Guía anticipatoria desarrollada por CESFAM Garín en Kreolé, Quinta Normal.

1. GID ANTISIPASYON
PROGRAM SANTE TIMOUN
CESFAM GARÍN QUINTA NORMAL
ENKOURAJMAN POU BAY TIMOUN YO LET MANMAN LE YO FENK FET.
OTE FEYE SA: EU GLADYS DIAZ
RESPONSAB PROGRAM SANTE TIMOUN YO
CESFAM GARIN QUINTA NORMAL

2. INTRODIKSYON
KI BENEFIS KI GENYEN NAN LET MANMAN?
Li enpotan pou nou konnen benefis ak avantaj ki genyen nan let manman .
Dapres yon etid kifet let manman an se manje ki pi bon pou devlopman ti bebe yo e
li ede yo grandi , paske li gen anpil vitamine ladanl. Let manman an gen yon bagay
ladanl ki rele emoglobulin ki proteje ti bebe yo de anpil infeksyon , protein sa ede
timoun yo devlope byen .
OBJEKTIF FEYE SA
1) Ankourajew bay ti bebe yo let manman jiskaske yo gen 6 mwa.
2) Ede timoun yo grandi pi byen ,yo pa obez , yo pa gen infeksyon nan zorey
yo,yo pa gen diare ak infeksyon nan pati entim yo.
3) Yo gen mwens chans pou yo gen maladi grav tankou sik , maladi nan
lestomak yo avek kelke kanse timoun konn fe.
4) Ede vizaj bebe yo devlope pandan yap tete.
5) Ede ti bebe yo byen devlope intelektyelman pandan yap tete .
6) manman ki fin akouche yo gen mwens chans pou yo fe emoraji ,kanse nan
tete,nan matris yo ak doule nan zo.
7) Ou Devlope yon meye relasyon ant ou menm ak bebew e edew santiw pi
byen moralman .
Kimoun sa konsene?
Li konsene fanm anset yo ak manman ki fenk akouche .li konsene fanmi ti bebe a
tou tankou papa ti bebe a ak grann bebe a.
Yap travay avek manman an ,papa ti bebe ,avek moun kap veye timoun nan lel li
vinn nan kontrol .
GID ANKOURAJMAN POU BAY TI MOUN TETE
SEKRE POU KE LET MANMAN AN KA BON
10 BAGAY POU KONNEN AK FE LEW AP BAY TETE

3. Fok tanperati kow nomal, e fok ou toujou pre.
Li pa koute che.
Li fasil anpil e wap alez pou fel (lew fin aprann jan pou fel la).
Li vreman bon.
Li asure devloman timoun nan, manman an bay timoun nan yon antiko ki
proteje timoun nan de anpil maladi.
Lap proteje bebe a de maladi a kou tem ,lap gen mwens dyare ,enfeksyon
nan zorey ,fyev, ak problem respirasyon.
Lap proteje bebe a de maladi ki dire ak maladi kipa dire : lap gen mwen
chans poul fe aleji , sik , poul obez.
Manman an ap gen anpil avantaj :matriz li ap geri ,lap gen mwens san ,lap
pedi grose fasil ,lap evite kanse nan tete avek doule nan do.
Lew pa gen reg ou pandan kelke mwa ap edew rejwenn saw te pedi yo .
Lap favorize relasyonw avek bebe a, e lap fel vinn entelijan.
KELKE KONSEY POU BEBE KI FENK FET
Mete ti bebe a nan tete nan premye 2 èdtan nan lavil
Bay tibebe a tete lel komanse few siy kel grangou tankou( lel ap vire tet li , ouve
bouch li,oubyen lel ap souse dwet.)sanw pa kitel kriye e fok ou metew alez nan
moman wap bay tete a.

4. 1. Verifye ke bebe a ap tete byen avek bouch li byen louvri nan tout tete a se pa
nan pwent tete a selman.
2. Kite bebe a tete kantite tan li vle .
3. Gen kek bebe ki satisfe rapid e gen lot non .
4. Al nan dokte siw wel gen doule ak siw wel pa janm satisfe petet se byen li
pap byen tete.
5. Pou ka gen anpil let fow bay tete pi souvan.men le tetew gen anpil let rete
ladanl sa rann kow pa pwodwi let .
6. Pa bay tibebe a souset tout tan li pa ko finn fo nan tete poukol .
7. Li pa enpotan pou bay bebe a dlo tout tan .
POZISYON POU BAY TETE
Meye pozisyon an se pozisyon ke manman an santil alez la.Li enpotan pou ko bebe
a anfans manman ( vant li dwe kole ak vant manman an ) sanl pa gen bezwen vire
tet li .

5. KIJAN E KILE POU TIMOUN NAN PRAN TETE?
Depi bebe a proche tet li sou tetew li frote nenl, bouch li oubyen machwel fok ou ba
li tete. se réflex sa yo li gen lakay li ki pemet li cheche tete a e kifel ouve bouch li.lel
ouve bouch li se le sa pou ou pwofite pou mete tete a nan bouch li.
LE BEBE A AP PRAN TETE BYEN WAP KAPAB OBSEVE
Yon bon pati nan tete a antre nan bouch li. (Areole)
Bouch li byen louvri e babine li byen kole ak tetew.
Lel ap souse li pap fe anpil bwi lap bouje bouch li e manman an pap santi ankenn
doule
Li pa nesese pou ou mete menw oubyen kebe tetew lew ap bay bebe a tete.
LÈ AK KANTITE TAN POU BEBE A TETE
Pandan premye mwa a li enpotan pou bebe a tete souvan (8-12 fwa).
Chak bebe gen fason pa yo, genyen ki tete pi plis e gen lot ki tete mwens,gen
jou li ka tete plis e gen jou li ka tete mwens.

6. Li pa nesese pou ou pwograme pou bal tete .
Siw kite bebe a deside kile pouw bal tete,si se li menm ki pwograme tet li.kow
ap pwodwi kantite egzakte wap gen bezwen an e tetew pap janm lou ak let
toutan .
Li enpotan pou bay bebe a tete nan nwit ( le swa )sitou nan mwa li fenk fet yo
.ou ka kite bebe a tete toutan li vle nan tou le 2 tetew yo, jiskaske li retirel pou
kol oubyen jiskaske li domi.
Sil domi souvan e li pap tete ,ou ka kenbe tetew mete nan bouch li pouw
kapab bal anvi pran let.
SWEN POU MANMAN YO
Lave tetew avan ou bay tete,lave tetew lew fin bay tete .
Lew fin bay tete ou ka eseye pese tetew e retire enpe let e kitel sech pou
kol,sa ap pemet li pa sansib anko si tetew yo te sansib.
Manman supoze ap byen manje e li dwe manje manje ki gen vitamine.
Manman an ap swaf souvan lel ap bay tete, pou tet sa li enpotan pouw bwe
dlo souvan.
Bwason enteresan tankou kafe koka kola yo ou dwe evite yo.
Li enpotan pou ou konsome let, ou ka jwen li nan fwomaj yogut ekt...
Li pa konseye pou ou fimen tabak sigaret ak bwe alkol.