1. • Ano ang Filipino ng “high tide” at “low tide”?
• Ano naman ang tiyak na termino sa “asawang
lalaki”? Sa “stepson” o “stepdaughter”? Sa
“stepmother” kaya?
• Ano ang tawag sa “unang pagpatak ng ulan”?
• Ano naman ang Filipino ng “itlog ng isda”?
• Ano ang tawag sa “kabilugan ng buwan”? Sa
“pagka-miss sa isang tao o pagkain kapag nawalay
ka nang matagal”?
• May Filipino bang termino para sa taong “iisang
mata lang ang nakakakita”? O kaya naman sa
taong “iisang kamay lamang ang nagagamit”?

2. Mga Tuntunin sa
Panghihiram ng mga Salita
Inihanda ni: Clifford Marollano

3. • 1987 Alpabeto at Patnubay sa Ispeling
• 2001 Revisyon ng Alfabeto at Patnubay sa
Ispeling ng Wikang Filipino
• 2009 Gabay sa Ortograpiya ng Wikang
Filipino

4. 1987 Alpabeto at Patnubay sa Ispeling
Ang paggamit ng walong (8) dagdag na
letra sa mga salita at ekspresyong
hinihiram ay nababatay lamang sa mga
sumusunod na kondisyon:
• Pantanging ngalan
• Salitang katutubo mula sa ibang wika sa
Pilipinas

5. • Salitang hindi konsistent ang ispeling o
malayo ang ispeling sa bigkas na kapag
binaybay ayon sa alfabetong Filipino ay
hindi mabakas ang orihinal na ispeling
nito
• Salitang pang-agham at teknikal
• Simbolong pang-agham

6. 2001 Revisyon ng Alfabeto
• Gamitin ang kasalukuyang leksikon ng
Filipino bilang panumbas sa mga salitang
banyaga.
• Halimbawa:
Hiram na Salita Filipino
• attitude saloobin
• rule tuntunin

7. • ability kakayahan
• wholesale pakyawan
• west kanluran
• Kumuha ng mga salita mula sa iba’t
ibang katutubong wika ng bansa.
• Halimbawa:
Hiram na Salita Filipino
• hegemony gahum (Cebuano)
• imagery haraya (Tagalog)

8. • Muslim priest imam (Tausug)
• Husband bana (Hiligaynon)
• Stepson/stepdaughter manak ( “ )
• Stepmother manding ( “ )
• High tide taub ( “ )
• Low tide hunas ( “ )
• Horizon gintaipan ( “ )
• Outer space dalauda ( “ )

9. • Iba pang salitang mula sa mga Wikang
Ibanag, Ifugao, Kankanay, Ilokano at
Ivatan:
• Vugi itlog ng isda
• Manaba unang pagpatak ng ulan
• Bulding iisang mata ang nakakakita
• Pukol iisang kamay ang
nagagamit
• Wawa-o panahon ng tutubi

10. • Bigkasin sa orihinal na anyo ang hiniram
na salita mula sa Kastila, Ingles at iba
pang wikang banyaga, at saka baybayin
sa Filipino.
• Halimbawa:
Kastila Filipino
• cheque tseke
• liquido likido
• quilates kilatis

11. Ingles Filipino
• centripetal sentripetal
• commercial komersyal
• advertising advertayzing
Iba pang Wika Filipino
coup d’etat (French) kudeta
kimono (Japanese) kimono
blitzkrieg (German) blitskrig

12. • Gamitin ang mga letrang C, F, Ñ, J, Q, V, X, Z kapag
ang salita ay hiniram nang buo ayon sa mga
sumusunod na kondisyon:
Pantanging Ngalan
• Tao: Quirino John
• Lugar: Canada Valenzuela City
• Gusali: Ceñeza Bldg. State
Condominium
• Sasakyan: Qantas Airlines Doña Monserat
• Pangyayari: First Quarter El Niño
Storm

13. • Salitang Teknikal o Siyentifiko
Halimbawa:
• cortex
• enzyme
• quartz
• filament
• Marxism
• x-ray
• zoom
• joules
• vertigo
• infrared

14. • Salitang may natatanging kahulugang kultura.
• Halimbawa:
• cañao (Ifugao) →pagdiriwang
• señora (Kastila) →ale
• hadji (Maranao) →lalaking Muslim na nakapunta
sa Mecca
• masjid (Maguindanao) →pook dalanginan, moske
• vakul (Ivatan) →panakip sa ulo bilang
pananggalang sa ulan
• at init, yari sa palmera o dahon ng saging
• ifun (Ibanag) →pinakamaliit na banak
• azan (Tausog) →unang panawagan sa pagdarasal
ng mga Muslim

15. • Salitang may iregular na ispeling o gumagamit
ng dalawang letra o higit pa na hindi
binibigkas o ang mga letra ay hindi katumbas
ng tunog.
Halimbawa:
• bouquet
• rendezvous
• laissez-faire
• champagne
• plateau
• monsieur

16. • Salitang may internasyonal na anyong
kinikilala at ginagamit.
Halimbawa:
• taxi; exit; fax
• Gamitin ang mga letrang F, J, V, Z para
katawanin ang mga tunog /f/, /j/, /v/, /z/
kapag binaybay sa Filipino ang mga salitang
hiram.
Halimbawa:
fixer → fikser

17. • subject → sabjek
• vertical → vertikal
• zipper → ziper
• Gamitin ang mga letrang C, Ñ, Q, X sa mga
salitang hiniram nang buo.
Halimbawa:
• cornice
• cell
• reflex
• requiem
• xenophobia
• cataluña

18. 2009 Gabay sa Ortograpiya ng Wikang
Filipino
A. Huwag manghiram. Hanapan ng katumbas sa
wikang pambansa ang konsepto.
• “rule” = “tuntúnin” hindi “rúl”
• “narrative” = “salaysáy” hindi “náratív”
B. Huwag pa ring manghiram. Gamitin ang lokal na
termino o ihanap ng katumbas sa mga lokal na
wika ang konsepto.
• “tarsier” = “máomag”, “málmag”(Bol-anon)
• “whale shark” = “butandíng” (Bikol)

19. C. Kapag walang eksaktong katumbas, hiramin ang
salita batay sa sumusunod na kalakaran:
1. Kung wikang Espanyol ang pinanghiraman,
baybayin ang salita ayon sa ABAKADA.
• “cebollas” -> “sibúyas”
• “socorro” -> “saklólo”
• “psicología” -> “sikolohíya”
2. Kung wikang Ingles at iba pang wikang dayuhan
ang pinanghiraman, panatilihin ang orihinal na
anyo.
• “mommy”
• “sir”
• “psychology” -> “psychology” hindi “saykólojí”

20. 3. Panatilihin ang orihinal na baybay ng mga
salitang pantangi, panteknikal at pang-agham.
• Manuel Luis Quezon
• Ilocos Norte
• chlorophyll
• sodium chloride
4. Baybayin alinsunod sa ABAKADA ang mga
hiram na salita na na iba na ang bigkas at/o
kahulugan sa orihinal.
• stand by -> “istámbay”
• up here -> “apír”
• hole in -> “hólen”

21. D. Gamitin ang baybay ng salitang hiram na matagal
na o lagi nang ginagamit.
• “teléponó” hindi “teléfonó”
• “pamílya” hindi “família” o “famílya”
• “epektíbo” hindi “efektíbo” o “efektívo”
• “kongréso” hindi “konggréso” pero ang bigkas
ay [koŋ.' gre .so]
E. Iwasan ang paggamit ng mga letrang wala sa
ABAKADA sa pagbaybay ng mga hiram na salita.
Ang istriktong ponetikong baybay ngmga hiram
na salita, laluna sa wikang Ingles, ay
nakikipagkumpetensiya saorihinal na baybay.
Maaaring pagkamalan itong maling ispeling.

22. Halimbawa:
• “palatunúgan” o “ponolohíya” hindi “fonólojí”
• “úri ng wíkà” o “baráyti ng wíkà” hindi “varáyti
ng wíkà”
• “pasalaysáy” o “naratìbo” hindi “náratív”
F. Sumunod sa opisyal na pagtutumbas.
“Repúbliká ng Pilipínas” hindi “Repúbliká ng
Filipínas”
“aghám panlipúnan” hindi “sósyal-sáyans”

23. Maraming Salamat Po…