1. AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
RYNEK MIĘSA – MECHANIZMY
WSPARCIA
I INTERWENCJI W POLSCE
PRZED I PO AKCESJI
DO UNII EUROPEJSKIEJ
Agencja Rynku Rolnego
Warszawa, czerwiec 2011 r.
1
3. Polska w Unii Europejskiej
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
W wyniku akcesji Polski do Unii Europejskiej (1 maja 2004 r.)
polski sektor rolno-spożywczy został włączony do jednolitego
rynku europejskiego. W konsekwencji:
producenci rolni i artykułów spożywczych zostali zobowiązani
do
przestrzegania
wspólnotowych
standardów
weterynaryjnych, sanitarnych i fitosanitarnych,
Polska została objęta wspólną polityką handlową,
polskie rolnictwo zostało objęte mechanizmami Wspólnej
Polityki Rolnej.
3
4. Polska w Unii Europejskiej
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Funkcjonowanie rynków rolnych w Unii Europejskiej jest prawnie
uregulowane. Obowiązującym horyzontalnym dokumentem
jest rozporządzenie Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia
22 października 2007 r., które ustanowiło wspólną organizację
rynku produktów rolno-spożywczych, w tym zbóż, mięsa
i mleka.
Obok finansowanych bezpośrednio ze środków budżetowych UE
jednolitych dla wszystkich krajów członkowskich działań
wspierających i interwencyjnych, państwa członkowskie mogą
podejmować inne działania na poziomie krajowym, jednakże
muszą być one zgodne z zapisami Wspólnej Polityki Rolnej.
4
5. Wsparcie na rynku mięsa
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Mechanizmy wsparcia i interwencji na rynku mięsa w Polsce
są realizowane przez Agencję
Rynku
Rolnego .
Przedsiębiorcy, którzy chcą uczestniczyć w mechanizmie
WPR, muszą zarejestrować się w Centralnym Rejestrze
Przedsiębiorców ARR.
Podstawowym
instrumentem
wsparcia
rynku
mięsa
wieprzowego, wołowego i cielęcego, drobiowego oraz
baraniny i koziny jest nadzór handlu zagranicznego .
5
6. Wsparcie na rynku mięsa – handel zagraniczny
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Pomimo znaczącej liberalizacji handlu produktami rolnospożywczymi w ramach WTO i toczących się negocjacji, rynek
mięsa w Unii Europejskiej jest chroniony i wspierany poprzez:
* cła importowe – dotyczą wybranego asortymentu
wieprzowego, wołowego i cielęcego, drobiowego oraz
baraniny,
koziny
i koniny
* ceny referencyjne i progowe – funkcjonują na rynku drobiu
* kontyngenty importowe – limity przywozu danego
asortymentu
* pozwolenia na przywóz i wywóz – nie są wymagane, jeśli
do jednej odprawy celnej zgłoszone zostanie określona ilość
asortymentu, zgodnie z odpowiednim rozporządzeniem
* wymagania jakościowe – produkty wprowadzane na rynek
europejski muszą spełniać odpowiednie standardy
* refundacje do wywozu – dotyczą wywozu wybranego
6
7. Wsparcie na rynku mięsa – handel zagraniczny
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
W
Polsce obowiązek wydawania pozwoleń na przywóz
asortymentu wieprzowego, wołowego i cielęcego, drobiowego
(w tym podrobów) w ramach kontyngentów taryfowych
i automatycznej rejestracji obrotu został wprowadzony
w 2001 r.
Przed wejściem do UE wsparcie polskiego eksportu w postaci
refundacji do wywozu powiązane było głównie z zakupami
interwencyjnymi na rynku wieprzowiny.
W
1998 r. wprowadzono refundacje do wywozu mięsa
wieprzowego i przed akcesją do UE zastosowano je również
w 2002 r. i w 2003 r. Natomiast wsparcie do wywozu wołowiny
z Polski dostępne było w 2002 r.
7
8. Wsparcie na rynku mięsa – handel zagraniczny
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Po wejściu do UE zainteresowanie Polski importem asortymentu
mięsnego z krajów trzecich jest znikome – ze względu na
bliskość rynku i brak ograniczeń celnych, głównym partnerem
handlowym Polski są pozostałe kraje unijne. Podstawową
przeszkodą w imporcie asortymentu mięsnego z krajów trzecich
są wspomniane cła i wymagania jakościowe.
Dużo większe jest zainteresowanie wywozem wieprzowiny, wołowiny
i cielęciny oraz drobiu do krajów trzecich. Polscy przedsiębiorcy
korzystają z refundacji do wywozu wybranego asortymentu
mięsnego.
8
9. Wsparcie na rynku mięsa – handel zagraniczny
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Od 1 maja 2004 r. stawki refundacji do wywozu są zróżnicowane
w zależności od produktu i kierunku przeznaczenia. Warunkiem
uzyskania wsparcia do wywozu jest przedstawienie dokumentów
poświadczających
dokonanie
formalności
celnych,
w szczególności dotyczących uiszczenia opłat celnych
przywozowych i dopuszczenie do obrotu w kraju przeznaczenia.
9
10. Interwencja na rynku mięsa
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Do instrumentów interwencyjnych zalicza się:
* interwencyjny zakup i sprzedaż,
* dopłaty do prywatnego przechowywania,
* nieodpłatne przekazanie żywności.
Celem tych działań jest dostosowanie wielkości podaży do popytu
oraz utrzymanie optymalnej wysokości cen rynkowych.
Rynek drobiu, podobnie jak przed akcesją, nie jest objęty
interwencją. Obowiązują normy jakościowe i nadzór w handlu
z krajami trzecimi.
Mogą być podejmowane nadzwyczajne środki wsparcia jako
reakcja na nietypowe i nieprzewidywalne zdarzenia
zakłócające funkcjonowanie rynku.
10
11. Wybrane inne formy wsparcia rynku mięsa w Unii
Europejskiej
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
* Działania w ramach SAPARD, SPO „Restrukturyzacja…” i PROW
* Informacja na rynku mięsa
* Wsparcie działań informacyjnych i promocyjnych, w tym działania
w
ramach
PROW
2007-2013
(dotyczą
produktów
wytwarzanych w ramach systemów jakości żywności)
* Fundusze Promocji Produktów Rolno-Spożywczych
* Pozostałe formy wsparcia na rynku mięsa – wsparcie dochodów
producentów rolnych w ramach płatności bezpośrednich:
płatność zwierzęca (paszowa) oraz wsparcie specjalne
(płatność do krów i owiec)
* Organizacje branżowe
11
12. Pozostałe formy wsparcia rynku mięsa
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Dochody producentów rolnych
płatności bezpośrednie .
w
UE
są
wspierane
przez
W Polsce przed 1 maja 2004 r. płatności takie nie były stosowane.
Z dniem akcesji do UE Polska przyjęła uproszczony system jednolitej
płatności obszarowej SAPS, w którym obowiązują tylko płatności
za hektar gruntu rolnego (w unijnym systemie SPS możliwe są
również premie w produkcji żywca wołowego, baraniego i koziego).
Płatność obszarową stanowią środki pochodzące bezpośrednio z budżetu
unijnego oraz z budżetu krajowego (tzw. Krajowa Płatność
Uzupełniająca).
W ramach płatności bezpośrednich istnieje możliwość dodatkowego
ograniczonego wsparcia związanego z produkcją w odniesieniu do
sektorów, które zostały uznane za wrażliwe z powodów
środowiskowych, społecznych albo ekonomicznych. Dotyczy to, obok
roślin strączkowych i motylkowatych, także chowu bydła i owiec .
Płatności wspierające dochody producentów rolnych realizowane są
12
w Polsce przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji
14. Pozostałe formy wsparcia rynku mięsa – płatność
zwierzęca (Krajowa Płatność Uzupełniająca)
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
W ramach działań wspierających na poziomie krajowym (Krajowe
Płatności Uzupełniające) , w Polsce od 2007 r. rolnik może
otrzymać wsparcie w postaci płatności uzupełniających do
powierzchni roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na
trwałych użytkach zielonych. Jest to tzw. płatność zwierzęca ,
finansowana w całości z budżetu krajowego.
Mechanizm dotyczy gospodarstw, w których utrzymywane jest
bydło lub owce lub kozy lub konie, co potwierdza wpis lub
zgłoszenie do rejestru zwierząt gospodarskich oznakowanych
lub do rejestru koniowatych.
14
15. Pozostałe formy wsparcia rynku mięsa
– płatność do krów i owiec (wsparcie specjalne)
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Od roku 2010, w związku z wejściem w życie postanowień
kończących przegląd Wspólnej Polityki Rolnej (ang. Health
Check), w Polsce jest realizowane tzw. wsparcie specjalne ,
w formie:
* specjalnej płatności obszarowej do powierzchni upraw roślin
strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych,
* płatności do krów utrzymywanych w gospodarstwach
położonych na obszarach wrażliwych pod względem
gospodarczym lub środowiskowym, które doświadczają
szczególnych niedogodności z tego tytułu,
* płatności do owiec utrzymywanych w gospodarstwach
położonych na obszarach wrażliwych pod względem
gospodarczym lub środowiskowym, które doświadczają
szczególnych niedogodności z tego tytułu.
Źródło: MRiRW
15
16. Wybrane organizacje branżowe na rynku mięsa w Polsce
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej POLSUS
http://www.polsus.pl/
Polski Związek Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego PZHiPBM
– http://www.bydlo.com.pl/index.php
Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego PZPBM –
http://www.pzpbm.pl/index.php?option=com_content&task=blogcate
Związek „Polskie Mięso” – http://www.polskie-mieso.pl/index.php
Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego UPEMI –
http://www.upemi.pl/site/aktualnosci
16
18. Wyróżniki przemysłu mięsnego w Polsce
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
rozwinięta i doskonalona jakość produkcji żywca i mięsa:
* uruchomione programy wysokiej jakości wieprzowiny (PQS –
Pork Quality System) oraz wołowiny (QMP – Quality Meat
Program)
* od 2004 r. do 2010 r. dwu-trzykrotny wzrost wywozu
asortymentu wieprzowego, wołowego i cielęcego oraz
drobiowego, w tym głównie przetworów. Rosnąca wartość
polskiego eksportu produktów mięsnych
* 98% przedsiębiorstw mięsnych posiada system HACCP,
najwięcej spośród pozostałych kierunków produkcji.
wysoki potencjał produkcyjny w oparciu o bogate zasoby naturalne –
Polska jest czwartym krajem w UE pod względem areału
zasiewów i szóstym pod względem areału użytków zielonych
rozwój produktów tradycyjnych np. kiełbasa lisiecka, boczek
18
wędzony i salceson swojski radomyski
19. Miejsce Polski w produkcji mięsnej UE
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
IV miejsce w produkcji wieprzowiny (1,74 mln ton) po Niemczech,
Hiszpanii i Francji, przed Danią i Włochami.
Wśród 10 największych producentów wołowiny i cielęciny
(0,39 mln ton), porównywalnie do Holandii.
V miejsce w produkcji drobiu (1,34 mln ton), podobnie jak
w Hiszpanii i przed Włochami.
Źródło: KE dane za 2010 r.
19
20. Zmiany na rynku mięsa w Polsce
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
* W latach 2002-2009 w Polsce liczba gospodarstw rolnych
prowadzących chów i hodowlę trzody chlewnej zmniejszyła się
o 45%, do 415 tys., a utrzymujących bydło zmniejszyła się
o 41%, do 553 tys.
Redukcja dotyczyła głównie gospodarstw produkujących dla
siebie, a nie z przeznaczeniem na sprzedaż.
* Jednocześnie przeciętna wielkość stada zwiększyła się z 25 szt.
do 33 szt. w przypadku trzody chlewnej i z 6 szt. do 10 szt.
w przypadku bydła.
*
Chów drobiu i
skoncentrowana.
Źródło: GUS
produkcja
żywca
drobiowego
jest
silnie
20
21. Pogłowie zwierząt i produkcja mięsa
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Produkcja zwierzęca jest silnie uwarunkowana okresową
sytuacją na rynku roślinnym. Najbardziej widoczne wahania są
w produkcji żywca wieprzowego.
Pogłowie trzody chlewnej i produkcja żywca wieprzowego
podlegają cyklicznym i sezonowym wahaniom niezależnie od
rozwiązań prawno-organizacyjnych na rynku.
O sytuacji na rynku mięsa decyduje:
* opłacalność produkcji żywca (relacje cen żywca do cen pasz),
* wielkość pogłowia i produkcji wynikającej z przebiegu cyklu,
* wielkość popytu (określona przez poziom jego konsumpcji
determinowany głównie siłą nabywczą),
* handel zagraniczny.
21
23. Towarowość produkcji mięsa
w Polsce w latach 1992-2010
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
OGÓŁEM 6 ŻYWCÓW PODSTAWOWYCH
WOŁOWY I CIELĘCY RAZEM
WIEPRZOWY
DROBIOWY
Źródło: GUS
23
24. Produkcja, eksport i import
mięsa wieprzowego, wołowego i cielęcego, drobiowego
w Polsce w latach 2003-2010 (w tys. ton)
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
W 2010 r. 34% krajowej produkcji mięsa trafiło na
eksport. W 2001 r. było to zaledwie 7%.
Źródło: GUS, MF
24
26. AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Pogłowie trzody chlewnej (w mln szt., wg stanu
marcowego) oraz średnioroczna opłacalność chowu świń w
Polsce w latach 1998-2011*
21
18,9
17,7
19
17
18,6
18,2
18,0
18,5
17,1
15
17,2
16,5
15,7
17,0
13,3
13
11
14,0
9,8
9,4
10,6
9,7
9,7
9
7
9,0
5
13,1
11,1
8,8
8,0
8,4
6,1
5,3
3
10,2
5,2
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
pogłowie trzody chlewnej
granica opłacalności
relacje cen trzody do cen żyta
trend
* w 2011 r. opłacalność chowu świń jako średnia z I kwartału
Źródło: GUS
26
27. Produkcja, eksport i import wieprzowiny
w Polsce w latach 2003-2010 (w tys. ton)
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Źródło: GUS, MF
Wieprzowina spożywana jest przede wszystkim w kraju.
W 2010 r. 24% polskiej produkcji tego mięsa trafiło za
granicę. W 2002 r. było to zaledwie 4%.
27
28. Ceny rynkowe wieprzowiny w wybranych krajach UE
oraz kurs EUR/PLN w latach 2004-2011
9,40
170
8,40
150
7,40
130
6,40
110
5,40
90
4,40
70
3,40
50
unijne ceny rynkowe EUR/100 kg
190
2,40
V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V
2004 2005
2006
2007
2008
2009
Dania
Niemcy
Polska
Źródło: Komisja Europejska
średnio UE
IX
krajowa cena skupu zł/kg
kurs EUR/PLN
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
I V IX I
2010
2011
EUR/PLN
krajowa cena skupu
28
29. pogłowie bydła w mln szt.
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
7,8
7,4
7,0
6,6
6,2
5,8
5,4
5,0
4,6
4,2
3,8
3,4
3,0
2,6
2,2
4,95
4,65
4,35
4,05
3,75
3,45
3,15
2,85
2,55
2,25
1,95
1,65
1,35
1,05
0,75
1992
1994
poglowie bydła
Źródło: GUS
1996
1998
2000
2002
pogłowie bydła bez krów
2004
2006
2008
ceny skupu żywca wołowego zł/kg
Pogłowie bydła oraz ceny skupu żywca wołowego
w Polsce w latach 1998-2010
2010
ceny skupu żywca wołowego
29
30. Produkcja, eksport i import wołowiny oraz cielęciny
w latach 2003-2010 (w tys. ton)
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Źródło: GUS, MF
W kolejnych latach zwiększała się rola eksportu
w zagospodarowaniu polskiej produkcji wołowiny
i cielęciny. W 2010 r. 81% z tej produkcji trafiło na
eksport.
30
31. AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
10,00
380
9,00
340
8,00
300
7,00
260
6,00
220
5,00
180
4,00
140
unijne ceny rynkowe EUR/100 kg
420
3,00
V IX I V IX I V IX I V IX I V IX I V
2004 2005
2006
2007
2008
2009
Niemcy
Polska
krajowa cena skupu
Źródło: Komisja Europejska
Francja
średnio UE
IX
krajowa cena skupu zł/kg i kurs EUR/PLN
Ceny rynkowe wołowiny w wybranych krajach UE
oraz kurs EUR/PLN w latach 2004-2011
I V IX I
2010
2011
Włochy
EUR/PLN
31
32. Produkcja, eksport i import drobiu
w latach 2003-2010 (w tys. ton)
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Większość krajowej produkcji drobiu zostaje spożyta
w Polsce. W 2010 r. 35% z tej produkcji trafiło na
eksport. W 2001 r. było to zaledwie 6,5%.
Źródło: GUS, MF
32
33. Produkcja drobiu oraz relacje cen skupu drobiu do
cen pszenicy
w Polsce w latach 1998-2010
14,0
1 350
13,0
1 200
12,0
1 050
11,0
900
10,0
750
9,0
600
8,0
450
7,0
300
6,0
150
5,0
0
produkcja drobiu, w tys. ton
1 500
4,0
średnie relacje do cen pszenicy
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
produkcja drobiu
Źródło: GUS
średnie relacje do cen pszenicy
trend
33
35. Ceny skupu żywca oraz zbytu i detaliczne mięsa w
Polsce
– łańcuch żywnościowy
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
10,00
18,00
y = 0,0107x + 13,48
14,00
7,00
y = 0,0034x + 5,7573
12,00
6,00
10,00
5,00
8,00
4,00
6,00
3,00
4,00
y = 0,0044x + 3,7821
2,00
2,00
I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
cena skupu trzody zł/kg
cena zbytu półtusz wieprzowych
cena detaliczna mięso surowe wieprzowe z kością (schab środkowy)
trend
Źródło: GUS, MRiRW
35
cena detaliczna
16,00
8,00
cena skupu i zbytu
9,00
36. Ceny skupu żywca oraz zbytu i detaliczne mięsa w
Polsce
– łańcuch żywnościowy
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
9,00
24,00
y = 0,0333x + 19,107
21,00
y = 0,0034x + 5,7573
7,00
18,00
6,00
15,00
5,00
12,00
4,00
9,00
y = 0,0044x + 3,7821
3,00
6,00
2,00
3,00
I III VVIIIX XI I III VVIIIX XI I III VVIIIX XI I III VVIIIX XI I III VVIIIX XI I III VVIIIX XI I III VVIIIX XI I III
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
cena skupu trzody zł/kg
cena zbytu półtusz wieprzowych
cena detaliczna szynka wieprzowa gotowana
trend
Źródło: GUS, MRiRW
36
cena detaliczna
cena skupu i zbytu
8,00
37. Ceny skupu żywca oraz zbytu i detaliczne mięsa w
Polsce
– łańcuch żywnościowy
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
18,00
22,50
y = 0,0842x + 13,994
17,50
12,00
15,00
y = 0,0293x + 8,4556
10,00
12,50
8,00
10,00
6,00
y = 0,0159x + 3,4863
7,50
4,00
5,00
2,00
2,50
I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIX XI I III VVIIIXXI I III
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
cena skupu bydła ogółem zł/kg
cena zbytu ćwierćtusz wołowych
cena detaliczna mięso surowe wołowe z kością (rostbef)
trend
Źródło: GUS, MRiRW
37
cena detaliczna
20,00
14,00
cena skupu i zbytu
16,00
38. Ceny skupu żywca oraz zbytu i detaliczne mięsa w
Polsce
– łańcuch żywnościowy
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
16,00
32,00
y = 0,1135x + 18,024
28,00
12,00
24,00
10,00
20,00
y = 0,0293x + 8,4556
8,00
16,00
6,00
12,00
y = 0,0159x + 3,4863
4,00
8,00
2,00
4,00
I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIX XI I III VVIIIXXI I III
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
cena skupu bydła ogółem zł/kg
cena zbytu ćwierćtusz wołowych
cena detaliczna mięso surowe wołowe bez kości (z udźca)
trend
Źródło: GUS, MRiRW
38
cena detaliczna
cena skupu i zbytu
14,00
39. Ceny skupu żywca oraz zbytu i detaliczne mięsa w
Polsce
– łańcuch żywnościowy
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
8,40
8,00
y = 0,0173x + 5,2675
6,00
6,40
y = 0,0009x + 4,9756
5,40
4,00
4,40
2,00
3,40
y = 0,0071x + 3,0412
2,40
0,00
I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
cena skupu drobiu zł/kg
cena zbytu tuszek kurcząt
cena detaliczna kurczę patroszone
trend
Źródło: GUS, MRiRW
39
cena detaliczna
cena skupu i zbytu
7,40
40. Ceny skupu żywca oraz zbytu i detaliczne mięsa w
Polsce
– łańcuch żywnościowy
AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
8,40
18,00
y = 0,0189x + 13,512
15,00
6,40
12,00
y = 0,0009x + 4,9756
5,40
9,00
4,40
6,00
3,40
3,00
y = 0,0071x + 3,0412
2,40
0,00
I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
cena skupu drobiu zł/kg
cena zbytu tuszek kurcząt
cena detaliczna piersi z kurczęcia
trend
Źródło: GUS, MRiRW
40
cena detaliczna
cena skupu i zbytu
7,40
41. AGENCJA
RYNKU
ROLNEGO
Dziękuję za uwagę
Thank you for your attention
Agencja Rynku Rolnego
(Agricultural Market Agency)
ul. Nowy Świat 6/12
00-400 Warszawa (Warsaw)
POLAND
Tel. + 48 22 661 72 72
Fax + 48 22 628 93 53
www.arr.gov.pl
41
