December 2012 I was invited to give a presentation for the farmers extension group Leusden-Woudenberg. These groups are organizations by and for farmers who organize excursions and meetings to learn. Quite interesting because my father used to be in the board of a precessor of this specific group. I still know a lot of the farmers in this group and I was more nervous for this presentaiton than for many others because of that. The farmers asked me a quite large number of topics to present, so the presentation (in Dutch) offers a wide range of work we are involved with: optimization of mastitis therapy, drying off, grazing, shortened dry periods etc.

1. Van alles en nog wat
Studie avond Scherpenzeel

2. Wie ben ik?
 Boerenzoon, Asschat
 Studie veeteelt, LandbouwUniversiteit Wageningen
● Epidemiologie (management cysteus ovariele follikels)
● Economie (lange termijn effecten bedrijfsbegeleiding)
 Promotie Diergeneeskunde (diagnose mastitis)
 Werkzaam op het gebied van dierziektemanagement.
● Wageningen University (bedrijfseconomie)
● Faculteit Diergeneeskunde
● @henkhogeveen
● animal-health-management.blogspot.com

3. Waar gaan we het over hebben
 Doormelken
 Antibiotica
● Dierdagdoseringen
● Droogzetten
 Vrije vetzuren
 Economie weidegang

4. Praktijkbedrijven
 5 bedrijven die volledig doormelken
 5 bedrijven met verschillende droogstandslengtes
● Koespecifieke keuze droogstandslengte
 Melkproductie, vet en eiwit
 Celgetal

5. Bedrijf # Melkproductie Doormelken/verkort droog
koeien
A 160 8035 4.53 3.55 Alles doormelken, sinds okt 2010
B 125 7708 4.43 3.61 Alles doormelken, sinds april 2011
C 82 7658 4.79 3.70 Alles doormelken, sinds mrt 2011
D 89 9788 4.47 3.55 Alles doormelken, sinds mrt 2011
E 54 7831 4.01 3.27 Alles doormelken, sinds jan 2011
F 77 7924 4.02 3.41 Geen, kort en normale droogstand
G 85 9312 4.69 3.80 Geen, kort en normale droogstand
H 68 8711 4.73 3.76 Geen, kort en normale droogstand
I 62 10861 4.30 3.53 Kort en normale droogstand
J 46 9828 4.49 3.63 Kort en normale droogstand

6. Alles doormelken
 5 bedrijven
 Ook <10 dgn droogstand
 Tot dag 300 in lactatie
 Controle koeien: vorig jaar
 # koeien:
● Doormelk: 333 (met totaal 1514 MPR uitslagen)
● Controle : 386 (met in totaal 2126 MPR
uitslagen)

7. Alles doormelken: melkproductie

8. Alles doormelken: melkproductie (per
bedrijf)

10. Alles doormelken: vet + eiwit

11. Alles doormelken: celgetal

12. Vers van de pers: de economie
 Gegevens van onderzoek in een economisch rekenmodel
Droogzetten Doormelken
Opbrengsten 268.938 272.026
Kosten 215.074 214.773
Wv: ruwvoer 25.653 27.972
rv aankoop 11.708 10.184
krachtvoer 25.900 25.125
mest 5.948 5.682
Arbeidsopbrengst 53.864 57.253

13. Waar gaan we het over hebben
 Doormelken
 Antibiotica
● Dierdagdoseringen
● Droogzetten
 Vrije vetzuren
 Economie weidegang

14. Waarom minder antibiotica?
Resistentie ontwikkeling bij mensen
● MRSA (Staphylococ aureus)
● ESBL (E.coli, Klebsiella)
Hoog antibioticumgebruik in de
veehouderij in vergelijking tot de
mensen

15. Resistentie van E. coli in de mest
j

16. Humaan antibioticumgebruik in
Europa

17. Ontwikkeling antibioticagebruik
verschillende diersoorten
40
37
35
32,9
30,1
30
27,8
25
24,5
22,2 22,4 22 22,5
20 19,1
17
16,4
15
12,9
11,8
10,3
10
6,3 6,6
5,8 5,4 5,7
5
0
melkvee zeugen/biggen vleesvarkens vleeskuikens
2004 2005 2006 2007 2008

18. Hoeveel wordt er
gebruikt in de
rundveesector?

19. 400 bedrijven over 2 jaar
80
70
60
Aantal bedrijven
50
40
30
20
10
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 >14
DD/DJ
2010 2011

20. Verdeling over de verschillende
toepassingen (n=400 UBN’s)
50,0
40,0
62%
Percentage
30,0
20,0
10,0
0,0
Droogzetters Mastitis Baarmoeder Via de bek Injectie
Toedieningswijze
2010 2011

22. 400 melkveebedrijven
80
70
4.6
60
Aantal bedrijven
50 8 11.5
40
30
20
10
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 >14
DD/DJ
2010 2011

23. Dagdosering t.o.v. open en gesloten
bedrijven

24. Waar is winst te boeken?
 Gezonde koppel
 Wat niet ziek is hoeft niet behandeld te worden
 Verantwoord medicijngebruik
 Geen 3e keus middelen meer
 Op de juiste manier wanneer het nodig is
 Voorkomen van oneigenlijk gebruik

25. Hoe houd ik mijn koppel
gezond?
Veehouder
Koe
Bacterie
Virus

26. Wanneer wordt een koe ziek?
Weerstand
Infectiedruk

27. Wat is de gevoeligste periode?
 Einde droogstand / rond afkalven
● Melkziekte
● Nageboorte
● Baarmoederontsteking
● Mastitis
● Slepende melkziekte
● Lebmaagverdraaiing
● Bevangenheid

28. Van belang bij infectiedruk
 Management  Hygiëne
● Insleep ● Versleep
● Aankoop ● Leeftijdsscheidi
● Uitscharen ng
● Tentoonstell ● Rooster- en
ing boxhygiëne
● Jongvee ● Droge koeien
opfok hygiene
● Etc. ● Melkstal
● Afkalfstal

29. Waar is winst te boeken?
 Gezonde koppel
 Wat niet ziek is hoeft niet behandeld te worden
 Verantwoord medicijngebruik
 Geen 3e keus middelen meer
 Op de juiste manier wanneer het nodig is
 Voorkomen van oneigenlijk gebruik

30. 3e keus middelen
 3e-4e generatie Cefalosporinen
● Cobactan® injectie en
injectoren
● Excenel® (Naxcel®)
● Pathozone®
 Fluoro-quinolonen
● Baytril®
● Enroxil®

31. 3e keus middelen
 Alleen via de dierenarts
 Wanneer andere middelen niet helpen
● Wanneer een gevoeligheidstest aantoont dat
niets anders helpt

32. 3e keus middelen
 Bijna geen ziekte bekend waar een 3e keus middel
absoluut nodig is
 Wanneer het echt nodig is mag het gebruikt worden
 Excenel gereduceerd tot nul (2012)

33. Zieke koe, wat nu?
Wat is de juiste manier?
bellen
afwachten
gokken
bedrijfsbehandel
plan
???

34. Gouden regels antibioticagebruik
 juiste diagnose
 juiste middel voor juiste klacht
 alleen gebruiken wanneer nodig
 juiste dosering
 voldoende lang behandelen
 juiste combinatie (nek / uier)
 niet te snel wisselen
 goede registratie
Bedrijfsbehandelplan

35. Terugdringen van oneigenlijk
antibioticumgebruik
 Verkeerde diagnose
- voedingsdiarree
- virus
 Verkeerd middel
- komt niet op de juiste plek
- doodt niet de bacterie
 Verkeerde dosering
- te hoog
- te laag ( 2 droogzetters ipv 4)

36. Terugdringen van oneigenlijk
antibioticumgebruik
 Verkeerde behandelduur
- kuur niet afmaken
- te lang behandelen
 Preventief behandelen
- startkuur bij kalveren
- indekken van risico’s

37. Andere manier van denken:
Baat het niet,
dan schaadt
het wel

38. Pijnbestrijding
 Weet ik niet zoveel van
 Wat ik wel weet:
● E coli mastitis, antibiotica niet nodig
● Pijnbestrijding wel
 Zware gevallen lijkt het effectief te zijn
 Aandacht geven in behandelplan

39. Waar gaan we het over hebben
 Doormelken
 Antibiotica
● Dierdagdoseringen
● Droogzetten
 Vrije vetzuren
 Economie weidegang

40. Droogzetters
365
x (1 – Insteekpercentage) x 4
Verwachte TKT
Gemiddelde TKT in Nederland= 427 dgn
Gemiddelde insteek NL = 33%
Bij alle koeien rondom droogzetten
komt dit neer op: 2,3 DD/DJ

41. Wat doen droogzetters
 Geneest bestaande infecties
● bv chronische Aureus
● Langdurige werking
 Voorkomt nieuwe infecties
● Preventief
● Is dat nodig?
 Selectief vs totaal

42. Recent onderzoek

43. Opzet
 97 melkveebedrijven (1657 dieren), vrijwillig
● 25 % robot bedrijven
● Iets groter dan gemiddeld
● Lager tankcelgetal (184)
● Hogere productie (8756 kg)
 Split udder
 Alleen gericht op preventief gebruik antibiotica
● Dieren met laag celgetal bij laatste MPR

44. Mastitis
 319 kwartieren met mastitis
● 1,7 x vaker mastitis in kwartieren zonder
droogzetter
7,9 gevallen per 100 koeien in droogstand en eerste 100
dagen van lactatie

45. Verder
 Celgetal neemt toe tussen laatste MPR en moment
droogzetten (+ 64.000)
 Geen relatie tussen bedrijfs- of managementsfactoren en
effect van droogzetantibiotica
 Wel relatie bedrijfs-managementfactoren totaal mastitis
● Schone roosters (bedrijven met robot)
● Stro/zaagsel vs andere ligbox bedekking

46. Droogzetscenario’s
 Reductie droogzetters -> meer mastitis
 Vaarzen met celgetal < 150 en ouderekalfs koeien met
celgeta < 50 gaven geen hogere kans op mastitis zonder
gebruik droogzetters
 Alle koeien met laag celgetal op MPR droogzetten zonder
antibiotica:
● 69,7 % minder antibiotica tbv droogzetten
● 5.8 DD/DJ -> 4 DD/DJ
● Wel meer klinische mastitis

47. Economie
 Oude gegevens
 Internationale discussie rondom selectief gebruik
droogzetters
 Symposium in VS over gebruik droogzetters

48. Resultaten: niet droogzetten
Totaal € 46 /koe
Melk productie
Klin. Mastitis

49. Resultaten: blanket droogzeten
Totaal € 27 /koe
Melk productie
Klin. Mastitis
Behandeling
Vergelijk:
Niets doen: € 46

50. Resultaten selectief droogzetten
Totaal € 34 /koe
Melk productie
Klin. Mastitis
Behandeling
Vergelijk:
Niets doen: € 46
blanket: € 27

51. Resultaten verschillende
scenarios
Kosten/koe/lactatie
Droogstandstherapie
Geen Blanket Selectief
Basis 46 27 34
Osteras (Noorwegen) 38 37 36
Berry (UK) 52 22 36

52. Waar gaan we het over hebben
 Doormelken
 Antibiotica
● Dierdagdoseringen
● Droogzetten
 Vrije vetzuren
 Economie weidegang

53. Wat is het
 Lipolyse: vrijkomen van vrije vetzuren door
enzymactiviteit (mLPL)
 Geeft smaakvermindering (ranzigheid)
 Problemeng:
● Leidingsystemen (1970s)
● Automatisch melken (nu)
 Spontane oorzaken
● Frequenter melken
● Einde lactatie
● Hormonale invloeden
● Voeding

54. Andere oorzaken
 Mixen van lucht en melk
● Blind pompen (melkpomp)
● Roeren boven melkniveau (slechte vulling tank)
● Leklucht
 Bevroren melk

55. Material and methods
1. Technical factors:
• conventional
• AM system

56. Proef 1
FFA (mmol/100 g fat) Melk voor Na systeem toename
systeem
Conventioneel 0.43a 0.50a 0.07a
AMS 0.42a 0.58b 0.16b
AMS dag 1 0.47a 0.58b 0.11b
dag 2 0.36a 0.42a 0.06a
dag 3 0.45a 0.63b 0.18b

57. Proef 2
1,5
FFA (mmol/100g fat)
1
0,5
0
2x 3x 6x
milking frequency 0 hours at 5°C
24 hours at 5°C

58. Proef 3
 4 bedrijven met AMS
 4 bedrijven 3x en 4 bedrijven 2x

59. FFA (mmol/100 g fat)
0,2
0,4
0,6
0,8
1,2
1,4
1,6
0
1
Ap
ril
M
ay
Ju
ne
Ju
ly
Au
g
Se
pt
O
ct
Month
No
v
3x farm with high FFA level
De
c
Ja
n
Fe
b
M
ar
ch

60. FFA (mmol/100 g fat)
0,2
0,4
0,6
0,8
1,2
1,4
1,6
0
1
M
ay
Ju
ne
Ju
ly
Au
g
Se
pt
O
ct
Month
No
v
AM farm with low FFA level
De
c
Ja
n
Fe
b
M
ar
ch

61. AM farm with high FFA level
1,6
1,4
FFA (mmol/100 g fat)
1,2
1
0,8
0,6
0,4
0,2
0
April May June July Aug Sept Oct Nov Dec Jan Feb
Month

62. Deense adviezen

63. Extra informatie
 Risico van zieke koeien (ketose, mastitis, etc.)
 Voedingsoorzaken
● Onvoldoende voeropname
● Tekort aan vitamine E en D
● Hoog niveau aan onverzadigde vezuren
 Lange melktijden
 Te kleine melkgift per melking

64. Waar gaan we het over hebben
 Doormelken
 Antibiotica
● Dierdagdoseringen
● Droogzetten
 Vrije vetzuren
 Economie weidegang

65. Aanpak
organisatie # be- # koeien Melk % weiden
drijven levering
DMS 270 36-266 874K 74
PPP Agro Advies 83 40-149 678K 86
Flynth 1109 17-283 717K 81
LEI 243 18-322 79
DLV 285 21-252 890K 72
Countus 285 37-298 817K 71
 Effect van weiden op inkomen, gecorrigeerd voor
bedrijfsgrootte, melksysteem, intensiteit, grondsoort,
opvolger
 Inkomen: opbrengsten – uitgaven

66. Effect op inkomen
 De 6 sets geven dezelfde richting -> Flynth set
 Weiden wasvoordeling op kleinere bedrijven, voor grotere
bedrijven (>90–100 koeien) gaf weiden minder inkomen

67. Variatie, AMS
 Variatie tussen bedrijven is groot
● Er is nog veel ruimte om te leren
 Voor bedrijven met AMS gaf weiden minder inkomen
● Bij AMS mogelijk minder koeien bij weiden dan op stal

68. Conclusie
 In potentie heeft weidegang economische voordelen
 In de praktijk bleek voordeel kleiner en soms een nadeel
 De potentie van beweiden wordt in de praktijk niet
benut! -> hier is winst te halen.
 De beweidingspremie is pure winst tot 100 koeien en is
voor grote bedrijven een compensatie van minder
inkomen