1. ADHD in de klas!
Wat nu?
ADHD in de klas! wat nu?

2. Aandachtsproblemen en hyperactief
gedrag niet exclusief voor ADHD
• Temperament.
• Opvoeding.
• Agressieve gedragsstoornis.
• Depressie.
ADHD in de klas! wat nu?

3. [Vervolg]
• Emotionele verwaarlozing.
• Lichamelijke afwijkingen.
• Autisme.
• Ticstoornis.
• Wormpjes
ADHD in de klas! wat nu?

4. ADHD in de klas! wat nu?

5. Het kind is een actief betrokken partner en centrale gastProbleemgericht of oplossingsgericht
ADHD in de klas! wat nu?

6. Vragen die leiden naar oplossingen
• Zijn er momenten dat de problemen minder voor
komen?
• Wanneer verbeterde of stopte het probleem?
• Hoe houdt het op?
• Wat doe je dan anders?
• Wat helpt je?
• Wie kan je helpen?
• Waaraan kunnen je vrienden zien dat je rustiger bent?
ADHD in de klas! wat nu?

7. Mogelijke valkuilen
• Zelf de oplossingen doorduwen?
• Onbewust aan zijn lot overlaten.
• Er is geen mandaat.
ADHD in de klas! wat nu?

8. Stilstaan bij de hulpvraag
Geen mandaat - voorbijganger - vrijblijvende relatie
Niet werkbare hulpvraag - zoeker - zoekende relatie
Veel mandaat - koper - consulterende relatie
Supporter - co-expert - co-expertrelatie
ADHD in de klas! wat nu?

9. Problemen versus beperkingen
ADHD in de klas! wat nu?

10. 1. Wat wil je als eerste leren?
2. Geef je vaardigheid een naam.
3. Welke zijn de voordelen van wat je wil leren?
4. Vraag supporters.
5. Kies een totemfiguur.
6. Hoe ga je met je supporters vieren?
7. Doe alsof je het kunt.
8. Maak een afspraak met je supporters, hoe ze je
kunnen helpen.
9. Vraag je supporters op te schrijven waarom ze
denken dat het je zal lukken.
10. Als je het kunt? Tijd om te vieren.
11. Wat is de volgende vaardigheid.
ADHD in de klas! wat nu?

11. ADHD in de klas! wat nu?

12. En wat met ADHD? Wat is hier het probleem?
ADHD in de klas! wat nu?

13. 50-60% van de kinderen met ADHD heeft een
gedragsstoornis
65-80% laat autistische trekjes zien
25-40% kinderen met ADHD hebben ook nog dyslexie
30% kinderen met ADHD hebben een internaliserende
problematiek
50% kinderen met ADHD hebben DCD
ADHD in de klas! wat nu?

14. Meer taak irrelevant gedrag
Dagdromen
Frutselen met een potlood
Meer storend en opstandig gedrag (DuPaul e.a. 2004)
Moeilijker vrienden maken
Vriendschappen onderhouden
Vaker afgewezen (DuPaul en Stoner 2004)
Laag zelfbeeld (Barber e.a 2005)
Verstoorde executieve functies (Nigg oa 2005)
ADHD in de klas! wat nu?

15. Moeite om de beurt af te wachten
Langere tijd alert te blijven
Volgorde van opdrachten te onthouden
Moeite om weektaak te plannen
Soepel overschakelen van ene taak naar andere
Vertonen motivatieproblemen
Reageren minder op uitgestelde beloningen
ADHD in de klas! wat nu?

16. ADHD in de klas! wat nu?

17. KAN JE ALS LEERKRACHT IETS
CONCREET DOEN?
ADHD in de klas! wat nu?

18. BEGRIP
UITZONDERING
ADHD in de klas! wat nu?

19. Als huis-, tuin- en keuken-
middelen falen:
Professionele
hulp!
ADHD in de klas! wat nu?

20. Tenslotte: leg de lat niet te hoog
voor jezelf als leerkracht:
De norm is:
« goed genoeg »!
ADHD in de klas! wat nu?

21. Ontwikkelingsstoornissen in de klas
en in een notendop…
• Positieve aanpak
• Duidelijke (enkelvoudige) regels en afspraken 
visualiseren
• Planning van leerstof, toetsen, examens, via
duidelijke schema’s (bv. Outlook); tijdig meedelen
• Begrip  Uitzondering
ADHD in de klas! wat nu?

22. In een notendop (vervolg 1)
• Taken/toetsen/examens/cursussen : klaar, eenvoudig,
eenvormig
• Stimuleren + bewaken : socialiseringsproces!, zelfbeeld,
zelfwaardegevoel!
• Gewoon onderwijs als het kan, bijzondere
onderwijstypes als het moet  cascadeprobleem!
ADHD in de klas! wat nu?

23. In een notendop (vervolg 2)
• U goed informeren + eigen creativiteit gebruiken (bv.
Plaats van de leerling in de klas)
• Stappenplan voor aanpak; niet alles tegelijkertijd willen
verbeteren! (orde, huistaken, afspraken, straffen &
belonen…)
• Gebruik hulpmiddelen, zoals leerlingenvolgsystemen,
lerarencoaches…
ADHD in de klas! wat nu?

24. In een notendop (vervolg 3)
• Inschakelen van collegae, CLB…
• Goede communicatie met ouders, maar ook met het kind
in kwestie
• Goede communicatie klasgenoten  klassengesprek
• Aangepast literatuur in de klasbib., enz.
ADHD in de klas! wat nu?

25. In een notendop (vervolg 4)
• U goed informeren + eigen creativiteit gebruiken (bv.
Plaats van de leerling in de klas)
• Stappenplan voor aanpak; niet alles tegelijkertijd willen
verbeteren! (orde, huistaken, afspraken, straffen &
belonen…)
• Goede communicatie met ouders
ADHD in de klas! wat nu?

26. In een notendop (vervolg 5)
• Goede communicatie met professionele diensten:
observatie, medewerking, rapportage…
• Voorkomingsbeleid (secundaire problemen)
• Opdracht van het ganse team van leerkrachten!
ADHD in de klas! wat nu?

27. In een notendop (ten slotte)
• De zorg voor het zwakkere kind is steeds
MAATWERK!
• Indien huis-, thuis & keukenmiddelen niet helpen:
professionele hulp inschakelen!
• Medicatie in de school: een speciaal aandachtspunt
De ‘geestelijke gezonde leerkracht doet
aan ‘zelfzorg’!
ADHD in de klas! wat nu?

28. ADHD in de klas! wat nu?

29. Enkele suggesties …
voor individueel gebruik.
ADHD in de klas! wat nu?

30. Gevraagd: Superouders,
als opvoeden net niet zo loopt als je wenst,
Peter Glorieux
Uitgeverij Lannoo, Tielt, 1998 (5° druk 2002),
ca. 160 pagina’s.
ISBN: 9020934465.
prijs: €10
laatste ex.!
Exclusief te koop bij Zorgzaam Omgaan, vzw
Twinky Twinkel een Pink uit Pinkenland
Psycho-educatie via een Sprookje Als bijlage in het boek :
ADHD in de klas! wat nu?

31. Er zit een leeuw in mij
Kristien Dieltiens
&, Peter Adriaenssens
Illu. Marijke Klompmaker
Uitg. Clavis 2005
26 blz
ISBN 90 448 0439 1
Prijs € 12.95
ADHD in de klas! wat nu?

32. Tirtsa Ehrlich
ISBN: 978-90-8560-584-3
40 pagina's
Uitg. Niño
Prijs €14,90
ADHD in de klas! wat nu?

33. ADHD Survival gids
J.F. Taylor
Illu T. Herr
Uitg. Abimo 2007
119 blz.
Prijs €12,50
ISBN 9059323432
ADHD in de klas! wat nu?

34. Het vollehoofdenboek.
Een werkboek voor
kinderen en
volwassenen, Linde
Kraijenhoff,
Uitg. Acco,
ISBN: 9789033479403.
Prijs €28,50
ADHD in de klas! wat nu?

35. Ellen Sabin
60 pagina’s
Formaat: 20 x 21,5
Uitvoering: wire-o
ISBN 9789077671214
Prijs: € 15,00
ADHD in de klas! wat nu?

36. Uitgeverij SWP Amsterdam
ISBN: 978-90-8560-529-4
92 pagina's
Eerste druk 2008
Prijs: € 14.50
ADHD in de klas! wat nu?

37. ADHD,
laat je niets wijsmaken!
Hermien De Backer
Uitg Epo ism ZitStil 2005
119 blz
Prijs € 17
ISBN 9064453969
ADHD in de klas! wat nu?

38. •Titel: D.R.U.K. of A.D.H.D.,
een educatief pakket rond
ADHD voor allochtone ouders.
•Auteurs: Romina Cuadros en
Mattias Bouckaert.
•Uitgeverij: acco, Leuven,
2009.
Aantal pagina’s: 95.
Richtprijs: €24,50
ADHD in de klas! wat nu?