Ιστορία Γ΄, 1η ενότητα 1. Η τιτανομαχία

1. Ιστορία Γ΄, 1η Ενότητα
Η δημιουργία του κόσμου
Ηλιάδης Ηλίας
1. Η Τιτανομαχία

2. Ηλιάδης Ηλίας
Στην αρχή υπήρχε μόνο το Χάος. Πυκνό σκοτάδι σκέπαζε τα πάντα, ώσπου από το χάος γεννήθηκε
η Γη κι από τη Γη τα βουνά, η θάλασσα και μετά ο Ουρανός με τον ήλιο, το φεγγάρι και τ' αστέρια.

3. Ηλιάδης Ηλίας
Τότε ο Ουρανός και η Γη ενώθηκαν και γέννησαν τους Τιτάνες.

4. Ηλιάδης Ηλίας
Μα ο Ουρανός φοβόταν πως κάποιο από τα παιδιά του θα έπαιρνε το θρόνο του. Γι’ αυτό τα έκλεισε
όλα στα βάθη της Γης. Όµως ο γιος του, ο Κρόνος, ο πιο δυνατός απ’ τους Τιτάνες, τον νίκησε κι
έγινε αυτός όλου του κόσµου αρχηγός.

5. Ηλιάδης Ηλίας
Παντρεύτηκε τη Ρέα και γέννησαν τρεις θεές και τρεις θεούς: την Ήρα, την Εστία και τη Δήµητρα,
τον Πλούτωνα, τον Ποσειδώνα και το Δία.
Η Αμφιτρίτη και η Εστία. Κύλικα, Στην εξωτερική όψη της κύλικας ο
Ηρακλής οδηγείται στον Όλυμπο. Στο εσωτερικό ο Αχιλλέας
επιδένει το τραύμα του Πάτροκλου, ύψος 10 εκ., διάμετρος 32 εκ.
Περίπου 500 π.Χ. Berlin, Antikenmuseen
Η Ήρα και ο Προμηθέας. Διακρίνεται ευκρινώς το σύμβολο της, τα
αντίρροπα άνθη της ζωής! Αττικός κύλικας του 460 π.Χ. έργο του
Δούριδος, αναπαριστά την Ήρα και τον Προμηθέα.

6. Ηλιάδης Ηλίας
Ποσειδώνας Πήλινη πλάκα από την
Κόρινθο, περίπου 575-550 π.Χ. Παρίσι,
Μουσείο του Λούβρου, MNB 2856
Πήλινος αναθηματικός πίνακας, 500 - 450
π.Χ. Το θεϊκό ζεύγος του Κάτω Κόσμου: ο
Πλούτωνας και η Περσεφόνη.
Αμφορέας τύπου Νόλας ύψος 37,5 480-
470 π.Χ. Βρετανικό Μουσείο, Ε 313 Με
μεγάλα βήματα ο Δίας προχωράει προς
τα δεξιά, κρατώντας στο αριστερό του
χέρι σκήπτρο, εγκάρσια σ' όλο του το
κορμί. Με το δεξί του χέρι κρατάει
κεραυνό, έτοιμος να τον εκσφενδονίσει. Η
γενειάδα του είναι μυτερή. Στο κεφάλι του
φέρει ταινία. Φοράει χειριδωτό χιτώνα κι
από πάνω ιμάτιο.

7. Ηλιάδης Ηλίας
Η αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα. Ερυθρόμορφη απουλική υδρία. Αποδίδεται στην Ομάδα B.M. F 308, περίπου 340
– 330 π.Χ., Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο, 07.128.1

8. Ηλιάδης Ηλίας
Μα κι ο Κρόνος φοβόταν πως κάποιο απ’ τα παιδιά του θα έπαιρνε το θρόνο του. Γι’ αυτό, όταν
γεννιόνταν, τα κατάπινε. Απελπισμένη η Ρέα πήγε και γέννησε το έκτο της παιδί, το Δία, σε µια
σπηλιά, σ’ ένα βουνό της Κρήτης. Έκρυψε το παιδί εκεί.

9. Ηλιάδης Ηλίας
Το φρόντιζαν οι Νύµφες κι έπινε το γάλα µιας κατσίκας, της Αµάλθειας.
Ο Δίας βυζαίνει την Αίγα. Poussin, Nicolas, περίπου 1636-1637. Η νύμφη Αμάλθεια κρατά τα πόδια της κατσίκας. Δίπλα βρίσκονται και οι
αδελφές της Αμάλθειας, η Ίδη και η Αδράστεια. Dulwich Picture Gallery
Η Αμάλθεια δίνει γάλα στον Δία. Poussin, Nicolas, περίπου 1650-1700. Η Αμάλθεια με μια οινοχόη ταΐζει τον μικρό Δία με το γάλα που
μόλις έχουν αρμέξει από την Αίγα. Μια δεύτερη νύμφη, η Ίδη ή Αδράστεια, παίρνει μέλι από μια κυψέλη. Berlin, Gemäldegalerie
Η ανατροφή του Δία. Schiavone, Andrea, 1560, λάδι σε μουσαμά. Οι νύμφες Αμάλθεια, Ίδη και Αδράστεια μαζί με τους Κουρήτες
φροντίζουν για την ανατροφή του Δία. Ιδιωτική συλλογή.

10. Η Ρέα εξαπατά τον Κρόνο δίνοντάς του μια πέτρα τυλιγμένη με σπάργανα, ώστε να την καταβροχθίσει όπως τα υπόλοιπα παιδιά
του, αντί του Δία, στην προσπάθεια του να διατηρηθεί στην εξουσία.
Στον Κρόνο έδωσε να καταπιεί µια φασκιωµένη πέτρα.
Ηλιάδης Ηλίας

11. Ηλιάδης Ηλίας
Όταν ο Δίας μεγάλωσε, πάλεψε με τον Κρόνο και τον ανάγκασε να βγάλει τα πέντε αδέρφια του που
είχε καταπιεί. Άρχισε τότε ένας πόλεµος. Από τη µια οι Τιτάνες κι από την άλλη οι θεοί.
Τιτανομαχία, Δίας κατά Κρόνου.

12. Ηλιάδης Ηλίας
Δέκα χρόνια κράτησε η Τιτανοµαχία. Νίκησαν οι θεοί και τους Τιτάνες τους έριξαν στα Τάρταρα.
Η "Τιτανομαχία", έργο του διάσημου ζωγράφου Peter Paul Rubens

13. Ηλιάδης Ηλίας
Μετά οι θεοί πάλεψαν µε τους Γίγαντες. Η Γιγαντοµαχία κράτησε πολύ καιρό. Νίκησαν όµως και
πάλι οι θεοί.
Η Αθηνά ηγείται επίθεσης ομάδας Ολυμπίων κατά Γιγάντων
Ο Όλυμπος… Μάχη κατά των Γιγάντων (1764), Francisco Bayeu y Subías

14. Ηλιάδης Ηλίας
Βόρεια ζωφόρος του θησαυρού των Σιφνίων στους Δελφούς: Γιγαντομαχία, 530 - 525 π.Χ. Δελφοί, Αρχαιολογικό Μουσείο.
Λεπτομέρεια από το αέτωμα του ναού της Άρτεμης στην Κέρκυρα όπου ο Δίας χτυπά με κεραυνό έναν Τιτάνα, κατά την
Τιτανομαχία, περίπου 430 π.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Κέρκυρας.

15. Ηλιάδης Ηλίας
Έτσι ο Δίας έγινε κυρίαρχος όλου του κόσµου. Παντρεύτηκε την Ήρα και µαζί µε τα παιδιά του και τ’
αδέρφια του εγκαταστάθηκε στον Όλυµπο.

16. Ηλιάδης Ηλίας
Ο Ποσειδώνας επιτίθεται
στο Γίγαντα Πολυβώτη
Κύλικα τύπου Β, ύψος 13
διάμετρος 35 εκ. 410-405 π.Χ.,
Βερολίνο, Antikenmuseum F
2531. Η κύλικα είναι
διακοσμημένη στο εσωτερικό και
το εξωτερικό με παραστάσεις
από την Γιγαντομαχία. Στο
εσωτερικό της κύλικας, στο
μετάλλιο, εικονίζεται ο
Ποσειδώνας να κατευθύνει την
τρίαινά του εναντίον του
πάνοπλου γίγαντα Πολυβώτη, ο
οποίος με λυγισμένο το αριστερό
πόδι επάνω σε βράχο, έχει ήδη
κλονιστεί και με το δεξί του χέρι
προσπαθεί να απαλλαγεί από το
αριστερό χέρι του θεού, που
φαίνεται να τον έχει
καθηλωμένο. Πίσω από τον
Ποσειδώνα ξεπροβάλλει η
μορφή της Γης, που με
χαρακτηριστικές χειρονομίες τον
ικετεύει για τη ζωή του γιου της.
Πηγή: Μιχάλης Τιβέριος, Ελληνική Τέχνη,
Αρχαία Αγγεία, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1996

17. Ηλιάδης Ηλίας
Ο βωμός του Δία στην
ακρόπολη του Περγάμου
Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο του βωμού του
Περγάμου είναι αναμφίβολα η μεγάλη ζωφόρος
με τη Γιγαντομαχία που περιτρέχει το μνημείο.
Οι ανάγλυφες παραστάσεις της ζωφόρου είναι το
πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα του
ελληνιστικού μπαρόκ που μας έχει σωθεί. Οι
περισσότερες μορφές εικονίζονται σε έντονη
κίνηση με τολμηρές προοπτικές βραχύνσεις με
πολύ έντονη πλαστικότητα στην απόδοση των
γυμνών ανδρικών σωμάτων και πλούσιες, βαθιά
χαραγμένες πτυχές στα ενδύματα των γυναικών.
Στα πρόσωπα των γιγάντων αποτυπώνονται ο
φόβος και ο πόνος που προκαλεί η ήττα από τους
δυνατότερους θεούς. Η ερμηνεία των μορφών
διευκολύνεται από την παρουσία επιγραφών, που
δυστυχώς όμως σώζονται αποσπασματικά. Τα
ονόματα των θεών ήταν γραμμένα στο γείσο
επάνω από τη ζωφόρο, ενώ εκείνα των γιγάντων
με μικρότερα γράμματα κάτω από τις μορφές. Δεν
υπάρχει ομοφωνία για την ταύτιση όλων των
μορφών ούτε για την ερμηνεία της ζωφόρου
συνολικά, ορισμένα τμήματά της όμως
ερμηνεύονται χωρίς δυσκολία. Βέβαιο είναι ότι
στην ανατολική πλευρά εμφανίζονται οι
κυριότεροι θεοί του Ολύμπου (ανάμεσά τους ο
Δίας, η Ήρα, η Αθηνά, ο Απόλλων και η Άρτεμη·
καθώς και ο Ηρακλής, ο μόνος ήρωας που
συμμετείχε στη Γιγαντομαχία. Σύμφωνα με έναν
χρησμό, οι θεοί δεν μπορούσαν να νικήσουν τους
Γίγαντες αν δεν εξασφάλιζαν τη βοήθεια ενός
θνητού· γι᾽ αυτό πήραν σύμμαχο τον Ηρακλή.
Πηγή: http://www.greek-language.gr
Ανακατασκευασμένη πρόσοψη του βωμού του Δία στο Πέργαμο. Staatliche Museen
Preussischer Kulturbesitz, Antikensammlung, Pergamonmuseum.
Τμήμα της ζωφόρου της ανατολικής πλευράς του βωμού του Δία στο Πέργαμο: Αθηνά, Αλκυονεύς, Γη και Νίκη. Βερολίνο, Staatliche Museen
Preussischer Kulturbesitz, Antikensammlung, Pergamonmuseum.
Οι τρεις Μοίρες οπλισμένες με χάλκινα ρόπαλα σκοτώνουν τους δυο γίγαντες, τον Άγριο και τον Θώα.
Ο Δίας παλεύει με τον Πορυφίωνα. Μουσείο της Περγάμου, Βερολίνο.

18. Θεογονία του Ησιόδου

19. Ηλιάδης Ηλίας
Ταξίδι... στην αρχαία ελληνική ιστορία και μυθολογία!
Ψηφιακό εκπαιδευτικό περιεχόμενο για τη Γ΄ και Δ΄ τάξη