Sessie voor Fopas

1. Fopas – 13/11/2020
Helder schrijven

2. Hallo, ik ben Kristof
Freelance communicatietrainer
• Trainer bij I Like Media
• Mediawijsheidscoach Appstublieft
• Docent UGent Communicatiewetenschappen
kristof@ilikemedia.be
@kristofdhanens
Deze slides vind je na afloop op
www.slideshare.net/ilikemedia

3. WOLFRAM
KRISTOF
PIETER
EVELIENCHRISTOPHE
VEERLE
I Like Media, collectief van freelance
communicatietrainers met een passie voor digitale media
BRECHT
LEEN

4. Wie ben jij?

5. Verschil schrijven voor web en voor papier?

6. SPELLING

7. Vandaag focus op 4 spellingsregels
die massa’s fouten vermijden
Online: www.woordenlijst.org
• Vervoegen van werkwoorden
uit het Engels
• Bezitsvorm
• Spatiegebruik
• Hoofdlettergebruik

8. Werkwoorden uit het Engels
Sterke werkwoorden
Lopen – liep – gelopen
Vriezen – vroor – gevroren
Zwakke werkwoorden
+de of +te?
Ken je deze nog?
‘t Kofschip
‘t Fokschaap
Fietspech, Keesje?
X

9. Even oefenen!
Infinitief
1 turven
2 kuchen
3 lachen
4 crashen
5 samenhuizen
6 deleten
7 e-mailen
8 updaten
9 wielrennen
10 vernissen
Voltooid deelwoord
geturfd
gekucht
gelachen
gecrasht
samengehuisd
gedeletet
ge-e-maild
geüpdatet
gewielrend
gevernist

10. Spatiegebruik
Basisregel: in het Nederlands schrijven we alles aan elkaar
• voetbal terrein >>> voetbalterrein
• sociale media strategie >>> socialemediastrategie
Voor leesbaarheid mag een liggend streepje, maar hoeft niet
• jazzzangeres >>> jazz-zangeres
• stresssyndroom >>> stress-syndroom
Ook woorden die in het Engels wel met spatie geschreven worden
• Eng: status update >>> NL: statusupdate
• Eng: wish list >>> NL: wishlist
Opletten voor samenstellingen!
• to do >>> to-dolijstje
• déjà vu >>> déjà-vugevoel

11. In het Nederlands moeten
samenstellingen altijd aan elkaar
• publicrelationsbureau
• humanresourcesafdeling
• lowbudgetfilm

12. Het maakt soms een groot verschil!

13. Het maakt soms een groot verschil!

14. Hoe oplossen?

15. Bezitsvorm
De –s eraan vast
Wanneer je de combinatie niet verkeerd kunt uitspreken
het woord eindigt op
- op een medeklinker vb: Peters bureau
- op een niet-uitgesproken medeklinker vb: Sarahs handtas
- op een doffe /e/ vb: tantes buren
- op een combinatie van klinkertekens in dezelfde lettergreep vb: Disneys films
- op –é vb: Andrés moppen
De –s met een ‘
Wanneer je de combinatie wel verkeerd kunt uitspreken
(eindigt op a, e, i, o, u of y)
vb: Romeo’s liefde, Anna’s dieet
Zonder –s, enkel ‘
Als het woord eindigt op een sisklank of op een niet-uitgesproken s
vb: Inez’ klasgenoot, Jezus’ apostelen

16. Even oefenen!
1 De schort van moeder
2 De handtas van Sarah
3 Het lied van Wannes
4 De strips van Hergé
5 De goals van Wesley
6 De jas van Roger
7 Het boek van Reynebeau
8 De zoon van Alex
9 De provincies van België
10 De minaressen van Aimé
moeders schort
Sarahs handtas
Wannes’ lied
Hergés strips
Wesleys goals
Rogers jas
Reynebeaus boek
Alex’ zoon
Belgiës provincies
Aimés minaressen

17. Meervouden
Basisregel: -en of -s eraan schrijven
tand >>> tanden
bar >>> bars
Uitzondering: ‘s of ‘en
Wanneer woorden eindigen op a, e, i, o, u of y
Wanneer het op cijfers, letters of afkortingen gaat
accu >>> accu’s hobby >>> hobby’s
A4 >>> A4’s gsm >>> gsm’s
Sms >>> sms’en app >>> apps
Meervouds-n bij alle, beide, enkele, sommige, vele, meeste
-n enkel als je verwijst naar personen én bij zelfstandig gebruik.
Beide tantes gingen naar de markt. De tantes gingen beiden naar de markt.
Beide koeien liepen naar hun stal. De koeien liepen beide naar hun stal.

18. Hoofdletters: basisprincipes
Eerste woord van een zin schrijf je met een hoofdletter
behalve als het eerste woord met een weglatingsteken begint
Ik ga nu naar huis.
‘k Ga nu naar huis.
Als je zin begint met een cijfer of een symbool, schrijf je geen hoofdletter
23098 stenen heb ik nodig.
@ gebruik je in een mailadres.
Een eigennaam schrijf je met hoofdletter, een soortnaam met kleine
letter
Hij werkt voor het Ministerie van Binnenlandse Zaken.
Hij werkt voor een ministerie.
Hij werkt in het Vlaams Parlement.
Hij was actief in verschillende parlementen.

19. Hoofdletters: Samenstellingen
Wel een hoofdletter
persoonsnaam of merknaam in een samenstelling
Facebookpagina, het Marshallplan, het Shakespearedrama “Romeo en Julia”
Geen hoofdletter
Als de samenstelling niet rechtstreeks naar de persoon in kwestie verwijst
het mattheuseffect, een marshallplan
Als het een samenstelling is met de naam van een uitvinder of ontdekker
alzheimerpatiënt, dieselmotor, downsyndroom
Als het om religieuze en historische perioden gaat
de advent, de ramadan, de middeleeuwen, de renaissance
Als het over samenstellingen met feestdagen gaat
paasvakantie, kerstboom, nieuwjaarsreceptie

20. Hoofdletters: andere uitzonderingen
Wel een hoofdletter Geen hoofdletter
Regio’s
vb: Oost-Vlaanderen, Zuid-Soedan
Geografische namen
vb: de Alpen, Parma, Mars
Bevolkingsgroepen
vb: Joden, Palestijnen
Talen
vb: Frans, Engels
Windstreken
vb: oosten, westen
Samenstellingen
alpenviooltje, parmaham, marsmannetje
Aanhangers van religies
vb: joden, christenen, moslims
Afleidingen van talen
vb: arabistiek, schoolfrans, romanist

21. Interessant leesvoer
Websites
• Groene boekje: www.woordenlijst.org
• Taaladvies: www.taaladvies.net
• Taaltelefoon: www.taaltelefoon.be
• VRT: taal.vrt.be/taaldatabank
• Schrijftips: www.schrijf.be
Nieuwsbrieven:
• Taaldrop
• VRT Taalmail
• Taalpost - Genootschap Onze Taal

23. TEKSTEN STRUCTUREREN

24. Mensen scannen zakelijke communicatie

25. Mensen lezen anders

26. Omgekeerd denken
Literaire tekst Zakelijke tekst
Lead = eerste alinea
= Belangrijkste
Inleiding
Midden
Slot

27. Schrijf heerlijk helder
Sorry voor de lange tekst
Maar ik had niet veel tijd

28. Vermijd baksteentekst

29. Structuur aanbrengen met tussentitels

30. Teksten scanbaar maken

31. OPSOMMINGEN

32. LINKS LEGGEN
• Beperk het aantal links in lopende tekst
• Een link = een oproep tot actie
• websites: http://www.vormingplus.be
• e-mailadressen: mailto:info@vormingplus.be
• Leg deeplinks (meteen naar de pagina die je nodig hebt)
• Leg links achter waardevolle woorden (Nooit ‘klik hier’)

33. Samengevat
• Gebruik tussentitels voor meer structuur
• Voldoende witruimte: meer rust
• Gebruik witregels, nooit zachte enters
• Vermijd cursief: leest minder vlot
• Niet onderlijnen: verwarring met links
• Zet kernwoorden in vet
• Niet roepen: opletten met uitroeptekens of hele zinnen in
hoofdletters

34. SCHRIJFSTIJL

35. Schrijf heerlijk helder

36. Verbeter deze zin
Vb:
Klanten kunnen met feedback over verzekeringsscomponenten terecht bij het
Departement Klantenrelaties en Kwaliteit.
Heb je tips of suggesties over onze verzekeringen? Laat het ons weten
met een mailtje naar tips@verzekeringen.be.
Schrijf nette spreektaal,
zonder vakjargon of dure woorden.

37. Verbeter deze zin
Vb:
Sociale media verslaving komt minder vaak voor dan gedacht bij de verzekerings makelaars.
Socialemediaverslaving komt minder vaak voor dan gedacht bij de
verzekeringsmakelaars
Verzekeringsmakelaars zijn minder vaak verslaafd aan sociale media dan gedacht
Schrijf samenstellingen aan elkaar in het Nederlands
Schrijf helder en vermijd zware woordconstructies

38. Verbeter deze zin
Vb:
De secretaresse had echter steeds beweerd dat zij de nodige informatie
reeds gegeven had aan de klant.
De secretaresse had altijd beweerd dat zij de nodige informatie al gegeven
had aan de klant.
De secretaresse beweerde dat zij de klant al de nodige informatie gaf
Vermijd stijfdeftige taal.
Gebruik nette spreektaal.

39. Verbeter deze zin
Vb:
Het doel van de cursus is het verkrijgen van inzicht en
vaardigheid in het schrijven van teksten.
Met deze cursus leer je betere teksten schrijven.
Vermijd de constructie het + infinitief (nominalisering)
en maak lezergericht.

40. Verbeter deze zin
Vb:
Deze verzekering kan door de geïnteresseerde zelfstandigen via het
daartoe bestemde aanvraagformulier aangevraagd worden.
Heeft u als zelfstandige interesse in een Verzekering Gewaarborgd
Inkomen? Vraag een offerte aan met het formulier hieronder.
Houd bij elkaar wat bij elkaar hoort.
Mijd tangconstructies. Maak lezergericht.

41. Verbeter deze zin
Vb:
Allerlei voordelen zijn gratis of betalend verbonden aan deze verzekering.
Met deze verzekering heeft u heel wat voordelen:
- Levenslang jaar gratis advies
- 30% korting bij…
- 5 dagen per jaar…
Schrijf concreet:
met namen, voorbeelden, cijfers, data, hoeveelheden,…

42. Verbeter deze zin
Vb:
Onze expert besliste obv het beschikbare dossier dat een minnelijke
schikking ihkv schadeloosstelling de voorkeur heeft tgov een vordering
voor de rechtbank
Vermijd afkortingen in doorlopende tekst
Schrijf actief en vermijd voorzetselconstructies
Onze expert baseerde zich op het dossier en stelt een minnelijke schikking
voor. Het lijkt hem beter dat u de schade vergoedt in plaats van voor de
rechtbank te moeten verschijnen.

43. Samengevat
• Gebruik nette spreektaal, vermijd ambtenarees (steeds, reeds, echter…)
• Schrijf actief (geen word/werd/geweest/geworden)
• Schrap hulpwerkwoorden (zouden, moeten, hebben, zullen, …)
• Vermijd nominaalstijl (het + ww)
• Vermijd bijzinnen en tangconstructies
• Houd bij elkaar wat bij elkaar hoort (let op voor overbodige spaties)
• Let op met verwijzingen

44. Even toepassen

45. De verzekeringen die op deze website worden vermeld, behoren tot het
productgamma van AXA Belgium, verzekeringsmaatschappij van de AXA
Groep. Zij worden aangeboden door en kunnen worden aangeschaft via de
vermelde tussenpersoon in zijn hoedanigheid van verzekeringsmakelaar.
De verzekeringen op deze website zijn producten van
verzekeringsmaatschappij AXA Belgium. U kunt ze aanschaffen via de
verzekeringsmakelaar bij een kantoor bij u in de buurt.
Even toepassen

46. Even toepassen
Veroorzaakt u een ongeval waarbij uw passagiers en derden gewond
raken? Gelukkig zijn zij gedekt door uw BA-verzekering. Uzelf bent echter
niet beschermd. Een bestuurdersverzekering is daarom een uitstekende
aanvulling op uw BA Motorverzekering.
Veroorzaakt u een ongeval waarbij uw passagiers of anderen gewond
raken? Gelukkig zijn zij gedekt door uw verzekering Burgerlijke
Aansprakelijkheid.
Maar u bent als bestuurder niet gedekt. Een aanvullende
bestuurdersverzekering zorgt ervoor dat u zelf ook beschermd bent.

47. Opdracht voor deel 2

48. Opdracht 1: eigen tekst
• Selecteer een e-mail of link naar een pagina op je website door (hoeft niet
van jouw hand te zijn), die je gaat aanpakken.
• Maak in de tekst specifieke namen en referenties wel anoniem
• Herschrijf de tekst en maak hem zo helder mogelijk
• Mail beide teksten tegen 25/11 door naar kristof@ilikemedia.be
• Presenteer op 27/11 de tekst voor & na
Opdracht 2: opgelegde tekst
• Herschrijf de teksten op de 2 volgende slides
• Op 27/11 werken we samen naar de ultieme heldere tekst toe voor deze
teksten.
Huiswerk

49. Uw bankproducten centraliseren bij één bank helpt u om gemakkelijk
overzicht te behouden. Daarnaast geeft het ons ook een duidelijker beeld van
uw situatie, waardoor we u nog beter kunnen adviseren. Aarzel daarom niet
om gebruik te maken van de gratis bankoverstapdienst.
Tekst 1

50. Belfius en Immovlan bundelen hun krachten om u te helpen bij uw zoektocht
naar uw droomwoning, bouwgrond… Zo begeleiden we u bij elke stap van dit
mooie project. En om uw zoektocht nog te vergemakkelijken, of om uw pand
makkelijk te koop of te huur te zetten, lanceert Immovlan – bovenop een al
heel complete website – een nieuwe superhandige en gebruiksvriendelijke
app: u moet enkel het nummer van een pand ingeven of ‘swipen’, een
advertentie naar rechts vegen, en u bent geregistreerd! En dankzij de
geolocatie kan u focussen op de panden in uw buurt. Zo verzamelt u snel al
uw droomwoningen!
Tekst 2

51. Smaakt naar meer?

52. Meer opleidingen
Zoek een opleiding

53. Check www.ilikemedia.be/kalender

54. Ons nieuwe boek!
www.ilikemedia.be/boek

55. www.ilikemedia.be/nieuwsbrief
Ontvang onze tweewekelijkse nieuwsbrief

56. BEDANKT!
Stuur je vragen naar
kristof@ilikemedia.be
Deze presentatie vind je ook op
www.slideshare.com/ilikemedia
Abonneer je op onze nieuwsbrief
www.ilikemedia.be/nieuwsbrief
Volg ons op Facebook
www.facebook.com/ilikemedia.be
Volg ons op Instagram
www.instagram.com/ilikemediateam