Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης, Ιστορία Γ Γυμνασίου, Ενότητα 12

1. ΕΝΟΤΗΤΑ 12 : Η ωρίμανση της Βιομηχανικής Επανάστασης
ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

2. Οι πρώτες βιομηχανίες
εμφανίζονται στη Μ. Βρετανία
γύρω στα 1750-1780
Ανθρακωρυχείο στη Βρετανία, 1805 (χρήση ατμοκίνητης αντλίας)
Προϋποθέσεις της Βιομηχανικής
Επανάστασης (υπήρχαν στη Μ. Βρετανία):
•Συγκέντρωση κεφαλαίων από
επιχειρηματίες
•Φτηνά εργατικά χέρια στις πόλεις
(αγρότες που είχαν εγκαταλείψει την
ύπαιθρο και αναζητούσαν δουλειά)
•Πρώτες ύλες και άνθρακας
Η 'κλώστρια Τζένη'(Spinning Jenny) του
Hargreave, εφεύρεση του 1767

3. Κύρια γνωρίσματα της βιομηχανικής επανάστασης :
α) εκτεταμένη χρήση της ατμομηχανής → αύξηση παραγωγής-μείωση κόστους
β) αξιοποίηση νέων μορφών ενέργειας (κυρίως του άνθρακα),
γ) εφαρμογή καινοτομιών στη μεταλλουργία (επεξεργασία σιδήρου-χάλυβα),
δ) η συγκέντρωση των εργαζομένων στα εργοστάσια
ε) οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης
Κύριοι τομείς εκβιομηχάνισης ήταν η υφαντουργία και η μεταλλουργία.

4. Ερντμαν φον Μάντζελ, «Βιομηχανική Επανάσταση», 1885
Εργοστάσιο επεξεργασίας χυτοσίδηρου,
Herman Heijenbrock, 1890,

5. Η εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης
Μέσα 19ου αιώνα : Μ. Βρετανία, βόρεια και ανατολική Γαλλία, Βέλγιο, Κάτω
Χώρες, όχθες του ποταμού Ρήνου, βόρεια Ιταλία.
Απ΄τα μέσα του 19ου αιώνα: νέες περιοχές της Ευρώπης, ΗΠΑ.

6. Currier and Ives, “The Progress of the Century” (1876)
Η επανάσταση στις συγκοινωνίες και στις επικοινωνίες

7. Σιδηρόδρομος. Το 1825 ο Άγγλος μηχανικός Στίβενσον (Stephenson) κίνησε την
πρώτη ατμάμαξα στη σιδηροδρομική γραμμή Λίβερπουλ-Μάντσεστερ.
Η πρώτη ατμομηχανή Rocket του Τζορτζ Στέφενσον

8. H εξάπλωση του σιδηροδρόμου στην Ευρώπη τον 19ο αιώνα

9. Στα τέλη του 19ου αιώνα, ξεκινά η κατασκευή ηλεκτροκίνητων
τραμ και αστικών υπόγειων ηλεκτρικών σιδηροδρόμων (μετρό).
1863: To πρώτο μετρό (αστικός
υπόγειος ηλεκτρικός σιδηρόδρομος)
λειτουργεί στο Λονδίνο.

10. Ατμόπλοιο. Το πρώτο
κατασκευάστηκε στην Αμερική
από τον Ρόμπερτ Φούλτον το
1807.
Το σιδερένιο ατμόπλοιο
αντικατέστησε, βαθμιαία, το
ξύλινο ιστιοφόρο πλοίο.

11. Η Καρτερία ήταν το πρώτο
ατμοκίνητο πολεμικό πλοίο
στην ιστορία, που
χρησιμοποιήθηκε σε πολεμικές
επιχειρήσεις, συγκεκριμένα
κατά την Ελληνική Επανάσταση
του 1821.
Η Καρτερία στη ναυμαχία της Ιτέας

12. Ο χρόνος και το κόστος του ταξιδιού μειώθηκαν θεαματικά.
Ο σιδηρόδρομος και το ατμόπλοιο έγιναν τα σύμβολα της
βιομηχανικής ανάπτυξης, τα σύμβολα της νέας εποχής.

13. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, η εξέλιξη των κινητήρων και η
ενσωμάτωσή τους σε οχήματα οδηγούν στη δημιουργία του αυτοκινήτου
Την ίδια εποχή ξεκινά ο πειραματισμός για τη δημιουργία
αυτοκινούμενων ιπτάμενων μηχανών.
Μοντέλο Karl Benz 1894
Tο έτος 1885 παρήχθη στη Γερμανία αυτοκίνητο με κινητήρα
εσωτερικής καύσης και καύσιμο τη βενζίνη, του Νικολάους Όττο
(Nikolaus Otto) από τον Καρλ Μπεντς (Karl Benz).
Ο Μπατίστ Ανρί Ζακ Ζιφάρ εφηύρε το πηδαλιουχούμενο
αερόστατο του Ζιφάρ, ένα αερόπλοιο τροφοδοτούμενο με
ατμομηχανή, και με βάρος πάνω από 180 κιλά. Ήταν το
πρώτο επιβατηγό αεροσκάφος του κόσμου (τότε γνωστό
ως πηδαλιουχούμενο αερόστατο)

14. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, επιτυγχάνεται επίσης (με την αξιοποίηση
της καινοτομίας του ηλεκτρισμού) η ανάπτυξη μέσων μετάδοσης ήχου σε
μεγάλες αποστάσεις (ηλεκτρικός τηλέγραφος, τηλέφωνο).
Η πρώτη τηλεγραφική μηχανή εφευρέθηκε από τον
Σάμιουελ Μορς το 1838.
Ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ που μιλάει από το τηλέφωνο,
εφεύρεση του 1876

15. Ο ηλεκτρισμός αποτέλεσε, ίσως, την κυριότερη
καινοτομία του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα.
Εμφανίζονται ηλεκτρικοί κινητήρες, ο ηλεκτρικός
λαμπτήρας πυρακτώσεως, και γίνεται δυνατή η
μεταφορά της ηλεκτρικής ενέργειας σε μεγάλες
αποστάσεις.
Η ανακάλυψη του λαμπτήρα πυρακτώσεως συνήθως
αποδίδεται στον Τόμας Έντισον, ο οποίος έλαβε και το σχετικό
δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στις 27 Ιανουαρίου του 1880.
Η μπαταρία ή ηλεκτρική στήλη (voltaic pile) του
Αλεσάντρο Βόλτα (Alessandro Volta), 1800.
Κατασκευάστηκε από εναλλασσόμενα ελάσματα
ψευδαργύρου και χαλκού.
Η χρήση του ηλεκτρισμού

16. Ηλεκτροφωτισμός στους δρόμους του
Παρισιού (1878) και του Βερολίνου (1880)

17. Σύνδεση βιομηχανίας με την επιστημονική έρευνα (Μετά το 1880)
•Χημεία - οργανική χημεία → συνθετικές βαφές, λιπάσματα, εκρηκτικά.
Αργότερα: πλαστικές ύλες, βιομηχανίες φαρμάκων, ψυγείων, φωτογραφικών
και κινηματογραφικών ειδών.
Ένα από τα πρώτα βιομηχανικά χημικά εργαστήρια
Η πρώτη χημική φωτογραφία που αποτυπώθηκε από τον
Νικηφόρο Νιέπς, 1826. Το θέμα της ήταν στέγες του χωριού
Chalon-sur-Saone της Γαλλίας

18. Οικονομικός φιλελευθερισμός και καπιταλισμός
•Νέος τρόπος οργάνωσης της οικονομίας: Οικονομία της ελεύθερης αγοράς ή καπιταλισμός
ή κεφαλαιοκρατία.
•Ιδεολογική βάση του νέου συστήματος υπήρξε ο οικονομικός φιλελευθερισμός. Σύμφωνα με
αυτόν, οι επιχειρηματίες είχαν το δικαίωμα να πράττουν ό,τι εκείνοι έκριναν αναγκαίο για
να κερδίζουν. Το ατομικό συμφέρον θεωρούνταν σημαντικότερο του κοινωνικού.

19. •Ανάγκη συγκέντρωσης τεράστιων κεφαλαίων για να ιδρυθούν μεγάλες
βιομηχανίες > δημιουργία εταιρειών με τη συμμετοχή πολλών κεφαλαιούχων.
Το κεφάλαιο αυτών των επιχειρήσεων εκφραζόταν σε μετοχές.
•Την ίδια εποχή δημιουργήθηκαν μεγάλες τράπεζες που συγκέντρωναν
κεφάλαια, τα οποία δάνειζαν σε επιχειρηματίες με τόκο.
• Παράλληλα, άρχισαν να ξεσπούν, περιοδικά, οικονομικές κρίσεις όταν η αγορά
αδυνατούσε να απορροφήσει την παραγωγή.