Αλ. Παπαδιαμάντης "Πατέρα στο σπίτι" Β΄ΓΕΛ

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για την Αξιοποίηση και Εφαρμογή
των Τ.Π.Ε. στη Διδακτική Πράξη
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Β΄ ΕΠΙΠΕΔΟΥ
ΚΛΑΔΟΥ ΠΕ02 ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «Πατέρα στο σπίτι»
Διδακτική Πρόταση για τη Νεοελληνική Λογοτεχνία
της Β΄ Γενικού Λυκείου

Επιμορφούμενη: Ιωάννα Δεκατρή, ΠΕ02
Κέντρο Στήριξης Επιμόρφωσης (Κ.Σ.Ε.)
2ου Γενικού Λυκείου Ιλίου 2014
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1.ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ...........................................................................................................4
2. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ.....................................................................................6
ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ...............................................................................................................6
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ:................................................................................................................................ 7
Α. ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ................................................................................................................7
Β. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ.........................................................................................................8
Γ. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ........................................................................................................9
2.ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ............................................10
Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ......................................................10
ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ...................................................................................10
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ...........................................................................................................12
ΠΟΡΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ......................................................13
Α΄ ΦΑΣΗ : Εισαγωγική .......................................................................................................................... 13
2

(1η στην αιθουσα της βιβλιοθηκης)...............................................................................................13
Β΄ ΦΑΣΗ...................................................................................................................................................... 15
(2η – 3η ωρα στο εργαστήριο Πληροφορικής)..........................................................................15
Γ΄ ΦΑΣΗ ...................................................................................................................................................... 19
(4η ώρα στο εργαστήριο Πληροφορικής)....................................................................................19
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ............................................................................................................................... 20
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ.................................................................................................21
Κριτική ........................................................................................................................................... 21
ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ........................................................................................................................... 22
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ........................................................................................................................... 23
1.ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ...................................................................................................................26
ΟΜΑΔΑ A΄: ΒΙΟΓΡΑΦΟΙ..........................................................................................................26
3.ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ..................................................................................................................28
ΟΜΑΔΑ Β΄: ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΙ .............................................................................................28
4.ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ..................................................................................................................30
ΟΜΑΔΑ Γ: ΛΑΟΓΡΑΦΟΙ ..........................................................................................................30
5.ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ...................................................................................................................33
ΟΜΑΔΑ Δ΄ :ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ..........................................................................................................33
6.ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ..................................................................................................................35
ΟΜΑΔΑ Ε: ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ...............................................................................................................35
3

1. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Τίτλος: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «Πατέρα στο σπίτι»
Δημιουργός: Ιωάννα Δεκατρή, ΠΕ02
Γνωστικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία με προεκτάσεις στη
Νεοελληνική Γλώσσα, την Ιστορία και την
Πληροφορική
Διδακτική ενότητα: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: «Πατέρα στο
σπίτι»
Τάξη: Β΄ Λυκείου
Χρονική διάρκεια: 4 διδακτικές ώρες
Προϋποθέσεις υλοποίησης:
· Διαθέσιμο Εργαστήριο Πληροφορικής
· Διαθέσιμος βιντεοπροβολέας στο χώρο της Βιβλιοθήκης
· Εξοικείωση εκπαιδευτικού – μαθητών με την πλοήγηση και έρευνα στο
διαδίκτυο, τη χρήση του επεξεργαστή κειμένου, του
http :// www . youtube . com , τη δημιουργία παρουσιάσεων ppt, την
αξιοποίηση λογισμικoύ οργάνωσης ψηφιακών πηγών (livebinders), τη
δημιουργία συννεφόλεξου wordle, κόμικς
http://stripgenerator.com/strip/create/ χρονογραμμής dipity και τον
ηλεκτρονικό πίνακα (linoit). Εξοικείωση εκπαιδευτικού – μαθητών με τον
ομαδοσυνεργατικό τρόπο διδασκαλίας
· Ευελιξία στο ωρολόγιο πρόγραμμα
Εργαλεία (Έντυπα και ηλεκτρονικά):
· Σχολικό Εγχειρίδιο (Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Λυκείου)
· Φωτοτυπίες των φύλλων εργασίας και των παράλληλων κειμένων
4

· Λογισμικό Επεξεργασίας Κειμένου (Microsoft Word)
· Μηχανή Αναζήτησης Google & Google Maps
· Λογισμικό Παρουσιάσεων (linoit)
· Λογισμικό οργάνωσης ψηφιακών πηγών(livebinders)
· Λογισμικό Παρουσιάσεων (PowerPoint)
· Λογισμικό χρονογραμμής (dipity)
· Λογισμικό συννεφόλεξου (wordle)
· Λογισμικό δημιουργίας κόμικς (stripgenerator)
· Λογισμικό αποκοπής εικόνας (screenshot captor)
Διευθύνσεις Περιήγησης στο Διαδίκυο :
http://dschool.edu.gr/
http://www.greek-language.gr
http://www.el.wikipedia.org
http://www.papadiamantis.net/
http://www.papadiamantis.org/
http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?
tid=0000008450&tsz=0&autostart=0
http://www.ime.gr/
https://alexandrospapadiamandis.wikispaces.com/%CE%B5%CE%B9%CF
%83%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82
http://mouseiopapadiamanti.blogspot.gr/
5

http ://theologoi-kritis.sch.gr/index.php?
option=com_content&view=article&id=503:2012-03-29-12-03-
22&catid=65:2008-12-29-20-40-10&Itemid=54
http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/5344#page/1/mode/2up
http://www.ekt.gr/
http://www.slideshare.net/antonistsiv/ss-7318831
http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=details&song_id=9950
http://casss.analyst.gr/PressCenter/Articles/2293.html
*Οι παραπάνω ηλεκτρονικές διευθύνσεις προσπελάστηκαν τελευταία φορά
και ήταν ενεργές στις 2/10/2014.
2. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
· Η διδακτική πρόταση που ακολουθεί αφορά στη Νεοελληνική
Λογοτεχνία της Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου με προεκτάσεις στη Νεοελληνική
Γλώσσα, την Ιστορία και την Πληροφορική.
· Το περιεχόμενο της διδακτικής παρέμβασης αφορά στη γνωριμία με
το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και συγκεκριμένα με το διήγημα
«Πατέρα στο σπίτι» μέσα από διερευνητική μαθησιακή διαδικασία, η οποία
εστιάζει σε υλικό που υπάρχει: στο σχολικό εγχειρίδιο, στη βιβλιογραφία και
στο διαδίκτυο. Ως παραγόμενο αποτέλεσμα θεωρείται η εκπόνηση τελικής
συνθετικής εργασίας με τη χρήση λογισμικού παρουσίασης, η οποία και θα
αναρτηθεί στο ιστολόγιο της τάξης.
· Το διδακτικό αυτό σενάριο ακολουθεί το «Ενιαίο Πλαίσιο
Προγράμματος Σπουδών για τη Λογοτεχνία» τόσο όσον αφορά στα μέσα και
στη μέθοδο διδασκαλίας που χρησιμοποιούνται κατά την υλοποίησή του, όσο
και τους στόχους τους οποίους υπηρετεί.
ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ
Το σκεπτικό της διδακτικής παρέμβασης βασίστηκε κατά κύριο λόγο:
6

· Στην εμπειρία από τη διδασκαλία του συγκεκριμένου διηγήματος στο
πλαίσιο του συμβατικού γραμματισμού κατά τα προηγούμενα σχολικά έτη.
· Στη διαπίστωση ότι κείμενα που αγγίζουν πτυχές της παιδικής-εφηβικής
ηλικίας, ή αναδεικνύουν στοιχεία της οικογενειακής ζωής , παλαιότερα και
σήμερα, ενεργοποιούν κίνητρα μάθησης στους μαθητές. Ιδιαιτέρως, τα
Αθηναίκά Διηγήματα στα οποία δόθηκε έμφαση, αναφέρονται σε τοπόσημα
της «δυτικής εσχατιάς της πόλης», οικεία, αναγνωρίσιμα και σήμερα από
τους μαθητές, ενώ η οικονομική δυσπραγία των κατώτερων κοινωνικών
στρωμάτων μπορεί να προκαλέσει συζήτηση για σύγχρονες καταστάσεις,
λόγω της υπάρχουσας οικονομικής κρίσης.
· Στην αναγνώριση της παιδαγωγικής αξίας της εργασίας σε ομάδες μέσα
από ανακαλυπτική πορεία μάθησης και ενεργό συμμετοχή των μαθητών σε
όλες τις φάσεις της διδακτικής- μαθησιακής διαδικασίας.
· Στις πολυδιάστατες δυνατότητες που προσφέρει η χρήση των γενικών
εργαλείων των Τ.Π.Ε. και του διαδικτύου κατά τη διδασκαλία, όπως η
αναζήτηση, αξιολόγηση, επιλογή, σύνθεση και παρουσίαση γνωστικού
τύπου πληροφοριών από τους μαθητές, η ενθάρρυνση του πειραματισμού
και της δημιουργικότητας μέσω της αξιοποίησης των ηλεκτρονικών
περιβαλλόντων παραγωγής γραπτού λόγου, η χρήση πολλαπλών μορφών
πρωτογενούς υλικού, κλπ.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ:
Α. ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Επιδιώκεται οι μαθητές:
· Να γνωρίσουν τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και το έργο του και να
αξιοποιήσουν εξωκειμενικά στοιχεία, όπως βιογραφικά, εργογραφικά
λαογραφικά, ιστορικά, κοινωνιολογικά για την ερμηνεία του κειμένου
· Να επισημάνουν τα αυτοβιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα στο
διήγημα και σε άλλα διηγήματα του συγγραφέα.
7

· Να οδηγηθούν στη σύνταξη του βιογραφικού σημειώματος του
συγγραφέα μέσα από μια δομημένη διαδικασία.
· Να απολαύσουν το διήγημα και τη γλώσσα του Αλ. Παπαδιαμάντη
(«θησαυρισμένη με απανωτά στρώματα παιδείας» κατά τον Ελύτη).
· Να κατανοήσουν τη γλωσσική ιδιομορφία του Παπαδιαμάντη και τη
στενή σχέση μορφής περιεχομένου.
· Να κατανοήσουν τη χρήση της γλώσσας και του ύφους στην άμβλυνση
των περιγραφόμενων δραματικών καταστάσεων της αφήγησης.
· Να κατανοήσουν ότι στο κείμενο αποτυπώνεται ρεαλιστκά ο τρόπος
ζωής σε μια φτωχή συνοικία της Αθήνας του τέλους του 19ου αιώνα.
· Να αναζητήσουν εικόνες της Αθήνας του τ. 19ου αιώνα
· Να αποκτήσουν αντίληψη του χώρου της Αθήνας τ. 19ου αιώνα και των
έργων υποδομής που τότε ξεκινούσαν.
· Να διερευνήσουν το χώρο και τον κοινωνικό ρόλο του παντοπωλείου της
γειτονιάς.
· Να προβληματιστούν για τους χαρακτήρες των προσώπων του
διηγήματος στο κοινωνικό πλαίσιο της εποχής.
· Να διερευνήσουν το ιστορικό πλαίσιο της εποχής.
· Να εντοπίσουν θεματικές ομοιότητες ανάμεσα στο διήγημα και άλλα
παράλληλα κείμενα.
· Να ασκηθούν στην παραγωγή προφορικού - γραπτού λόγου και
πολυτροπικών κειμένων.
Β. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Αναμένεται οι μαθητές:
8

· Να ασκηθούν σε δραστηριότητες αυτοαξιολόγησης και ετεροαξιολόγησης
στο πλαίσιο της ανατροφοδότησης τόσο σε επίπεδο ενδοομαδικό όσο και
σε αυτό της ολομέλειας, αξιοποιώντας τις επισημάνσεις της ομάδας, των
άλλων ομάδων και του εκπαιδευτικού
· Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργατικής μάθησης
· Να εξοικειωθούν με τη διερευνητική - βιωματική μάθηση
· Να ασκηθούν στην αναζήτηση, κριτική αποτίμηση και επιλογή υλικού
μέσα από την ποικιλία των πηγών που εξασφαλίζει το διαδίκτυο
· Να αυτενεργήσουν και να οικοδομήσουν νέα γνώση, αξιοποιώντας,
εμπλουτίζοντας ή τροποποιώντας υφιστάμενες γνωστικές δομές
· Να εργαστούν με πρακτικές κριτικού και πολιτισμικού γραμματισμού με
σκοπό τη διύρυνση των γνωστικών και πολιτισμικών τους οριζόντων.
· Να αναπτύξουν κριτική και δημιουργική σκέψη ως προς τα σύγχρονα
κοινωνικά περιβάλλοντα
· Να αναστοχαστούν πάνω σε επίκαιρα κοινωνικά ζητήματα, αξίες, ρόλους
και θεσμούς.
Γ. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Επιδιώκεται οι μαθητές:
· Να εξοικειωθούν με τη χρήση του διαδικτύου ως περιβάλλοντος μάθησης,
καλλιεργώντας δεξιότητες ψηφιακού και κριτικού γραμματισμού
· Να αξιοποιήσουν επιλεγμένους δικτυακούς τόπους
· Να ασκηθούν στην κριτική και επιλεκτική αναζήτηση πληροφοριών
· Να ασκηθούν στη χρήση του επεξεργαστή κειμένου και του λογισμικού
παρουσίασης linoit για τη συνεργατική παραγωγή κειμένων (απλών και
πολυτροπικών), με την αξιοποίηση εργαλείων Web 2.0.
9

· Να εξοικειωθούν με την αξιοποίηση των πολυμέσων για την προσέγγιση
και αισθητική απόλαυση του κειμένου.
2. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ
ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Η διδακτική αυτή παρέμβαση αποτελεί απόπειρα αισθητικής και ερμηνευτικής
προσέγγισης του διηγήματος «Πατέρα στο σπίτι» του Αλέξανδρου
Παπαδιαμάντη με τη χρήση εργαλείων Τ.Π.Ε. προκειμένου οι μαθητές να
εξοικειωθούν με τη γλώσσα και το περιεχόμενό του έργου του συγγραφέα, το
περιβάλλον στο οποίο αναφέρεται, τις ιστορικές, κοινωνικές, οικονομικές και
πολιτισμικές συνθήκες που περιγράφουν, με έμφαση στα Αθηναϊκά
Διηγήματα.
Το σκεπτικό της πρότασης βασίστηκε στη διαπίστωση ότι η
διερευνητική, βιωματική και συνεργατική μάθηση που εξασφαλίζουν τα
ηλεκτρονικά περιβάλλοντα γνώσης μπορεί να εμπλέξει συναισθηματικά και
λογικά τους μαθητές σε μια δημιουργική διαδικασία προβληματισμού,
αναζήτησης, αναστοχασμού, επιλογής και σύνθεσης που θα οδηγήσει στην
παραγωγή νέας γνώσης και εμπειρίας βασισμένης στην ενεργό συμμετοχή και
αυτενέργεια.
ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Ως μέσα διδασκαλίας ορίζονται αφενός το σχολικό εγχειρίδιο και αφετέρου το
διαδίκτυο, και λογισμικά, όπως αυτά της επεξεργασίας κειμένου και της
παρουσίασης, εργαλεία δηλαδή των Τ.Π.Ε. που επιτρέπουν την έρευνα σε
ηλεκτρονικές πηγές και την αποτύπωση της νέας γνώσης με μορφή
πολυτροπικών κειμένων. Συνεπώς, η προσέγγιση του κειμένου με τη χρήση
εργαλείων Τ.Π.Ε. διαφοροποιείται από αυτήν που επιχειρείται στο πλαίσιο του
κλασικού γραμματισμού, καθώς:
Στηρίζεται στη δυνατότητα άμεσης πρόσβασης σε πλήθος πληροφοριών,
γεγονός που κινητοποιεί το ενδιαφέρον του μαθητή και διευκολύνει την
ερμηνεία του ποιητικού κειμένου
10

 Αξιοποιεί εμπειρίες και βιώματα του μαθητή από άλλα γνωστικά
αντικείμενα
Δίνει τη δυνατότητα στον μαθητή να αυτενεργήσει και να υιοθετήσει έναν
πιο ενεργό ρόλο κατά τη μαθησιακή διαδικασία
Ενισχύει τη δυνατότητα αξιοποίησης της συλλογικής εμπειρίας μέσα από
συνεργατικά περιβάλλοντα
Υποστηρίζει τη δημιουργική έκφραση του μαθητή μέσα από περιβάλλοντα
που επιτρέπουν τον πειραματισμό σε ποικίλες μορφές έκφρασης και
επικοινωνίας
Η χρήση των Τ.Π.Ε. φυσικά, δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά εντάσσεται
στο πλαίσιο της πρόθεσης δημιουργίας ενός εναλλακτικού παιδαγωγικού
περιβάλλοντος με στόχο την ενθάρρυνση της αυτενέργειας του μαθητή, την
εμπλοκή του σε μια διερευνητική μαθησιακή διαδικασία και την καλλιέργεια της
κριτικής του σκέψης.
Στο πλαίσιο αυτού του μαθητοκεντρικού μοντέλου ο ρόλος του
εκπαιδευτικού καθίσταται ουσιαστικότερος, καθώς από κύριος φορέας της
γνώσης μετασχηματίζεται σε συντονιστή και αρωγό στην προσπάθεια των
μαθητών να αναζητήσουν ψηφιακό υλικό [ανακαλυπτική - διερευνητική
μάθηση-Dewey], να το επεξεργαστούν και να το συνθέσουν συνεργατικά
[ομαδοσυνεργατική μάθηση- Johnson & Johnson, Frey/ μέθοδος project] σε
πλαίσιο κοινωνικής αλληλεπίδρασης Vygotsky και να μάθουν οικοδομώντας
ενεργητικά τη νέα γνώση [εποικοδομητική μάθηση- Bruner]. Πιο συγκεκριμένα
ο εκπαιδευτικός:
 Σχεδιάζει το πλαίσιο και το περιεχόμενο της μαθησιακής διαδικασίας
 Συντονίζει τη διαδικασία, εξομαλύνει τυχόν δυσκολίες και ανατροφοδοτεί
με σκοπό τόσο την ενθάρρυνση των μαθητών όσο και την εστίασή τους
στον επιδιωκόμενο στόχο
11

 Προβαίνει σε διαδικασίες αξιολόγησης του παραγόμενου αποτελέσματος,
καθώς και αυτοαξιολόγησης της διαδικασίας σχεδιασμού και υλοποίησης
της διδακτικής παρέμβασης
 Αναδιοργανώνει το διδακτικό υλικό, επεξεργάζεται τους διδακτικούς
στόχους, σχεδιάζει δράσεις, υπερβαίνοντας τον ρόλο του απλού
διεκπεραιωτή του Αναλυτικού Προγράμματος.
Ως μέθοδος διδασκαλίας προκρίνεται η ομαδοσυνεργατική για τη
διερεύνηση, ανάλυση και παρουσίαση από την ίδια την τάξη του ψηφιακού
υλικού στο οποίο βασίζεται η προσέγγιση του ποιήματος. Στο πλαίσιο των
ομάδων οι μαθητές:
Συνεργάζονται, ανταλλάσσουν απόψεις, αξιολογούν, αναδιαμορφώνουν
αντιλήψεις και θέσεις
Αναλαμβάνουν ρόλους που αναδεικνύουν τις δυνατότητές τους
Προσεγγίζουν τη γνώση με ποικίλους τρόπους που αποκαλύπτουν τις
κλίσεις και τα ταλέντα τους
Συνδέουν τη γνώση με πραγματικές περιστάσεις
Καλλιεργούν το αίσθημα της ευθύνης για την παραγωγή συλλογικού
αποτελέσματος
Καλλιεργούν την κριτική και αξιολογική ικανότητά τους μέσα από
διαδικασίες αυτοαξιολόγησης και ετεροαξιολόγησης.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ
Οι μαθητές χωρίζονται σε πέντε (5) ομάδες των πέντε ατόμων (δυναμικό της
τάξης 25 μαθητές), με βασικό περιορισμό ως προς τη σύνθεσή τους τη
συμμετοχή σε κάθε ομάδα τουλάχιστον ενός μαθητή με ευχέρεια στη χρήση των
εργαλείων Τ.Π.Ε. Κατά τη διαδικασία της συγκρότησής τους ο εκπαιδευτικός
παρεμβαίνει συμβουλευτικά, επιδιώκοντας τη διασφάλιση της ανομοιογένειας
των ομάδων ως προς τις μαθησιακές επιδόσεις τους. Αντίστοιχα, διακριτική είναι
12

η παρουσία του κατά τη φάση της κατανομής ρόλων μεταξύ των μελών της
ομάδας οι οποίοι μπορεί να κατηγοριοποιηθούν ως εξής:
 Σε εκείνον του χειριστή του ηλεκτρονικού υπολογιστή
 Σε εκείνον του συντονιστή της διαδικασίας
 Σε εκείνον του εμψυχωτή που ενθαρρύνει και κρατά το ενδιαφέρον των
μελών της ομάδας στο θέμα που επεξεργάζονται, μεριμνώντας και για την
τήρηση του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης των δράσεων της ομάδας
 Σε εκείνον του γραμματέα της ομάδας που αναλαμβάνει να κρατά
σημειώσεις, να συνδυάζει και να συνθέτει με τη βοήθεια και των υπολοίπων
μελών
 Σε εκείνον του παρουσιαστή των αποτελεσμάτων της διερευνητικής
μαθησιακής διαδικασίας της ομάδας στην ολομέλεια
ΠΟΡΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
Για την υλοποίηση της συγκεκριμένης διδακτικής πρότασης προτείνεται να
διατεθούν τέσσερις (4) διδακτικές ώρες κατανεμημένες σε τρεις συναντήσεις με
μια δίωρη συνεχόμενη διδασκαλία(1-2-1). Οι φάσεις εξέλιξης της
δραστηριότητας είναι οι ακόλουθες:
Α΄ ΦΑΣΗ : ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΉ
(1Η ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ)
Η φάση αυτή είναι εισαγωγική, πραγματοποιείται στο χώρο της Βιβλιοθήκης,
όπου υπάρχει διαθέσιμος βιντεοπροβολέας για την παρουσίαση του εισαγωγικού
ppt του εκπαιδευτικού και δεν απαιτεί συγκεκριμένη οργάνωση της τάξης. Κατά
τη διάρκεια της Α΄ φάσης ο διδάσκων:
1. Ανακοινώνει στους μαθητές το περιεχόμενο της διδακτικής πρότασης και
παρουσιάζει συνοπτικά το χρονοδιάγραμμα, το χώρο και τη μέθοδο
13

υλοποίησής της. Επίσης, υπογραμμίζει στους μαθητές τον καθοριστικό
τους ρόλο στην πραγματοποίηση της πρότασης αυτής, καθώς και το ότι,
κατά τη διάρκεια της εργασίας σε ομάδες, κάθε μέλος έχει την ευθύνη:
· Να συνεισφέρει στη διεκπεραίωση της εργασίας που έχει ανατεθεί
στην ομάδα
· Να ακούει προσεκτικά τις απόψεις των υπολοίπων μελών
· Να διατυπώνει τις απόψεις του με επιχειρήματα
2. Καλλιεργεί κίνητρα μάθησης, εντάσσοντας τις δραστηριότητες των
ομάδων στο πλαίσιο της δημιουργίας μιας σύνθετης (γραπτής,
προφορικής και ψηφιακής) παρουσίασης
3. Συντονίζει τον χωρισμό των μαθητών σε ομάδες των πέντε ατόμων και
γνωστοποιεί τους ρόλους τους οποίους θα αναλάβουν οι μαθητές μέσα
από ενδοομαδική συνεννόηση, καθώς και το ότι θα μπορούν να
εναλλάσσονται οι ρόλοι αυτοί, κατά το δυνατόν στις διαφορετικές φάσεις
διεξαγωγής της εργασίας τους στο εργαστήριο Πληροφορικής.
4. Απαντά σε απορίες των μαθητών επί της διαδικασίας.
5. Γνωστοποιεί τα κριτήρια αξιολόγησης της συμβολής κάθε μέλους ανά
ομάδα και φάση της διαδικασίας.
6. Διευκρινίζει τον δικό του συντονιστικό και υποστηρικτικό ρόλο σε όλη
της διάρκεια υλοποίησης της διδακτικής πρότασης.
Στη συνέχεια, ο εκπαιδευτικός δίνει στους μαθητές το σύνδεσμο του
ηλεκτρονικό πίνακα (linoit), όπου έχει αναρτήσει ψηφιακό υλικό για τη
διεξαγωγή της διδακτικής παρέμβασης με «αυτοκόλλητα» χρώματος κίτρινου,
καθώς και την παρουσίαση που έχει προετοιμάσει για το θεωρητικό πλαίσιο της
πεζογραφίας της γενιάς του 1880. Ενημερώνει σχετικά με τη λειτουργία του
ηλεκτρονικού πίνακα τους μαθητές, το υλικό που τους έχει αναρτηθεί και τα
χρώμα των αυτοκόλλητων με τα οποία στη συνέχεια κάθε ομάδα θα προχωρήσει
στις ανακοινώσεις της στον κοινό για όλους πίνακα, ο οποίος έχει ως θέμα του τη
συγκεκριμένη διδακτική ενότητα. Επίσης, πάνω στον πίνακα έχει αναρτηθεί από
14

τον εκπαιδευτικό ένας σύνδεσμος που οδηγεί σε ψηφιακό φάκελο, όπου έχουν
συγκεντρωθεί οι ιστοσελίδες όπου προτείνεται να πλοηγηθούν οι μαθητές για
την αναζήτηση και επεξεργασία στοιχείων σχετικά με τον Αλ. Παπαδιαμάντη:
http://www.livebinders.com/play/play?present=true&id=1503294#anchor.
Επίσης, υπάρχει αναρτημένο ένα βίντεο από το ψηφιακό αρχείο της ΔΤ, για τον
συγγραφέα και την εποχή του, διάρκειας 30΄λεπτών, καθώς και μια εικόνα του
Αλ. Παπαδιαμάντη και η εικόνα της εποχής της χρονογραμμής στη θεματική
«Ιστορία-Λογοτεχνία» των Ψηφίδων του ΚΕΓ. Αυτά τα τελευταία έχουν
επικουρικό χαρακτήρα και θα αξιοποιηθούν, εφόσον κριθεί απαραίτητο κατά τη
διαδικασία. Οι μαθητές βλέπουν τα προαναφερθέντα στην οθόνη προβολής της
βιβλιοθήκης με τη βοήθεια του προβολέα από τον υπολογιστή του
εκπαιδευτικού. Ο διδάσκων παρουσιάζει τη συνοπτική εισαγωγή σε λογισμικό
παρουσίασης ppt, που αφορά στην πεζογραφική γενιά του 1880 και στα
λογοτεχνικά ρεύματα του Ρεαλισμού, του Νατουραλισμού και τη διαμόρφωση
του ηθογραφικού διηγήματος στην Ελλάδα, με συνοπτική αναφορά στους
συγγραφείς που το υπηρέτησαν και στον Αλ. Παπαδιαμάντη, με τρόπο ώστε να
καλλιεργήσει κίνητρα για περαιτέρω διερεύνηση στους μαθητές. Παρουσιάζει
2-3΄από το προαναφερθέν βίντεο και στη συνέχεια, προβαίνει στην αρχική,
«μετ΄ ήθους ανάγνωση» του κειμένου. Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρξει μια
κοινή αφετηρία για το σύνολο των μαθητών, πριν εστιάσουν το ενδιαφέρον τους
στην επιμέρους θεματική των διαφοροποιημένων ανά ομάδα φύλλων εργασίας.
Οι μαθητές εκφράζουν τις πρώτες τους εντυπώσεις και στη συνέχεια
μελετούν τα οικεία εισαγωγικά και υποσελίδια σημειώματα που υπάρχουν στο
σχολικό εγχειρίδιο.
Β΄ ΦΑΣΗ
(2Η – 3Η ΩΡΑ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΉΣ)
Στη φάση αυτή οι μαθητές εισέρχονται στο εργαστήριο και παίρνουν τη
θέση τους μπροστά στους υπολογιστές. Ο ηλεκτρονικός πίνακας linoit, όπου
είναι αναρτημένο το υποστηρικτικό υλικό για τους μαθητές μας, καθώς και το
αρχείο της εισαγωγικής θεωρητικής παρουσίασης ppt, βρίσκονται ενεργά, στην
επιφάνεια εργασίας σε κάθε υπολογιστή, ώστε το περιεχόμενό τους να μπορεί να
15

χρησιμοποιηθεί από τους μαθητές και σε αυτή τη φάση της εργασίας τους σε
ομάδες. Ο διδάσκων μοιράζει σε έντυπη μορφή το κοινό φύλλο εργασίας, ενώ
στους κατευθύνει να το αναζητήσουν και στον πίνακα linoit στην επιφάνεια
εργασίας του υπολογιστή τους. Τα επόμενα 20΄ οι ομάδες εργάζονται σύμφωνα
με τις οδηγίες του κοινού φύλλου εργασίας.
Στη φάση αυτή οι μαθητές ανατρέχουν στον ηλεκτρονικό πίνακα linoit
και, αφού διαβάσουν το διήγημα «Πατέρα στο σπίτι», επιχειρούν μια πρώτη
ερμηνευτική προσέγγιση, με βάση τα ερωτήματα που τίθενται στο κοινό φύλλο
εργασίας.
Οι μαθητές συνεργάζονται σύμφωνα και με τους ρόλους που έχουν
αναλάβει, ανταλλάσσουν απόψεις και σε πρώτη φάση κρατούν σημειώσεις στα
κενά σημεία που υπάρχουν κάτω από κάθε ερώτηση του έντυπου φύλλου, ενώ
αναρτούν τις τελικές απαντήσεις τους στο ηλεκτρονικό φύλλο εργασίας ή σε
έγγραφο επεξεργασίας κειμένου και τις αναρτούν στον ηλεκτρονικό πίνακα
linoit, με διαφορετικό χρώμα «αυτοκόλλητου/sticker» ανά ομάδα, όπως τους
έχει οριστεί και φαίνεται στον πίνακα, τόσο το χρώμα, όσο και ο χώρος όπου θα
επικολλήσει/παρουσιάσει τη δουλειά της κάθε ομάδα, ώστε να δοθεί αφενός
παιγνιώδης διάσταση στη διαδικασία και αφετέρου να είναι ευδιάκριτες και
ομαδοποιημένες οι αναρτήσεις, ανά ομάδα και θεματική. Επίσης, όλα τα
επιπλέον κείμενα, ο εκπαιδευτικός έχει μεριμνήσει ώστε να υφίστανται και σε
έντυπη μορφή, για την περίπτωση που υπάρξουν προβλήματα με το δίκτυο.
Ο διδάσκων παρακολουθεί την ερευνητική εργασία των ομάδων, τον
βαθμό εμπλοκής κάθε μαθητή σε αυτήν, λειτουργεί υποστηρικτικά, όπου κρίνει
απαραίτητο και αξιολογεί την πορεία των μαθητών.
Μετά το πέρας της πρώτης αυτής φάσης της ομαδικής εργασίας, ο
καθηγητής μοιράζει στις ομάδες τα φύλλα εργασίας που αντιστοιχούν σε
καθεμιά, τα οποία υπάρχουν και στον ηλεκτρονικό πίνακα linoit, όπου και
συμπληρώνουν οι μαθητές τις τελικές τους απαντήσεις, ανά ομάδα.
Οι μαθητές εργάζονται σε επιλεγμένους δικτυακούς τόπους και αναρτούν
τις απαντήσεις τους στον ηλεκτρονικό πίνακα linoit.
16

· Οι μαθητές της Ομάδας Α (Βιογράφοι) συντάσσουν το βιογραφικό
σημείωμα του ποιητή αναζητώντας υλικό στη Πύλης για την Ελληνική
Γλώσσα και στο ηλεκτρονικό βιβλίο της Έκφρασης-Έκθεσης Β΄ΓΕΛ., στην
ελληνική Wikipedia και στις ιστοσελίδες: http :// www . papadiamantis . org / και
http :// papadiamantis . net / , προκειμένου να αντλήσουν πληροφορίες σχετικά
με τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Με βάση τη δομή του
Βιογραφικού Σημειώματος που υπάρχει στο σχολικό βιβλίο της Έκφρασης-
Έκθεσης Β΄ΓΕΛ, καταρτίζουν το δομικό διάγραμμα του σημειώματος που θα
συντάξουν και το επικολλούν στο linoit του μαθήματος. Ακόμη ζητείται αφού
διαβάσουν το διήγημα που μελετάμε(«Πατέρα στο σπίτι») και αποσπάσματα
από τα Αθηναϊκά Διηγήματα του Παπαδιαμάντη «Τα Χριστούγεννα του
τεμπέλη» (μόνο την πρώτη παράγραφο) και «Τραγούδια του Θεού» (από την
αρχή έως…. «δὲν θὰ ἐγενόμην καὶ πάλιν βαρετὸς εἰς τοὺς φίλους μου»), να
εντοπίσουν αυτοβιογραφικές αναφορές/φράσεις του συγγραφέα και στη
συνέχεια να δημιουργήσουν ένα έγγραφο word (έως 120 λέξεις) με στοιχεία
βιογραφίας και εργογραφίας του Παπαδιαμάντη και να κατασκευάσουν ένα
συννεφόλεξο wordle με τις φράσεις αυτές. Όλα τα παραπάνω θα τα
αναρτήσουν στον κοινό πίνακα linoit, με αυτοκόλλητο γαλάζιου χρώματος.
Οι μαθητές της Ομάδας Β (Κοινωνιολόγοι) θα πρέπει να
παρουσιάσουν την κατάσταση στην οποία ζουν και μεγαλώνουν τα φτωχά
παιδιά στην εποχή του Παπαδιαμάντη. Τους ζητείται να παραθέσουν φράσεις
που το αποδεικνύουν από το διήγημα που μελετάμε και από το «Πριμαρόλια»
της Α. Κακούρη. Επίσης, αφού μελετήσουν απόσπασμα από το τα ιστορικά
παραθέματα που υπάρχουν στο http://www.greek-language.
gr/digitalResources/literature/education/greek_history/index.html
#prettyPhoto[mixed]/0/ (4 γραπτές πηγές) και τις σελ. 199-202, της
Διδακτορικής Διατριβής της Μ.Γκασούκα για την Κοινωνική θέση των
γυναικών στο έργο του Αλ. Παπαδιαμάντη, ΕΚΠΑ 1996, επιδιώκεται η
κατανόηση και η παρουσίαση από τα παιδιά του ρόλου των γυναικών μέσα
στην κοινωνία- οικογένεια της εποχής. Προτείνεται η ανάγνωση και
ακρόαση του μελοποιημένου ποιήματος του Κ Βάρναλη, «Οι Μοιραίοι» , και
η αναζήτηση ομοιοτήτων α) ως προς τη συμπεριφορά του πατέρα και β) ως
προς το πού αποδίδεται άμεσα ή έμμεσα η ευθύνη για την κοινωνική θέση
17

και την ηθική συμπεριφορά των προσώπων των δύο λογοτεχνικών κειμένων.
Τέλος, θα πρέπει να δημιουργήσουν ένα έγγραφο word, από τις οποίες στις
δύο πρώτες να επιλέξουν σημεία του διηγήματος όπου φαίνεται η κατάσταση
διαβίωσης της οικογένειας του μικρού παιδιού και να αναζητήσουν στη
μηχανή αναζήτησης εικόνες προσώπων της σύγχρονης εποχής, που θα
μπορούσαν να είναι οι ήρωες της ιστορίας μας, τις οποίες θα αναρτήσουν
στο linoit του μαθήματος. Όλα τα παραπάνω θα τα αναρτήσουν στον κοινό
πίνακα linoit, με αυτοκόλλητο μωβ χρώματος
· Οι μαθητές της Ομάδας Γ΄ (Λαογράφοι), αφού περιηγηθούν στο σύνδεσμο
της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα και συγκεκριμένα στο πεδίο «Η ελληνική
κοινωνία στα τέλη του 19 ου αιώνα» , Λογοτεχνία και Πολέις/ Αθήνα, Οπτικό
υλικό από την Αθήνα της εποχής του Παπαδιαμάντη, διαβάσουν το ποίημα του
Γ. Σουρή, Καινούργια Αθήνα, το παράθεμα Ο αστικός χώρος 1871-
1909(Καρδαμίτση-Αδάμη Μ., «Ο αστικός χώρος 1871-1909, από τις Ψηφίδες
του ΚΕΓ), και δουν το ppt http://www.slideshare.net/antonistsiv/ss-7318831
ζητείται να περιγράψουν την εικόνα της Αθήνας την εποχή του συγγραφέα σε
100-120 λέξεις. Επίσης, με βάση το διήγημα που μελετάμε και το κείμενο του
Ι.Ν. Μπασκόζου, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Ένας μποέμ κοσμοκαλόγερος,
από το Βήμα Κοινωνία, 3/1/2011 (ιδιαιτέρως, το τμήμα του κειμένου που έχει
υπότιτλο: «Άνθρωπος των καπηλειών και των τρωγλών»)
http://tinyurl.com/nhdo4zn, καθώς και το σχετικό βοηθητικό υλικό που έχει
αναρτηθεί στο linoit του μαθήματος από τη διδάσκουσα, να διερευνήσουν το
ρόλο του Παντοπωλείου στη γειτονιά, σύμφωνα και με τα λεγόμενα του
συγγραφέα. Τέλος, αφού διαβάσουν το διήγημα «Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης»
του Αλ. Παπαδιαμάντη, θα πρέπει να εντοπίσουν τοπόσημα της πόλης της
Αθήνας, τα οποία θα καταγράψουν. Στη συνέχεια, θα τα αναζητήσουν (π.χ. το
σταθμό του Θησείου) στο Google maps , καθώς και στη μηχανή αναζήτησης
Google, θα πρέπει να βρουν εικόνες του τ. 19ου αιώνα, αλλά και σύγχρονες,
κάποιες από τις οποίες και θα μας παρουσιάσουν επιλεκτικά. Όλα τα
παραπάνω θα τα αναρτήσουν στον κοινό πίνακα linoit, με αυτοκόλλητο
πράσινου χρώματος
· Οι μαθητές της Ομάδας Δ΄ (Φιλόλογοι) αφού διαβάσουν το διήγημα, θα
πρέπει να αναζητήσουν λέξεις που τους θυμίζουν τη γλώσσα των
18

εκκλησιαστικών κειμένων. Επίσης, θα κληθούν να συμπληρώσουν έναν
πίνακα με λέξεις λόγιες και λαϊκότροπες από το κείμενο, ενώ ζητείται να
παρατηρήσουν σε ποια σημεία του κειμένου επιλέγει ο συγγραφέας να
αξιοποιήσει τη μια ή την άλλη γλωσσική μορφή. Στη συνέχεια, αφού
επισκεφθούν τις ιστοσελίδες: Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα/ Πρόσωπα
και Θέματα της ΝΕ λογοτεχνίας/Γλώσσα/Αρχαΐζουσα και http :// theologoi -
kritis . sch . gr / index . php ? option = com _ content & view = article & id =503:2012-
03-29-12-03-22& catid =65:2008-12-29-20-40-10& Itemid =54 , θα πρέπει να
καταγράψτε τα βασικά χαρακτηριστικά της γλώσσας του Παπαδιαμάντη και
τους παράγοντες που πιστεύουν ότι οδήγησαν στη διαμόρφωσή τους. Όλα
τα παραπάνω θα τα αναρτήσουν στον κοινό πίνακα linoit, με αυτοκόλλητο
ροζ χρώματος
· Οι μαθητές της Ομάδας Ε΄ (Ιστορικοί) θα πρέπει να πλοηγηθούν στις
Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα, και πιο συγκεκριμένα στη Χρονογραμμή
Ιστορία- Λογοτεχνία, στις πηγές για την Ελληνική Κοινωνία του 19ου αιώνα,
και αφού δουν το υλικό που τους έχει δοθεί από τα σχολικά εγχειρίδια
Ιστορίας Γ΄Γυμνασίου και Γ΄Λυκείου(Θ.Κ) και στην ιστοσελίδα του
Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού και υπάρχει αναρτημένο στο linoit, ζητείται
να δημιουργήσουν στο dipity μια χρονογραμμή με τα κύρια ιστορικά
γεγονότα της εποχής που έζησε και έγραψε ο Αλ. Παπαδιαμάντης. Στη
συνέχεια, θα πρέπει να «καρφιτσώσουν» το σύνδεσμο στο linoit της
ενότητας. Ακολούθως, να επιλέξουν 3-4 γελοιογραφίες της εποχής από το
οπτικό υλικό των Ψηφίδων, τις οποίες θα σχολιάσουν σύντομα. Αφού
διαβάσουν το διήγημα «Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης» του Αλ. Παπαδιαμάντη,
θα πρέπει να εντοπίσουν αναφορές σε μεγάλα δημόσια έργα που
κατασκευάζονταν τότε στην Αθήνα, τις οποίες θα καταγράψουν. Όλα τα
παραπάνω θα τα αναρτήσουν στον κοινό πίνακα linoit, με αυτοκόλλητο γκρι
χρώματος
Γ΄ ΦΑΣΗ
(4Η ΏΡΑ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΉΣ)
19

Οι μαθητές παρουσιάζουν ανά ομάδα τα αποτελέσματα της εργασίας
τους στην ολομέλεια, τα οποία έχουν αναρτήσει στον κοινό ηλεκτρονικό
πίνακα linoit, ώστε τα μέλη των άλλων ομάδων να μπορούν παρακολουθούν
από τον υπολογιστή τους, να θέτουν ερωτήσεις και να συμμετέχουν ενεργά
στην αναδιαμόρφωση του αρχικού υλικού. Οι μαθητές παρεμβαίνουν
διορθωτικά στο υλικό τους, προκειμένου να το οριστικοποιήσουν. Η τελική
ψηφιακή παρουσίαση της εργασίας της τάξης με αφορμή το διήγημα του
Αλ. Παπαδιαμάντη «Πατέρα στο σπίτι» οργανώνεται στην επιφάνεια του
linoit και ενσωματώνεται στη ιστολόγιο του μαθήματος της Λογοτεχνίας από
τους μαθητές. Στο τελευταία 10΄ της ώρας οι μαθητές και ο διδάσκων
αναστοχάζονται ως προς:
· Τον βαθμό επίτευξης των στόχων που είχαν τεθεί
· Τον τρόπο λειτουργίας των ομάδων, τις ομαδοσυνεργατικές
δεξιότητες και στάσεις που διαμορφώθηκαν
· Τη συμβολή των Νέων Τεχνολογιών στη διδακτική πράξη
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Η αξιολόγηση των εργασιών κάθε ομάδας πραγματοποιείται κατά τη
διάρκεια των διαδοχικών φάσεων. Η αξιολόγηση είναι διαμορφωτική στην
Β΄ φάση και τελική στην Γ΄ φάση. Βασίζεται στα κριτήρια που
γνωστοποιήθηκαν στους μαθητές κατά την Α΄ φάση. Τα κριτήρια αυτά
αφορούν:
·στην ανταπόκριση στους αρχικούς στόχους
·στον τρόπο συνεργασίας και επικοινωνίας των μελών της ομάδας·
·στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων του ηλεκτρονικού περιβάλλοντος
εργασίας·
Φορέας της διαμορφωτικής αξιολόγησης είναι ο εκπαιδευτικός.
Παρακολουθεί διακριτικά, κατά τις επιμέρους φάσεις, την πορεία των
εργασιών και τις δεξιότητες [συγγραφικές, επικοινωνιακές, συνεργατικές,
τεχνολογικές] των μαθητών και παρεμβαίνει με υποδείξεις και
ανατροφοδότηση των ομάδων.
20

Η τελική αξιολόγηση πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της Γʹ φάσης. Οι
μαθητές κρίνουν και συγκρίνουν το αποτέλεσμα της δικής τους εργασίας και
των άλλων ομάδων με βάση τα ανωτέρω κριτήρια προβαίνοντας σε αυτο-
αξιολόγηση και ετερο-αξιολόγηση. Ο εκπαιδευτικός με τα ίδια κριτήρια
αξιολογεί τόσο τις εργασίες όσο και τη λειτουργικότητα του σεναρίου και τα
στάδια της μαθησιακής διαδικασίας, ώστε να προβεί στις αναγκαίες
βελτιώσεις όσον αφορά ζητήματα, όπως συνθήκες εργασίας, στόχοι,
χρονισμός κ.ά.
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ
Η διδακτική πρόταση μπορεί να επεκταθεί ως εξής:
· Συνεξέταση ποικίλων μορφών τέχνης που αφορούν στα έργα του Αλ.
Παπαδιαμάντη (εικαστικά, βίντεο, μελοποίηση ποιημάτων,
κινηματογράφος, θεατρικά, κ.ά.)
· Δημιουργία «εικονικού μουσείου» Παπαδιαμάντη με αξιοπποίηση
λογισμικού e- portfolio.
· Δυνατότητα πλοήγησης σε περισσότερους δικτυακούς τόπους
· Αυτενέργεια μαθητών σε επίπεδο διαφορετικών όψεων – θεμάτων
διερεύνησης
· Αξιοποίηση στη Α΄ Λυκείου στη θεματική ενότητα «Τα φύλα στη
λογοτεχνία»
· Δραματοποίηση του διηγήματος, βιντεοσκόπηση και κοινοποίηση στο
linoit και στο ιστολόγιο της τάξης.
· Δυνατότητα εκπόνησης προαιρετικού προγράμματος/δράσης με θέμα τα
Αθηναϊκά Διηγήματα και τα τοπόσημα της Αθήνας μέσα στο έργο του Αλ.
Παπαδιαμάντη.
ΚΡΙΤΙΚΉ
21

Η διδακτική πρόταση που κατατίθεται με το παρόν σενάριο
πιθανότατα δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί αυτούσια. Πρόθεση της
διδάσκουσας είναι να υπάρχει ευελιξία στην επιλογή του υλικού, ανάλογα
με τα ενδιαφέροντα των μαθητικών ομάδων με τη συμμετοχή των οποίων
θα εφαρμοστεί, ή ακόμη να αξιοποιηθούν ως ασκήσεις προέκτασης για το
σπίτι, όσες δεν ολοκληρωθούν στην τάξη. Οι ασκήσεις αυτές μπορούν να
υλοποιηθούν από τις ομάδες με την αξιοποίηση εργαλείων συνεργατικής
γραφής εξ αποστάσεως, όπως το google docs, ή το titanpad και να
αναρτηθούν στον ηλεκτρονικό πίνακα linoit, πριν από την τελική ώρα
παρουσίασης – σύνθεσης- ανατροφοδότησης των εργασιών των ομάδων.
ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ
· http :// dschool . edu . gr /
· http :// www . greek - language . gr
· http :// www . el . wikipedia . org
· http :// www . papadiamantis . net /
· http :// www . papadiamantis . org /
· http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?
tid=0000008450&tsz=0&autostart=0
· http :// www . ime . gr /
· https://alexandrospapadiamandis.wikispaces.com/%CE%B5%CE
%B9%CF%83%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82
· http://mouseiopapadiamanti.blogspot.gr/
· http :// theologoi - kritis . sch . gr / index . php ?
option = com _ content & view = article & id =503:2012-03-29-12-03-
22& catid =65:2008-12-29-20-40-10& Itemid =54
· http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/5344#page/1/mode/2up
· http://www.ekt.gr/
22

· http://www.stixoi.info/stixoi.php?
info=Lyrics&act=details&song_id=9950
· http://www.slideshare.net/antonistsiv/ss-7318831
· http://casss.analyst.gr/PressCenter/Articles/2293.html
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
· Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα
Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης, Τεύχος 1: Γενικό Μέρος, Γ΄έκδοση,
ΙΤΥΕ Διόφαντος- Διεύθυνση Επιμόρφωσης και Πιστοποίησης,
Πάτρα, Μάρτιος 2013
· Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα
Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης, Τεύχος 3: Ειδικό Μέρος, Γ΄έκδοση,
ΙΤΥΕ Διόφαντος- Διεύθυνση Επιμόρφωσης και Πιστοποίησης,
Πάτρα, Μάρτιος 2014
· Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Β΄τεύχος, Β΄Τάξη Γενικού
Λυκείου, Βιβλίο Καθηγητή, ΥΠΑΙΘ-ΠΙ, ΟΕΔΒ, Αθήνα, 2008.
· Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Β΄τεύχος, Β΄Τάξη Ενιαίου
Λυκείου, Βιβλίο Μαθητή, ΥΠΑΙΘ-ΠΙ, ΟΕΔΒ, Αθήνα, 2005.
· Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Αθηναϊκά Διηγήματα, Εκδόσεις
Φιλιππότη, Αθήνα 2007.
· Γιοχάλας Θ. και Καφετζάκη Τ, Αθήνα: Ιχνηλατώντας την πόλη με
οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία, Βιβλιοπωλείον της Εστίας,
Αθήνα 2013.
· Γκασούκα, Μ., Η Κοινωνική θέση των γυναικών στο έργο του Αλ.
Παπαδιαμάντη, Διδακτορική Διατριβή, ΕΚΠΑ 1996,
· Ράπτης Αρ. και Ράπτη Αθ., Η Πληροφορική στην εκπαίδευση, Αθήνα
1996.
ΚΟΙΝΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ
23

ΓΕΝΙΚΑ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:
 Επισκεφθείτε τον ηλεκτρονικό πίνακα που έχει δημιουργηθεί για τον
Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και διαβάστε το διήγημα «Πατέρα στο σπίτι».
Επιχειρήστε μια πρώτη ερμηνευτική προσέγγιση του διηγήματος με βάση τα
παρακάτω ερωτήματα και καταγράψτε τις απαντήσεις σας στο παρόν φύλλο
εργασίας και με μορφή διαγράμματος σε έγγραφο word. Στη συνέχεια να
επικολλήσετε τις απαντήσεις σας στον ηλεκτρονικό πίνακα με sticker του
χρώματος που έχει οριστεί για την ομάδα σας.
1. Ποιο είναι το θεματικό κέντρο του διηγήματος;
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
2. Σε ποιο χώρο και χρόνο τοποθετείται το διήγημα;
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
3. Ποια είναι τα πρόσωπα του διηγήματος;
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
4. Ποια είναι η δομή του διηγήματος;
Τι παρατηρείτε στην αρχή και το τέλος του διηγήματος;
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
24

5. Να δημιουργήσετε με αφορμή το θέμα του διηγήματος ένα μικρό κόμικ, με
δύο ή τρία πλαίσια στο http :// stripgenerator . com / strip / create /
χρησιμοποιώντας το e- mail που σας έχει δοθεί από τη διδάσκουσα και να το
αναρτήσετε στο linoit του μαθήματος.
Προσοχή!!
1. Για τις άγνωστες λέξεις που θα συναντήσετε μπορείτε να
συμβουλευτείτε το διαδικτυακό λεξικό της Πύλης για την Ελληνική
Γλώσσα ή στο Ηλεκτρονικό Λεξικό Όρων του Παπαδιαμάντη.
2. Στο τέλος κάθε δραστηριότητας σώστε τα αρχεία που έχετε
δημιουργήσει στον φάκελο με το όνομα «Παπαδιαμάντης» που
βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας.
3. Στο τέλος της ώρας επιβεβαιώστε ότι έχετε σώσει τα αρχεία, όπως
σας έχει υποδειχθεί, και ότι έχετε κρατήσει αντίγραφό τους σε μία
φορητή μονάδα αποθήκευσης USB
25

1. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΟΜΑΔΑ A΄: ΒΙΟΓΡΑΦΟΙ
· Μελετήστε το λεξιλόγιο, τη διάρθρωση και το περιεχόμενο ενός
βιογραφικού σημειώματος στην ιστοσελίδα της Πύλης για την Ελληνική
Γλώσσα και στο ηλεκτρονικό βιβλίο της Έκφρασης-Έκθεσης Β΄ΓΕΛ.
· Μελετήστε, το βιογραφικό σημείωμα του συγγραφέα στην ελληνική
Wikipedia
· Επίσης, περιηγηθείτε στις ιστοσελίδες: http :// www . papadiamantis . org /
και http :// papadiamantis . net / , προκειμένου να αντλήσετε πληροφορίες
σχετικά με τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.
 1. Με βάση τις σημειώσεις που κρατήσατε να δημιουργήσετε αντίστοιχο
διάγραμμα και να συντάξετε το βιογραφικό σημείωμα του συγγραφέα
σε μορφή Word (έως 120 λέξεις) και να το αναρτήσετε στον ηλ. Πίνακα
linoit, που σας έχει δοθεί. Μπορείτε να συμπεριλάβετε εικόνες του
συγγραφέα ή των χειρογράφων του.
· Αφού διαβάσετε το διήγημα που μελετάμε, καθώς και από τα διηγήματα
«Τα Χριστούγεννα του τεμπέλη» (μόνο την πρώτη παράγραφο) και
«Τραγούδια του Θεού» (από την αρχή έως…. «δὲν θὰ ἐγενόμην καὶ πάλιν
26

βαρετὸς εἰς τοὺς φίλους μου» , προσπαθήστε να εντοπίσετε αυτοβιογραφικές
αναφορές του συγγραφέα.
Στη συνέχεια να δημιουργήσετε :
1. Ένα έγγραφο word με τις αυτοβιογραφικές φράσεις του συγγραφέα από
τα κείμενα που σας προτείνονται παραπάνω.
2. Ακόμη, να κατασκευάσετε ένα συννεφόλεξο wordle με τις φράσεις αυτές.
Όλα τα παραπάνω θα τα αναρτήσετε στον κοινό πίνακα linoit, με
αυτοκόλλητο γαλάζιου χρώματος.
Προσοχή!!
Γλώσσα, ή στο Ηλεκτρονικό Λεξικό Όρων του Παπαδιαμάντη.
27

ΟΜΑΔΑ Β΄: ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΙ
· Ποιά φαίνεται να είναι η κατάσταση στην οποία ζουν και μεγαλώνουν τα
φτωχά παιδιά στην εποχή του Παπαδιαμάντη; Να παραθέσετε φράσεις που
αποδεικνύουν τις απόψεις σας από το διήγημα που μελετάμε και από το
«Πριμαρόλια» της Α. Κακούρη.
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………….
· Αφού μελετήσετε απόσπασμα από το τα ιστορικά παραθέματα που
υπάρχουν στοhttp://www.greek-language.
gr/digitalResources/literature/education/greek_history/index.html
28

#prettyPhoto[mixed]/0/ (4 γραπτές πηγές) και τις σελ. 199-202, της
Διδακτορικής Διατριβής της Μ.Γκασούκα για την Κοινωνική θέση των
γυναικών στο έργο του Αλ. Παπαδιαμάντη, ΕΚΠΑ 1996 να διατυπώσετε πως
αντιλαμβάνεστε το ρόλο των γυναικών μέσα στην κοινωνία- οικογένεια της
εποχής;
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
· Αφού διαβάσετε και ακούσετε μελοποιημένο το ποίημα του Κ Βάρναλη,
«Οι Μοιραίοι» , προσπαθείστε να εντοποήσετε ομοιότητες α) ως προς τη
συμπεριφορά του πατέρα και β) ως προς το πού αποδίδεται άμεσα ή έμμεσα η
ευθύνη για την κοινωνική θέση και την ηθική συμπεριφορά των προσώπων
των δύο λογοτεχνικών κειμένων.
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
· Να επιλέξετε σημεία του διηγήματος όπου φαίνεται η κατάσταση
διαβίωσης της οικογένειας του μικρού παιδιού και να αναζητήσετε στη μηχανή
αναζήτησης (Google) εικόνες προσώπων της σύγχρονης εποχής, που θα
μπορούσαν να είναι οι ήρωες της ιστορίας μας και να τις επικολλήσετε στον
πίνακα. Όλα τα παραπάνω θα αναρτηθούν στον κοινό πίνακα linoit, με
αυτοκόλλητο μωβ χρώματος.
Προσοχή!!
29

ΟΜΑΔΑ Γ: ΛΑΟΓΡΑΦΟΙ
· Αφού επισκεφθείτε το σύνδεσμο της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα
και περιηγηθείτε στο πεδίο «Η ελληνική κοινωνία στα τέλη του 19 ου
αιώνα» , Λογοτεχνία και Πολέις/ Αθήνα , Οπτικό υλικό από την
30

Αθήνα της εποχής του Παπαδιαμάντη , διαβάσετε το ποίημα του Γ.
Σουρή, Καινούργια Αθήνα , το παράθεμα Ο αστικός χώρος 1871-
1909 (Καρδαμίτση-Αδάμη Μ., «Ο αστικός χώρος 1871-1909, από τις
Ψηφίδες του ΚΕΓ) και δείτε το ppt
http://www.slideshare.net/antonistsiv/ss-7318831 να
περιγράψτε την εικόνα της Αθήνας την εποχής του συγγραφέα σε 100
λέξεις.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………..
· Ποιος ο ρόλος του Παντοπωλείου στη γειτονιά σύμφωνα με τα λεγόμενα
του συγγραφέα; Δώστε περισσότερες πληροφορίες σχετικά, αφού
διαβάσετε το υλικό που σας έχει δοθεί στο linoit του μαθήματος και το
άρθρο του του Ι.Ν. Μπασκόζου, «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Ένας
μποέμ κοσμοκαλόγερος», από το Βήμα Κοινωνία, 3/1/2011 (ιδιαιτέρως, το
τμήμα του κειμένου που έχει υπότιτλο: «Άνθρωπος των καπηλειών και των
τρωγλών») http://tinyurl.com/nhdo4zn (80 λέξεις)
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
31

· Αφού διαβάσετε το διήγημα «Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης» του Αλ.
Παπαδιαμάντη, να εντοπίσετε τοπόσημα της πόλης της Αθήνας, τα οποία
θα καταγράψετε. Στη συνέχεια, αναζητείστε τα στο Google maps. Να
αποθηκεύσετε το χάρτη της Αθήνας. Στη μηχανή αναζήτησης Google και
τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις της παραπάνω πρώτης εργασίας, να
επιλέξετε εικόνες του τ. 19ου αιώνα και βρείτε αντίστοιχες σύγχρονες. Όλα
τα παραπάνω θα τα αναρτήσετε στον κοινό πίνακα linoit, με αυτοκόλλητο
πράσινου χρώματος.
Προσοχή!!
32

ΟΜΑΔΑ Δ΄ :ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ
· Αφού διαβάσετε το διήγημα, να αναζητήσετε λέξεις που σας θυμίζουν τη
γλώσσα των εκκλησιαστικών κειμένων………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
· Συμπληρώστε τον πίνακα που ακολουθεί με λέξεις είτε λόγιες είτε
λαϊκότροπες. Σε ποια σημεία του κειμένου επιλέγει ο συγγραφέας να
αξιοποιήσει τη μια ή την άλλη γλωσσική μορφή;
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………….
α/α Λέξεις Λαϊκές Λέξεις Λόγιες
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
· Επισκεφθείτε τη σελίδα: Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα/ Πρόσωπα και
Θέματα της ΝΕ λογοτεχνίας/Γλώσσα/Αρχαΐζουσα και http :// theologoi -
kritis . sch . gr / index . php ? option = com _ content & view = article & id =503:2012-03-
29-12-03-22& catid =65:2008-12-29-20-40-10& Itemid =54
 Αφού μελετήσετε τους παραπάνω συνδέσμους, καταγράψτε τα
βασικά χαρακτηριστικά της γλώσσας του Παπαδιαμάντη και τους παράγοντες
που πιστεύετε ότι οδήγησαν στη διαμόρφωσή της (100 λέξεις).
33

………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
αυτοκόλλητο ροζ χρώματος.
Προσοχή!!
34

ΟΜΑΔΑ Ε: ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ
Πηγαίνετε στις Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα, και αφού περιηγηθείτε
στη Χρονογραμμή Ιστορία- Λογοτεχνία, τις πηγές για την Ελληνική Κοινωνία του
19ου αιώνα, στη συνέχεια δείτε το υλικό που έχει αναρτηθεί στο linoit που σας έχει
δοθεί από το σχολικό εγχειρίδιο Ιστορίας Γ΄Γυμνασίου και της Γ΄ (ΘΚ) Λυκείου και
στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού.
 Δημιουργείστε στο dipity μια χρονογραμμή με τα κύρια ιστορικά
γεγονότα της εποχής που έζησε και έγραψε ο Αλ. Παπαδιαμάντης. Στη
συνέχεια, να καρφιτσώσετε το σύνδεσμο στο linoit της ενότητας.
 Αφού διαβάσετε το διήγημα «Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης» του Αλ.
Παπαδιαμάντη, να εντοπίσετε αναφορές σε δημόσιο/α έργο/α των/του
οποίου/ων η κατασκευή είχε αρχίσει στην Αθήνα την εποχή εκείνη, τις
οποίες θα καταγράψετε. Στη συνέχεια, αναζητείστε τα στο Google maps.
Να αποθηκεύσετε το χάρτη της Αθήνας. Αναζητείστε σύγχρονες εικόνες
του/των συγκεκριμένων υποδομών με τη μηχανηή αναζήτησης Google, ή
την εφαρμογή Google Earth.
 Να επιλέξετε 3-4 γελοιογραφίες της εποχής από το οπτικό υλικό των
Ψηφίδων, τις οποίες θα σχολιάσετε σύντομα, δημιουργώντας 3-4
35

διαφάνειες σε λογισμικό παρουσιάσεων ppt, ως προς το ιστορικό θέμα
που αναφέρονται.
αυτοκόλλητο γκρι χρώματος.
Προσοχή!!
36

Αλ. Παπαδιαμάντης "Πατέρα στο σπίτι" Β΄ΓΕΛ

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (9)

Ähnlich wie Αλ. Παπαδιαμάντης "Πατέρα στο σπίτι" Β΄ΓΕΛ

Ähnlich wie Αλ. Παπαδιαμάντης "Πατέρα στο σπίτι" Β΄ΓΕΛ (20)

Kürzlich hochgeladen

Kürzlich hochgeladen (20)

Αλ. Παπαδιαμάντης "Πατέρα στο σπίτι" Β΄ΓΕΛ