Fyrirlestur Hjálmars Gíslasonar í tölfræðiáfanga í Háskólanum í Reykjavík, 9 apríl 2010

1. FIND FACTS. INSIGHT. BEAUTY.
DATA, GET INFORMATION
Landsins gögn og nauðsynjar
Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri
HR - 9. apríl, 2010

2. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

3. Júní 2008
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

4. Yfirlit
Gögn eða upplýsingar?
Hver er munurinn og hvað brúar bilið?
Opin gögn og gagnsæi
Opin gögn og opinber gögn. Hver á að safna gögnum, hvernig á að koma
þeim á framfæri.
Hvað eru opin gögn? Hvað er gagnsæi?
Hvaða tækifæri felast í opnum gögnum og auknu gagnsæi?
DataMarket.com
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Yfirl it | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

5. Gögn eða upplýsingar?
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Gög n eða u pp lýsi ng ar ? | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

6. Gögn hvað?
Töflugögn og tölulegar upplýsingar
Gögn sem eðlilegt er að sett séu fram á töfluformi
“Structured data” - mætti etv. kalla “formföst gögn”
Af nógu að taka
Veðurupplýsingar, hagtölur, orðabókarupplýsingar, aflatölur,
umferðarupplýsingar, bókaskrár, rannsóknarniðurstöður, hagspár,
vísitölur, landupplýsingar, jarðatal, skipaskrá, flugumferð,
sjónvarpsdagskrár, íþróttaúrslit, skoðanakannanir, kosningaúrslit,
lýsigögn um bækur, kvikmyndir, sjónvarpsþætti, tónlistarmenn, lög,
o.s.frv., o.s.frv.
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Gög n eða u pp lýsi ng ar ? | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

7. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Gög n eða u pp lýsi ng ar ? | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

8. 218 dálkar
x
168 línur
=
16.624 reitir
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Gög n eða u pp lýsi ng ar ? | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

9. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Gög n eða u pp lýsi ng ar ? | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

10. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Gög n eða u pp lýsi ng ar ? | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

11. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Gög n eða u pp lýsi ng ar ? | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

12. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Gög n eða u pp lýsi ng ar ? | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

13. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Gög n eða u pp lýsi ng ar ? | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

14. GÖGN
= TÖLUR OG TÁKN
UPPLÝSINGAR
= GÖGN, UNNIN til að auka skilning
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Gög n eða u pp lýsi ng ar ? | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

15. Gagnadrifin blaðamennska
“DATA JOURNALISM”
Nokkuð að ryðja sér til rúms
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Gög n eða u pp lýsi ng ar ? | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

16. Opin gögn
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

17. Opinber gögn
Sumar stofnanir hafa hreinlega það meginhlutverk að safna og
miðla gögnum
Hagstofan, Veðurstofan, Landmælingar
Mjög margar sem hluta af starfsemi sinni:
Hafrannsóknastofnun, Vegagerðin, Seðlabankinn
Flestar aðrar sem afleiðing af annarri starfsemi:
112, Árnastofnun, Almannavarnir, Alþingi, Byggðastofnun, Bændasamtök Íslands,
Fasteignamat ríkisins, Ferðamálastofa, Fiskistofa, Fjármálaeftirlitið,
Flugmálastjórn, Fornleifavernd ríkisins, Fyrirtækjaskrá, Hagþjónusta
landbúnaðarins, Háskóli Íslands, Hæstiréttur Íslands, Héraðsdómstólar,
Héraðsskógar, Húsafriðunarnefnd, Íbúðalánasjóður, Íslandspóstur,
Landbúnaðarháskóli Íslands, Landbúnaðarstofnun, Landgræðsla ríkisins,
Landhelgisgæsla Íslands, Landlæknir, Landspítali Íslands, Landsvirkjun,
Lögbirtingablaðið, Lögreglan, Lýðheilsustöð, Matís, Neytendastofa,
Norðurlandsskógar, Námsmatsstofnun, Nýsköpunarmiðstöð Íslands,
Náttúrufræðistofnun, Ofanflóðasjóður, Orkustofnun, Orkuveita Reykjavíkur, ...
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

18. Staða opinberra gagna
Oft á tíðum óaðgengileg
Ekki til á stafrænu formi
Leyfismál óljós
Erfitt að nálgast þau og finna
“Ormar á gulli”
Gjaldtaka og “sértekjuskylda”
Opin gögn - Skilgreining
Tekur á gjaldtöku, tæknilegum hindrunum,
nýtingar- og birtingarrétti, rekjanleika og fleiru.
Sjá opingogn.net
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

19. Opinber gögn
Almenna reglan
Gögn í eigu opinberra eiga að vera opin, nema aðrir ríkari hagsmunir - t.d.
persónuverndarsjónarmið - bendi til annars
Þrjár meginástæður:
‣ Við (skattgreiðendur) höfum þegar keypt vöruna og viljum fá hana
afhenta
‣ Veitir innsýn og aðhald í starfsemi ríkis og einstakra stofnanna
‣ Stuðlar að nýsköpun og uppgötvunum og er sannanlega þjóðhagslega
hagkvæmt
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

20. Gögn, jarðvegur nýsköpunar
Nýsköpun er í eðli sínu áhættusöm
Allar hindranir draga úr nýsköpun, líka hjá stórum fyrirtækjum
Nýsköpun fer oft fram af áhuga frekar en útreiknaðri
hagnaðarvon
Rannsóknastofnanir, skólar og hugmyndaríkir einstaklingar
10 þús króna gjald getur komið í veg fyrir milljóna verðmæti
Gögnin eru til - notum þau!
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

21. Þjóðhagslegur ávinningur
Bretland: Úttekt “Office of Public Sector Information”
1 milljarður punda á ári í glötuðum þjóðartekjum
Samsvarar 1.020 m.kr. á ári á Íslandi
M.v. gengi 10. sept :-)
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

22. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

23. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

24. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

25. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

26. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

27. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

28. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

29. opnar í Bretlandi
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

30. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

31. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

32. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

33. opnar í Hollandi
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

34. opnar í Hollandi
?
?
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

35. Mikil vakning
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

36. Mikil vakning
Vivek Kundra
Barack Obama
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

37. Mikil vakning
Vivek Kundra
Barack Obama
Tim Berners-Lee
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

38. Mikil vakning
Vivek Kundra
Barack Obama Hans Rosling
Tim Berners-Lee
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

39. opingogn.net
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

40. Opin gögn vs. gagnsæi
Opin gögn
Aðgangur að gögnum sem þegar liggja fyrir
Gagnsæi
Opin gögn + virk upplýsingamiðlun
“Default open”
Gagnsæi er leið til að byggja upp traust
Heilmikið tækifæri fyrir bæði stjórnvöld og fyrirtæki
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

41. Gagnsæi: Dæmi
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

42. Gagnsæi = Traust
Þrjú skref skoðanamyndunar
1. Nauðsynlegar staðreyndir þurfa að liggja fyrir
2. Greina þarf fyrirliggjandi gögn
3. Niðurstöður eða dómar eru byggðir á undangenginni greiningu
Góð rökræða næst ekki ef aðilar hafa ekki úr sömu
staðreyndum að moða
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

43. Gagnsæi og regla Kants
“Opinberar athafnir sem ekki þola dagsljós og opinbera
umræðu eiga ekki að eiga sér stað, opinberar ákvarðanir
sem eru teknar í skjóli nætur og þarf að hylja sjónum
almennings á ekki að taka.”
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Op in g ögn | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

44. DataMarket.com
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Da taM a r ket .c om | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

45. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Da taM a r ket .c om | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

46. | LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Da taM a r ket .c om | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

47. Skráning
datamarket.net/island
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Da taM a r ket .c om | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

48. Upprifjun
Gögn eða upplýsingar?
Hver er munurinn og hvað brúar bilið?
Opin gögn og gagnsæi
Opin gögn og opinber gögn. Hver á að safna gögnum, hvernig á að koma
þeim á framfæri.
Hvað eru opin gögn? Hvað er gagnsæi?
Hvaða tækifæri felast í opnum gögnum og auknu gagnsæi?
DataMarket.com
| LA NDS INS GÖGN OG N AUÐS YNJAR : Up pr i f ju n | Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri | Apríl, 2010

49. FIND FACTS. INSIGHT. BEAUTY.
DATA, GET INFORMATION
Landsins gögn og nauðsynjar
Hjálmar Gíslason, framkvæmdastjóri
Netfang: hjalli@datamarket.net
Twitter: @datamarket
Facebook: facebook.com/datamarket