1. THÖÏC PHAÅM CHÖÙC
NAÊNG:
TÖØ QUAN NIEÄM ÑEÁN
THÖÏC TIEÃN
TAÏI VIEÄT NAM
PGS.TS. TRAÀN MINH
TAÂM,
NB. TRÖÔØNG PHAÙT

2. •*Hieän nay, treân thò tröôøng,
chuùng ta thöôøng gaëp moät soá
saûn phaåm coù teân goïi laø “thöïc
phaåm chöùc naêng”.
•*Tuy nhieân, hieåu theá naøo cho
ñuùng laø thöïc phaåm chöùc naêng
(TPCN), vai troø taùc duïng cuûa
TPCN ra sao, thì raát nhieàu ngöôøi
tieâu duøng coøn chöa roõ; vaø cuõng
khoâng ít nhaø saûn xuaát, kinh
doanh ñaõ ñöa ra tieâu thuï treân
thò tröôøng nhöõng TPCN ñöôïc

3.  Cuõng ñaõ coù moät soá doanh nghieäp
laïm duïng nhöõng “chieâu” truyeàn
thoâng theo kieåu “laäp lôø” ñeå ñaùnh
löøa ngöôøi tieâu duøng, hoaëc söû duïng
caùc hình thöùc kinh doanh truyeàn tieâu,
baùn haøng ña caáp… vôùi giaù “treân
trôøi”, truïc lôïi treân söï thieáu thoâng tin
vaø hieåu bieát cuûa ngöôøi tieâu duøng.
 Taát caû nhöõng hieän töôïng “con saâu
laøm raàu noài canh ñoù” ñaõ khieán cho
ngöôøi tieâu duøng baét ñaàu trôû neân
caûnh giaùc, hoaëc maát thieän caûm vôùi
caùc loaïi TPCN – trong khi nhöõng saûn
phaåm naøy ñöôïc coi laø “xu theá thôøi

4. *Chuùng ta caàn coù quan nieäm
ñuùng ñaén veà taùc duïng cuûa
TPCN, moät söï phaân bieät roõ
raøng nhö theá naøo laø “thöïc
phaåm truyeàn thoáng”, “thöïc
phaåm dinh döôõng”, “thuoác thöïc
phaåm” vôùi “thöïc phaåm chöùc
naêng” laø heát söùc caàn thieát.
*Ñieàu naøy seõ giuùp ngöôøi tieâu
duøng coù söï löïa choïn ñuùng ñaén
khi coù nhu caàu söû duïng.
*Giuùp nhöõng nhaø nghieân cöùu,
nhaø saûn xuaát vaø kinh doanh

5. *Thực phẩm là tất cả những đồ ăn, thức uống dạng
tươi, sống hoặc đã qua sơ chế, chế biến hoàn
chỉnh và ngay cả những vật liệu dùng trong chế
biến… được đưa vào cơ thể con người nhằm duy
trì dinh dưỡng , cung cấp năng lượng để duy trì
mọi hoạt động và phát triển cơ thể.
*Thực phẩm được hấp thu qua đường tiêu hoá,
hấp thu chủ yếu ở ruột non và phân giải ở ruột già
và được thải ra ngoài qua phân. Chúng ta có thể
gia giảm về số lượng trong khẩu phần thức ăn
hàng ngày mà không gây ảnh hưởng có hại.
*Thực phẩm, ngoài việc đem lại giá trị dinh dưỡng
thì giá trị cảm quan cũng đóng một vai trò quan
trọng được thể hiện qua kỹ thuật chế biến và cách
trình bày các món ăn.

6. *Hiện tại dưới con mắt của người tiêu dùng
còn tồn tại một khái niệm lẫn lộn giữa “thuốc
dinh dưỡng” hoặc “thuốc thực phẩm” và
“thực phẩm chức năng” .
*Thuốc dinh dưỡng (nutraceutical) khác thực
phẩm ở chỗ - Thuốc có thể được sản xuất,
điều chế từ thực phẩm, nhưng cũng có thể
được điều chế từ bất kỳ hợp chất nào khác .
*Thuoác thường được bán ở nhiều dạng
khác nhau như : dạng viên, dạng bột, viên nén
con nhộng, và thường là những hợp chất đã
được cô đặc và tinh chế

7. *Ngoài việc hấp thu qua đường tiêu hoá, chúng
còn được truyền trực tiếp vào máu hoặc bôi trên
da. Vì vây dùng thuốc cần tuân thủ theo liều
lượng và chỉ dẫn của thầy thuốc. Có rất nhiều
khái niệm khác nhau về thực phẩm có liên quan
đến dinh dưỡng và y học.
*Trong cơ cấu bữa ăn hàng ngày hiện nay đang
có sự chuyển tiếp từ chế độ ăn chủ yếu dựa vào
lương thực gạo, ngô, khoai, rau, nguồn dinh
dưỡng chủ yếu là tinh bột, chuyển sang ăn
nhiều thịt, cá, trứng , sữa, nhiều đường, bánh
kẹo, hoặc những thức ăn chế biến sẵn.
* Chuyển từ khái niệm bữa cơm sang bữa ăn
(daily food)

8. *Sự thiếu dinh dưỡng hoặc dinh dưỡng
không hợp lý có thể gây ra nhiều bất lợi cho
sức khoẻ và vì vậy thị trường thực phẩm
chức năng bắt đầu phát triển mạnh dần lên có
thể bù đắp phần nào cho nhu cầu về sức
khoẻ và được dự đoán sẽ chiếm khoảng 25%
tổng sản lượng các loại sản phẩm thực phẩm
trong thập niên này.
*Tóm lại tuy có những định nghĩa và khái
niệm khác nhau, nhưng đều thống nhất rằng
thực phẩm chức năng được xem là “ thực
phẩm “ được dùng trong bữa ăn hàng ngày
và không là dạng cô đặc như thuốc dinh
dưỡng.

9. Theo ñònh nghóa cuûa Cô quan Söùc
khoeû Canada:
“Thöïc phaåm chöùc naêng laø
thöïc phaåm töông töï nhö caùc
loaïi thöïc phaåm khaùc, chuùng
ñöôïc tieâu thuï nhö moät phaàn
cuûa böõa aên, vaø ñaõ ñöôïc
chöùng minh laø ngoaøi vieäc ñem
laïi giaù trò dinh döôõng, chuùng
coøn coù moät soá lôïi ích veà söùc
khoeû hoaëc giaûm nguy cô maéc
beänh maõn tính khaùc”.
Theo ñònh nghóa cuûa Boä Söùc
khoeû vaø Phuùc lôïi Xaõ hoäi Nhaät
Baûn thì thöïc phaåm chöùc naêng

10. - Ñöôïc cho laø coù lôïi cho söùc
khoeû nhôø vaøo moät soá thaønh
phaàn coù trong chuùng.
- Laø caùc loaïi thöïc phaåm ñaõ
loaïi ñi caùc chaát gaây dò öùng.
Vieäc theâm vaøo hay bôùt ñi moät
soá chaát naøo ñoù phaûi ñöôïc
ñaùnh giaù vaø cho pheùp tröôùc
khi tieâu thuï
- Khoâng gaây ra beänh taät vaø
ñaûm baûo hôïp veä sinh.
- Tröôùc khi saûn xuaát vaø tröôùc

11. *Boä Noâng nghieäp, Ngö nghieäp vaø
Thöïc phaåm (MAFF) cuûa Anh cuõng
ñöa ra moät ñònh nghóa cho thöïc
phaåm chöùc naêng: “Laø thöïc
phaåm maø ngoaøi lôïi ích dinh
döôõng ñôn thuaàn coøn chöùa
moät thaønh phaàn coù khaû
naêng ñem laïi caùc lôïi ích veà
maët söùc khoeû hay sinh lyù”.
*Ñònh nghóa naøy nhaèm giuùp
phaân bieät thöïc phaåm chöùc naêng
vaø caùc saûn phaåm ñöôïc boå sung

12. *ÔÛ Nhaät, thöïc phaåm chöùc naêng
ngay töø nhöõng naêm 1980 ñaõ
ñöôïc chuù yù vaø ngaøy caøng taêng
nhanh choùng.
*Ñeán naêm 1991, Boä Y teá vaø
Phuùc lôïi Xaõ hoäi ñaõ theâm vaøo
ñònh nghóa thöïc phaåm chöùc naêng
laø “thöïc phaåm duøng cho muïc
ñích söùc khoeû rieâng bieät”
(Food For Specified Health Use –
FOSHU) ñoàng thôøi cuõng boå sung
nhöõng qui ñònh phaùp luaät cuï

13. ÔÛ Vieät Nam, taïi Thoâng tö soá
08/2004/TT-BYT cuûa Boä Y teá
ban haønh ngaøy 23/08/2004 (veà
quaûn lyù caùc saûn phaåm TPCN)
cuõng ñaõ ñònh nghóa raát roõ veà
TPCN vaø quy ñònh raèng tuyø theo
coâng duïng, haøm löôïng vi chaát
boå sung… maø TPCN coøn coù 4
teân goïi khaùc laø:
(1) Thöïc phaåm boå sung vi chaát
dinh döôõng
(2) Thöïc phaåm boå sung

14. • Mộ t số nguyeân taéc maø nöôùc
Myõ ñaõ aùp duïng trong vieäc
quaûn lyù nhöõng saûn phaåm
CNSH
• Quaù trình thaåm ñònh, caáp pheùp
cho caùc saûn phaåm thuoäc lónh
vöïc coâng ngheä sinh hoïc noâng
nghieäp-
• Ba cô quan lieân quan bao goàm:
• Boä noâng nghieäp Hoa kyø (USDA-
APHIS)
USDA-APHIS coù traùch nieäm baûo
veä caùc caây troàng, vaät nuoâi taïi

15. FDA ñöôïc pheùp thaåm ñònh caùc
loaïi thöïc phaåm (ngoaïi tröø thòt
gaø vaø haàu heát caùc loaïi thòt),
thöùc aên gia suùc, caùc phuï gia
thöïc phaåm, döôïc phaåm thuoác
thuù y, thieát bò y teá tuaân thuû
theo FFDCA.
• Phoøng baûo veä moâi tröôøng (EPA)
EPA ñaûm baûo cho söï an toaøn
cuûa caùc thuoác baûo veä thöïc vaät
duø chuùng laø thuoác toång hôïp
hoùa hoïc hay thuoác taïo ra baèng

16. • Hiện nay công nghệ gen v à chuyển
gen được ứng dụng trong việc tạo ra
các thực phẩm mang tên là thực phẩm
chuyển gen trong đó có TPCN
• Đánh giá độ an toàn của những đối
tượng chuyển gen :
• -Mô tả cây chuyển gen.
• -Mô tả cây chủ sử dụng làm thực
phẩm.
• -Mô tả các cơ thể cho
• -Mô tả sự biến đổi gen.
• - Đặc điểm biến đổi gen.

17. • - Đánh giá mức độ gây dị ứng
• - Đánh giá mức độ an toàn của thực
phẩm.
• -So sánh thực phẩm mới với thực
phẩm cùng loại.
• -Nhận biêt sự khác biệt.
• -Xem xét hiệu ứng mong muốn và
không mong muốn.
• -Nếu xác định được nguy cơ, đánh giá
tác động của nó đối với sức khoẻ.

18. •*Hieän taïi ñaõ coù moät soá nhaø khoa
hoïc, nghieân cöùu keát hôïp vôùi caùc
nhaø saûn xuaát, kinh doanh ñöa ra thò
tröôøng nhöõng saûn phaåm TPCN ñeå
nhaèm buø ñaép phaàn naøo nhu caàu veà
söùc khoeû, khaéc phuïc nhöõng baát lôïi
veà söùc khoeû do tình traïng thieáu dinh
döôõng hoaëc dinh döôõng khoâng hôïp
lyù cuûa coäng ñoàng… - khoâng chæ ñôn
thuaàn laø söï “nhaïy beùn trong kinh
doanh”, maø nay ñaõ trôû thaønh moät xu
theá dinh döôõng cuûa töông lai.
•*Ngaønh coâng nghieäp TPCN ñaõ vaø
ñang phaùt trieån maïnh daàn leân vaø
ñöôïc döï ñoaùn seõ chieám khoaûng 25%
toång saûn löôïng caùc loaïi saûn phaåm

19. *Hieän nay, thò tröôøng quan troïng vaø
lôùn nhaát veà lónh vöïc thöïc phaåm
chöùc naêng laø Myõ vôùi 12,7 tyû
USD/naêm.
*Ñieàu naøy cho thaáy, hieän taïi, ngöôøi
tieâu duøng ngaøy caøng muoán chuû
ñoäng kieåm soaùt ñöôïc söùc khoeû cuûa
mình; vaø nhö vaäy, TPCN cuõng seõ
phaûi ñaït ñeán moät chuaån möïc thò
tröôøng môùi – toát hôn vaø minh baïch
hôn so vôùi hieän taïi…
*Tröôùc ñaây, caùc qui ñònh cuûa phaùp
luaät ít ñöôïc caùc coâng ty tuaân thuû
nghieâm ngaët vaø thöôøng cho raèng

20. *Coøn khoâng ít ngöôøi tieâu duøng
ñoâi luùc chæ nhìn thaáy nhöõng lôïi
ích tröôùc maét cuûa moät vaøi saûn
phaåm naøo ñoù maø cuõng phuû
nhaän nhöõng qui ñònh cuûa phaùp
luaät.
*Caùc cô quan chöùc naêng thì gaëp
khaù nhieàu khoù khaên trong vieäc
tìm hieåu taïi sao maø caùc nhaø saûn
xuaát ñöa ra nhöõng saûn phaåm
môùi tieân tieán “khoâng öa” vieäc

21. *Taïi Vieät Nam, ñaõ coù tranh luaän khaù
caêng thaúng xaûy ra trong nhöõng naêm qua
– veà söï hieåu bieát, veà nhaän thöùc, cuï
theå hôn laø veà taùc duïng cuûa nhöõng
saûn phaåm ñöôïc goïi laø TPCN – giöõa caùc
Cô quan Quaûn lyù Nhaø nöôùc, Quaûn lyù
Chaát löôïng vôùi caùc nhaø saûn xuaát, kinh
doanh vaø phaân phoái…
*Hieän nay nhöõng khía caïnh cô baûn veà
TPCN cuõng ñaõ ñöôïc thoáng nhaát baèng
nhöõng qui ñònh cuï theå, vò trí cuûa TPCN
trong vieäc taêng cöôøng söùc khoeû, phoøng
ngöøa vaø hoã trôï ñieàu trò beänh ôû möùc
ñoä nhaát ñònh cuõng ñaõ ñöôïc xaùc ñònh
ñuùng…

22. • Thöïc traïng hieän nay :
• *Quaûng caùo TPCN ñang bò boû
loûng.
• *Traùch nhieäm cô quan quaûn lyù
chöa ñaày ñuû
• *Nhieàu nhaø saûn xuaát , kinh
doanh khoâng coù chuyeân moân.
• *Nhöõng taùc ñoäng ñoäc tính cuaû
TPCN khoâng ñöôïc theo roõi chaët
cheõ.
• * Chaát löôïng cuaû saûn phaåm
TPCN môùi chæ caên cö reân hoà sô

23. •* Boä Y teá ñang coù keá hoaïch kieåm
tra vieäc nhaäp khaåu, saûn xuaát, kinh
doanh, quaûng caùo TPCN treân ñòa
baøn caùc Tænh - Thaønh phoá lôùn;
trong ñoù ñaëc bieät chuù yù ñeán
quaûng caùo vaø baùn haøng ña caáp
TPCN (phoá hôïp vôùi Cuïc quaûn lyù
Caïnh tranh Boä Thöông maïi); ñoàng
thôøi tieáp tuïc söûa ñoåi caùc quy ñònh
coù lieân quan ñeå quaûn lyù chaët cheõ,
theo saùt tình hình phaùt trieån cuûa
TPCN treân thò tröôøng.
•* Töø nhöõng ñieàu trình baøy ôû treân,
chuùng ta thaáy: ñieàu ñaùng quan taâm
ôû ñaây laø caàn coù moät Toå chöùc xaõ

24. •+ Goùp phaàn tham möu, tö vaán cho Cô
quan quaûn lyù Nhaø nöôùc veà chính
saùch vaø quaûn lyù toát lónh vöïc TPCN,
taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho nhöõng
Doanh nhaân chaân chính .
•+ Goùp phaàn tham möu, tö vaán cho
nhöõng ngöôøi saûn xuaát kinh doanh
naâng cao giaù trò chaát löôïng caùc saûn
phaåm TPCN - Phaùt trieån thò tröôøng
trong nöôùc vaø xuaát khaåu.
+ Goùp phaàn baûo veä, höôùng daãn
ngöôøi tieâu duøng söû duïng TPCN moät
caùch ñuùng ñaén, khoa hoïc vaø coù lôïi
ích toái ña .
+ Laø ñaïi dieän baûo veä lôïi ích chính
ñaùng, hôïp phaùp cuûa caùc hoäi vieân,
cuûa ngöôøi tieâu duøng vaø cuûa Nhaø

25. CHAÂN THAØNH
CAÛM ÔN SÖÏ CHUÙ
YÙ THEO DOÕI CUÛA
QUYÙ VÒ!