Synergy, abn amro, perfect storm, scenario's, end game, euro crisis

1. Antwerp, October 9th 2012
The importance of Human Capital, an outside-in view Han Mesters
Sector banker business
services
Presentation int'l HR

2. Content
1 Conceptual framework
2 Economy
3 Uitzenden
4 Demografics
5
4 Solutions
Oplossingen: van transactie naar relatie
6
4 Bevindingen van transactie naar relatie
Oplossingen:

3. ABN Amro roots: 1824
NHM: Nederlandsche Handel-Maatschappij
De N.V. Nederlandsche Handel-Maatschappij werd op initiatief van koning
Willem I in Den Haag opgericht op dinsdag 9 maart 1824
De doelstelling was (Art. 59) "bevordering van handel, scheepvaart,
scheepsbouw, visserij, landbouw en (het fabriekswezen)", in voortzetting van
wat tijdens de Franse overheersing van 1795 tot 1813 was ingezet.
Het hogere doel was volgens de koning dat de NHM zou fungeren als een
"grote hefboom, strekkende tot opbeuring en aanmoediging van de nationale
welvaart".
Mission statement: “NHM is to operate as a lever to stimulate
and facilitate national wealth’

4. 1. Conceptual framework

5. Where are we now?
• Crisis
• Demografy
• Governance
• Generation Z
• Geo-political
shifts
• Culture
• Environment

6. The banking landscape after Basel 3?

7. Major transition underway

8. Futurologist Watts Wacker on the U.S. economy
“We are increasingly making intellectual property, not
goods”
Watts Wacker, Best Selling Author and Futurist
In the 70-ies, for every $5 of economic growth in the U.S:
 $ 4 came from growth of the labor population
 $ 1 from improvement in productivity
8

9. ‘Markets’ a more mature alternative now next to Hierarchy
Clay Shirky: “Since we have grown up with hierarchical institutions
as models for organizational structure, it’s hard to visualize another
model. But this is where social media has come in. The development
of technological features such as #hashtags has allowed people with
like interests to find each other and organize around ideas
outside a traditional institutional model.
(…) So we have an old way of viewing the organization of people
(thesis: hierarchical institutions). Now there’s a new way of looking
at things (antithesis: unmanaged cooperative collaboration).
We (as a society) are still trying to figure out how to
navigate this (synthesis) to produce results.

10. ……that is changing the recruitment industry
Bron: Jobvite Social Recruiting Survey, 2011

11. Case: recruitment…a couple of years ago
Passive recruitment
Advertising Assessing
Job opening applications
Determining Candidate
profile Selection
Active recruitment
Searching with Approaching
profile prospect

12. …..and now..
Passief werven
Advertising Assessing
Job opening applications
Determining Candidate
profile Selection
Actief werven
Searching with Approaching
profile prospect

13. Traditional staffing reinvented as well…..
UItzendbureau
‘to go’?

14. Servant leadership, managing professionals according to western
principles?
As evident in the above figure, the Western need for self-actualization is replaced in the
Asian context by the needs of status, admiration and affiliation. Autonomy and
independence are not as important, or at the very least do not have the same connotations as in
the West, which means marketers must use very different brand appeals and images to draw out
similar emotions from an Asian consumer.

15. Level 5 servant leadership: global goal?
Source: Deloitte 2011
De 160 Nederlandse ontwikkelaars behaalden in 2010 een
omzet van 125 tot 150 miljoen. De focus van de meeste
Nederlandse ontwikkelaars ligt wel op online en mobile.
Socialgaming zal naar verwachting de grootste groei beleven
de komende jaren. De huidige omzet van social gaming is 13
miljoen. Volgens Deloitte zal de omzet in 2013 ruim 153
procent hoger liggen dan die van het afgelopen jaar. In 2013
zal de game industrie groeien naar 805 miljoen euro. Social,
mobile en casual gaming zal voor een kwart van deze omzet
zorgen.

16. Guess where young creative kids work?

17. Gen Z: MORE AT EASE SOCIALIZING ONLINE THAN OFFLINE
Source GWT research

18. What’s coming
Sam Anderson writes in New York magazine that,
“The brain is designed to change based on experience, a feature called
neuroplasticity. London taxi drivers, for instance, have enlarged hippocampi, a
neural reward for paying attention to the tangle of the city's streets. As we
become more skilled at the 21st-century task [of moving through bits of
information quickly] the wiring of the brain will inevitably change to deal more
efficiently with more information. Neuroscientist Gary Small speculates that the
human brain might be changing faster today than it has since the prehistoric
discovery of tools.”
http://blog.penelopetrunk.com/2009/07/27/what-work-will-be-like-for-generation-z/
•The ultimate career goal for Generation Z is to Z is to enjoy their work
versus earning a lot of money
•This generation doesn’t appear to have as strong a desire as Generation Y to
live overseas or travel globally
•Generation Z are extremely altruistic, caring deeply about the environment
and global humanitarian issues global humanitarian issues
•Social justice issues are important to this generation
•The majority of teens identified discrimination on the basis of race, religion,
gender or sexuality as a key concern when selecting their future employers
Source: habbo.com autralia

19. Bye bye Bokito, hello girls

20. ECONOMIC CONCERNS WEIGH HEAVILY, ESPECIALLY IN THE U.S.

21. It ain’t much if it ain’t Dutch?

22. 2. Economy

23. Reset imminent?
• Total G10 debt is 300% Global GDP
• ‘The problem is not Government debt per se. The real problem is that the $70
trillion in G10 debt is the collateral for $700 trillion in derivatives…’
Source: Raoul Pal, GMI 2012

24. U.S: How bad is this one?

25. Euro breakdown impact

26. Spain and U.S. debt

27. Too big to fail?

28. New Business models needed

29. Looking for a new paradigm: profitability without growth
(…) ‘Furthermore, organisations are complex and historically
sedimented social systems. Zuboff described with uncanny
precision hierarchy of organisations and the constraints of power
but also our inability to promote new forms of sociality and
learning’
http://blogs.lse.ac.uk/lsereviewofbooks/2012/07/29/academic-
inspiration-jannis-kallinikos/
29

30. Only 25% of S&P listed companies reported higher than expected eps growth and
turnover growth over Q2 (against 41% in 1Q)
Telecom has
seen the highest
proportion of
positive surprises,
with 50% of
companies
beating on both
metrics, followed
by Tech and
Health Care.

31. 3. Uitzenden

32. Uitzenden: structurele en conjuncturele uitdagingen
1. Bruto margedruk
2. Onderscheidend vermogen
3. Toegevoegde waarde propositie

33. Marges staan zowel in Nederland als internationaal onder druk
Gemiddeld bruto marge Ball size links to revenue
EBIT marge (2010:24%; 2009: 25%)
Brunel NL
14%
Adecco NL
12%
2009 USG People NL
10%
Randstad NL
8% 2010 2010
Bruto marges Olympia NL
staan onder druk 6%
2010 2009
2010
op de 4% Gemiddeld EBIT marge
Nederlandse (2010:4%; 2009: 3%)
2% 2010 2009
markt)
0% Bruto marge
15% 200920% 2010 25% 30% 35% 40%
-2%
-4%
2009
-6%
Gemiddeld bruto marge (2011E: 18,9%) Ball size links to revenue
2010:19,4%; 2009: 19,6%)
EBIT marge
2011E
2009
Ook internationaal
staan de 2010
brutomarges 2011E 2010
onder druk 2011E
2010 Gemiddeld EBIT marge
2010 (2011E: 2,8%, 2010:2,6%;
2009: 1,5%)
2011E 2010 2009
2009 2009 2010 2011E Bruto marge
2009
1) USG People, EBIT Marge = EBITA Marge, Bruto marge niet beschikbaar, schatting
Note: 2011 schattingen zijn gebaseerd op equity research consensus
Bron: Jaarverslagen
33

34. Peers technisch uitzenden

35. Uitzendmarkt per sector
Administrative
Industrial
Technical
Reintegration
& Health services
Construction
IT
Government
35

36. Eindmarkten onder druk
Bron: Recruitment matters, ABU, ASA Verandering (in %) van voortschrijdend omzetvolume (4 kwartalen), Q1 2007 – Q2 2012

37. Temp én perm down
Bron: recruitment matters

38. Brutomarge trend nog steeds neerwaards?
Verandering (in %) van voortschrijdende brutomarge (4 kwartalen), Q1 2007 – Q4 2011 Ontwikkeling brutomarge op basis van voortschrijdend jaargemiddelde (4 kwartalen), Q1 2007 – Q2 2012

39. Overschotten en tejkorten EU en groei uitzenden in NL

40. Uitzenden in VS versus Nederland
Bron: Marc Drees Rood = ABU index (voortschrijdend jaargemiddelde (obv 13 periodes). Blauw = ASA index (voortschrijdend jaargemiddelde obv 52 weken)
Beiden op basis van uitzendvolume

41. Uitzendgroei ten koste van werknemer (NL vs. VS)
Sinds 2e helft 2009:
• Beperkt herstel NL uitzendindex gevolg door daling
• Sterk (en doorzettend) herstel VS uitzendindex
• Verschil wordt veroorzaakt door (in VS):
− verschuiving van fulltime naar part-time
− verschuiving van middle wage naar low wage
− verschuiving van direct naar intermediair
Erosie arbeidspositie in VS leidt tot groei uitzenders (“recessieprofiteurs”)

42. Herstel in VS? Fictie!
• Werkloosheid hardnekkig hoog
• Banenverlies en daaropvolgende banengroei laat wholesale shift
naar lager betaalde banen zien
• Arbeidsparticipatie daalt (discouraged worker syndrome)
• Armoede stijgt

43. Werkloosheid VS, drie werkelijkheden

44. Werkeloosheid in Europa

45. Banengroei VS zit aan de onderkant

46. Opleiding steeds belangrijker

47. Omzet door de cyclus: big 4
Bron: Recruitment matters Verandering (in %) van voortschrijdend omzetvolume (4 kwartalen), Q1 2007 – Q2 2012

48. Brutomarge door de cyclus: big 4
Bron: Recruitment matters Verandering (in %) van voortschrijdende brutomarge (4 kwartalen), Q1 2007 – Q4 2011

49. Vragen n.a.v. de situatie in de V.S. voor Nederland
• Betekent dit uiteindelijk een vergelijkbare ontwikkeling als in
de VS?
• Welke rol gaan uitzenders spelen in een eventuele verdere
verdieping van de recessie?
• Groei door verschuiving naar lagere betaalde, tijdelijke
banen zonder werkgeversschap?

50. 4. Demografie

51. Ons voorland (2? Veranderingen in de Amerikaanse beroepsbevolking
Bron: B.O.T.H. BLS, bewerking ABN Amro

52. Flexibiliteit in Nederland
De flexibele schil (inclusief ZZP) bestaat in 2010 uit 1,8 miljoen personen. Dit is
24,4% van de werkzame beroepsbevolking
Bron: ABU

53. Voorlopig meer dan voldoende rek
1. Groei economie in komende jaren waarschijnlijk zeer beperkt
2. Relatief hoge jeugdwerkloosheid biedt reserve potentieel
3. Verdere toename arbeidsproductiviteit waarschijnlijk

54. Pac-man in witte-boorden land
Vacaturevolume beroepsgroep Administratie en klantenservice, 2008 – heden
Bron: Recruitment matters, Job feed

55. ‘War for Talent’: Welke ‘War'? Nu even niet
3 scenario’s voor de ontwikkeling van de werkzame beroepsbevolking 2010-2050
1. Onveranderde
voortzetting van de
huidige netto
arbeidsparticipatie
2. Een verdere groei van
de netto
arbeidsparticipatie
onder arbeidskrachten
van 50 jaar en ouder
3. Als scenario 2 met
ophoging pensioen-
leeftijd tot 67 jaar
beginnend in 2020
Bron: ABN AMRO Group Economics

56. 2012 en verder? ‘Never waste a good crises’
V-vormig verloop recessie
Wereldbeeld 1 Wereldbeeld 2
‘Doorgroeien op ‘Ondernemend in
platgetreden paden’ organische netwerken’’
Impact mentaliteitsverandering
Impact
groot
mentaliteitsverandering
klein
Wereldbeeld 4 Wereldbeeld 3
‘‘De hang naar ‘‘Navigeren naar
het vertrouwde’ nieuwe groei’
? L-vormig verloop recessie
Bron: BLS 56

57. 4: ‘De hang naar het vertrouwde’
L-vormig verloop recessie en kleine mentaliteitsverandering
De langdurige recessie laat in deze wereld flinke sporen na
Arbeidsintensieve processen worden ge-outsourced, de maakindustrie verdwijnt bijna helemaal
(Jeugd)werkloosheid is een groot probleem, stakingen en demonstraties zijn aan de orde van de dag
Flexibele arbeid wordt gezien als manier om kosten te besparen maar is geen doel op zich
Het aantal ZZP’ers is lager dan een tijd geleden
Door het tekort aan arbeidsplaatsen is de macht verschoven naar de werkgevers
Vooral de sectoren met relatief grote baanzekerheid zoals onderwijs en zorg hebben genoeg aanwas
Successpelers:
Over het algemeen zullen flexspelers het erg moeilijk hebben in deze wereld. De behoefte aan flexibel
personeel is beperkt en de prijzen staan erg onder druk
Marktplaats – Payrollers en uitzenders die heel snel kunnen schakelen en op dagelijkse basis arbeid kunnen in- en
verhuren zullen in dit wereldbeeld overleven
Zeeman – Ook biedt deze wereld ruimte voor een ‘discount leverancier’ met een zeer basic en wisselend aanbod
van laag opgeleid personeel die als oproepkrachten voor van alles kunnen worden ingezet
Wie overleven niet…
Nichespelers die tegen een relatief hoge marge bemiddelen in specifieke markten zullen het moeilijk krijgen.
Nederland zit in zwaar weer en alle pijlen zijn gericht op het besparen van kosten

58. International mobility

59. Maar: het belang van zingeving (purpose) voor professionals blijft
► autonomy/trust
► mastery
► purpose
Bron : Daniel Pink
59

60. Zien we al bewijs van de transitie weg van instituten in de U.S. labour cijfers?
60

61. 4. Oplossingen: van transactie naar relatie

62. Van flexibele schil naar klantgedreven organisatie
Fase 1: Toename flexibele schil en Fase 2: Splitsing standaard- en Fase 3: Opkomst klantgedreven
projecten maatwerk stuk project-organisatie
Overheid 2 typen organisaties (Simon):
Zakelijke
Dienstverlening 1. Productfunctie
Financiele
Dienstverlening
•Invulling door ICT, en met name
Internet
Energie
Onderw ijs 2. Capaciteitsfunctie
• Voorbeeld filmindustrie
Industrie
•Invulling door specialisten,
al dan niet in dienst
Zorg
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Dat verw acht in 2013 een flexibele schil te gebruiken
Zegt in 2010 meer flexibel personeel te gebruiken dan voorheen
62

63. Advies en customer intimacy (trusted advisor)

64. Van ‘piek en ziek’ naar strategische flex
De medewerker en zijn levenscyclus De wereld van de inlener
• Binding in een vroeg stadium (student)
• Advies studiekeuze en beroep (start van
Impresariomodel)
• Sparringpartner tijdens eerste werk na de
studie/persoonlijke ontwikkeling
Succesfactoren toekomstige Flex-aanbieder*:
• Kwaliteit van de kandidaat (R/T)
• Communicatie tussen de opdrachtgever en de
intermediair (R)
• Prijs van de dienstverlening (T)
• Aanlevering van geschikte kandidaten (T)
• Kennis van de organisatie van de opdrachtgever (R)
• Relatie tussen de opdrachtgever en (de
contactpersoon van) de intermediair (R)
• De ‘klik’ met de intermediair (R)
• Betrouwbaarheid (R)
• Continuïteit van de contactpersoon (R)
• Branchekennis
* Geranked naar R (relatie) en T (Transactie)

65. Emotie als gevoel betekent: ‘you care’: Het impliceert dat een relatie ontstaat

66. 5. Bevindingen

67. Van transactie naar relatie
1. ‘Never waste a good crisis’
2. Zakelijke dienstverlening blijvend minder winstgevend geworden, topjaren
2007/2008 komen niet meer terug
3. Invulling HR functie verschuift van product naar vinden juiste flexoplossing en
projectmatige invulling van mensen
4. Uitdaging: hoe kunnen wij er voor zorgen dat specialisten in de toekomst graag
bij ons komen werken (vast of flex) – Impresario model
5. Bestaande manier van het organiseren van arbeid d.m.v. hierarchie in
instituten staat onder druk
6. Flexibele schil neemt toe
7. Structureel lijken sociale media zich te ontwikkelen tot instrumenten die
‘referral’ based bemiddeling van arbeid kunnen faciliteren
8. Emotionele binding wordt belangrijker tussen werkgever en werknemer –
passie belangrijke aanjager voor creativiteit en binding