun guztietara zabaldu zen.

   XX. mendeanren haseran zelularen funtzionamendu ikertzeari ekin zioten. 1930-
   1940. hamarkadatik aurrera aurrerapauso handia egin zuten zelularen ezagutzan,
   tresna berri baten erabilerari esker: mikroskopio elektronikoa. Egitura zelularra
   ezezik ultraegitura ere ikus zitekeen, hau da, organulu zelularren xehetasun guztiak.

   Mendearen erdialdean zelularen azterketa biokimikoek eurenganatu zituzten eta
   gaur egun prozesu zelular guztiak ezagutzen ditugu.




                       Egitura zelularrari buruzko ezagutzaren kronologia

   Aurrerapen teknikoa                     Urtea                        Ideien aurrerapena


Entseiu mikrobiologikoak                                                               18
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                    Egitaraua

                             ANALISIA ETA KONTROLA

   Mikroskopio konposatua           1590
                                    1665   Hook-ek zelula deskribatu
                                    1670   Espermatozoideak deskribatzeko
                                           animalkulu hitza erabili
   Malpighi eta Leeuwwenhoek-en     1680
   lanak
   Mikroskopio bidezko behaketa     1750   Zuntz-teoria
   Nukleoa ikustea                  1760
   Dolland-ek lente akromatikoak    1780   Besikula-teoria
   asmatu
                                    1827   Teoria zelularraren aitzindari
                                           izango diren lehen ideiak
   Lehen mikroskopio konposatu      1833   Brown-ek nukleoa deskribatu
   akromatikoa
                                    1838
                                    1839   Schawnn eta Schleiden-ek
                                           teoriazelularra formulatu
                                    1840   Purkinje-k proptoplasma terminoa
                                           erabiltzen hasi
   Abbe-k mikroskopioari zenbait    1855   Virchow-ek zelula oro beste zelula
   hobekuntza                              batetik datorrela esan
                                    1879   Flemming-ek mitosia deskribatu
   Teknika mikroskopikoen           1880   Plastoak, mitokondriak eta Golgi-
   aurrerakada handia                      ren aparatua deskribatu
   Zeiss-ek lente berriak asmatu    1900   Sutton-ek gen-kromosoma
   Lehen mikroskopio elektronikoa   1931   harremana ezarri
   Fase-kontaste bidezko            1933   Organulu berriak deskribatu
   mikroskopioa                            Organulu desberdinen funtzioa
   Teknika berrien garapena:        1955
   zentrifugazioa, zitokimika,...
   “Microscopio electrónico de      1965   Mintz plasmatikoaren eredua
   barrido”
   Kriohausturako mikroskopio       1979
   elektronikoa
   Teknika berriak.....             1980   Organuluen ultraegitura
                                    1990




Entseiu mikrobiologikoak                                                    19
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                   Egitaraua

                                     ANALISIA ETA KONTROLA

ZELULA EUKARIOTA:

a.- Organuloak:


Eukariotak diren zeluletan DNA mintzez inguraturik dago, nukleoa eratuz. Zitoplasma
organulo zelular desberdinetan oso aberatsa eta ugaria da. Era honetako antolaketa
ondorengo erreinuetan agertzen zaigu: Protista, Fungi, Landare eta Animalia.



                                    Argazkiak konparatu
                 Ondorengo irudiak kontutan hartuz erantzun itzazu ondoko galderak:




                                          A                                               B




       1.-         Zein da handiena?

       2.-         Zein da konplexuena?

       3.-         Zeinek dauka nukleoa?

       4.-         Zein da zelulabakarra?

       5.-         Zer organismo izan daiteke A argazkikoa?
                  Bakterioa
                  Beste izakiren bat

       6.-     Zer organismo izan daiteke B argazkikoa?
              Bakterioa
              Beste organismoren bat




Zelula eukariotak bizi forma eta mota (landare eta animalia) guztietan komunak diren
organuloak dituzte:




Entseiu mikrobiologikoak                                                                      20
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                            Egitaraua

                                   ANALISIA ETA KONTROLA



    Animalia eta Landare zeluletan agertzen diren organuloak

Organuloa           Irudia                 Funtzioa


                                           Proteina eta fosfolipidoz osaturiko geruza da. Kanpo eta
Mintz Plasmatikoa                          barne inguruak bereizten ditu eta elkartrukeak kontrolatu
                                           egiten ditu.




                                           Zelularen barne medioa da. Bertan, metabolismo
Zitoplasma
                                           zelularra eta molekulen mugimendua burutzen da.




                                           Mintzez inguraturiko zonaldea nukleoplasma eta DNAz
Nukleoa
                                           osaturik nagusiki.




DNA                                        Kondentsatutako DNA         zuntzak   dira.   Informazio
(Kromosoma)                                genetikoa biltzen dute.




                                           Arnasketa zelularra egiten dute. Materia organikoa
Mitokondria
                                           ATPan bilakatzen dute (energia)




    Entseiu mikrobiologikoak                                                                21
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                           Egitaraua

                                ANALISIA ETA KONTROLA




Erribosoma                           Proteinak sintetizatzen dituzte (itzulpena).




                                     Erribosometan sortutako proteinak garraiatu eta bildu
Erretikulu
                                     egiten dute. Baita ere, lipidoak sintetizatzen ditu, eta,
endoplasmatikoa
                                     mintz nuklearra eratzen dute.

                                     Erretikulu endoplasmatikotik jasotako proteinak bildu eta
Golgi aparatua                       sailkatu egiten ditu. Pareta zelularra eratzen du.
                                     Lisosomak sortzen ditu.



                                     Golgi eta Erretikuloan jatorria duten eta sustantzia
Besikulak
                                     biltzen dituzten esfera txikiak dira




                                     Digeri entzimak biltzen dituzten mintzez inguraturiko
Lisosomak
                                     esfera txikiak. Eurei esker elikagaiak digeritu egiten dira.




                                     Landare zelulari babesa, euskarria eta egitura
Pareta Zelularra                     mantentzen laguntzen dio. Zelulosaz osaturiko mintzez
                                     egina dago.




                                     Fotosintesia egiten duen organuloa: materia inorganikoa
Kloroplastoa
                                     materia organikoan bilakatzen da.




     Entseiu mikrobiologikoak                                                           22
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                             Egitaraua

                                       ANALISIA ETA KONTROLA




                                            Zilioa eta flageloak eratzen dituzten mikrotubulo
Zentrioloak                                 zilindrikoen multzoa. Animali zeluletan zatiketa
                                            zelularrean parte hartzen du.




Amiloplastoak                               Fotosintesia sortutako almidoia biltzen duen organuloa.




Zilioak         eta
                                            Mugimendu zelularra eragiten duten organuloak dira.
Flageloak




Bakuolak
                                            Erreserba sustantziak edo hondakinak biltzen ditu.


Forma                                       Animalietan aldakorra eta landareetan prismatikoa.




     b.- Animali eta landare zelula:




     Entseiu mikrobiologikoak                                                                23
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                Egitaraua

                                ANALISIA ETA KONTROLA




Aurrekoaren laburpen gisa zera esan dezakegu: Landare zelulak erregularragoa eta
prismatikoagoa den forma erakusten duela, animali zelulak oso aldakorrak diren formak
agertzen duten neurrian. Organuloak ere desberdinak dira: landareak kloroplastoak, pareta
zelularra, amiloplastoak eta zitoplasmaren bolumenaren gehiena okupatzen duen bakuola
handi bat dute. Animali zelulak aurreko organulorik ez du eta bai ordea zentrioloak eta
lisosomak.




                           PRAKTIKETAKO PROGRAMA

Entseiu mikrobiologikoak                                                                    24
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                      Egitaraua

                             ANALISIA ETA KONTROLA


      Segurtasun neurriak mikrobiologiako laborategian araudia

      PRAKTIKAK

       Kultibo-medioen prestaketa
       Mikroorganismoen ereinketa eta kultiboa
       Mikroorganismoak ingurugiroan
       Mikroorganismoen isolaketa eta identifikazioa lagin batetatik
       Mikroorganismoen behaketa




              MIKROBIOLOGIA LABORATEGIAN JARRAITU

                    BEHARREZKO ARAU OROKORRAK



Entseiu mikrobiologikoak                                                   25
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                             Egitaraua

                                    ANALISIA ETA KONTROLA

1. Liburu, poltsa eta arropa guztia lan-eremutik at egon behar dute. Lan-eremuan, lanerako
beharrezkoak diren gauzak soilik egon daitezke (koadernoak, protokoloak, lanerako
tresnak), eta ahal bezain garbi, ordenatu eta huts mantenu behar da lan-eremua.

2. Bata eraman beharra dago, era hortan gu eta gure arropak babestuko baititugu (bai
kontaminazioa eta bai koloratzaile eta substantzia kimikoen ekintza). Ez irten laborategitik
laborategiko batarekin (kafea hartzera, hitzegitera, klasera...).

3. Laborategian jatea (txiklea mastekatzea barne), edatea edo erretzea debekatuta dago.
Ekiditu eskuak zein beste edozein objektu ahoratzea. Ez haginka egin boligrafoari. Ez ikutu
aurpegia, begiak etabar.

4. Ezer egin baino lehen, protokoloa irakurri. Zer egin behar den eta nola egin behar den
aurrez jakiteak istripuak gutxitzen ditu eta denbora hobeto erabiltzea baimentzen du.

5. Praktika egun bakoitzaren hasieran azalpen labur bat emango da. Ez hasi lanean
azalpenak eta protokoloa irakurri baino lehen. Metodoa edo esperimentuaren helburua
ulertzen ez duzunean, galdetu irakasleari.

6. Praktika hazterakoan desinfektatu lan-eremua desinfetatzailearekin (desinfektatzailea
paperezko toaila batekin zabaldu mahai gainean eta lehortzen utzi). Prozedura bera
errepikatu lana amaitutakoan. Praktika amaitzean mahaia txukundu.

7. Erabilitako gauza guztiak izen, talde, data eta experimentuarekin errotulatu, era hortan
materilaren erabilera ez-zuzena ekidituko baitugu.

8. Lanean zehar, kontaminazioak erraz ditzaketen aire korrenteak ekiditu . Saio-hodi
esterilak edo kultibodunak gradilatan bertikalki mantendu behar dira. Sekula ez mahai
gainean etzanda.

9. Praktiketan egindakoaren ohar guztiak laborategiko koadernoan idatzi.

10.Kontuz metxeroekin , batez ere metxeroaren bestaldean dagoen zerbait hartu nahi



  Entseiu mikrobiologikoak                                                                 26
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                              Egitaraua

                                   ANALISIA ETA KONTROLA

denean. Istripuak ekiditzeko, itzali metxeroak beharez direnean.

11.Kontaminatutako materiale guztia eta erabiliko ez diren kultibo guztiak garbitu edo
bota baino lehen, esterilizatu beharra dago. Esterilizatu beharreko materialea ontzi egokietan
utzi. Pipetak, portak eta kubreak mahaietan dauden lixibiadun untxietara botako dira.

12.Paperak, poxpoloak eta beste material ez kutsagarriak sakar-ontzira botako dira. Inoiz ere
ez, harraskara.

13.Laborategitik atera baino lehen, bai aldi batez edo behin-betiko, eskuak xaboi
germizidaz garbitu behar dira.

14. Edozein istripu edo arazoren aurrean (ebaketak, erredurak, kultiboen isurketak...),
irakasleari jakinarazi berehala dagokion neurriak har daitezen.




                  KULTIBO MEDIOEN PRESTAKETA

  Kultibo-medioak: laborategian mikroorganismoak hazteko erabili daiteken edozein
  sustantzia (solido edo likidoa) da;

  Kultibo medioaren konposaketan sustratu natural bat (odol plasma edo esnea adibidez)
  edota gatz eta sustantzia kimikoen kontzentrazio ezagunak parte har dezakete.
  Jatorriaren arabera kultibo-medioak talde desberdinetan sailka daitezke:

         Konplexua: honen konposaketan liseritutako konposatuak, landare edo animali
         ehunen estraktuak, kaseina... auki daitezke. Mikroorganismoak hazteko
         beharrezko dituzten elementu guztiak egongo dira, nahiz eta konposaketa eta
         kontzentrazio                  zehatzak                   ez              ezagutu.
         Definitua : kontzentrazio ezagunean aurkitzen diren sustantzia kimiko puruez
         osatutako kultibo medioa. Hazkuntzarako beharrezko diren konposatu guztiak
         egongo dira, hauek desberdinak izan daitezkeelarik mikroorganismoaren behar


  Entseiu mikrobiologikoak                                                               27
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                              Egitaraua

                                 ANALISIA ETA KONTROLA

       nutrizional konkretuen arabera. Guztiek eskeintzen dute ura, energi iturria
       (adibidez karbohidratoak eta gatz ezorganikoak), konposatu nitrogenatuak eta
       hazkuntzarako beste faktore batzuk.


Kultibo medioa solidoa bada, solidifikatzaile bezala agarra erabiltzen da (nahiz eta beste
batzuk ere erabil daitezken agarra ez denean egokia, adibidez, mikroorganismoak agarra
erabiltzeko ahalmena duenean).

Ezin formula daieteke mikroorganismo guztien hazkuntza baimen dezakeen kultibo-
medioa. Hala ere, Mueller-Hinton agarra bezalako kultibo medio konplexuetan bakterio
askok hazteko gaitasuna dute eta horregatik sarritan erabiltzen dira.

Mikroorganismoen isolaketa eta identifikaziorako kultibo-medio hautakorrak edota
bereizgarriak erabiltzen dira.

Medio hautakorren konposaketan parte hartzen duten konposaturen bat edo gehiago
zenbait mikroorganismoren hazkuntza inhibitzeko ahalmena izango dute, eta ondorioz,
mikroorganismo edo mikroorganismo-talde konkretuen hazkuntza soilik gertatuko da.
Hauen artean ditugu: MacConkey agarra, Manitol agarra eta beste asko.

Kultibo-medioetan hazi ondoren mikroorganismoen itxuraren arabera (kolonien
tamaina, kolorea, distira, ertzaren izaera...) espezie ezberdinak daudela antzeman
dezakegu. Hala ere, mikroorganismo askok kolonia desberdinezinak ematen dituzte.
Kultibo-medio bereizgarrietan ordea, nahiz eta koloniaren itxura berdintzua izan,
kolonien arteko bereizketa lortuko dugu. Medio bereizgarri hauetan, hazkuntzan zehar,
erreakzioren batek koloniaren kolorea edo beste ezaugarriren bat aldaerazi dezake
erreakzio positiboa eta negatiboa duten koloniak bereiztuko ditugularik.

Kultibo-medio solidoen prestaketa

Medio deshidratu batetatik abiatuz prozedura orokora honako hau litzateke:

      Medio deshidratatua pisatu


Entseiu mikrobiologikoak                                                               28
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                        Egitaraua

                                       ANALISIA ETA KONTROLA

         Ur destilatua gehitu
         Nahasketa irakin
         Autoklabatu
         Hontzietan banadu



Agarra duen kultibo-medioa Petri kutxatiletan prestatu nahi badugu, prosedura
aipaturikoa litzateke. Medioa saiodietan nahi dugunean, nahasketa irakin eta
autoklabatu baino lehen saiodietan banaduko dugu.

Agarra ez duten medioek normalki ez dute irekin beharrrik.




       Laborategiko balantza arrunta          Irabiagailu magnetikoa duen plaka




       Kultibo-medioaren pH-a finkatzeko,


Entseiu mikrobiologikoak                                                           29
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                     Egitaraua

                                          ANALISIA ETA KONTROLA

           batzutan pHmetroa erabili beharko dugu.     Kultibo medio solidoak prestatzeko medioa
                                                       saiodiaren barruan dagoela esterilizatzen da
                                                       autoklabean, eta ondoren erdi etzanda
                                                       solidifikatu arte utziko dugu. Era hortan
                                                       ereintza-azalera handiagoa izango da.




              MIKROORGANISMOEN EREINKETA ETA
                        KULTIBOA

Laborategian mikroorganismo baten azterketarako, beharrezkoa
izaten da gehienetan mikroorganismoa kopuru handitan lortzea, hau
da, mikroorganismoaren hazkuntza kultibo-medioan lortzea. Behin
kultibo-medio egokia aukeratu ondoren, mikroorganismoa bertan
ereingo dugu. Honetarako, inokulazioa egiten denean, teknika
aseptikoa erabili behar da, era hortan kutsadurak ekidingo direlarik.
Erabili beharreko tresna guztiak aldez aurretik esterilizatu egin behar
dira    eta   prozesu      osoa    suaren     ondoan    egin     behar     da.
Mikroorganismoen transferentzia ereintza-euskarri bati loturiko
platino edo kromo-nikelezko alanbre batekin egin daiteke. Alanbre                   Kutsadura ekiditzeko maiz fluxu
                                                                                             laminarreko
honek diametro txikiko kiribila izango du muturrean. Ereinketa                        kanpaietan egiten da lana.
ziztadaren bidez egiten bada, ordea, kiribilik ez da egongo eta
ereintz-euskarriaren alanbrea zuzena izango da.




       Entseiu mikrobiologikoak                                                                       30
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                             Egitaraua

                                     ANALISIA ETA KONTROLA



Ereinketa

Ereinketa saiodietan edo Petri kutxatiletan egin daiteke. Saiodien kasuan kultibo-medio solido edo
likidoa erabil daiteke. Solidoa deneko kasuan, lortu nahi dugun helburuaren arabera, ziztadaren bidezko
ereinketa edo azalekoa erabiliko da. Azken kasu honetan agar inklinatua duten saiodiak erabiltzen dira.

       .




                                            Ereintza-euskarria suaren gainean ia bertikalki jarri
                                            behar da gori-gori jarri arte. Honela euskarriaren luzera
                                            osoa esterilizaturik geratuko da.




                                            Esterilitate baldintzak ez galtzeko beti suaren ondoan
                                            egin beharko dugu lan.

                                            Saiodi batean mikroorganismoen kultiboa izango dugu,
                                            hau ezkerreko eskuarekin hartu, eskubiko eskuko
                                            atzamar txikiarekin tapoia kendu eta suaren ondoan
                                            mantendu behar da.

                                            Saiodiaren ahoa suaren gainetik pasatu, esterilizatutako
                                            ereintza-euskarria saiodian sartu eta segundu batzuz,
                                            beirarekin kontaktuan dagoela, hozten utziko da.

                                            Behin hotzituta, inokuloa hartuko dugu, euskarria
                                            saioditik etara eta berriro ere saiodiaren ahoa sutatik


     Entseiu mikrobiologikoak                                                              31
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                              Egitaraua

                                     ANALISIA ETA KONTROLA

                                             pasatu eta itxi egingo dugu.

                                             .




                                             Inokulatu nahi dugun saiodia hartu, ireki, ahoa sutatik
                                             pasatu eta zelulak dituen ereintza-euskarria saiodiaren
                                             hondoraino sartu behar da. Ondoren, euskarria
                                             ateratzen gaudenean zigi-zaga egingo dugu kultibo-
                                             medioaren azalean.

                                             Amaitzeko, hodiaren ahoa sutatik pasatu eta tapatu
                                             egingo dugu.

                                             Ereintza-euskarria ere sutatik pasatu behar da bertan
                                             dauden mikroorganismoak hiltzeko



Ereinketa Petri kutxatilan egitean pausu berdinak jarraitu behar dira. Kutxatilak suaren ondoan ireki
beharko dira esterilitatea mantentzeko. Kultibo-medioa likidoa denean inokuloa (euskarrian dauden
zelulak) medioan murgildu beharko da.

Ereinketa egiteko beste modu batzuk:

1. Ziztadaren bidezko ereinketa. Zenbait teknika diagnostikotan erabiltzen da. Eukarriaren alanbrea
zuzena izango da eta medioa ziztatzeko erabiliko da.




     Entseiu mikrobiologikoak                                                               32
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                         Egitaraua

                                          ANALISIA ETA KONTROLA




                           Ereintza-euskarri arrunta eta ziztadaren teknikan erabiltzen dena;
                           lehenak kiribil bat du puntan, eta bigarrenean alanbrea zuzena da




2. Kutxatiletan ildoango ereinketa. Kultibo-medio likido zein solido batetatik abiatuz inokuloa
euskarrirekin hartu eta Petri kutxatilak zigi-ziga eginez inokulatuko ditugu.




                Ereinketa egiterakoan ereintza-euskarriarekin zigi-zaga mugimenduak egiteko euskarria
               ahal bezain horizontalen erabiliko dugu, era hortan agarraren apurketa gutxitu egingo baita.

Ereinketa hontatik abiatuz murrizketa bidezko ereinketa egin daiteke. Kasu hontan asmoa kolonia
isolatuak lortzea litzateke.


                                      Murrizketa bidezko ereinketa:

                                      1. Inokuloa ildoango ereinketaren bidez kutxatilaren albo batetan erein
                                      (marra gorriak). Ondoren euskarria esterilizatu.

                                      2. Euskarri esterilarekin ildoango teknikaren bidez marra urdinak egin.
                                      Asmoa marra gorrietako microorganismo batzuk (marra urdinekin
                                      ikustzen ditugunak) azalera handiago batetan sakabanatzea da.

                                      3. Prozedura berdina jarraituz marra laranjak eta urdin argiak egin




     Entseiu mikrobiologikoak                                                                                 33
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                              Egitaraua

                                     ANALISIA ETA KONTROLA


                                  (euskarria esterilizatu marra berriak egin baino lehen).

                                  4. Kutxatila tenperatura egokian inkubatu hondoren hazkuntza
                                  gertatuko da eta kolonia isolatuak garatuko dira.




3. Hedadura bidezko ereinketa. Kasu hontan mikroorganismoak likidoan suspendituta egongo dira eta
Petri kutxatilen gainazal osoa inokulatuko dugu likido horrekin. Pipeta esterilak erabili behar dira, hauen
bidez, mikroorganismoak dituen likidoaren bolumen jakina (0.1-0.2ml) hartu ahal izateko. Hartutako
bolumena kutxatilako agarraren gainean kokatuko dugu. Inokulua beirazko euskarri batekin heda daiteke
(Digradsky euskarriarekin). Beirazko euskarria esterilizatzeko alkoholarekin buzti eta euskarria
sugarretik igaroko dugu alkohola erre dadin (esterilitatea ziurtatzeko hiru aldiz erreko dugu). Ereinketa
metodo honek lagineko mikroorganismo bizien kopurua ezagutzeko balio du (kolonia formatzaileen
unitateak edo ufc).

4. Sakonerako ereinketa. Laginaren bolumen jakin bat (mililitro bat adibidez) agarra duen eta baina
solidifikatu gabeko kultibo-medioarekin (demagun 15 mililitro) nahastuko dugu (agar duen kultibo-
medioa autoklabean esterilizatu ondoren tenperatura hortan likido egoeran aurkituko dugu. Tenperatura
jeistean agarra solidifikatu egingo da). Nahasketa irabiatu eta Petri kutxatila esteriletara botako dugu.
Ondoren mahai gainean zortzi itsurako mugimenduak egingo ditugu apur batez (nahastu eta kutxatila
osoan heda dadin). Agarra solidifikatzean mikroorganismoak agarraren barruan hasi eta kolonien
kontaketa egin ahal izango da.

5. Suspentsioaren bidezko ereinketa, ingurune likido batetik beste ingurune likido batetara.




     Entseiu mikrobiologikoak                                                                34
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                       Egitaraua

                                        ANALISIA ETA KONTROLA

Inkubazioa

Kultiboak, aztertzen ari garen mikroorganismoaren tenperatura optimoan inkubatu behar dira hazkuntza
egokia lortu ahal izateko. Petri kutxatilak inkubatzean alderantzizko posizioan jarri behar dira, horrela
kondentsatziorik ez baita gertatuko goikaldean eta kondentsazioko tantak ez dira kultiboaren gainean
eroriko. Tenperaturaz aparte, mikroorganismoen oxigeno beharra kontutan hartu behar da.
Mikroorganismoa anaerobio bada, esterila den parafinarekin estali daiteke.




                Berogailuak mikroorganismoen inkubazioa tenperatura egokian egiteko erabiliko dira.




                   Berogailuaren barruan Petri kutxatilak agarra goialdean dutela inkubatuko dira.




     Entseiu mikrobiologikoak                                                                         35
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                              Egitaraua

                                ANALISIA ETA KONTROLA



               MlKROORGANISMOAK INGURUGIROAN

Laborategia, beste edozein girotan bezala, mikroorganismo askorekin kolonizatuta
dago. Mikroorganismo hauek airean edo gainazaletan itsatsiak egon daitezke.
Mikrobiologoek, kontutan hartu behar dute ingurugiroko kutsadura lanerako erabiltzen
dituzten materialak kutsatu ez daitezen. Lehenengo praktikan, gure lan postuan dauden
ingurugiroko baldintzak aztertuko ditugu.

Materiala:

   1. TSA edo CPA agar elikagarria duten Petri kutxatilak
   2. Hisopo edo torundak

Prozedura:

      Bi kutxatila erabiliko ditugu:

           o   Bata mahaiaren gainean zabalik utxiko dugu 30 minutuz. Ondoren
               kutxatila itxi eta berogailuan inkubatuko dugu. Airean
               mikroorganismoak dauden detektatzeko erabiliko dugu proba hau.
           o   Torunda bat mahaiaren gainazaletik igaroko dugu (100 cm2 inguru) eta
               bigarren kutxatila hedaduraz inokulatzeko erabiliko dugu (kontuz ibili
               agarraren hausketa ekiditzeko).

      Kutxatilak 37° C-tan 18-24 orduz inkubatuko ditugu
      Kutxatilak aztertu eta kolonien tamaina, itxura eta kolorea deskribatu. Lortutako
       kolonia kopurua UFC edo Kolonia Eratzaileen Unitateen Kopuru dela esango
       dugu.
      Kolonia batzuren GRAM tindaketa egin morfologia aztertzeko.




Entseiu mikrobiologikoak                                                                36
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                         Egitaraua

                                  ANALISIA ETA KONTROLA




                             Torundarekin laginaren ereinketa egiten.




      MIKROORGANISMOEN ISOLAKETA ETA
               IDENTIFIKAZIOA
       LAGIN LIKIDO BATETATIK ABIATUZ

Ingurugirotik hartutako lagin gehienek, mikroorganismoen populazio mixtoak dituzte.
Lagin hoietan dauden mikroorganismoen ezaugarri espezifikoak aztertu baino lehen,
beharrezkoa da, populazio mixto hoietan dauden espeziek kultibo puruan isolatzea. Behin
mikroorganismoak isolatuta daudenean, zenbait proba biokimikoren bidez identifikatuko
ditugu.


ISOLAKETA


Isolaketarako beharko dugun materialea
honako hau da:

          MacConkey eta Manitol
          agarra kultibo-medio
          hautakorrak dituzten plakak.
          Agar nutritibo ez selektiboa


Entseiu mikrobiologikoak                                                           37
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                         Egitaraua

                              ANALISIA ETA KONTROLA


       (TSA edo CPA) dituzten            Lanpostuan aurkituko ditugu behar ditugun
                                                       materialeak
       plakak.
       Kultibo mixtoa duen lagin
       problema.




Entseiu mikrobiologikoak                                                             38
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   39
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                               Egitaraua

                                ANALISIA ETA KONTROLA

Jarraitu beharreko metodoa:


Mikroorganismoen suspentzio bat izango dugu, eta suspentzio hortan aurkitzen diren
mikroorganismo desberdinak isolatzeko bi kultibo medio inokulatuko ditugu.

Bikote bakoitzak honako hauek izango ditu:

  Mikroorganismoen suspentzio bat (lagin-problema),
  2 Petri kutxatila McConkey kultibo-medioarekin eta
  2 Petri kutxatila Gatz-manitol kultibo-medioarekin

Murrizketa bidezko ereinketaren bidez kultibo medio hautakorra duten kutxatilak ereingo
dira , eta tenperatura egokian inkubatu 24 orduz

Kultibo puruak ditugula baieztatzeko normalean berrereinketak hiruzpalau aldiz egin
behar izaten dira, baina gure kasuan McConkey-an bi berrereinketa egongo ditugu (ez
bait dugu denborarik berrereinketa gehiago egiteko):

              Esperimentuaren lehen egunean mikroorganismoen
               suspentziorekin bi McConkey kutxatila inokulatuko ditugu.
              Inkubazioaren ondoren, bigarren egunean, bi motatako koloniak
               egertu beharko lirateke: kolonia laktosa positiboak eta kolonia
               laktosa negatiboak . Lortutako bi kolonia isolatuak aukeratu
               (kolonia bat laktosa positiboa eta bestea laktosa negatiboa) eta
               berrereinketa egingo dugu McConkey kutxatila berri banetan
               murrizketa bidezko ereinketaren teknikaren bidez.

Gatz-manitolean kasuan kultibo bakarra egingo da. Normalean ereinketa bakarrarekin ez
genuke isolaketa ziurtatuko, baina mikroorganismoen suspentzioa irakaslearentzat
ezaguna da, eta kontutan izanik suspentzioa osatzen duten mikroorganismoak,
kontaminaziorik ez badago ez litzateke arazorik egon beharko kultibo bakarrean isolaketa
lortzeko (gainerako mikroorganismo motak ez lirateke haziko). Medio hontan ez da



Entseiu mikrobiologikoak                                                              40
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                              Egitaraua

                                   ANALISIA ETA KONTROLA

berrereinketarik egingo mikroorganismoen suspentziotik abiatuz haz daitezkeen
mikroorganismoek hazkuntza geldoa aurkezten dutelako (48 orduz inkubatu beharko
ditugu kutxatilak), eta ondorioz ez genukeelako denborarik izango berrereinketak
egiteko.




Isolaketa prosesuaren ondoren, experimentuaren hirugarren egunean honako kultibo
hauek izan beharko genituzte:

       Bi MacConkey Petri kutxatila
            Bata kolonia laktosa positiboak dituena
            Bestea kolonia laktosa negatiboekin


       Bi Gatz-Manitol kutxatila koloniekin.




           McConkey Agarra

           Kultibo-medio hautakorra eta bereizgarria da. Petri kutxatiletan izango dugu.
           Medioaren konposagaien artean honako hauek ditugu:

                  Gatz biliarrak eta kristal-bioleta : bakterio Gram positiboen
                  hazkuntza) eta zenbait Gram negatibo sentikorrena) inhibitzen
                  du. Ondorioz, Gram negatiboak hasiko dira.

                  Laktosa eta Glukosa 10:1 proportzioan. Mikroorganismo
                  gehienek glukosa erabiltzeko gaitasuna dute, eta gutxi batzuk
                  laktosa ere erabili dezakete. Mikroorganismoek glukosa soilik
                  erabiltzen badute glukosaren hartzidura egitean konposagai
                  azido gutxi ekoiztuko dituzte. Aldiz, glukosa eta laktosa
                  erabiltzen badute, hartziduran konposatu azido asko ekoiztuko



Entseiu mikrobiologikoak                                                                   41
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                        Egitaraua

                                 ANALISIA ETA KONTROLA


              dituzte.

       pH indikatzailea. Koloniak azido asko ekoizten badituzte kolore gorria izango
       dute (hots, laktosa erabiltzen dutenean). Ekoiztutako azido kopurua txikia
       denean koloniak zuriak izango dira.




                                MacConkey agarrean hazitako koloniak.
             Kolonia zuriak laktosa negatiboak dira, eta kolonia gorriak laktosa positiboak.


       Manitol-gatz agarra

       Kultibo-medio hautakorra eta bereizgarria da. Petri kutxatiletan izango dugu.
       Medioaren konposagaien artean honako hauek ditugu:

              Kloruro sodikoaren kontzentrazio altua (7.5%). Gatz
              kontzentrazio altua jasan dezaketen mikroorganismoak soilik
              haziko dira.

              Manitola. Manitolaren hartzidura ematen bada azidoak
              ekoiztuko dira kopuru handitan.

              pH indikatzailea. Medioa berez gorrizka da, eta manitol
              positiboak diren kolonien inguruan halo horia ikusi ahal izango
              dugu (azidoen ekoizpenaren ondorioz).




Entseiu mikrobiologikoak                                                                       42
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                        Egitaraua

                                 ANALISIA ETA KONTROLA




                 Hazkuntzaren ondoren kolonia manitol positiboen inguruan halo horia
                                              eratuko da.
              Halo horiaren hedapena gerta daiteke kutxatila osoa hori gera daitekeeelarik.




Entseiu mikrobiologikoak                                                                      43
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                             Egitaraua

                                 ANALISIA ETA KONTROLA




IDENTIFIKAZIOA

Identifikaziorako, lehenengo aztertu egingo ditugu gure kultiboak puruak diren
beieztatzeko.


Gram tintaketaren bidez, kolonien morfologia zelularra aztertuko dugu.

               Kolonia isolatu bana aukeratuko dugu McConkey agarrean
                kutxatila bakoitzetik. Kolonia hori zelula bakarraren hazkuntzaren
                ondorioa izanik, kolonia hortan agertuko diren organismo guztiak
                berdinak izan beharko lirateke. Horrela izanik kolonia bakarraren
                Gran tindaketa egiten badugu zelula guztiek Gram tindaketarekiko
                emaitza berdina eman beharko da (zelula guztiak edo Gram
                positibo edo Gram negatibo izango dira), eta morfologia berdina
                aurkeztuko dute (denak bazilo, koko edo beste morfologiaren bat
                izango dute, baina denak morfologia bakarra izango dira). Horrela
                ez balitz, berereinketak egin beharko genituzke.
               Gauza berdina gertatu bejarko litzateke Gatz-manitol agarrarekin.

Kultibo puruak ditugula baieztatu ondoren, proba biokimikoak egingo ditugu. McConkey
agarreko koloniak proba biokimikoak egin baino lehen kultibo medio ez selektiboan
kultibatuko ditugu (TSA edo CPA). Arrazoia oso simplea da: kultibo-medio
hautakorretatik abiatuz egiten baditugu proba biokimikoak, gerta daiteke proba
biokimikoen emaitzak aldatzea (baldintza ez estandarrak erabiltzen ditugulako).


Lagin probleman dauden bakteria mota ezberdinak isolatu eta medio ez-hautakorrean
hazi ondoren, identifikaziorako beharrezkoak diren froga biokimikoen bateriak egingo
dira. Zein proba egingo den erabakitzeko dagokion eskema jarraitu.




Entseiu mikrobiologikoak                                                             44
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                              Egitaraua

                                ANALISIA ETA KONTROLA

Honako proba biokimiko hauek egin ditzakegu:


Katalasaren proba.

Karbohidratoen metabolismo oxidatzaile aerobikoan amaierako produktuetariko bat ur
oxigenatua da (H2O2). Produktu hau toxikoa izanik, mikroorganismoek konposatu hau
suntsitzeko metodoak dituzte, hauen artean katalasa entzimaren ekintza dagoelarik.
Katalasak honako erreakzioa burutuz ur oxigenatua suntzitu egingo du:

                             H2O2 ---------> H2O + 1/2 O2

Katalasa mikroorganismo aerobio eta aukerazko anaerobioetan egoten da, eta ez dugu
aurkituko aerotoleratzaileetan (azido laktikoaren bakterioak) eta anaerobioetan.


Proba hau egiteko, porta baten gainean eta ur tantakarik gabe, aztertu nahi ditugun
mikroorganismoak jarriko ditugu (ereintza-euskarria erabiliko dugu Petri kutxatilatik
portara mikroorganismoen transferentzia egiteko). Ondoren ur oxigenatuaren diluzioa
gehituko dugu mikroorganismoen gainean. Burbuilak azalduko balira adierazitako
erreakzioa ematen dela esango genuke, hots, mikroorganismoak katalasa entzima
daukala.


Oxidasaren proba.

Arnasketa kate aerobioan c zitokromoa duten mikroorganismoak identifikatzeko
erabiltzen da (enterobakterioek ez dute, eta Pseudomona-k bai).


Proba hau egiteko jadanik prestatuta dauden erreaktibo kometzialak erabiliko ditugu.
Ereintza-euskarriarekin mikroorganismoen kolonia bat hartuko dugu eta erreaktiboak
dituen paperrraren gainean jarriko ditugu (urik gabe). Paperaren kolorea zuria izatetik
urdina izatera igarotzen bada proba positiboa dela esango dugu (mikroorganismoa



Entseiu mikrobiologikoak                                                                  45
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                      Egitaraua

                                    ANALISIA ETA KONTROLA

oxidasa positiboa dela).


Koagulasaren proba.
Odolean fibrinogenoa dago, eta mikroorganismo batzuk fibrinogenoa polimerizatu eta
fibrina sortzen duten entzimak dituzte. Proba hontan entzima hori duten
mikroorganismoak identifikatuko ditugu. Proba komertziala izango da, eta kontrol
positiboa eta negatiboa izango ditu. Koagulasa entzimaren presentzia birulentzia faktorea
da.


Proba hontan latex bolatxoak izango ditugu fibrinogenoarekin estalita. Mikroorganismoa
kultibo-medio solidotik ereintza euskarriarekin hartu eta dagokion tanpoiaren tanta
batetan suspendituko dugu. Ondoren latex bolatxoen tanta bat gehituko ditugu.
Mikroorganismoa eta bolatxoak nahastu eta minutu pare batez mugitu egingo ditugu
(errotazio mugimendua). Mikroorganismoaren paretan koagulasa entzima egonik latex
bolatxoak bildu egingo dira eta bikorrak azalduko dira.




 Koagulasaren proba komertziala: Goian ezkerrean, kontrol positiboa. Goian eskuman, kontrol negatiboa.
                    Behean ezkerrean, lagin positibo bat. Behean eskuman, hutsik.




Entseiu mikrobiologikoak                                                                           46
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                      Egitaraua

                                     ANALISIA ETA KONTROLA




          Proba biokimikoen bateria saiodietan. Inokulatu gabeko saiodiak. Ezkerretik eskumara:
 indolaren proba, urearen proba, Metilo gorriaren proba, Vorgues-proskauer proba, Zitratoaren proba, KIA
                                           multi-proba medioa.




Entseiu mikrobiologikoak                                                                            47
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                               Egitaraua

                                 ANALISIA ETA KONTROLA




IMViC.

Lau proba biokimikoz osoturiko proba da eta enterobakterioen desberdintzapenerako
erabiltzen da. Probak honako hauek dira:


Indolaren proba (I).


Proba hau egiteko behar den kultibo-medio likidoa (salda) saiodian izango dugu. Medio
inokulatu eta berogailuan inkubatuko dugu 37°C-tan 24 orduz. Ondoren Kovacs
erreaktiboa gehituko dugu kontu handiz kultibo medioaren gainean kokatuko delarik
erreaktiboa (erreaktiboa oliotsua baita). Interfasean eraztun gorria eratzen bada
mikroorganismoak medioan dagoen triptofanoaren degradazioz indola ekoiztu duela
adieraziko du. Kolore aldaketarik ez bada ematen proba negatiboa izango da.




Metilo gorriaren proba (M).


Saiodian MR-VP salda (Metilo gorria-Vorgues-Proskauer salda) izango dugu.
Indolarekin bezala inokulatu, inkubatu eta irakurketa egiteko MR erreaktiboa gehituko
dugu. Erreakzio gorria izanik proba posiboa izango da. Negatiboan ez da kolore
aldaketarik emango.


Vorgues-Proskauer proba (V).


Saiodian MR-VP salda izango dugu (Metilo gorriaren proban ere medio berdina da).
Inkubazioaren ondoren VP1 eta VP2 Erreaktiboak gehituko dira eta proba positiboa
izanik kolore gorria emango du. Negatiboan ez da kolore aldaketarik emango
Metilo gorriaren proban eta Vorgues-Proskauerren proban enterobakteriak burutu


Entseiu mikrobiologikoak                                                              48
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                             Egitaraua

                                ANALISIA ETA KONTROLA

dezakeen hartzidura mota aztertzen da. Hatzidura bi motatakoa izan daiteke: hartzidura
azido-mixtoa edo hartzidura butilenglikolikoa. Lehen kasuan azidoen ekoizpen
garrantzitsua gertatzen da eta ondorioz Metilo gorriaren proba positiboa irtetzen da
(azidotasun aldaketa bortitsa detektatzen da). Hartzidura butilenglikolikoan ez da azidoen
ekoizpen garrantzitsurik ematen eta besteak beste, azetoina ekoizten da. Vorgues-
Proskauerren proban erreaktiboak gehitzean azetoinaren presentzia detektatuko dugu.
Metilo gorriaren proba eta Vorgues-Proskauer proba ezin dira biak batera positibo izan.




Zitratoaren proba (C).


Saiodian zitratoa duen medioa solidoa daukagu. Jatorriz medioa orlegia da eta
inokulazioaren eta inkubazioaren ondoren mikroorganismoak zitratoa erabiltzeko
gaitasuna badu kolore aldaketa emango da (medioa urdina bilakatuko da).




Entseiu mikrobiologikoak                                                               49
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                          Egitaraua

                                  ANALISIA ETA KONTROLA




Urearen proba.

Salda hontako kultibo-medioak urea izango du (NH2-CO-NH2 ). Mikroorganismoak urea
erabiltzeko gaitasuna izanik, amonioa askatuko da eta ondorioz pH aldaketa emango da
(pH-a gehitu egingo da nabarmenki, eta medioaren kolorea gorria bilakatuko da). Kolore
aldaketa ematen bada proba positiboa dugula esango dugu.




KIA (Kligler Iron Agar) muti-proba kultibo-
medioa.

KIA medioa multi-proba medioa dela esango dugu zenbait gauza
desberdin jakiteko erabili ahal daitekeen medioa delako. Medio
solidoa da eta siodietan izango dugu (argazkian, inolkulatu gabeko
medioa ezkerraldekoa da).


Medioa ziztadaz inokulatu eta ondoren zigi-zaga egingo dugu
medioaren azalean.


Besteak beste, medioko osagaien artean honako hauek daude:

       sulfato ferrosoa
       glukosa kontzentrazio baxuan
                                                                           KIA
       laktosa kontzentrazio handitan
       pH indikatzailea daude.

Mikroorganismoak sulfatoa elektroi hartzaile bezala erabiltzeko gai
bada arnasketa anaerobioaren bidez, sulfidrikoa ekoiztuko da, eta



Entseiu mikrobiologikoak                                                           50
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                      Egitaraua

                                 ANALISIA ETA KONTROLA


medioan burdin ferroso ioia dagoenez, FeS eratuko da. Sulfuro
ferrosoa eratu eta prezipitatzean prezipitatu beltza ikus daiteke.


Mikroorganismoaren metabolismo hartzitzailearen ondorioz CO2
ekoizten bada, medioa ziztatutako lekuan burbuilak agertuko dira.
Batzutan, gasaren produkzioaren ondorioz medioak gora egin edo
apurtu egin daiteke (argazkian eskumako saiodian gertatzen den
bezala).


Mikroorganismoak glukosa erabilitzeko ahalmena badu baina
laktosa erabiltzekoa ez, hartzidura egitean azido kopuru txikia
eratuko da. Azidoaren ekoizpenak medioaren kolore aldaketa
erakarriko du saiodiaren hondoan (gorritik horira), baina azalean
oxigenoaren prezentziaren ondorioz eta medioan dagoen peptonaren
erabileraren ondorioz amonioa ekoiztu eta pH-a altuagoa izango da,
kolore aldaketarik ez delarik nabarituko medioaren gikaldean.
Beraz, mikroorganismoak glukosaren hartzidura egiteko gai bada,
baina laktosarena ez, medioaren gainazala gorria izango da eta
hondoa horia.


Mikroorganismoak bai glukosa eta bai laktosa erabiltzeko gai bada,
hartziduraren ondorioz azido asko ekoiztuko dira eta amonioaren
ekoizpenak ezingo du medio osoaren azidifikatzea ekiditu. Ondorioz
medio bere osotasunean gorritik horira pasatuko da (argazkian
eskumako saiodian gertatzen den bezala).




Entseiu mikrobiologikoak                                                     51
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                              Egitaraua

                                ANALISIA ETA KONTROLA


Proba biokimikoen bateria komertziala.

Guk API 20E (Biomerieux, France) proba biokimikoen bateria komertziala erabiliko
dugu.


Plastikozko tiratxo batetan hodi eta kupula anitz izango ditugu eta hodi bakoitzean
deshidrataturik dagoen substratoa dago. Mikroorganismoen suspentzioa prestatu eta
proba komertziala inokulatzen (mikroorganismoa dagokion tanpoioan suspenditu eta hodi
eta kupula hoiek fabrikatzaileak adierazten duen eran inokulatuko ditugu) badugu
deshidratatutako konposatuak disolbatu eta mikroorganismoek erabiliko dituzte edo ez.
Hodi konkretu batetako konposatuen erabilera ematen bada, orduan medioan kolore
aldaketa emango da.


Inkubazio aldia (24 ordu) igaro ondoren kolore aldaketak emango dira. Aldaketa hoiek
proba positiboa den edo ez adieraziko dute. Kasuren batzutan erreaktiboak erabili
beharko ditugu erreakzioaren emaitza ezagutzeko.




 API 20E proba biokimikoen bi bateria komertzial. bakoitza mikrooorganismo batekin
                                  inokulatua izanda,
 eta ondorioz proba desberdinen emaitzak desberdinak dira (kolore desberdinak ematen
                                      dituzte).




Entseiu mikrobiologikoak                                                              52
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK             Egitaraua

                                   ANALISIA ETA KONTROLA


          MIKROORGANISMOEN BEHAKETA.

MIKROSKOPIOAREN
ERABILERA
   1. Objetiboak,    okulareak      eta   kondentsadorea
      garbiak daudela ziurtatu. Ez baleude kontu
      handiarekin garbitu.
   2. Lagina 10X objektiboarekin fokatu. Fokatzeko
      hasieran torloju makrometrikoa erabiltzen da.
      Fokatze finagoa lortzeko torloju mikrometrikoa
      erabiliko dugu.
   3. Ondoren, 40X objektiboa jarri eta fokatzeko
      torloju mikrometrikoa erabili (makrometrikoa ez
      litzateke beharrezko izan beharko).
   4. Laginaren gainean olio tanta bat jarri eta 100X
      objektibora pasatu. Objektibo hau erabiltzeko
      olioa beharrezkoa da, era hortan difrakzio
      arazoak ekiditzen baitira. Fokatzeko torloju
      mikrometrikoa erabili
   5. Beharrezkoa izanik, argi kopurua kontrolatzeko,
      diafragmaren bidez argiaren sarrera kontrolatu
   6. Behaketa      guztiak    amaitu     ondoren      eta
      mikroskopioa gorde aurretik objektiboak garbitu
      egin beharko dira (batez ere 100X objektiboa
      olioa kentzeko). Bukatzerakoan estalkia jarri.
   7. Mikroskopioa erabiltzen ez den bitartean argi-
      iturria itzalita mantendu.




Entseiu mikrobiologikoak                                             53
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                   Egitaraua

                                 ANALISIA ETA KONTROLA




TINDAKETEN PRESTAKETA
Mikroskopioarekin mikroorganismoak behatzeko, hauek
portatan jarri beharko ditugu. Horretarako portatan
bakterioen hedapena prestatu beharko dira. Kasu
guztietan portan oso garbi egon beharko dira.

Bakterio hedapenaren prestaketa


   1. Ereintza-euskarriarekin ur tanta bat jarri portaren
       erdian.
   2. Suaren     gainean    euskarria    bertikalki      jarriz
       esterilizatu gori jarri arte bere luzera osoan.
   3. Bakterioen kultiboa duen hodia hartu, suaren
       ondoan ireki eta sutatik pasa, tapoia sutatik gertu
       mantenduz. Esterilizatutako euskarria hodian
       sartu, hoztu beirarekin kontaktuan eta zelula
       kantitate txiki bat hartu. Euskarria hoditik atera,
       hodia sutatik pasatu eta hodia itxi.
   4. Euskarriarekin hartutako zelulak portan dagoen
       ur tantan suspenditu eta ondoren hedatu portaren
       azalera zehar kapa fin eta homogeneo bat lortuz.
   5. Euskarria esterilizatu.
   6. Prestaketa lehortu arte itxaron.
   7. Zelulak portaren azalean finkatzeko, porta bi
       aldiz sutatik pasatu. Honela bakteriak portan
       geratzea lortuko dugu. Azkenengo hau lortzeko
       alkohola eta zenbait konposatu kimiko ere erabili
       daitezke, baina beroa da erabiliena.




Entseiu mikrobiologikoak                                                  54
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK          Egitaraua

                             ANALISIA ETA KONTROLA



Medio likido batetik abiatzen bagara, pauso berdinak
jarraitu behar dira, baina ur tantarik ez dugu behar
izango   (mikroorganismoen     suspentsioa   jadanik
badaukagulako).




Entseiu mikrobiologikoak                                       55
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                             Egitaraua

                                  ANALISIA ETA KONTROLA


BEHAKETA FRESKUAN
Muntai hezea

Legamia, onddo eta algak behatzeko erabiltzen den prestaketa mota. Bakterio biziak
ikusteko ere erabili daiteke.

Mikroorganismoaren tanta bat portan jartzen da eta kubreobjektuarekin estali (aire
burbuilak    ekiditu    beharko    dira).   Ondoren   mikroskopioan       behatzen   da.


Zintzilikaturiko Tanta

Kultibo-medio likido batetan hazten ari diren mikroorganismoak ikusteko erabiliko
dugu teknika hau.

   1. Kubreobjektu baten lau izkinetan baselina pixka bat jarriko dugu.
   2. Ereintza-euskarrierekin kultiboaren tanta bat hartuko dugu eta kubreobjektoaren
       erdian jarriko dugu.
   3. Kubreobjektuari buelta eman eta induzturiko porta baten sakonaldearen gainean
       kokatuko dugu laginaren tanta.




                                        Mikroorganismoaren tanta

Behaketarako, mikroskopioaren lOX objektiboarekin tantaren ertza fokatuko dugu
(ertza itsura ondulatudun lerro bat bezala ikusiko da). Ondoren 40X objektiboa jarri,
berriz ere ertza fokatu, eta azkenez lOOX objetiboa jarriko dugu (olioarekin). Tantaren
ertzean bakterioak ikusiko ditugu. Bakterio hauek, baldin eta flageloak badituzte
mugitzen ikusiko ditugu.

Experimentu hontan, behaketa mikroskopikoa egitean, bakterioak ez daudenez
tindatuta, behaketa zaila izango da. Behar beharrezkoa izango da kondentzadoretik


Entseiu mikrobiologikoak                                                             56
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                               Egitaraua

                                          ANALISIA ETA KONTROLA

       sartzen zaigun argi kopurua oso ondo kontrolatzea mikroorganismoak ikusi ahal
       izateko.


        TINDAKETA BEREIZGARRIAK

       Tindaketa berezgarriak bakterioak sailkatzeko edo bereizteko erabili daitezke bakterioek
       tintatzeko orduan erakusten dituzten propietateen arabera.



       GRAM tintaketa


Bakterioen azterketarako erabiltzen den tintaketa bereizgarri garrantzitsuena da.

Tintaketa honek bakterioak bi taldetan banatzen ditu, bakterioen pareta
zelularraren ezaugarrien arabera: GRAM positiboak eta GRAM negatiboak.

Tindaketa egiteko mikroorganismoaren hedapen bat egingo da porta batetan,
sugarrean finkatu, eta ondoren tindatu:

   1. Lagina kristal bioteta koloratzaile basikoarekin estali (minutu bat)
                                                                                    Gram tindaketa:
   2. Urarekin garbitu                                                              Bazilo Gram negatiboak
   3. Lugolarekin estali (1 minutu). Lugola, iodoa duen fixatzailea da (Kristal
       bioletaren finkapena baimentzen du).
   4. Urarekin garbitu
   5. Alkohol-azetonarekin dekoloratu (30 segundu). Gram negatiboetan,
       pausu honek kristal bioleta kendu egingo du. Gram positiboetan ez da
       dekolorazioa emango.
   6. Urarekin garbitu
   7. Safraninarekin edo fuktsinarekin tindatu (1 minutu). Kontraste tindaketa
       da hau. Gram negatiboek kolore larrosa hartuko dute, eta Gram
                                                                                    Gram tindaketa:
       positiboek kristal bioleta dutenez, azken koloratzaile hau ez da             Koko Gram positiboak




       Entseiu mikrobiologikoak                                                               57
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                      Egitaraua

                                                ANALISIA ETA KONTROLA

       antzemango.
   8. Urarekin garbitu
   9. Sikatu
   10. Behaketa mikroskopikoa.



Beraz, kolore urdinak direnak GRAM positibok direla esango dugu, eta kolore
larrosadunak GRAM negatiboak, eta normalki tindaketaren emaitza paretaren
izaerarekin erlaziona dezakegu.

Dena den, GRAM positibo edo negatiboak izateak tindaketa baten ondorioz
                                                                                Gram tindaketa:
lortzen dugun kolorea adierazten du (urdina edo larrosa), eta ez derrigorrez Koko Gram positiboak eta
pareta zelularraren izaera. Hala ere, mikroorganismo askorentzat, eta batez ere bazilo Gram negatiboak
guretzat    garrantzitsuak      izan    daitezkeen       mikroorganismo        askorentzat,
tindaketaren emaitza eta paretaren izaera erlazionatzea posible da.




 Tindatzaileak gehitu ondoren, porta urarekin   Tindaktea ondoren porta sikatzen utziko dugu.
                  garbitzen




       Entseiu mikrobiologikoak                                                                         58
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                        Egitaraua

                                  ANALISIA ETA KONTROLA


TINDAKETA SELEKTIBOA
Kapsularen tintaketa

Bakteria asko lodiera desberdina izan dezakeen kapsula batez inguraturik daude;
kapsula hauek zelula baino intentsitate txikiagoarekin tintatzen dira, eta ondorioz,
tindaketa arruntekin ez dira nabarmentzen. Kapsula hauek behatzeko tindaketa mota
egokia tindaketa negatiboa da. Tindaketa hontan koloratzaile azidoak erabiltzen dira
(koloratzaile azidoetan kolorea gatzaren ioi negatiboan oinarrituta dago, eta zelula
gehienak kanpoaldean karga negatiboa dutenez, ez dute koloratzailea hartzen eta
koloratzailea zelula inguratzen dagoen likidoan geratuko da).

Portaren izkina batetan tinta txina edo negrosina tanta bat jartzen dugu. Ereintza
euskarriarekin mikroorganismoen kopuru txiki bat hartuko dugu eta koloratzailearen
tantan suspendituko ditugu. Ondoren, beste porta baten ertzarekin eta koloratzailearen
tantatik hasita frotis bat egiten da portaren luzeran zehar. Era hontan koloratzailearen
kapa fin bat lortzen da, kapa fin hortan mikroorganismoak egongo direlarik. Lagina
airean lehortzen usten da, eta ondoren mikroskopioan behatzen da. Bakterioak dauden
lekuan kolore argia izango dugu (koloratzailerik gabe).

Tindaketa mota hau bakterioen morfologia ikusteko ere erabili daiteke.




              Kapsulen tindaketa: hutsune zuriak kapsulen presentzia adierazten dute




Entseiu mikrobiologikoak                                                                       59
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                        Egitaraua

                                      ANALISIA ETA KONTROLA

Endosporen tintaketa

Bacillus    eta   Clostridium       generoetako      espezieek      ingurune      baldintzekiko      oso
erresistenteak diren egiturak eratzen dituzte: endosporak. Endosporak, zelula
begetatiboak ez bezala, denbora epe luzetan baldintza desfaboragarrietan iraun
dezakete. Egitura hauek, tintatzaileekiko ere erresistentzia erakusten dute, tintaketa
mota gehienetan ez direlarik koloreztatzen. Hala ere, tintatu ondoren, koloratzailea
kentzea oso zaila da. Endosporak tintatzeko tintatzaile kontzentratuak berotan erabiltzen
dira.

Endosporen tindaketa: Wirtz metodoa

Endospora asko dituen bakterio kultibo zahar baten tanta bat portan jarri eta lehortzen
utzi (Bacillus subtilis, Bacillus megaterium). Beroarekin fixatu. Malakita berdearekin
estali eta berotu lurrina irten arte. Horrela mantendu hiru minutuz. Urarekin garbitu eta
kontrastea lortzeko fuksina koloratzailea gehituko diogu minutu batez. Esporak kolore
berdea hartuko dute eta zelulek larrosa.




   Endoporen tindaketa: endosporak kolore orlegi argia azaltzen dute, eta zelula begetatiboak larrosa.
                   Endosporak zelula begetatiboen barruan edo aske ager daitezke.

Gorputz metakromatikoen tindaketa

Bakterio batzuk polifosfatoz osoturiko bikorrak dituzte (gorputz metakromatikoak edo
bolutina bikorrak). Bikor hauek koloratzaile basikoekin tindatu eta koloratzailearen argi
xurgapenaren ezaugarriak alda ditzakete (horregaitik deritze metakromatikoak). Egitura
hauek lehenengo aldiz Spirillum volutans espezien aurkitu ziren (horregaitik bolutina




Entseiu mikrobiologikoak                                                                                 60
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                             Egitaraua

                                ANALISIA ETA KONTROLA

bikorrak izena). Lactobacillus generoan ere agertzen den egitura da (yogurta egiteko
Lactobacillus vulgaricus eta Streptococcus thermophilus erabiltzen dira)

Egitura zelular gehienak koloratzaile basikoekin tintatzen dira hauen inguruko pH-a
puntu isoelektrikoaren gainetik dagoenean (5 baino handiagoa). Bolutina osagai azidoez
osatua dagoenez, koloratzaile basikoekin tindatu ahal izateko medioaren azidotasuna
jeitsi egin beharko da bolutina bikorren eta koloratzaile basikoaren arteko afinitatea
lortzeko (pH <4).

Albert tintaketa


   1. Lactobacillus kultiboaren (yogurta) hedapena portan egin eta airean lehortu.
   2. Albert tintatzailearekin 5 minutuz estali.
   3. Tintatzailea kendu, lugola gehitu minutu batez, urarekin garbitu, lehortu eta
       100X objektiboarekin mikroskopioan behatu.



Gorputz metakromatikoak orlegi-urdin kolorez tintaturik ikusten dira, bakterioaren
gainontzeko zatiak orlegi argiak. Lactobacillus zelulen barruan puntotxoen segida bat
bezala azalduko dira gorputz metakromatikoak.




     Yogurteko Lactobacillus -en barruan gorputz metakromatikoen tindaketa.
Gorputz metakromatikoak hiladatan agertzen dira baziloen barruan aurkitzen dutelarik,
                      eta batzutan kokoen hiladak dirudite.




Entseiu mikrobiologikoak                                                              61
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   62
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   63
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                              Egitaraua

                                 ANALISIA ETA KONTROLA

ANÁLISIS MICROBIOLÓGICO DE ALIMENTOS

TEMA: Recuento de hongos en un alimento balanceado de marca comercial para
pollos
OBJETIVO: Determinar la presencia y recuento de hongos en un alimento
TÉCNICA: Método de las diluciones sucesivas y siembra en superficie de Agar
FUNDAMENTO: El presente análisis permite determinar la presencia de hongos
contaminantes, sean éstos ambientales o propios del alimento por contaminación
durante o después de su elaboración.
DESARROLLO: Pesar exactamente 10 gr del alimento a analizar cuya población
fúngica se desea estudiar. Añadir la muestra de alimento a 90 ml de H2O d/e (agua
destilada estéril contenida en un erlenmeyer, agitar hasta alcanzar la mayor disolución
posible. El contenido del erlenmeyer (agua más alimento) constituye la “suspensión
madre” .
Tener preparado 10 tubos de ensayos estériles con 9 ml de H2O d/e cada uno y 10
placas de Petri estériles con 0,1 ml de Rosa de Bengala (colorante), 0,1ml de
Clorenfenicol (antibiótico inhibidor de crecimiento bacteriano) y 10 ml de Agar papa
dextrosa (o Saboraud Glucosa).
Colocar en el primer tubo 1 ml de la suspensión madre , de esta forma obtendremos así
la primera dilución de la muestra, esto equivale a la dilución 1:10 que es lo mismo 10-1.
Colocar 1 ml de la dilución 1:10 al segundo tubo, obtendremos así la segunda dilución,
esto equivale a la dilución 1:100 que es lo mismo 10-2.
Colocar 1 ml de la dilución 1:100 al tercer tubo, obtendremos así la tercera dulución,
esto equivale a la dilución 1:1000 que es lo mismo 10-3.
Colocar 1 ml de la dilución 1:1000 al cuarto tubo, obtendremos así la cuarta dilución,
esto equivale a la dilución 1:10000 que es lo mismo 10-4.
Colocar 1 ml de la dilución 1:10000 al quinto tubo, obtendremos así la quinta dilución,
esto equivale a la dilución 1:100000 que es lo mismo 10-5.
En todos los casos se hace por duplicado (utilizando de esta manera los 10 tubos
estériles con 9 ml de H2O d/e.
Nota: cuando se preparen las placas de Petri colocar en la placa estéril el colorante y



Entseiu mikrobiologikoak                                                              64
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                  Egitaraua

                                 ANALISIA ETA KONTROLA

Nota: cuando se preparen las placas de Petri colocar en la placa estéril el colorante y
antibiótico y luego agregar el Agar estéril a una temperatura que pueda ser soportado
por la mano. (tener cuidado que solidifica muy rápidamente).
Una vez agregado el Agar agitar la placa por movimientos giratorios sobre la mesada.


En cada una de las placas de Petri se colocará 0,1 ml de cada uno de los tubos (utilizar
por cada una de las diluciones una pipeta estéril distinta) Tendremos así 5 placas
originales y 5 duplicados.
Proceder a sembrar la muestra sobre la superficie del Agar con espátula de Drigalsky
estéril (flameado sobre la llama y enfriada sobre la tapa de la placa). Dejar secar
sobre mesada y luego proceder a incubar las 10 placas previo rótulo con la dilución
que contiene, en forma invertida en estufa de cultivo a 27ºC durante 5 días.
Al cabo del 5º día de incubación proceder al realizar el recuento de colonias.


RECUENTO
Generalmente las placas que contienen las diluciones 1:10 y 1:100 (primeras dos
diluciones no se tienen en cuenta por la gran cantidad de colonias.
Se comienza la lectura de la última dilución hacia atrás.
Contar las colonias crecidas en cada una de las placas originales (se supone que tiene
que se idético al contaje en su duplicado).
El total de colonias se multiplica por 10 por el factor de dilución, es decir:
p. ej.: en la placa 5 cuya dilución es de 1:100000 lo que equivale a 10-5 se contaron 8
colonias, tendremos:
8 X 10 X 105 = 800.000 UFC/gr de alimento
Cuanto mayor sea la dilución, menor será el númeo de colonias que se tienen que
contar.
Nota: cuidado que no se multiplica p. ej.:X 10-5 sino por 105)




Entseiu mikrobiologikoak                                                                 65
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK                                   Egitaraua

                                     ANALISIA ETA KONTROLA

(Ver esquema de trabajo)



ESQUEMA DE TRABAJO:



     MUESTRA
     ALIMENTO                     10 grs.


                                                          90 ml agua
                                                          destilada estéril
                    1 ml




             1 ml             1 ml                  1 ml                1 ml




9 ml agua d/e       9 ml agua d/e       9 ml agua d/e        9 ml agua d/e      9 ml agua d/e


    dil. 1:10        dil. 1:100             dil. 1:1000         dil. 1:10000      dil. 1:100000


01 ml           0.1 ml                0.1 ml                0.1 ml              0.1 ml




0.1 ml Atb            0.1 ml Atb            0.1 ml Atb          0.1 ml Atb      0.1 ml Atb
0.1 ml color.         0.1 ml color.         0.1 ml color.       0.1 ml color.    0.1 ml color.
10 ml Agar            10 ml Agar            10 ml Agar          10 ml Agar       10 ml Agar




Entseiu mikrobiologikoak                                                                          66
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   67
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   68
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   69
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   70
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   71
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   72
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   73
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   74
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   75
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   76
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   77
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   78
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   79
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   80
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   81
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   82
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   83
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   84
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   85
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   86
ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK      Egitaraua

                           ANALISIA ETA KONTROLA




Entseiu mikrobiologikoak                                   87

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

Applicazioni della nanotecnologia nel trattamento della sensibilità e dello s...
Applicazioni della nanotecnologia nel trattamento della sensibilità e dello s...Applicazioni della nanotecnologia nel trattamento della sensibilità e dello s...
Applicazioni della nanotecnologia nel trattamento della sensibilità e dello s...Dentaid
 
Control infecciones 2010-2011
Control infecciones 2010-2011Control infecciones 2010-2011
Control infecciones 2010-2011carmenpvis
 
Salute orale nella donna
Salute orale nella donnaSalute orale nella donna
Salute orale nella donnaDentaid
 
WORKSHOP IKANOS 2014: Entornos Personales de Aprendizaje y Competencia Digital
WORKSHOP IKANOS 2014: Entornos Personales de Aprendizaje y Competencia DigitalWORKSHOP IKANOS 2014: Entornos Personales de Aprendizaje y Competencia Digital
WORKSHOP IKANOS 2014: Entornos Personales de Aprendizaje y Competencia DigitalConecta13
 
Guía familiar para emergencias y situaciones de riesgo
Guía familiar para emergencias y situaciones de riesgoGuía familiar para emergencias y situaciones de riesgo
Guía familiar para emergencias y situaciones de riesgoLA Odiada Cupido
 
Odontobook - Introducción
Odontobook - IntroducciónOdontobook - Introducción
Odontobook - IntroducciónProclinic S.A.
 
Análisis Clínicos y Pruebas Especiales de Laboratorio en Laboratorio Médico C...
Análisis Clínicos y Pruebas Especiales de Laboratorio en Laboratorio Médico C...Análisis Clínicos y Pruebas Especiales de Laboratorio en Laboratorio Médico C...
Análisis Clínicos y Pruebas Especiales de Laboratorio en Laboratorio Médico C...mension65
 
Prokariotoen pareta zelularra 2
Prokariotoen pareta zelularra 2Prokariotoen pareta zelularra 2
Prokariotoen pareta zelularra 2Juan Arbulu Arin
 
Chiavi per la gestione dei pazienti speciali nello studio odontoiatrico
Chiavi per la gestione dei pazienti speciali nello studio odontoiatricoChiavi per la gestione dei pazienti speciali nello studio odontoiatrico
Chiavi per la gestione dei pazienti speciali nello studio odontoiatricoDentaid
 
Proyecto SICODEM
Proyecto SICODEMProyecto SICODEM
Proyecto SICODEMgusqroo
 
Prokariotoen tamaina eta forma
Prokariotoen tamaina eta formaProkariotoen tamaina eta forma
Prokariotoen tamaina eta formaJuan Arbulu Arin
 

Andere mochten auch (20)

Mintza 2
Mintza 2Mintza 2
Mintza 2
 
Endosporak
EndosporakEndosporak
Endosporak
 
Applicazioni della nanotecnologia nel trattamento della sensibilità e dello s...
Applicazioni della nanotecnologia nel trattamento della sensibilità e dello s...Applicazioni della nanotecnologia nel trattamento della sensibilità e dello s...
Applicazioni della nanotecnologia nel trattamento della sensibilità e dello s...
 
Control infecciones 2010-2011
Control infecciones 2010-2011Control infecciones 2010-2011
Control infecciones 2010-2011
 
Ehun muskularra
Ehun muskularraEhun muskularra
Ehun muskularra
 
Salute orale nella donna
Salute orale nella donnaSalute orale nella donna
Salute orale nella donna
 
WORKSHOP IKANOS 2014: Entornos Personales de Aprendizaje y Competencia Digital
WORKSHOP IKANOS 2014: Entornos Personales de Aprendizaje y Competencia DigitalWORKSHOP IKANOS 2014: Entornos Personales de Aprendizaje y Competencia Digital
WORKSHOP IKANOS 2014: Entornos Personales de Aprendizaje y Competencia Digital
 
Guía familiar para emergencias y situaciones de riesgo
Guía familiar para emergencias y situaciones de riesgoGuía familiar para emergencias y situaciones de riesgo
Guía familiar para emergencias y situaciones de riesgo
 
Iraiz aparatua aurkezpena
Iraiz aparatua aurkezpenaIraiz aparatua aurkezpena
Iraiz aparatua aurkezpena
 
Odontobook - Introducción
Odontobook - IntroducciónOdontobook - Introducción
Odontobook - Introducción
 
principios de adhesión dentinaria
principios de adhesión dentinariaprincipios de adhesión dentinaria
principios de adhesión dentinaria
 
Wikiloc nondik norakoa
Wikiloc nondik norakoaWikiloc nondik norakoa
Wikiloc nondik norakoa
 
Análisis Clínicos y Pruebas Especiales de Laboratorio en Laboratorio Médico C...
Análisis Clínicos y Pruebas Especiales de Laboratorio en Laboratorio Médico C...Análisis Clínicos y Pruebas Especiales de Laboratorio en Laboratorio Médico C...
Análisis Clínicos y Pruebas Especiales de Laboratorio en Laboratorio Médico C...
 
Prokariotoen pareta zelularra 2
Prokariotoen pareta zelularra 2Prokariotoen pareta zelularra 2
Prokariotoen pareta zelularra 2
 
Sistemas adhesivos2
Sistemas adhesivos2Sistemas adhesivos2
Sistemas adhesivos2
 
Chiavi per la gestione dei pazienti speciali nello studio odontoiatrico
Chiavi per la gestione dei pazienti speciali nello studio odontoiatricoChiavi per la gestione dei pazienti speciali nello studio odontoiatrico
Chiavi per la gestione dei pazienti speciali nello studio odontoiatrico
 
03 definiciones operativas (1)
03 definiciones operativas (1)03 definiciones operativas (1)
03 definiciones operativas (1)
 
Proyecto SICODEM
Proyecto SICODEMProyecto SICODEM
Proyecto SICODEM
 
Manual app soundcloud
Manual app soundcloudManual app soundcloud
Manual app soundcloud
 
Prokariotoen tamaina eta forma
Prokariotoen tamaina eta formaProkariotoen tamaina eta forma
Prokariotoen tamaina eta forma
 

Ähnlich wie Entseiu mikrobiologikoa

Ähnlich wie Entseiu mikrobiologikoa (20)

Mikrobiologiaren historia 2
Mikrobiologiaren historia 2Mikrobiologiaren historia 2
Mikrobiologiaren historia 2
 
Cmc
CmcCmc
Cmc
 
Teoria zelularra
Teoria zelularraTeoria zelularra
Teoria zelularra
 
6 eboluzioa-sonia
6 eboluzioa-sonia6 eboluzioa-sonia
6 eboluzioa-sonia
 
Bizitzaren jatorria eta eboluzioa
Bizitzaren jatorria eta eboluzioaBizitzaren jatorria eta eboluzioa
Bizitzaren jatorria eta eboluzioa
 
1 zelula
1 zelula1 zelula
1 zelula
 
Osasuna eta gaixotasuna
Osasuna eta gaixotasunaOsasuna eta gaixotasuna
Osasuna eta gaixotasuna
 
01
0101
01
 
101_4.froga_txus1e.ppt
101_4.froga_txus1e.ppt101_4.froga_txus1e.ppt
101_4.froga_txus1e.ppt
 
101_4.froga_txus1e.ppt
101_4.froga_txus1e.ppt101_4.froga_txus1e.ppt
101_4.froga_txus1e.ppt
 
Kultura zientifikoa
Kultura zientifikoaKultura zientifikoa
Kultura zientifikoa
 
Kultura zientifikoa
Kultura zientifikoaKultura zientifikoa
Kultura zientifikoa
 
 
114_zernola.ppt
114_zernola.ppt114_zernola.ppt
114_zernola.ppt
 
114_zernola.ppt
114_zernola.ppt114_zernola.ppt
114_zernola.ppt
 
120_onddoak.ppt
120_onddoak.ppt120_onddoak.ppt
120_onddoak.ppt
 
120_onddoak.ppt
120_onddoak.ppt120_onddoak.ppt
120_onddoak.ppt
 
1045_osaketa.pdf
1045_osaketa.pdf1045_osaketa.pdf
1045_osaketa.pdf
 
1045_osaketa.pdf
1045_osaketa.pdf1045_osaketa.pdf
1045_osaketa.pdf
 
1045_osaketa.pdf
1045_osaketa.pdf1045_osaketa.pdf
1045_osaketa.pdf
 

Mehr von Juan Arbulu Arin (20)

Manual
ManualManual
Manual
 
Iraiz aparatua fisiologia
Iraiz aparatua fisiologiaIraiz aparatua fisiologia
Iraiz aparatua fisiologia
 
Biokimikaren oinarriak
Biokimikaren oinarriakBiokimikaren oinarriak
Biokimikaren oinarriak
 
Biokimika
BiokimikaBiokimika
Biokimika
 
Prokariotoen pareta zelularra 1
Prokariotoen pareta zelularra 1Prokariotoen pareta zelularra 1
Prokariotoen pareta zelularra 1
 
Onddoak
OnddoakOnddoak
Onddoak
 
Mikroorganismoaen zitoplasma eta osaera
Mikroorganismoaen zitoplasma eta osaeraMikroorganismoaen zitoplasma eta osaera
Mikroorganismoaen zitoplasma eta osaera
 
Metabolismoaren laburpena
Metabolismoaren laburpenaMetabolismoaren laburpena
Metabolismoaren laburpena
 
Fotosintesia
FotosintesiaFotosintesia
Fotosintesia
 
Flageloak2
Flageloak2Flageloak2
Flageloak2
 
Flageloak1
Flageloak1Flageloak1
Flageloak1
 
Bakterioen metabolismoa
Bakterioen metabolismoaBakterioen metabolismoa
Bakterioen metabolismoa
 
Prokariotoen zitoplasma 1
Prokariotoen zitoplasma 1Prokariotoen zitoplasma 1
Prokariotoen zitoplasma 1
 
Prokariotoen gainazaleko egiturak
Prokariotoen gainazaleko egiturakProkariotoen gainazaleko egiturak
Prokariotoen gainazaleko egiturak
 
Prokariotoen ezaugarriak
Prokariotoen ezaugarriakProkariotoen ezaugarriak
Prokariotoen ezaugarriak
 
Prokariotoen zitologia
Prokariotoen zitologiaProkariotoen zitologia
Prokariotoen zitologia
 
9.Ud-Prevención y mantenimiento de la salud dental
9.Ud-Prevención  y mantenimiento  de la salud dental9.Ud-Prevención  y mantenimiento  de la salud dental
9.Ud-Prevención y mantenimiento de la salud dental
 
Hezur Sistema
Hezur SistemaHezur Sistema
Hezur Sistema
 
Google sites
Google sitesGoogle sites
Google sites
 
Zirkulazio aparatua
Zirkulazio aparatuaZirkulazio aparatua
Zirkulazio aparatua
 

Entseiu mikrobiologikoa

  • 1. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA PROGRAMAZIOA 1. MIKROBIOLOGIA  Mikrobiologiaren kontzeptua eta historia  Izaki bizidunen sailkapena  Zelulak: motak eta egitura  Célula prokariotoa  Birusak eta beste izaki ez-zelularrak  Monera Erreinua  Protista Erreinua 2. METABOLISMO MIKROBIANOA  Mikroorganismoen metabolismoa: mantenu erreakzioak  Biosintesia, polimerizazioa eta muntaketa  Mkroorganismoen hazkuntza 3. MIKROBIOLOGIA APLIKATUA  Mikroorganismoen baliagarritasuna  Populazio mikrobianoa  Mikroorganismoen controla  Familia esanguratsuenak 4. PRAKTIKAK  Zelulen behaketa  Hazkuntza-inguruen prestaketa  Laborategiko giroko mikroorganismoak  Hazkuntza puruak lortzeko teknikak  Mikroorganismo bizigarriak berreskuratzea  Hazkuntza-inguru hautagarriak eta bereizgarriak prestaketa  Bakterio-tindaketak  Ezezagun morfologiko baten tindaketen bitarteko ezagutzea  Mikroorganimoen zenbaketa  Ingurumen baldintzen eragina bakterioen hazkundean  Onddoen (lizunak eta legamiak) kultiboa  Urokultiboa  Koprokultiboa Entseiu mikrobiologikoak 1
  • 2. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA  Esne gordinaren azterketa mikrobiologikoa  Uraren analisi mikrobiologikoa  Elikagaien analisi mikrobiologikoa  Antibiogramak Entseiu mikrobiologikoak 2
  • 3. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA 1. Unitatea: MIKROBIOLOGIAREN KONTZEPTU ETA HISTORIA A. Definizioa: Mikrobiologia mikroorganismoak aztertzen dituen zientzia da. Beraz, Biologiaren atala da. Zer dira mikroorganismoak? Zentzu orokorrean, begiz ikustezinak diren bizidunak. Objetu bat 0,1 mm bat baino txikiagoa bada, begiak ezin du kusi, eta 1 mm izanda ere detaile gutxi igarri daiteke. Beraz, 1 mm edo gutxiago duten bizidunak mikroorganismoak dira eta mikrobiologiaren eremuan sartzen dira. Mikroorganismoak: animalia batzuk, protista, monera, alga asko, bakterioak eta birusak dira. Ondorio bezala, mikroskopioa behar beharrezkoa da bizidun hauek aztertzeko, beraz mikrobiologiak ezinbestekoa du mikroskopia. B. Mikrobiologiaren garapena. 1632-1723: Antony van Leeuwenhoek. (1. deskribapena) Testua 1 1664: Robert Hooke (zelula hitza 1. aldiz erabili) 1665: Francesco Redi, zizareak okelan. Testua 2 XVIII mendea: Lazzaro Spallanzani, infusioak, berotu eta itxi XIX mendea: François Appert, elikagaiak kontserbatu. XIX mendearen erdialdean, zientifiko batzuk konturatzen hasiak zieren erlazio kausala dagoela mikroorganismoen garapena infusioetan eta infusio hauek jasastzen dituzten aldaketak; hau da, mikroorganismoek aldaketa kimikoak sortzen dituzte infusioetan. 1861: Louis Pasteur (1822-1895), mikroorganismoak airean zeudela frogatu zuen. Irudia 3 1870: John Tyndall, bakterioen faseak: tyndalizazioa. 1876: Robert Koch (1843-1910), mikroorganismo batek gaixotasun bat (tuberkulosia). 1880: Ferdinand Cohn, endosporak. Entseiu mikrobiologikoak 3
  • 4. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA 1884: H.C. Gram-ek tindaketa teknika bat asmatu zuen. Gaur egun ere oraindik erabiltzen dena. Teknika horri esker bakterioak bi taldetan sailkatzen dira: Gram + eta Gram – 1920-1935: Bizidun guztion prozesu metabolikoak antzekoak dira, hau da “biokimikaren batasuna” 1934: Mikroskopio elektronikoaren sorrerak mikroorganismoen barne egituraren ezagupenean bultzada handia eman zuen. Ordurarte mikrobiologia aparteko zientzia bezala hartzen bazen ere, aldi honetan gainontzeko zientzien garapenean lagungarri bihurtu zen. Genetikan adibidez, ekarpen handiak eman ziren: 1944: Avery, McLeod eta McCarthy-k eraldaketa bakterianoa DNA-k eragiten duela frogatu zuten 1953: Watson eta Crick, DNA-ren egitura eta molekula horren bikoizketa eta funtzionamendua. C. Mikroorganismoak eta prozesu kimikoak Infusioetan gertatzen diren prozesu kimikoak bi motatakoak dira nagusiki:  Ustelketa: Eraldaketa hauetan usain txarra duten gaiak sortzen dira, eta okela gertatzen da proteinak deskonposatzerakoan  Hartzidura: Prozesu honetan alkoholak edota azido organikoak sortzen dira gluzidoak –landare eta fruituen osagai nagusiak- deskonposatzerakoan. 1837an hondakin hauek ikertu ziren eta bertan zelula biziak zeudela konturatu ziren biologoak. Kimikariek, berriz elementu inorganikoak zirela pentsatzen zuten- Pasteurek frogatu zuen hondakin hauek bizirik zirela, legamiak, hain zuzen. 1857-1876an Pasteurek hartzidura laktikoa eta alkoholikoa bereizi eta aztertu zituen. Hartzidura mota bakoitzak gai kimiko eta mikroorganismo bereziak zituela ikusi zituen:  Mikroorganismo batzuk aerobioak (oxigenoaren beharra) zirela eta beste batzuk anaerobioak.  Hartzidura arnasketa baino efizientzia energetiko txikiagoa zuela Ingurumenaren mikrobiologiaren gurasoak ondoko bi hauek ditugu: S. Winograsky (1856-1953) eta M. Beijerinch (1851-1931) Entseiu mikrobiologikoak 4
  • 5. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Mtaeria organikoa zoruan eraldaketak sortzen zituela behatu zuten eta egoera eta baldintza desberdinetara egokitzen zirela konturatu ziren. Adibidez, materia organikoa deskonposatzen zen lekuetan NO3-ak agertzen zirela konturatu ziren. Orduan, hondakin urak NO3-tan aberatsak zirela ikusi zuten. Suposatu zuten mikroorganismoek NH4 NO3- ra eraldatzen zutela. Hortik aurrera beste zenbait eraldaketa ikusi ziren, guztietan ziklo biokimikoak parte hartzen dutelarik. S2- --------------------- S Fe2+ --------------------> Fe3+ H2 -------------------- H- N2 ------------------- NH4 Ziklo biokimikoak. D. Mikroorganismoak eta gaixotasunak 1793: Hunter-ek bi gizakiren arteko gaixotasun (gonorrea) kutsakorraren transmisioa frogatu zuen. 1840: J.L. Schönlein-ek frogatu zuen gizakion larruaren zenbait gaixotasun onddo batzuk sortzen zituztela Semmelweis-ek “fiebre perperal” izeneko gaixotasuna ospitaleko langileek transmititzen zietela ameei frogatu zuen. Henle-k mikroorganismo konkretu bat eta gaixotasun konkretu baten arteko erlazioa frogatzeko beharrezkoa zela mikroorganismoa isolatzea frogatu zuen. 1864: Lister-ek kirurgia antiseptikoa aurrera eramateko prozedurak prestatu zituen eta hasiera batean harrera oso ona ez bazuten izan ere, denboraz emaitzek lortu zituen euren onarpena. Euskarri teorikorik gabe bazen ere, prozedura hauek nahiko froga ez-zuzenak eman zizkioten “zenbait gaixotasun mikroorganismoek sortzen zutela” zioen teoriari. 1876: Robert Koch-ek karbunkoa bakterio batzuk sortzen zutela frogatu zuen. Erakutsi zuen osasuntsu ziren arratoiak kutsatzen zirela gaixorik zeudenen odola hartuz gero. Ondoren, bakterioak hazi zituen, eta hazkundea behatzen orduz ordu, ikusi zuen baziloak zuntz luze bihurtzen zirela. Euren barruan gorputz obalatu eta errefringenteak agertzen ziren eta hauek beste inguru batetara pasatuz gero zuntzak berriro agertzen zirela. Entseiu mikrobiologikoak 5
  • 6. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Koch-ek egindako esperientziak bat zetozen Henl-k proposaturiko irizpideekin, erlazioa lortzeko mikroorganismo eta gaixotasunaren artean. Irizpideak hauek dira (Koch-en postulatuak):  Mikroorganismoak gaixorik dauden indibiduoengan agertu behar du beti eta ez ondo dauden indibiduoengan.  Mikroorganismoa gaixoarengandik lortu eta isolatu behar da hazkuntza puruan.  Gaixotasuna agertu behar da garbia den hazkuntza batetik lortutako mikroorganismoa sartzen denean ostalari gaitzikor eta osasuntsu batean.  Mikrrorganismoa berriro isolatu behar da esperimentuen bitartez kutsaturiko gaixoarengandik Koch lehena izan zenez irizpide hauek praktketan jartzen gaur egun Koch-en postulatuak deitzen ditugu. Irudia 4 Urte batzuk pasatuta Pasteur eta Joubert karbunko aztertzari ekin zioten, Kochen lanen berri izan gabe, eta antzeko emaitzak lortu zituzten. Ezer berri ez bazuten gehitu ere, Kochen lanak baieztatu zituzten eta zenbait froga gehitu zituzten erakusteko bazilo hori eta ez besterik karbunkoaren kausa zela. Hurrengo urteetan, Pariseko eta Berlingo institutuak munduko antzindariak bihurtu ziren. Alemaniako eskolak, Kochen zuzendaritzapean, gizakiaren gaixotasun kutsakor garrantzitsuen eragileen isolaketa, kultibo eta ezagupena aztertzeko erabil zuen denbora eta bitartekoak. Frantsesek, beriz, Pasteuren zuzendaritzapean, arazo latzagoari heldu zion: nola gertzen da gaixotasuna animaliaren gorputzean eta nola izaten da osaketa eta nola lortzen du inmunitatea. 25 urtetan, gizakion gaixotasun garrantzitsuen eragileak aurkitu eta ezagutu zituzten eta, beste aldetik, gaixotasunei aurre egiteko metodoak garatu ere. 1892: D. Iwanowsky-k, bakterio baino xikiagoak ziren eragile infekziosoak aurkitu zituen, birusak. Ez zekien zer ziren, baina argi zegoen bizidun talde berezia osatzen zutela, guztiz desberdina bai egitura bai garatzeko era ordurarte ezagutzen zituzten izaki zelularrak Entseiu mikrobiologikoak 6
  • 7. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Irakurgaiak eta irudiak 1. Irakurgaia Entseiu mikrobiologikoak 7
  • 8. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA 2. Irakurgaia Entseiu mikrobiologikoak 8
  • 9. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Irudia 3 Entseiu mikrobiologikoak 9
  • 10. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA 4. Irakurgaia Entseiu mikrobiologikoak 10
  • 11. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 11
  • 12. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 12
  • 13. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA mente la madre la que cuenta como primer autor. También, todo lo que alcanza a la mujer -infec- ci6n, intoxicación, desórdenes nerviosos- tiene el riesgo de que se continúe a través de la descendencia, mucho más que en el caso del hombre. De lo que le resultan a la mujer responsabilidades y deberes par- ticulares hacia sí misma, hacia su propia integridad. En cambio, y por la misma razón, la sociedad tendrá hacia la mujer deberes de protección, de sal- vaguardia y vigilancia. Si es verdad -como decfa Ju1liot de La Moran- diere- que la evolución del papel jurídico de la mujer encuentra tal vez una explicación en el progreso de la biología, está permitido esperar que esta evolución no haya llegado a su término. Sin ir hasta reivindicar para la mujer una primacía que respondería a su prevalencia biológica, estimamos que una igualdad en todos los campos es lo menos que se le debe. La verdad biológica ya ha servido a la causa del sexo femenino; debe servirle todavía. Entseiu mikrobiologikoak 13
  • 14. 2. Unitatea: IZAKI BIZIDUNEN SAILKAPENA A. Sarrera Izaki bizidun guztiek hiru ezaugarri komun dituzte:  Konposizio berdina  Metabolismo desberdinan izan arren, helburuak berdinak dituzte: i. Materia konplexuak (makromolekulak) sintetizatzea (proteinak, DNA,...) ii. Energia lortzea  Oinarrizko egitura finkoa: organismo guztiak zelulez osatuta daude Hiru ezaugarri hauen salbuespena birusak dira, zelularik ez dituztelako. Bestalde, izaki bizidunak hiru taldetan bana daitezke: izaki zelulabakarrak, zelulanitzak eta egitura zenozitikoak B. Antolaketa maila  Izaki zelulabakarra: Izaki mikroskopikoak, bakterio gehienak, zenbait alga eta onddo  Izaki zelulanitzak: o Bereizketa gabekoa:  Zelula gutxi dituzte  Zelula guztiak berdinak dira  Koloniak osatzen dituzte  Onddo eta alga batzuk o Berezitakoak:  Zelula askoz osaturik  Zelula desberdinak  Zelulak taldeka elkartuta, ehunak osatzen dituzte eta hauek organoak eta hauek aparatuak  Egitura zenozitikoa: Organismoa ez dago zelulaz osaturik. Mugarik gabeko masa da. Zelula baten erdibiketatik sortzen da. Erdibiketa nuklearra egoten da, baina ez da ehunik sortzen. Talde garrantzitsuenak mixomizetoak (onddo batzuk) dira. C. Izaki bizidunen sailkapenerako irizpideak Aristotelen denboretan izaki bizidunak bi erreinutan banatzen ziren: Animalia eta landare erreinuak. Bi erreinuak elkarren artean oso desberdinak ziren, batzuk energia lortzeko materia organikoa eta besteek materia inorganikoa erabiltzen zuten; batzuen mugimendua eta besteen mugimendu eza; klorofila izatea ala ez; karbono iturri desberdina izatea,... XVIII-XIX. mende haseran animalikuluen (mikroorganismoak) aurkikuntzarekin batera beste sailkapen bat egitera bultzatu zuten. Mikroorganismo asko animalia (protozoo) eta landare erreinutan sartu zituzten.
  • 15. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Baina mikroorganismo gehiago ezagutzearekin batera beste sailkapen batzuk egin zituzten:  Flagelatu fotosintetikoak o Fotosintesia o Mugimendua  Onddo mukiduna o Onddoak o Mugimendua Taula 1 Esfuerzo final (hacia 1860) para asignar los microorgasnismos a los reinos vegetal o animal Vegetales Grupos discutidos Animales Pequeños metazoos  Roíferos  Nematodos (algunos)  Artrópodos (algunos) Algas (fotosintéticas) Protozoos Formas inmóviles Flagelados fotosintéticos Flagelados no fotosin. Hongos (no fotosintéticos) Hongos mucosos Protozoos ameboides Bacterias 1866an Haeckel-ek hiru erreinutako sailkapena proposatu zuen, hirugarren erreinuan protista izeneko mikroorganismoak sartzen zituelarik. Bereiztu gabeko zelulaz osatutako mikroorganismo zelulanitz eta zelula bakarrak sartu zituen. Taula 2 Grupos que componen los tres reinos de organismos propuestos por Haeckel (1866) Propiedades Vegetales Animales Multicelulares; diferenciación profunda Plantas con semillas Vertebrados de las células y tejidos Helechos Invertebrados Musgos y hepáticas Protistas Unicelulares, cenocíticos, o Algas, Protozoos, Hongos y bacterias multicelulares; estos últimos con poca o ninguna diferenciación de células y tejidos D. Izaki bizdunen taldeen ezaugarriak  Monera erreinua. Organismo prokariotoak dira soilik, beraz, antolaketa zelular prokariotoa duten zelulabakarrak dira denak. Nutrizio mota guztiak Entseiu mikrobiologikoak 15
  • 16. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA dituzte, asexualki ugaltzen dira, nahiz eta, material genetikoaren truke soilak bezalako sexualitate-modu oso primitibo batzuk agertu. Bakterioak, zianofizeoak eta mikoplasmak sartzen dira bertan.  Protista erreinua. Organismo zelulabakar eukariotoak dira eta ehun antolaketarik ez duten izaki kolonialez osatuta dago; landareetatik eta animalietatik bereizten dira garapenik ez dutelako, ezta ehunik ere, eta onddoetatik, berriz, beren bizitzako etaparen batean zilioak eta flageloak dituztelako. Erreinu honetan protozooak, beste organismo urtar, eta nahiko ezezagunak diren parasito batzuk eta algak sartzen dira.  Onddoen erreinua (Fungi). Organismo eukariotoak dira, esporaz ugaltzen dira, ez dute garapen enbrionariorik, beren bizi-zikloaren etapa guztietan ez dute ziliorik ezta flagelorik ere eta denek nutrizio heterotrofoa dute. Legamiak bezalako onddo zelulabakarrak eta lizuna eta perretxikoak bezalako onddo zelulanitzak biltzen ditu, baita likenak ere.  Animalia erreinua (Metazooak). Organismo zelulanitz eukariotikoak dira, nutrizio heterotrofoa dute, ugalketa sexuala eta ondoren garapen enbrionarioa; garapen horretan zehar blastula izeneko egoera bat izaten da beti. Erreinu honetan eskuarki animali zelulanitz bezala kontsideratuak izan diren organismoak sartzen dira.  Plantae erreinua (Metafitoak). Organismo zelulanitz eukariotoak dira, nutrizio autotrofo fotosintetikoa dute, ugalketa sexuala eta garapen enbrionario bakuna (ez da blastula egoerara iristen). Belaunaldi alternantzia izan ohi da bi ugalketa-motekin. Goroldioak, iratzeak, gimnospermoak (haziak agerian) eta angiospermoak (haziak estalita – loreak) biltzen ditu. 3. Unitatea: ZELULAK: MOTAK ETA EGITURAK Entseiu mikrobiologikoak 16
  • 17. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA 1. Sarrera Izaki bizdunok osatzen gaituen egiturarik txikiena zein den jakiteak jakinmina eragin du historian zehar. Antzinako Grezian hasi ziren arazoei erantzuna emateko teoriak pentsatzen. XVII. Mendera arte oso gutxi aurreratu zuten, proposatutako hipotesiak frogatzeko baliabiderik ez zutelako. 1950. urtean Zacahry eta Francis Janseen-ek lehen mikroskopio konposatua asmatu zuten, tutu batean bi lente ganbil jarrita. Handik urte batzuetara, Robert Hooke-k (1635-1703) mikroskopio konposatua erabiliz, kortxozko xafla mehe batzuk behatu zituen 1665. urtean, eta ikusitakoa deskribatzerakoan hitz ezin egokiagoak erabili zituen: “...argi eta garbi ikusi ahal izan dut xafla zulatuta dagoela erabat, poroz beteta dagoela, abaraska baten antzera. Poro edo zelula horiek ez dira batere sakonak, baina ugariak bai, oso ugariak dira...” Hooke izan zen egitura biologiko bat deskribatzeko zelula hitza erabili zuen lehena. Garai hartan, mikroskopiogileak ziren objetu txikiak behatzen ibiltzen zirenak. Antony van Leeuwenhoek-ek (1632-1723) adibidez, mikroskopi bakun eta garatu gabeak, baina bereizmen handikoak erabiliz, makina bat mikroorganismo aurkitu zituen: infusorioak, algak, onddoak, bakterioak, etab. Malpighi-k (1628-1694) ere hamaika behaketa desberdin egin zituen, kapilarrak, intsektuak, landareak, etab. Brisseau de Mirbel eta Jean Baptiste de Lamarck-ek 1809. urtean eta Henri Dutrochet-ek 1837an, izaki bizidunok zelulaz eratuta geundela esan zuten, eta zelula horiek bizi-funtzio independienteak zituztela. Urte haietan, 1831 inguruan, Robert Brown-ek egindako ikeerketen ondorioz, beste ororkortze nagusi batera iritsi ziren, zelulen barruan nukleoa dagoela aurkitu baitzuten. Teoria zelularra finkatzeko bidea, beraz, eginda zegoen, berandu baino lehen etorriko zena bi biologi alemanen –Matthias Jakob Schleiden (1804-1881) eta Theodor Schwann (1810-1882) biologoen – lanaren ondorioz. Schleidenek landareen zelularen jatorriari buruzko lana argitaratu zuen 1838. urtean eta nukleoak zelularen garapenaren duen zereginari buruzko hipotesia plazaratu zuen. Schawnn bere aldetik, animaliak aztertu zituen. Berak egindako behaketak eta Schleindenek egin zizkion oharrak kontuan hartuta “izaki bizidun guztien oinarrizko zatiak zelulaz osatuta daude” esan zuen 1839. urtean. Schleinden eta Schwannek emandako oinarrizko ideia hori da, hain zuzen, teoria zelularra gauzatu zuena: Entseiu mikrobiologikoak 17
  • 18. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA “Animaliak nahiz landareak, independienteki, baina aldi berean batera funtzinatzen duten zelulez eratuta daude”. Zelularen jatorriari buruzko teoria zuzenak agertzeko mikroskopioak hobetu eta tindaketa-metodoetan aurreratu ahala, zatiketa zelulararen nondik norakoaren berri izaten hasi ziren. R. Virchow 1855. urtean “omnis cellula ex cellula” esan zuen. Gaur egun egia unibertsaltzat dugun teoria zelularrak denbora luzea behar izan zuen zientifikoen artean onartua izateko. Walter Flemming-ek zelularen zatiketa-prozesuak ikusi zituen 1879. urtean. Kromosomen kopurua beti berdina dela aurreratu zuen eta zelularen zatiketaz hitz egiteko mitosi hitza erabiltzen hasi zen. Handik urte gutxi batzuetara animali eta landare-zelulen meiosia beste batzuek deskribatu zuten. 1880-1900 urtealdian mikroskopio optikoz ikus zitezkeen organulurik gehienak ikusi zituzten; izan ere, orduantxe hasi baitziren teknikak berriak erabiltzen: tindaketa, ebakidurak, etab. Garai horretan ere, Ramon y Cajal-ek neuronari buruzko teoria plazaratu zuen eta ondorioz, teoria zelularra ehun guztietara zabaldu zen. XX. mendeanren haseran zelularen funtzionamendu ikertzeari ekin zioten. 1930- 1940. hamarkadatik aurrera aurrerapauso handia egin zuten zelularen ezagutzan, tresna berri baten erabilerari esker: mikroskopio elektronikoa. Egitura zelularra ezezik ultraegitura ere ikus zitekeen, hau da, organulu zelularren xehetasun guztiak. Mendearen erdialdean zelularen azterketa biokimikoek eurenganatu zituzten eta gaur egun prozesu zelular guztiak ezagutzen ditugu. Egitura zelularrari buruzko ezagutzaren kronologia Aurrerapen teknikoa Urtea Ideien aurrerapena Entseiu mikrobiologikoak 18
  • 19. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Mikroskopio konposatua 1590 1665 Hook-ek zelula deskribatu 1670 Espermatozoideak deskribatzeko animalkulu hitza erabili Malpighi eta Leeuwwenhoek-en 1680 lanak Mikroskopio bidezko behaketa 1750 Zuntz-teoria Nukleoa ikustea 1760 Dolland-ek lente akromatikoak 1780 Besikula-teoria asmatu 1827 Teoria zelularraren aitzindari izango diren lehen ideiak Lehen mikroskopio konposatu 1833 Brown-ek nukleoa deskribatu akromatikoa 1838 1839 Schawnn eta Schleiden-ek teoriazelularra formulatu 1840 Purkinje-k proptoplasma terminoa erabiltzen hasi Abbe-k mikroskopioari zenbait 1855 Virchow-ek zelula oro beste zelula hobekuntza batetik datorrela esan 1879 Flemming-ek mitosia deskribatu Teknika mikroskopikoen 1880 Plastoak, mitokondriak eta Golgi- aurrerakada handia ren aparatua deskribatu Zeiss-ek lente berriak asmatu 1900 Sutton-ek gen-kromosoma Lehen mikroskopio elektronikoa 1931 harremana ezarri Fase-kontaste bidezko 1933 Organulu berriak deskribatu mikroskopioa Organulu desberdinen funtzioa Teknika berrien garapena: 1955 zentrifugazioa, zitokimika,... “Microscopio electrónico de 1965 Mintz plasmatikoaren eredua barrido” Kriohausturako mikroskopio 1979 elektronikoa Teknika berriak..... 1980 Organuluen ultraegitura 1990 Entseiu mikrobiologikoak 19
  • 20. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA ZELULA EUKARIOTA: a.- Organuloak: Eukariotak diren zeluletan DNA mintzez inguraturik dago, nukleoa eratuz. Zitoplasma organulo zelular desberdinetan oso aberatsa eta ugaria da. Era honetako antolaketa ondorengo erreinuetan agertzen zaigu: Protista, Fungi, Landare eta Animalia. Argazkiak konparatu Ondorengo irudiak kontutan hartuz erantzun itzazu ondoko galderak: A B 1.- Zein da handiena? 2.- Zein da konplexuena? 3.- Zeinek dauka nukleoa? 4.- Zein da zelulabakarra? 5.- Zer organismo izan daiteke A argazkikoa?  Bakterioa  Beste izakiren bat 6.- Zer organismo izan daiteke B argazkikoa?  Bakterioa  Beste organismoren bat Zelula eukariotak bizi forma eta mota (landare eta animalia) guztietan komunak diren organuloak dituzte: Entseiu mikrobiologikoak 20
  • 21. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Animalia eta Landare zeluletan agertzen diren organuloak Organuloa Irudia Funtzioa Proteina eta fosfolipidoz osaturiko geruza da. Kanpo eta Mintz Plasmatikoa barne inguruak bereizten ditu eta elkartrukeak kontrolatu egiten ditu. Zelularen barne medioa da. Bertan, metabolismo Zitoplasma zelularra eta molekulen mugimendua burutzen da. Mintzez inguraturiko zonaldea nukleoplasma eta DNAz Nukleoa osaturik nagusiki. DNA Kondentsatutako DNA zuntzak dira. Informazio (Kromosoma) genetikoa biltzen dute. Arnasketa zelularra egiten dute. Materia organikoa Mitokondria ATPan bilakatzen dute (energia) Entseiu mikrobiologikoak 21
  • 22. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Erribosoma Proteinak sintetizatzen dituzte (itzulpena). Erribosometan sortutako proteinak garraiatu eta bildu Erretikulu egiten dute. Baita ere, lipidoak sintetizatzen ditu, eta, endoplasmatikoa mintz nuklearra eratzen dute. Erretikulu endoplasmatikotik jasotako proteinak bildu eta Golgi aparatua sailkatu egiten ditu. Pareta zelularra eratzen du. Lisosomak sortzen ditu. Golgi eta Erretikuloan jatorria duten eta sustantzia Besikulak biltzen dituzten esfera txikiak dira Digeri entzimak biltzen dituzten mintzez inguraturiko Lisosomak esfera txikiak. Eurei esker elikagaiak digeritu egiten dira. Landare zelulari babesa, euskarria eta egitura Pareta Zelularra mantentzen laguntzen dio. Zelulosaz osaturiko mintzez egina dago. Fotosintesia egiten duen organuloa: materia inorganikoa Kloroplastoa materia organikoan bilakatzen da. Entseiu mikrobiologikoak 22
  • 23. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Zilioa eta flageloak eratzen dituzten mikrotubulo Zentrioloak zilindrikoen multzoa. Animali zeluletan zatiketa zelularrean parte hartzen du. Amiloplastoak Fotosintesia sortutako almidoia biltzen duen organuloa. Zilioak eta Mugimendu zelularra eragiten duten organuloak dira. Flageloak Bakuolak Erreserba sustantziak edo hondakinak biltzen ditu. Forma Animalietan aldakorra eta landareetan prismatikoa. b.- Animali eta landare zelula: Entseiu mikrobiologikoak 23
  • 24. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Aurrekoaren laburpen gisa zera esan dezakegu: Landare zelulak erregularragoa eta prismatikoagoa den forma erakusten duela, animali zelulak oso aldakorrak diren formak agertzen duten neurrian. Organuloak ere desberdinak dira: landareak kloroplastoak, pareta zelularra, amiloplastoak eta zitoplasmaren bolumenaren gehiena okupatzen duen bakuola handi bat dute. Animali zelulak aurreko organulorik ez du eta bai ordea zentrioloak eta lisosomak. PRAKTIKETAKO PROGRAMA Entseiu mikrobiologikoak 24
  • 25. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Segurtasun neurriak mikrobiologiako laborategian araudia PRAKTIKAK  Kultibo-medioen prestaketa  Mikroorganismoen ereinketa eta kultiboa  Mikroorganismoak ingurugiroan  Mikroorganismoen isolaketa eta identifikazioa lagin batetatik  Mikroorganismoen behaketa MIKROBIOLOGIA LABORATEGIAN JARRAITU BEHARREZKO ARAU OROKORRAK Entseiu mikrobiologikoak 25
  • 26. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA 1. Liburu, poltsa eta arropa guztia lan-eremutik at egon behar dute. Lan-eremuan, lanerako beharrezkoak diren gauzak soilik egon daitezke (koadernoak, protokoloak, lanerako tresnak), eta ahal bezain garbi, ordenatu eta huts mantenu behar da lan-eremua. 2. Bata eraman beharra dago, era hortan gu eta gure arropak babestuko baititugu (bai kontaminazioa eta bai koloratzaile eta substantzia kimikoen ekintza). Ez irten laborategitik laborategiko batarekin (kafea hartzera, hitzegitera, klasera...). 3. Laborategian jatea (txiklea mastekatzea barne), edatea edo erretzea debekatuta dago. Ekiditu eskuak zein beste edozein objektu ahoratzea. Ez haginka egin boligrafoari. Ez ikutu aurpegia, begiak etabar. 4. Ezer egin baino lehen, protokoloa irakurri. Zer egin behar den eta nola egin behar den aurrez jakiteak istripuak gutxitzen ditu eta denbora hobeto erabiltzea baimentzen du. 5. Praktika egun bakoitzaren hasieran azalpen labur bat emango da. Ez hasi lanean azalpenak eta protokoloa irakurri baino lehen. Metodoa edo esperimentuaren helburua ulertzen ez duzunean, galdetu irakasleari. 6. Praktika hazterakoan desinfektatu lan-eremua desinfetatzailearekin (desinfektatzailea paperezko toaila batekin zabaldu mahai gainean eta lehortzen utzi). Prozedura bera errepikatu lana amaitutakoan. Praktika amaitzean mahaia txukundu. 7. Erabilitako gauza guztiak izen, talde, data eta experimentuarekin errotulatu, era hortan materilaren erabilera ez-zuzena ekidituko baitugu. 8. Lanean zehar, kontaminazioak erraz ditzaketen aire korrenteak ekiditu . Saio-hodi esterilak edo kultibodunak gradilatan bertikalki mantendu behar dira. Sekula ez mahai gainean etzanda. 9. Praktiketan egindakoaren ohar guztiak laborategiko koadernoan idatzi. 10.Kontuz metxeroekin , batez ere metxeroaren bestaldean dagoen zerbait hartu nahi Entseiu mikrobiologikoak 26
  • 27. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA denean. Istripuak ekiditzeko, itzali metxeroak beharez direnean. 11.Kontaminatutako materiale guztia eta erabiliko ez diren kultibo guztiak garbitu edo bota baino lehen, esterilizatu beharra dago. Esterilizatu beharreko materialea ontzi egokietan utzi. Pipetak, portak eta kubreak mahaietan dauden lixibiadun untxietara botako dira. 12.Paperak, poxpoloak eta beste material ez kutsagarriak sakar-ontzira botako dira. Inoiz ere ez, harraskara. 13.Laborategitik atera baino lehen, bai aldi batez edo behin-betiko, eskuak xaboi germizidaz garbitu behar dira. 14. Edozein istripu edo arazoren aurrean (ebaketak, erredurak, kultiboen isurketak...), irakasleari jakinarazi berehala dagokion neurriak har daitezen. KULTIBO MEDIOEN PRESTAKETA Kultibo-medioak: laborategian mikroorganismoak hazteko erabili daiteken edozein sustantzia (solido edo likidoa) da; Kultibo medioaren konposaketan sustratu natural bat (odol plasma edo esnea adibidez) edota gatz eta sustantzia kimikoen kontzentrazio ezagunak parte har dezakete. Jatorriaren arabera kultibo-medioak talde desberdinetan sailka daitezke: Konplexua: honen konposaketan liseritutako konposatuak, landare edo animali ehunen estraktuak, kaseina... auki daitezke. Mikroorganismoak hazteko beharrezko dituzten elementu guztiak egongo dira, nahiz eta konposaketa eta kontzentrazio zehatzak ez ezagutu. Definitua : kontzentrazio ezagunean aurkitzen diren sustantzia kimiko puruez osatutako kultibo medioa. Hazkuntzarako beharrezko diren konposatu guztiak egongo dira, hauek desberdinak izan daitezkeelarik mikroorganismoaren behar Entseiu mikrobiologikoak 27
  • 28. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA nutrizional konkretuen arabera. Guztiek eskeintzen dute ura, energi iturria (adibidez karbohidratoak eta gatz ezorganikoak), konposatu nitrogenatuak eta hazkuntzarako beste faktore batzuk. Kultibo medioa solidoa bada, solidifikatzaile bezala agarra erabiltzen da (nahiz eta beste batzuk ere erabil daitezken agarra ez denean egokia, adibidez, mikroorganismoak agarra erabiltzeko ahalmena duenean). Ezin formula daieteke mikroorganismo guztien hazkuntza baimen dezakeen kultibo- medioa. Hala ere, Mueller-Hinton agarra bezalako kultibo medio konplexuetan bakterio askok hazteko gaitasuna dute eta horregatik sarritan erabiltzen dira. Mikroorganismoen isolaketa eta identifikaziorako kultibo-medio hautakorrak edota bereizgarriak erabiltzen dira. Medio hautakorren konposaketan parte hartzen duten konposaturen bat edo gehiago zenbait mikroorganismoren hazkuntza inhibitzeko ahalmena izango dute, eta ondorioz, mikroorganismo edo mikroorganismo-talde konkretuen hazkuntza soilik gertatuko da. Hauen artean ditugu: MacConkey agarra, Manitol agarra eta beste asko. Kultibo-medioetan hazi ondoren mikroorganismoen itxuraren arabera (kolonien tamaina, kolorea, distira, ertzaren izaera...) espezie ezberdinak daudela antzeman dezakegu. Hala ere, mikroorganismo askok kolonia desberdinezinak ematen dituzte. Kultibo-medio bereizgarrietan ordea, nahiz eta koloniaren itxura berdintzua izan, kolonien arteko bereizketa lortuko dugu. Medio bereizgarri hauetan, hazkuntzan zehar, erreakzioren batek koloniaren kolorea edo beste ezaugarriren bat aldaerazi dezake erreakzio positiboa eta negatiboa duten koloniak bereiztuko ditugularik. Kultibo-medio solidoen prestaketa Medio deshidratu batetatik abiatuz prozedura orokora honako hau litzateke:  Medio deshidratatua pisatu Entseiu mikrobiologikoak 28
  • 29. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA  Ur destilatua gehitu  Nahasketa irakin  Autoklabatu  Hontzietan banadu Agarra duen kultibo-medioa Petri kutxatiletan prestatu nahi badugu, prosedura aipaturikoa litzateke. Medioa saiodietan nahi dugunean, nahasketa irakin eta autoklabatu baino lehen saiodietan banaduko dugu. Agarra ez duten medioek normalki ez dute irekin beharrrik. Laborategiko balantza arrunta Irabiagailu magnetikoa duen plaka Kultibo-medioaren pH-a finkatzeko, Entseiu mikrobiologikoak 29
  • 30. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA batzutan pHmetroa erabili beharko dugu. Kultibo medio solidoak prestatzeko medioa saiodiaren barruan dagoela esterilizatzen da autoklabean, eta ondoren erdi etzanda solidifikatu arte utziko dugu. Era hortan ereintza-azalera handiagoa izango da. MIKROORGANISMOEN EREINKETA ETA KULTIBOA Laborategian mikroorganismo baten azterketarako, beharrezkoa izaten da gehienetan mikroorganismoa kopuru handitan lortzea, hau da, mikroorganismoaren hazkuntza kultibo-medioan lortzea. Behin kultibo-medio egokia aukeratu ondoren, mikroorganismoa bertan ereingo dugu. Honetarako, inokulazioa egiten denean, teknika aseptikoa erabili behar da, era hortan kutsadurak ekidingo direlarik. Erabili beharreko tresna guztiak aldez aurretik esterilizatu egin behar dira eta prozesu osoa suaren ondoan egin behar da. Mikroorganismoen transferentzia ereintza-euskarri bati loturiko platino edo kromo-nikelezko alanbre batekin egin daiteke. Alanbre Kutsadura ekiditzeko maiz fluxu laminarreko honek diametro txikiko kiribila izango du muturrean. Ereinketa kanpaietan egiten da lana. ziztadaren bidez egiten bada, ordea, kiribilik ez da egongo eta ereintz-euskarriaren alanbrea zuzena izango da. Entseiu mikrobiologikoak 30
  • 31. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Ereinketa Ereinketa saiodietan edo Petri kutxatiletan egin daiteke. Saiodien kasuan kultibo-medio solido edo likidoa erabil daiteke. Solidoa deneko kasuan, lortu nahi dugun helburuaren arabera, ziztadaren bidezko ereinketa edo azalekoa erabiliko da. Azken kasu honetan agar inklinatua duten saiodiak erabiltzen dira. . Ereintza-euskarria suaren gainean ia bertikalki jarri behar da gori-gori jarri arte. Honela euskarriaren luzera osoa esterilizaturik geratuko da. Esterilitate baldintzak ez galtzeko beti suaren ondoan egin beharko dugu lan. Saiodi batean mikroorganismoen kultiboa izango dugu, hau ezkerreko eskuarekin hartu, eskubiko eskuko atzamar txikiarekin tapoia kendu eta suaren ondoan mantendu behar da. Saiodiaren ahoa suaren gainetik pasatu, esterilizatutako ereintza-euskarria saiodian sartu eta segundu batzuz, beirarekin kontaktuan dagoela, hozten utziko da. Behin hotzituta, inokuloa hartuko dugu, euskarria saioditik etara eta berriro ere saiodiaren ahoa sutatik Entseiu mikrobiologikoak 31
  • 32. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA pasatu eta itxi egingo dugu. . Inokulatu nahi dugun saiodia hartu, ireki, ahoa sutatik pasatu eta zelulak dituen ereintza-euskarria saiodiaren hondoraino sartu behar da. Ondoren, euskarria ateratzen gaudenean zigi-zaga egingo dugu kultibo- medioaren azalean. Amaitzeko, hodiaren ahoa sutatik pasatu eta tapatu egingo dugu. Ereintza-euskarria ere sutatik pasatu behar da bertan dauden mikroorganismoak hiltzeko Ereinketa Petri kutxatilan egitean pausu berdinak jarraitu behar dira. Kutxatilak suaren ondoan ireki beharko dira esterilitatea mantentzeko. Kultibo-medioa likidoa denean inokuloa (euskarrian dauden zelulak) medioan murgildu beharko da. Ereinketa egiteko beste modu batzuk: 1. Ziztadaren bidezko ereinketa. Zenbait teknika diagnostikotan erabiltzen da. Eukarriaren alanbrea zuzena izango da eta medioa ziztatzeko erabiliko da. Entseiu mikrobiologikoak 32
  • 33. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Ereintza-euskarri arrunta eta ziztadaren teknikan erabiltzen dena; lehenak kiribil bat du puntan, eta bigarrenean alanbrea zuzena da 2. Kutxatiletan ildoango ereinketa. Kultibo-medio likido zein solido batetatik abiatuz inokuloa euskarrirekin hartu eta Petri kutxatilak zigi-ziga eginez inokulatuko ditugu. Ereinketa egiterakoan ereintza-euskarriarekin zigi-zaga mugimenduak egiteko euskarria ahal bezain horizontalen erabiliko dugu, era hortan agarraren apurketa gutxitu egingo baita. Ereinketa hontatik abiatuz murrizketa bidezko ereinketa egin daiteke. Kasu hontan asmoa kolonia isolatuak lortzea litzateke. Murrizketa bidezko ereinketa: 1. Inokuloa ildoango ereinketaren bidez kutxatilaren albo batetan erein (marra gorriak). Ondoren euskarria esterilizatu. 2. Euskarri esterilarekin ildoango teknikaren bidez marra urdinak egin. Asmoa marra gorrietako microorganismo batzuk (marra urdinekin ikustzen ditugunak) azalera handiago batetan sakabanatzea da. 3. Prozedura berdina jarraituz marra laranjak eta urdin argiak egin Entseiu mikrobiologikoak 33
  • 34. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA (euskarria esterilizatu marra berriak egin baino lehen). 4. Kutxatila tenperatura egokian inkubatu hondoren hazkuntza gertatuko da eta kolonia isolatuak garatuko dira. 3. Hedadura bidezko ereinketa. Kasu hontan mikroorganismoak likidoan suspendituta egongo dira eta Petri kutxatilen gainazal osoa inokulatuko dugu likido horrekin. Pipeta esterilak erabili behar dira, hauen bidez, mikroorganismoak dituen likidoaren bolumen jakina (0.1-0.2ml) hartu ahal izateko. Hartutako bolumena kutxatilako agarraren gainean kokatuko dugu. Inokulua beirazko euskarri batekin heda daiteke (Digradsky euskarriarekin). Beirazko euskarria esterilizatzeko alkoholarekin buzti eta euskarria sugarretik igaroko dugu alkohola erre dadin (esterilitatea ziurtatzeko hiru aldiz erreko dugu). Ereinketa metodo honek lagineko mikroorganismo bizien kopurua ezagutzeko balio du (kolonia formatzaileen unitateak edo ufc). 4. Sakonerako ereinketa. Laginaren bolumen jakin bat (mililitro bat adibidez) agarra duen eta baina solidifikatu gabeko kultibo-medioarekin (demagun 15 mililitro) nahastuko dugu (agar duen kultibo- medioa autoklabean esterilizatu ondoren tenperatura hortan likido egoeran aurkituko dugu. Tenperatura jeistean agarra solidifikatu egingo da). Nahasketa irabiatu eta Petri kutxatila esteriletara botako dugu. Ondoren mahai gainean zortzi itsurako mugimenduak egingo ditugu apur batez (nahastu eta kutxatila osoan heda dadin). Agarra solidifikatzean mikroorganismoak agarraren barruan hasi eta kolonien kontaketa egin ahal izango da. 5. Suspentsioaren bidezko ereinketa, ingurune likido batetik beste ingurune likido batetara. Entseiu mikrobiologikoak 34
  • 35. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Inkubazioa Kultiboak, aztertzen ari garen mikroorganismoaren tenperatura optimoan inkubatu behar dira hazkuntza egokia lortu ahal izateko. Petri kutxatilak inkubatzean alderantzizko posizioan jarri behar dira, horrela kondentsatziorik ez baita gertatuko goikaldean eta kondentsazioko tantak ez dira kultiboaren gainean eroriko. Tenperaturaz aparte, mikroorganismoen oxigeno beharra kontutan hartu behar da. Mikroorganismoa anaerobio bada, esterila den parafinarekin estali daiteke. Berogailuak mikroorganismoen inkubazioa tenperatura egokian egiteko erabiliko dira. Berogailuaren barruan Petri kutxatilak agarra goialdean dutela inkubatuko dira. Entseiu mikrobiologikoak 35
  • 36. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA MlKROORGANISMOAK INGURUGIROAN Laborategia, beste edozein girotan bezala, mikroorganismo askorekin kolonizatuta dago. Mikroorganismo hauek airean edo gainazaletan itsatsiak egon daitezke. Mikrobiologoek, kontutan hartu behar dute ingurugiroko kutsadura lanerako erabiltzen dituzten materialak kutsatu ez daitezen. Lehenengo praktikan, gure lan postuan dauden ingurugiroko baldintzak aztertuko ditugu. Materiala: 1. TSA edo CPA agar elikagarria duten Petri kutxatilak 2. Hisopo edo torundak Prozedura:  Bi kutxatila erabiliko ditugu: o Bata mahaiaren gainean zabalik utxiko dugu 30 minutuz. Ondoren kutxatila itxi eta berogailuan inkubatuko dugu. Airean mikroorganismoak dauden detektatzeko erabiliko dugu proba hau. o Torunda bat mahaiaren gainazaletik igaroko dugu (100 cm2 inguru) eta bigarren kutxatila hedaduraz inokulatzeko erabiliko dugu (kontuz ibili agarraren hausketa ekiditzeko).  Kutxatilak 37° C-tan 18-24 orduz inkubatuko ditugu  Kutxatilak aztertu eta kolonien tamaina, itxura eta kolorea deskribatu. Lortutako kolonia kopurua UFC edo Kolonia Eratzaileen Unitateen Kopuru dela esango dugu.  Kolonia batzuren GRAM tindaketa egin morfologia aztertzeko. Entseiu mikrobiologikoak 36
  • 37. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Torundarekin laginaren ereinketa egiten. MIKROORGANISMOEN ISOLAKETA ETA IDENTIFIKAZIOA LAGIN LIKIDO BATETATIK ABIATUZ Ingurugirotik hartutako lagin gehienek, mikroorganismoen populazio mixtoak dituzte. Lagin hoietan dauden mikroorganismoen ezaugarri espezifikoak aztertu baino lehen, beharrezkoa da, populazio mixto hoietan dauden espeziek kultibo puruan isolatzea. Behin mikroorganismoak isolatuta daudenean, zenbait proba biokimikoren bidez identifikatuko ditugu. ISOLAKETA Isolaketarako beharko dugun materialea honako hau da: MacConkey eta Manitol agarra kultibo-medio hautakorrak dituzten plakak. Agar nutritibo ez selektiboa Entseiu mikrobiologikoak 37
  • 38. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA (TSA edo CPA) dituzten Lanpostuan aurkituko ditugu behar ditugun materialeak plakak. Kultibo mixtoa duen lagin problema. Entseiu mikrobiologikoak 38
  • 39. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 39
  • 40. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Jarraitu beharreko metodoa: Mikroorganismoen suspentzio bat izango dugu, eta suspentzio hortan aurkitzen diren mikroorganismo desberdinak isolatzeko bi kultibo medio inokulatuko ditugu. Bikote bakoitzak honako hauek izango ditu: Mikroorganismoen suspentzio bat (lagin-problema), 2 Petri kutxatila McConkey kultibo-medioarekin eta 2 Petri kutxatila Gatz-manitol kultibo-medioarekin Murrizketa bidezko ereinketaren bidez kultibo medio hautakorra duten kutxatilak ereingo dira , eta tenperatura egokian inkubatu 24 orduz Kultibo puruak ditugula baieztatzeko normalean berrereinketak hiruzpalau aldiz egin behar izaten dira, baina gure kasuan McConkey-an bi berrereinketa egongo ditugu (ez bait dugu denborarik berrereinketa gehiago egiteko):  Esperimentuaren lehen egunean mikroorganismoen suspentziorekin bi McConkey kutxatila inokulatuko ditugu.  Inkubazioaren ondoren, bigarren egunean, bi motatako koloniak egertu beharko lirateke: kolonia laktosa positiboak eta kolonia laktosa negatiboak . Lortutako bi kolonia isolatuak aukeratu (kolonia bat laktosa positiboa eta bestea laktosa negatiboa) eta berrereinketa egingo dugu McConkey kutxatila berri banetan murrizketa bidezko ereinketaren teknikaren bidez. Gatz-manitolean kasuan kultibo bakarra egingo da. Normalean ereinketa bakarrarekin ez genuke isolaketa ziurtatuko, baina mikroorganismoen suspentzioa irakaslearentzat ezaguna da, eta kontutan izanik suspentzioa osatzen duten mikroorganismoak, kontaminaziorik ez badago ez litzateke arazorik egon beharko kultibo bakarrean isolaketa lortzeko (gainerako mikroorganismo motak ez lirateke haziko). Medio hontan ez da Entseiu mikrobiologikoak 40
  • 41. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA berrereinketarik egingo mikroorganismoen suspentziotik abiatuz haz daitezkeen mikroorganismoek hazkuntza geldoa aurkezten dutelako (48 orduz inkubatu beharko ditugu kutxatilak), eta ondorioz ez genukeelako denborarik izango berrereinketak egiteko. Isolaketa prosesuaren ondoren, experimentuaren hirugarren egunean honako kultibo hauek izan beharko genituzte: Bi MacConkey Petri kutxatila Bata kolonia laktosa positiboak dituena Bestea kolonia laktosa negatiboekin Bi Gatz-Manitol kutxatila koloniekin. McConkey Agarra Kultibo-medio hautakorra eta bereizgarria da. Petri kutxatiletan izango dugu. Medioaren konposagaien artean honako hauek ditugu: Gatz biliarrak eta kristal-bioleta : bakterio Gram positiboen hazkuntza) eta zenbait Gram negatibo sentikorrena) inhibitzen du. Ondorioz, Gram negatiboak hasiko dira. Laktosa eta Glukosa 10:1 proportzioan. Mikroorganismo gehienek glukosa erabiltzeko gaitasuna dute, eta gutxi batzuk laktosa ere erabili dezakete. Mikroorganismoek glukosa soilik erabiltzen badute glukosaren hartzidura egitean konposagai azido gutxi ekoiztuko dituzte. Aldiz, glukosa eta laktosa erabiltzen badute, hartziduran konposatu azido asko ekoiztuko Entseiu mikrobiologikoak 41
  • 42. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA dituzte. pH indikatzailea. Koloniak azido asko ekoizten badituzte kolore gorria izango dute (hots, laktosa erabiltzen dutenean). Ekoiztutako azido kopurua txikia denean koloniak zuriak izango dira. MacConkey agarrean hazitako koloniak. Kolonia zuriak laktosa negatiboak dira, eta kolonia gorriak laktosa positiboak. Manitol-gatz agarra Kultibo-medio hautakorra eta bereizgarria da. Petri kutxatiletan izango dugu. Medioaren konposagaien artean honako hauek ditugu: Kloruro sodikoaren kontzentrazio altua (7.5%). Gatz kontzentrazio altua jasan dezaketen mikroorganismoak soilik haziko dira. Manitola. Manitolaren hartzidura ematen bada azidoak ekoiztuko dira kopuru handitan. pH indikatzailea. Medioa berez gorrizka da, eta manitol positiboak diren kolonien inguruan halo horia ikusi ahal izango dugu (azidoen ekoizpenaren ondorioz). Entseiu mikrobiologikoak 42
  • 43. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Hazkuntzaren ondoren kolonia manitol positiboen inguruan halo horia eratuko da. Halo horiaren hedapena gerta daiteke kutxatila osoa hori gera daitekeeelarik. Entseiu mikrobiologikoak 43
  • 44. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA IDENTIFIKAZIOA Identifikaziorako, lehenengo aztertu egingo ditugu gure kultiboak puruak diren beieztatzeko. Gram tintaketaren bidez, kolonien morfologia zelularra aztertuko dugu.  Kolonia isolatu bana aukeratuko dugu McConkey agarrean kutxatila bakoitzetik. Kolonia hori zelula bakarraren hazkuntzaren ondorioa izanik, kolonia hortan agertuko diren organismo guztiak berdinak izan beharko lirateke. Horrela izanik kolonia bakarraren Gran tindaketa egiten badugu zelula guztiek Gram tindaketarekiko emaitza berdina eman beharko da (zelula guztiak edo Gram positibo edo Gram negatibo izango dira), eta morfologia berdina aurkeztuko dute (denak bazilo, koko edo beste morfologiaren bat izango dute, baina denak morfologia bakarra izango dira). Horrela ez balitz, berereinketak egin beharko genituzke.  Gauza berdina gertatu bejarko litzateke Gatz-manitol agarrarekin. Kultibo puruak ditugula baieztatu ondoren, proba biokimikoak egingo ditugu. McConkey agarreko koloniak proba biokimikoak egin baino lehen kultibo medio ez selektiboan kultibatuko ditugu (TSA edo CPA). Arrazoia oso simplea da: kultibo-medio hautakorretatik abiatuz egiten baditugu proba biokimikoak, gerta daiteke proba biokimikoen emaitzak aldatzea (baldintza ez estandarrak erabiltzen ditugulako). Lagin probleman dauden bakteria mota ezberdinak isolatu eta medio ez-hautakorrean hazi ondoren, identifikaziorako beharrezkoak diren froga biokimikoen bateriak egingo dira. Zein proba egingo den erabakitzeko dagokion eskema jarraitu. Entseiu mikrobiologikoak 44
  • 45. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Honako proba biokimiko hauek egin ditzakegu: Katalasaren proba. Karbohidratoen metabolismo oxidatzaile aerobikoan amaierako produktuetariko bat ur oxigenatua da (H2O2). Produktu hau toxikoa izanik, mikroorganismoek konposatu hau suntsitzeko metodoak dituzte, hauen artean katalasa entzimaren ekintza dagoelarik. Katalasak honako erreakzioa burutuz ur oxigenatua suntzitu egingo du: H2O2 ---------> H2O + 1/2 O2 Katalasa mikroorganismo aerobio eta aukerazko anaerobioetan egoten da, eta ez dugu aurkituko aerotoleratzaileetan (azido laktikoaren bakterioak) eta anaerobioetan. Proba hau egiteko, porta baten gainean eta ur tantakarik gabe, aztertu nahi ditugun mikroorganismoak jarriko ditugu (ereintza-euskarria erabiliko dugu Petri kutxatilatik portara mikroorganismoen transferentzia egiteko). Ondoren ur oxigenatuaren diluzioa gehituko dugu mikroorganismoen gainean. Burbuilak azalduko balira adierazitako erreakzioa ematen dela esango genuke, hots, mikroorganismoak katalasa entzima daukala. Oxidasaren proba. Arnasketa kate aerobioan c zitokromoa duten mikroorganismoak identifikatzeko erabiltzen da (enterobakterioek ez dute, eta Pseudomona-k bai). Proba hau egiteko jadanik prestatuta dauden erreaktibo kometzialak erabiliko ditugu. Ereintza-euskarriarekin mikroorganismoen kolonia bat hartuko dugu eta erreaktiboak dituen paperrraren gainean jarriko ditugu (urik gabe). Paperaren kolorea zuria izatetik urdina izatera igarotzen bada proba positiboa dela esango dugu (mikroorganismoa Entseiu mikrobiologikoak 45
  • 46. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA oxidasa positiboa dela). Koagulasaren proba. Odolean fibrinogenoa dago, eta mikroorganismo batzuk fibrinogenoa polimerizatu eta fibrina sortzen duten entzimak dituzte. Proba hontan entzima hori duten mikroorganismoak identifikatuko ditugu. Proba komertziala izango da, eta kontrol positiboa eta negatiboa izango ditu. Koagulasa entzimaren presentzia birulentzia faktorea da. Proba hontan latex bolatxoak izango ditugu fibrinogenoarekin estalita. Mikroorganismoa kultibo-medio solidotik ereintza euskarriarekin hartu eta dagokion tanpoiaren tanta batetan suspendituko dugu. Ondoren latex bolatxoen tanta bat gehituko ditugu. Mikroorganismoa eta bolatxoak nahastu eta minutu pare batez mugitu egingo ditugu (errotazio mugimendua). Mikroorganismoaren paretan koagulasa entzima egonik latex bolatxoak bildu egingo dira eta bikorrak azalduko dira. Koagulasaren proba komertziala: Goian ezkerrean, kontrol positiboa. Goian eskuman, kontrol negatiboa. Behean ezkerrean, lagin positibo bat. Behean eskuman, hutsik. Entseiu mikrobiologikoak 46
  • 47. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Proba biokimikoen bateria saiodietan. Inokulatu gabeko saiodiak. Ezkerretik eskumara: indolaren proba, urearen proba, Metilo gorriaren proba, Vorgues-proskauer proba, Zitratoaren proba, KIA multi-proba medioa. Entseiu mikrobiologikoak 47
  • 48. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA IMViC. Lau proba biokimikoz osoturiko proba da eta enterobakterioen desberdintzapenerako erabiltzen da. Probak honako hauek dira: Indolaren proba (I). Proba hau egiteko behar den kultibo-medio likidoa (salda) saiodian izango dugu. Medio inokulatu eta berogailuan inkubatuko dugu 37°C-tan 24 orduz. Ondoren Kovacs erreaktiboa gehituko dugu kontu handiz kultibo medioaren gainean kokatuko delarik erreaktiboa (erreaktiboa oliotsua baita). Interfasean eraztun gorria eratzen bada mikroorganismoak medioan dagoen triptofanoaren degradazioz indola ekoiztu duela adieraziko du. Kolore aldaketarik ez bada ematen proba negatiboa izango da. Metilo gorriaren proba (M). Saiodian MR-VP salda (Metilo gorria-Vorgues-Proskauer salda) izango dugu. Indolarekin bezala inokulatu, inkubatu eta irakurketa egiteko MR erreaktiboa gehituko dugu. Erreakzio gorria izanik proba posiboa izango da. Negatiboan ez da kolore aldaketarik emango. Vorgues-Proskauer proba (V). Saiodian MR-VP salda izango dugu (Metilo gorriaren proban ere medio berdina da). Inkubazioaren ondoren VP1 eta VP2 Erreaktiboak gehituko dira eta proba positiboa izanik kolore gorria emango du. Negatiboan ez da kolore aldaketarik emango Metilo gorriaren proban eta Vorgues-Proskauerren proban enterobakteriak burutu Entseiu mikrobiologikoak 48
  • 49. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA dezakeen hartzidura mota aztertzen da. Hatzidura bi motatakoa izan daiteke: hartzidura azido-mixtoa edo hartzidura butilenglikolikoa. Lehen kasuan azidoen ekoizpen garrantzitsua gertatzen da eta ondorioz Metilo gorriaren proba positiboa irtetzen da (azidotasun aldaketa bortitsa detektatzen da). Hartzidura butilenglikolikoan ez da azidoen ekoizpen garrantzitsurik ematen eta besteak beste, azetoina ekoizten da. Vorgues- Proskauerren proban erreaktiboak gehitzean azetoinaren presentzia detektatuko dugu. Metilo gorriaren proba eta Vorgues-Proskauer proba ezin dira biak batera positibo izan. Zitratoaren proba (C). Saiodian zitratoa duen medioa solidoa daukagu. Jatorriz medioa orlegia da eta inokulazioaren eta inkubazioaren ondoren mikroorganismoak zitratoa erabiltzeko gaitasuna badu kolore aldaketa emango da (medioa urdina bilakatuko da). Entseiu mikrobiologikoak 49
  • 50. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Urearen proba. Salda hontako kultibo-medioak urea izango du (NH2-CO-NH2 ). Mikroorganismoak urea erabiltzeko gaitasuna izanik, amonioa askatuko da eta ondorioz pH aldaketa emango da (pH-a gehitu egingo da nabarmenki, eta medioaren kolorea gorria bilakatuko da). Kolore aldaketa ematen bada proba positiboa dugula esango dugu. KIA (Kligler Iron Agar) muti-proba kultibo- medioa. KIA medioa multi-proba medioa dela esango dugu zenbait gauza desberdin jakiteko erabili ahal daitekeen medioa delako. Medio solidoa da eta siodietan izango dugu (argazkian, inolkulatu gabeko medioa ezkerraldekoa da). Medioa ziztadaz inokulatu eta ondoren zigi-zaga egingo dugu medioaren azalean. Besteak beste, medioko osagaien artean honako hauek daude:  sulfato ferrosoa  glukosa kontzentrazio baxuan KIA  laktosa kontzentrazio handitan  pH indikatzailea daude. Mikroorganismoak sulfatoa elektroi hartzaile bezala erabiltzeko gai bada arnasketa anaerobioaren bidez, sulfidrikoa ekoiztuko da, eta Entseiu mikrobiologikoak 50
  • 51. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA medioan burdin ferroso ioia dagoenez, FeS eratuko da. Sulfuro ferrosoa eratu eta prezipitatzean prezipitatu beltza ikus daiteke. Mikroorganismoaren metabolismo hartzitzailearen ondorioz CO2 ekoizten bada, medioa ziztatutako lekuan burbuilak agertuko dira. Batzutan, gasaren produkzioaren ondorioz medioak gora egin edo apurtu egin daiteke (argazkian eskumako saiodian gertatzen den bezala). Mikroorganismoak glukosa erabilitzeko ahalmena badu baina laktosa erabiltzekoa ez, hartzidura egitean azido kopuru txikia eratuko da. Azidoaren ekoizpenak medioaren kolore aldaketa erakarriko du saiodiaren hondoan (gorritik horira), baina azalean oxigenoaren prezentziaren ondorioz eta medioan dagoen peptonaren erabileraren ondorioz amonioa ekoiztu eta pH-a altuagoa izango da, kolore aldaketarik ez delarik nabarituko medioaren gikaldean. Beraz, mikroorganismoak glukosaren hartzidura egiteko gai bada, baina laktosarena ez, medioaren gainazala gorria izango da eta hondoa horia. Mikroorganismoak bai glukosa eta bai laktosa erabiltzeko gai bada, hartziduraren ondorioz azido asko ekoiztuko dira eta amonioaren ekoizpenak ezingo du medio osoaren azidifikatzea ekiditu. Ondorioz medio bere osotasunean gorritik horira pasatuko da (argazkian eskumako saiodian gertatzen den bezala). Entseiu mikrobiologikoak 51
  • 52. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Proba biokimikoen bateria komertziala. Guk API 20E (Biomerieux, France) proba biokimikoen bateria komertziala erabiliko dugu. Plastikozko tiratxo batetan hodi eta kupula anitz izango ditugu eta hodi bakoitzean deshidrataturik dagoen substratoa dago. Mikroorganismoen suspentzioa prestatu eta proba komertziala inokulatzen (mikroorganismoa dagokion tanpoioan suspenditu eta hodi eta kupula hoiek fabrikatzaileak adierazten duen eran inokulatuko ditugu) badugu deshidratatutako konposatuak disolbatu eta mikroorganismoek erabiliko dituzte edo ez. Hodi konkretu batetako konposatuen erabilera ematen bada, orduan medioan kolore aldaketa emango da. Inkubazio aldia (24 ordu) igaro ondoren kolore aldaketak emango dira. Aldaketa hoiek proba positiboa den edo ez adieraziko dute. Kasuren batzutan erreaktiboak erabili beharko ditugu erreakzioaren emaitza ezagutzeko. API 20E proba biokimikoen bi bateria komertzial. bakoitza mikrooorganismo batekin inokulatua izanda, eta ondorioz proba desberdinen emaitzak desberdinak dira (kolore desberdinak ematen dituzte). Entseiu mikrobiologikoak 52
  • 53. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA MIKROORGANISMOEN BEHAKETA. MIKROSKOPIOAREN ERABILERA 1. Objetiboak, okulareak eta kondentsadorea garbiak daudela ziurtatu. Ez baleude kontu handiarekin garbitu. 2. Lagina 10X objektiboarekin fokatu. Fokatzeko hasieran torloju makrometrikoa erabiltzen da. Fokatze finagoa lortzeko torloju mikrometrikoa erabiliko dugu. 3. Ondoren, 40X objektiboa jarri eta fokatzeko torloju mikrometrikoa erabili (makrometrikoa ez litzateke beharrezko izan beharko). 4. Laginaren gainean olio tanta bat jarri eta 100X objektibora pasatu. Objektibo hau erabiltzeko olioa beharrezkoa da, era hortan difrakzio arazoak ekiditzen baitira. Fokatzeko torloju mikrometrikoa erabili 5. Beharrezkoa izanik, argi kopurua kontrolatzeko, diafragmaren bidez argiaren sarrera kontrolatu 6. Behaketa guztiak amaitu ondoren eta mikroskopioa gorde aurretik objektiboak garbitu egin beharko dira (batez ere 100X objektiboa olioa kentzeko). Bukatzerakoan estalkia jarri. 7. Mikroskopioa erabiltzen ez den bitartean argi- iturria itzalita mantendu. Entseiu mikrobiologikoak 53
  • 54. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA TINDAKETEN PRESTAKETA Mikroskopioarekin mikroorganismoak behatzeko, hauek portatan jarri beharko ditugu. Horretarako portatan bakterioen hedapena prestatu beharko dira. Kasu guztietan portan oso garbi egon beharko dira. Bakterio hedapenaren prestaketa 1. Ereintza-euskarriarekin ur tanta bat jarri portaren erdian. 2. Suaren gainean euskarria bertikalki jarriz esterilizatu gori jarri arte bere luzera osoan. 3. Bakterioen kultiboa duen hodia hartu, suaren ondoan ireki eta sutatik pasa, tapoia sutatik gertu mantenduz. Esterilizatutako euskarria hodian sartu, hoztu beirarekin kontaktuan eta zelula kantitate txiki bat hartu. Euskarria hoditik atera, hodia sutatik pasatu eta hodia itxi. 4. Euskarriarekin hartutako zelulak portan dagoen ur tantan suspenditu eta ondoren hedatu portaren azalera zehar kapa fin eta homogeneo bat lortuz. 5. Euskarria esterilizatu. 6. Prestaketa lehortu arte itxaron. 7. Zelulak portaren azalean finkatzeko, porta bi aldiz sutatik pasatu. Honela bakteriak portan geratzea lortuko dugu. Azkenengo hau lortzeko alkohola eta zenbait konposatu kimiko ere erabili daitezke, baina beroa da erabiliena. Entseiu mikrobiologikoak 54
  • 55. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Medio likido batetik abiatzen bagara, pauso berdinak jarraitu behar dira, baina ur tantarik ez dugu behar izango (mikroorganismoen suspentsioa jadanik badaukagulako). Entseiu mikrobiologikoak 55
  • 56. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA BEHAKETA FRESKUAN Muntai hezea Legamia, onddo eta algak behatzeko erabiltzen den prestaketa mota. Bakterio biziak ikusteko ere erabili daiteke. Mikroorganismoaren tanta bat portan jartzen da eta kubreobjektuarekin estali (aire burbuilak ekiditu beharko dira). Ondoren mikroskopioan behatzen da. Zintzilikaturiko Tanta Kultibo-medio likido batetan hazten ari diren mikroorganismoak ikusteko erabiliko dugu teknika hau. 1. Kubreobjektu baten lau izkinetan baselina pixka bat jarriko dugu. 2. Ereintza-euskarrierekin kultiboaren tanta bat hartuko dugu eta kubreobjektoaren erdian jarriko dugu. 3. Kubreobjektuari buelta eman eta induzturiko porta baten sakonaldearen gainean kokatuko dugu laginaren tanta. Mikroorganismoaren tanta Behaketarako, mikroskopioaren lOX objektiboarekin tantaren ertza fokatuko dugu (ertza itsura ondulatudun lerro bat bezala ikusiko da). Ondoren 40X objektiboa jarri, berriz ere ertza fokatu, eta azkenez lOOX objetiboa jarriko dugu (olioarekin). Tantaren ertzean bakterioak ikusiko ditugu. Bakterio hauek, baldin eta flageloak badituzte mugitzen ikusiko ditugu. Experimentu hontan, behaketa mikroskopikoa egitean, bakterioak ez daudenez tindatuta, behaketa zaila izango da. Behar beharrezkoa izango da kondentzadoretik Entseiu mikrobiologikoak 56
  • 57. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA sartzen zaigun argi kopurua oso ondo kontrolatzea mikroorganismoak ikusi ahal izateko. TINDAKETA BEREIZGARRIAK Tindaketa berezgarriak bakterioak sailkatzeko edo bereizteko erabili daitezke bakterioek tintatzeko orduan erakusten dituzten propietateen arabera. GRAM tintaketa Bakterioen azterketarako erabiltzen den tintaketa bereizgarri garrantzitsuena da. Tintaketa honek bakterioak bi taldetan banatzen ditu, bakterioen pareta zelularraren ezaugarrien arabera: GRAM positiboak eta GRAM negatiboak. Tindaketa egiteko mikroorganismoaren hedapen bat egingo da porta batetan, sugarrean finkatu, eta ondoren tindatu: 1. Lagina kristal bioteta koloratzaile basikoarekin estali (minutu bat) Gram tindaketa: 2. Urarekin garbitu Bazilo Gram negatiboak 3. Lugolarekin estali (1 minutu). Lugola, iodoa duen fixatzailea da (Kristal bioletaren finkapena baimentzen du). 4. Urarekin garbitu 5. Alkohol-azetonarekin dekoloratu (30 segundu). Gram negatiboetan, pausu honek kristal bioleta kendu egingo du. Gram positiboetan ez da dekolorazioa emango. 6. Urarekin garbitu 7. Safraninarekin edo fuktsinarekin tindatu (1 minutu). Kontraste tindaketa da hau. Gram negatiboek kolore larrosa hartuko dute, eta Gram Gram tindaketa: positiboek kristal bioleta dutenez, azken koloratzaile hau ez da Koko Gram positiboak Entseiu mikrobiologikoak 57
  • 58. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA antzemango. 8. Urarekin garbitu 9. Sikatu 10. Behaketa mikroskopikoa. Beraz, kolore urdinak direnak GRAM positibok direla esango dugu, eta kolore larrosadunak GRAM negatiboak, eta normalki tindaketaren emaitza paretaren izaerarekin erlaziona dezakegu. Dena den, GRAM positibo edo negatiboak izateak tindaketa baten ondorioz Gram tindaketa: lortzen dugun kolorea adierazten du (urdina edo larrosa), eta ez derrigorrez Koko Gram positiboak eta pareta zelularraren izaera. Hala ere, mikroorganismo askorentzat, eta batez ere bazilo Gram negatiboak guretzat garrantzitsuak izan daitezkeen mikroorganismo askorentzat, tindaketaren emaitza eta paretaren izaera erlazionatzea posible da. Tindatzaileak gehitu ondoren, porta urarekin Tindaktea ondoren porta sikatzen utziko dugu. garbitzen Entseiu mikrobiologikoak 58
  • 59. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA TINDAKETA SELEKTIBOA Kapsularen tintaketa Bakteria asko lodiera desberdina izan dezakeen kapsula batez inguraturik daude; kapsula hauek zelula baino intentsitate txikiagoarekin tintatzen dira, eta ondorioz, tindaketa arruntekin ez dira nabarmentzen. Kapsula hauek behatzeko tindaketa mota egokia tindaketa negatiboa da. Tindaketa hontan koloratzaile azidoak erabiltzen dira (koloratzaile azidoetan kolorea gatzaren ioi negatiboan oinarrituta dago, eta zelula gehienak kanpoaldean karga negatiboa dutenez, ez dute koloratzailea hartzen eta koloratzailea zelula inguratzen dagoen likidoan geratuko da). Portaren izkina batetan tinta txina edo negrosina tanta bat jartzen dugu. Ereintza euskarriarekin mikroorganismoen kopuru txiki bat hartuko dugu eta koloratzailearen tantan suspendituko ditugu. Ondoren, beste porta baten ertzarekin eta koloratzailearen tantatik hasita frotis bat egiten da portaren luzeran zehar. Era hontan koloratzailearen kapa fin bat lortzen da, kapa fin hortan mikroorganismoak egongo direlarik. Lagina airean lehortzen usten da, eta ondoren mikroskopioan behatzen da. Bakterioak dauden lekuan kolore argia izango dugu (koloratzailerik gabe). Tindaketa mota hau bakterioen morfologia ikusteko ere erabili daiteke. Kapsulen tindaketa: hutsune zuriak kapsulen presentzia adierazten dute Entseiu mikrobiologikoak 59
  • 60. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Endosporen tintaketa Bacillus eta Clostridium generoetako espezieek ingurune baldintzekiko oso erresistenteak diren egiturak eratzen dituzte: endosporak. Endosporak, zelula begetatiboak ez bezala, denbora epe luzetan baldintza desfaboragarrietan iraun dezakete. Egitura hauek, tintatzaileekiko ere erresistentzia erakusten dute, tintaketa mota gehienetan ez direlarik koloreztatzen. Hala ere, tintatu ondoren, koloratzailea kentzea oso zaila da. Endosporak tintatzeko tintatzaile kontzentratuak berotan erabiltzen dira. Endosporen tindaketa: Wirtz metodoa Endospora asko dituen bakterio kultibo zahar baten tanta bat portan jarri eta lehortzen utzi (Bacillus subtilis, Bacillus megaterium). Beroarekin fixatu. Malakita berdearekin estali eta berotu lurrina irten arte. Horrela mantendu hiru minutuz. Urarekin garbitu eta kontrastea lortzeko fuksina koloratzailea gehituko diogu minutu batez. Esporak kolore berdea hartuko dute eta zelulek larrosa. Endoporen tindaketa: endosporak kolore orlegi argia azaltzen dute, eta zelula begetatiboak larrosa. Endosporak zelula begetatiboen barruan edo aske ager daitezke. Gorputz metakromatikoen tindaketa Bakterio batzuk polifosfatoz osoturiko bikorrak dituzte (gorputz metakromatikoak edo bolutina bikorrak). Bikor hauek koloratzaile basikoekin tindatu eta koloratzailearen argi xurgapenaren ezaugarriak alda ditzakete (horregaitik deritze metakromatikoak). Egitura hauek lehenengo aldiz Spirillum volutans espezien aurkitu ziren (horregaitik bolutina Entseiu mikrobiologikoak 60
  • 61. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA bikorrak izena). Lactobacillus generoan ere agertzen den egitura da (yogurta egiteko Lactobacillus vulgaricus eta Streptococcus thermophilus erabiltzen dira) Egitura zelular gehienak koloratzaile basikoekin tintatzen dira hauen inguruko pH-a puntu isoelektrikoaren gainetik dagoenean (5 baino handiagoa). Bolutina osagai azidoez osatua dagoenez, koloratzaile basikoekin tindatu ahal izateko medioaren azidotasuna jeitsi egin beharko da bolutina bikorren eta koloratzaile basikoaren arteko afinitatea lortzeko (pH <4). Albert tintaketa 1. Lactobacillus kultiboaren (yogurta) hedapena portan egin eta airean lehortu. 2. Albert tintatzailearekin 5 minutuz estali. 3. Tintatzailea kendu, lugola gehitu minutu batez, urarekin garbitu, lehortu eta 100X objektiboarekin mikroskopioan behatu. Gorputz metakromatikoak orlegi-urdin kolorez tintaturik ikusten dira, bakterioaren gainontzeko zatiak orlegi argiak. Lactobacillus zelulen barruan puntotxoen segida bat bezala azalduko dira gorputz metakromatikoak. Yogurteko Lactobacillus -en barruan gorputz metakromatikoen tindaketa. Gorputz metakromatikoak hiladatan agertzen dira baziloen barruan aurkitzen dutelarik, eta batzutan kokoen hiladak dirudite. Entseiu mikrobiologikoak 61
  • 62. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 62
  • 63. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 63
  • 64. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA ANÁLISIS MICROBIOLÓGICO DE ALIMENTOS TEMA: Recuento de hongos en un alimento balanceado de marca comercial para pollos OBJETIVO: Determinar la presencia y recuento de hongos en un alimento TÉCNICA: Método de las diluciones sucesivas y siembra en superficie de Agar FUNDAMENTO: El presente análisis permite determinar la presencia de hongos contaminantes, sean éstos ambientales o propios del alimento por contaminación durante o después de su elaboración. DESARROLLO: Pesar exactamente 10 gr del alimento a analizar cuya población fúngica se desea estudiar. Añadir la muestra de alimento a 90 ml de H2O d/e (agua destilada estéril contenida en un erlenmeyer, agitar hasta alcanzar la mayor disolución posible. El contenido del erlenmeyer (agua más alimento) constituye la “suspensión madre” . Tener preparado 10 tubos de ensayos estériles con 9 ml de H2O d/e cada uno y 10 placas de Petri estériles con 0,1 ml de Rosa de Bengala (colorante), 0,1ml de Clorenfenicol (antibiótico inhibidor de crecimiento bacteriano) y 10 ml de Agar papa dextrosa (o Saboraud Glucosa). Colocar en el primer tubo 1 ml de la suspensión madre , de esta forma obtendremos así la primera dilución de la muestra, esto equivale a la dilución 1:10 que es lo mismo 10-1. Colocar 1 ml de la dilución 1:10 al segundo tubo, obtendremos así la segunda dilución, esto equivale a la dilución 1:100 que es lo mismo 10-2. Colocar 1 ml de la dilución 1:100 al tercer tubo, obtendremos así la tercera dulución, esto equivale a la dilución 1:1000 que es lo mismo 10-3. Colocar 1 ml de la dilución 1:1000 al cuarto tubo, obtendremos así la cuarta dilución, esto equivale a la dilución 1:10000 que es lo mismo 10-4. Colocar 1 ml de la dilución 1:10000 al quinto tubo, obtendremos así la quinta dilución, esto equivale a la dilución 1:100000 que es lo mismo 10-5. En todos los casos se hace por duplicado (utilizando de esta manera los 10 tubos estériles con 9 ml de H2O d/e. Nota: cuando se preparen las placas de Petri colocar en la placa estéril el colorante y Entseiu mikrobiologikoak 64
  • 65. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Nota: cuando se preparen las placas de Petri colocar en la placa estéril el colorante y antibiótico y luego agregar el Agar estéril a una temperatura que pueda ser soportado por la mano. (tener cuidado que solidifica muy rápidamente). Una vez agregado el Agar agitar la placa por movimientos giratorios sobre la mesada. En cada una de las placas de Petri se colocará 0,1 ml de cada uno de los tubos (utilizar por cada una de las diluciones una pipeta estéril distinta) Tendremos así 5 placas originales y 5 duplicados. Proceder a sembrar la muestra sobre la superficie del Agar con espátula de Drigalsky estéril (flameado sobre la llama y enfriada sobre la tapa de la placa). Dejar secar sobre mesada y luego proceder a incubar las 10 placas previo rótulo con la dilución que contiene, en forma invertida en estufa de cultivo a 27ºC durante 5 días. Al cabo del 5º día de incubación proceder al realizar el recuento de colonias. RECUENTO Generalmente las placas que contienen las diluciones 1:10 y 1:100 (primeras dos diluciones no se tienen en cuenta por la gran cantidad de colonias. Se comienza la lectura de la última dilución hacia atrás. Contar las colonias crecidas en cada una de las placas originales (se supone que tiene que se idético al contaje en su duplicado). El total de colonias se multiplica por 10 por el factor de dilución, es decir: p. ej.: en la placa 5 cuya dilución es de 1:100000 lo que equivale a 10-5 se contaron 8 colonias, tendremos: 8 X 10 X 105 = 800.000 UFC/gr de alimento Cuanto mayor sea la dilución, menor será el númeo de colonias que se tienen que contar. Nota: cuidado que no se multiplica p. ej.:X 10-5 sino por 105) Entseiu mikrobiologikoak 65
  • 66. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA (Ver esquema de trabajo) ESQUEMA DE TRABAJO: MUESTRA ALIMENTO 10 grs. 90 ml agua destilada estéril 1 ml 1 ml 1 ml 1 ml 1 ml 9 ml agua d/e 9 ml agua d/e 9 ml agua d/e 9 ml agua d/e 9 ml agua d/e dil. 1:10 dil. 1:100 dil. 1:1000 dil. 1:10000 dil. 1:100000 01 ml 0.1 ml 0.1 ml 0.1 ml 0.1 ml 0.1 ml Atb 0.1 ml Atb 0.1 ml Atb 0.1 ml Atb 0.1 ml Atb 0.1 ml color. 0.1 ml color. 0.1 ml color. 0.1 ml color. 0.1 ml color. 10 ml Agar 10 ml Agar 10 ml Agar 10 ml Agar 10 ml Agar Entseiu mikrobiologikoak 66
  • 67. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 67
  • 68. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 68
  • 69. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 69
  • 70. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 70
  • 71. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 71
  • 72. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 72
  • 73. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 73
  • 74. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 74
  • 75. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 75
  • 76. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 76
  • 77. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 77
  • 78. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 78
  • 79. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 79
  • 80. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 80
  • 81. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 81
  • 82. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 82
  • 83. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 83
  • 84. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 84
  • 85. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 85
  • 86. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 86
  • 87. ENTSEIU MIKROBIOLOGIKOAK Egitaraua ANALISIA ETA KONTROLA Entseiu mikrobiologikoak 87