İş Yatırım - Tek Hisse Senedine Dayalı Vadeli İşlemler ve Opsiyonlar İşlem Esasları

1. İş Yatırım
Tek Hisse Senedine Dayalı Vadeli
İşlemler ve Opsiyonlar İşlem Esasları
Aralık 2012

2. VİOP İşlem Esasları Dayanak Varlıklar 1
Dayanak Pay Senetleri
Dayanak Kod Dayanak Şirket
1 ISCTR Türkiye İş Bankası
2 GARAN Garanti Bankası
3 AKBNK Akbank
4 VAKBN Vakıflar Bankası
5 YKBNK Yapı Kredi Bankası
6 THYAO Türk HavaYolları
7 EREGL Eregli Demir Çelik
8 SAHOL Sabancı Holding
9 TCELL Turkcell
10 TUPRS Tüpraş
21 Aralık 2012’de işlem görmeye başlayacak opsiyon ve vadeli işlem sözleşmeleri yukarıdaki dayanak
pay senetleri üzerine olacaktır.

3. VİOP İşlem Esasları İşlem Saatleri 2
Sistem Açılır; İşlem Normal Seans Seans Sonrası
Uzlaşma Fiyatı KAPANIŞ
Yapılmayan Dönem 09:30-17:40 İşlemler Biter:
Hesaplanır/Yayınlanır SEANSI
Sistem Kapanır
09:00 09:30 17:40 18:00
AÇILIŞ Uzlaşma Fiyatının Kapanış Fiyatından
Öğle Arası
SEANSI Hesaplandığı İşlemler Emirlerin Eşleşmesi
12:30-14:00
(İşlemler) 17:30-17:40

4. VİOP İşlem Esasları Pazar ve Seans Bilgileri 3
• Opsiyonlar, İMKB Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası • Fiyat Sabitleme Seansları
altındaki 3 farklı pazarda işlem görebilir:
• Ana Pazar Normal seanstan önce, sonra ya da seans sırasında fiyat
• Özel Emirler Pazarı sabitleme seansları düzenlenebilir.
• Özel Emir İlan Pazarı
Bu seanslarda tek fiyat yöntemi uygulanır.
• Açılış seansında belirlenen denge fiyatı; normal seans
açılırken baz fiyat olarak kullanılır; günlük hareket
limitleri bu fiyat üzerinden tespit edilir.
• Normal seans sırasında düzenlenen fiyat sabitleme
seansı bitiminde normal seansa kaldığı yerden devam
edilir.
• Kapanış seansında belirlenen denge fiyatı o günün
uzlaşma fiyatı olarak kullanılabilir.

5. VİOP İşlem Esasları VİS Sözleşme Özellikleri 4
Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri
Sözleşme Büyüklüğü Bir adet standart VİS dayanak varlığa ait 100 adet eski payı temsil eder
Fiyat Kotasyonu ve Minimum Fiyat Fiyat teklifleri 1 adet dayanak varlık bazında gösterilir. VİS’in prim fiyatı virgülden
Adımı sonra iki basamak olacak ve en küçük işlem adımı 0,01 TL olacak
Vade döngü ayları Mart, Haziran, Eylül, Aralık’tır. Aynı anda içinde bulunulan ay ve
takip eden ay ile takip eden döngü ayına ilişkin VİS’ler olmak üzere 3 vade işleme
Vade Ayları
açılır. Vade ve son işlem günü vade ayının son iş günüdür.
Uzlaşma Şekli Fiziki Teslimat
Fiziki teslimat işlemlerinde T+3, diğer işlemlerde T+1 olarak uygulanır, ZararlarT+0
Takas Süresi
gününde tahsil edilirken karlar hesaplara T+1 günü aktarılır.
Günlük Fiyat Değişim Limiti Günlük fiyat değişim limiti, her bir sözleşme için belirlenen baz fiyatın ±%20’sidir.
- Başlangıç teminatı: SPAN ile belirlenir.
- Bulunması gereken teminat: Başlangıç teminatı ile fiziki teslimat teminatının
İşlem Teminat Esasları
toplamı.
- Sürdürme Teminat : Bulunması gereken teminatın %75’idir.

6. VİOP İşlem Esasları POS Sözleşme Özellikleri 5
Pay Opsiyon Sözleşmeleri
Sözleşme Büyüklüğü Bir adet standart Amerikan POS, dayanak varlığa ait 100 adet eski payı temsil eder
Fiyat Kotasyonu ve Minimum Fiyat Prim teklifleri 1 adet dayanak varlık bazında gösterilir. POS’un prim fiyatı virgülden
Adımı sonra iki basamak olacak ve en küçük işlem adımı 0,01 TL olacak.
Vade döngü ayları Mart, Haziran, Eylül, Aralık’tır. Aynı anda içinde bulunulan ay ve
Vade Ayları takip eden ay ile takip eden döngü ayına ilişkin POS’lar olmak üzere 3 vade işleme
açılır. Vade ve son işlem günü vade ayının son iş günüdür.
Uzlaşma Şekli Fiziki Teslimat
Fiziki teslimat işlemlerinde T+3, diğer işlemlerde T+1 olarak uygulanır, prim borçları
Takas Süresi
T+0 gününde tahsil edilirken prim alacakları hesaplara T+1 günü aktarılır.
Günlük Fiyat Değişim Limiti Prim fiyatları için fiyat değişim limiti yoktur.
- Başlangıç teminatı: SPAN ile belirlenir.
- Bulunması gereken teminat: Başlangıç teminatı ile fiziki teslimat teminatının
İşlem Teminat Esasları
toplamı.
- Sürdürme Teminat : Bulunması gereken teminatın %75’idir.

7. VİOP İşlem Esasları POS Kullanım Fiyatları 6
• Her bir dayanak varlığın spot piyasada son
seansta oluşan ağırlıklı ortalama fiyatı baz
Kullanım Fiyat Aralığı (TL) Kullanım Fiyat Adımı
alınarak hesaplanan ±%20’lik limit içerisindeki
kullanım fiyat seviyeleri için işlem sisteminde 0,01-1,00 0,05
sözleşmeler oluşturulur. Bu sözleşmelerden 1,00-2,50 0,1
2,50-5,00 0,25
biri «karda», biri «başabaşta» ve biri
5,00-10,00 0,5
«zararda» olmak üzere 3 kullanım fiyatından
10,00-25,00 1
sözleşmeler işleme açılır. Seans içerisinde 25,00-50,00 2,5
dayanak varlıktaki fiyat hareketine göre yeni 50,00-100,00 5
kullanım fiyatlı sözleşmeler otomatik olarak 100,00-250,00 10
sistemde işleme açılır. Sistemde açık pozisyon 250,00-500,00 50
ya da emir bulunan sözleşmeler %20’lik 1.000,00 ve üzeri 100
limitin dışında kalsa bile açık kalmaya devam
eder.

8. VİOP İşlem Esasları Sözleşme Sayıları 7
30 VADELİ
İŞLEM • 10 HİSSE X 3 VADE
SÖZLEŞMESİ
90 ALIM • 10 HİSSE X 3 KULLANIM
OPSİYONU SEVİYESİ X 3 VADE
90 SATIM • 10 HİSSE X 3 KULLANIM
OPSİYONU SEVİYESİ X 3 VADE
TOPLAM 210 SÖZLEŞME

9. VİOP İşlem Esasları Emirler 8
• Limit Emir (LMT) : Belirlenen fiyat seviyesine • Kapanış Fiyatları (KAP) : Gün sonunda ilan
kadar gerçekleştirmek için kullanılan emir edilen uzlaşma fiyatı üzerinden işlem
yöntemi; fiyat ve miktar girilmesi zorunludur. gerçekleştirmek amacıyla kullanılan emir
yöntemidir.
• Piyasa Emri (PYS): Piyasada bulunan en iyi
fiyatlı emirden başlayarak emrin karşılanması
amacıyla kullanılan emir yöntemidir.
Emir Yöntemleri Emir Türleri Emir Süreleri
Limit (LMT) Kalanı Pasife Yaz (KPY) Seans (SNS)
Piyasa (PYS) Gerçekleşmezse İptal Et (GIE) Günlük (GUN)
İptale Kadar Geçerli
Kapanış Fiyatından (KAP) Kalanı İptal Et (KIE)
(IKG)
Şarta Bağlı (SAR) Tarihli (TAR)

10. VİOP İşlem Esasları Emirler 9
• Toplu Emir Dosyası ile bir defada 50 taneye
kadar emir hazırlanıp yollanabilir.
• Limit (LMT), Piyasa (PYS), Kapanış Fiyatından
(KAP) yöntemleri ile
Kalanı Pasife Yaz (KPY)
Gerçekleşmezse İptal Et (GİE)
Kalanı İptal Et (KİE)
Şarta Bağlı (ŞAR) Dayanak Varlık Dayanak Varlık
Pazar
Belirlenen fiyattan alış için daha yüksek AOF < 10TL AOF >= 10 TL
ve satış için daha yüksek emir gönderme
Ana Pazar (Minimum Emir Miktarı) 1 1
(Stop-Loss)
Strateji Emirleri Ana Pazar (Maksimum Emir Miktarı) 5.000 2.500
Hepsi veya Hiçbiri: Birbirine bağlı Özel Emir ve Özel Emir İlan Min. Emir 10.000 5.000
emirlerin hepsinin aynı anda
Özel Emir ve Özel Emir İlan Max. Emir 50.000 25.000
gerçekleşmesi şartı; aynı hesap adına ve
farklı sözleşmelerde girilmesi gerekir, emir
defterinde görünmez
Biri Diğerini İptal Eder : Birbirine bağlı
emirlerden biri gerçekleşince, sistem
diğerini iptal eder
Biri Diğerini Aktive Eder : İlk emir
gerçekleştiğinde ikinci emir aktif hale
getirilir.
• Pazarlara Göre Emir Büyüklükleri

11. VİOP İşlem Esasları Sözleşme Kodları 10
1-2 3-8 9-12 13 14
F_ XXXXX 0313 S 0
Vadeli İşlem
Sözleşmesi
Kod
Sözleşme Türü Dayanak Vade Sözleşme Borsa
(Vadeli İşlem) Varlık Tarihi Büyüklüğü tarafından
Kodu (Mart S: verilen sıra
2013) Standart no
N: Değil
1-2 3-8 9 10-13 14 15-17 18 19
O_ XXXXX A 0313 C 5.00 S 0
Opsiyon
Sözleşmesi
Kod Sözleşme Türü Dayanak Opsiyon Vade Sözleşme Borsa
(Opsiyon) Varlık Tipi Tarihi Büyüklüğü tarafından
Kodu A: (Mart S: verilen
Amerikan 2013) Standart sıra no
E: N: Değil
Avrupa
Sınıfı
C: Alım Kullanım
P: Satım Fiyatı

12. VİOP İşlem Esasları Özsermaye Halleri 11
• Temettü • Sözleşme Büyüklüğü
• Bedelsiz Sermaye Artışı • Fiyat
• Bedelli Sermaye Artışı • Kullanım Fiyatı (opsiyon)
Düzeltme Katsayısı : Dayanak Varlık Yeni AOF / Dayanak Varlık Son Seans AOF
• Dayanak varlığın fiyatı düzeltme katsayısı kullanılarak değişir
• Açık pozisyon veya açık emir bulunan bütün sözleşmeler için N kodlu standart olmayan sözleşmeler oluşturulur.
• Dönüşen standart sözleşmelerdeki açık pozisyonlar yeni oluşturulan standart olmayan sözleşmelere aktarılır.
• Açık pozisyon taşımayan standart sözleşmeler iptal edilir.
• N kodlu sözleşmelerde yeni kullanım fiyatlı sözleşmeler oluşturulmaz, yeni vadeler açılmaz.
• N kodlu sözleşmelerde gün sonunda açık pozisyon bulunmuyorsa sözleşmeler işleme kapatılır.
Yeni Sözleşme Büyüklüğü = Eski Sözleşme Büyüklüğü / Düzeltme Katsayısı
Yeni Fiyat = Eski Fiyat x Düzeltme Katsayısı
Yeni Kullanım Fiyatı = Eski Kullanım Fiyatı x Düzeltme Katsayısı

13. VİOP İşlem Esasları Özsermaye Halleri 12
Örnek
Yeni Kullanım
Fiyatı Yuvarlanmış Yeni
Kullanım Fiyatı Düzeltme Katsayısı
Eski Kull. Fiyatı x Kullanım Fİyatları
DK
6 0,55970149 3,35820894 3,36
6,5 0,55970149 3,63805969 3,64
7 0,55970149 3,91791043 3,92
XXBNK payında 23/02/2012 günü son periyodik AOF 6,75; seans sonundaki AOF ise 6,70 olmuştur. Payda 24/02/2012 tarihinden geçerli olmak
üzere bir özsermaye hali gerçekleşmiştir. Payın yeni AOF değeri 3,75 olarak hesaplanmıştır. Düzeltme katsayısı = 3,75/6,70 = 0,55970149 (düzeltme
katsayısı küsurat hanesi olan sekize yuvarlanmıştır) olur. 24/02/2012 tarihi gün başı yapılacak işlemler şunlardır:
a) XXBNK payı yeni periyodik AOF = 6,75 x 0,55970149 = 3,78 (dayanak varlık fiyat adımına yuvarlanır)
b) XXBNK payı yeni önceki seans sonu AOF = 6,70 x 0,55970149 = 3,75 (dayanak varlık fiyat adımına yuvarlanır)
c) XXBNK payında N kodlu sözleşmelerin çarpan değeri = 100 / 0,55970149 = 179 (sözleşme çarpanı tamsayıya yuvarlanmıştır)
d) Açık pozisyon taşıyan mevcut her sözleşme için yeni N sözleşmeleri oluşturulur.
Bu yeni sözleşmelerin kullanım fiyatları eski kullanım fiyatlarının düzeltme katsayısıyla çarpılmasıyla bulunur.

14. Çekince 13
Burada yer alan bilgiler İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından bilgilendirme amacı ile
hazırlanmıştır. Yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.
Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul
etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi
çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede
bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Herhangi bir yatırım aracının alım-satım
önerisi ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve
getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak
yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
Burada yer alan fiyatlar, veriler ve bilgilerin tam ve doğru olduğu garanti edilemez; içerik,
haber verilmeksizin değiştirilebilir. Tüm veriler, İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından
güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynakların kullanılması nedeni ile
ortaya çıkabilecek hatalardan İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. sorumlu değildir.

15. İş Yatırım
Tek Hisse Senedine Dayalı Vadeli
İşlemler ve Opsiyonlar İşlem Esasları
Aralık 2012