Journalist Fleur de Weerd schreef een artikel in ’Trouw’ over ons nieuwe boek ’De managementcode gekraakt’. In vijf vragen gaat zij in op de taal van de manager.

1. Trouw dinsdag 22 november 2011
nederland 9
Infrastructuur en Milieu vijf vragen
Grote stappen voor klimaat De manager
blaast zich op
en leefbaarheid blijven uit als een kikker
“Met je poten in het bluswater zie
! Samenvoeging infrastructuur en milieu levert vooralsnog weinig winst op je wel waar het schip heen vaart.”
Managers stoten steeds meer van
dit soort zinnen uit, aldus taalkun-
De Tweede Kamer behandelt vorige klimaattop in Kopenhagen dige Pyter Wagenaar. Als tekstschrij-
wel oké. Ergerniswekkend.” Maar ver merkt hij dat zakenlieden hun
deze maanden de begrotin-
Atsma wil ‘stap-voor-stap’. Begroting boodschap met zoveel kouwe druk-
gen van de ministeries. Trouw Zijn collega op het departement, te brengen dat niemand ze meer be-
geeft telkens een voorbe- minister Melanie Schultz van Hae- De totale begroting van I&M De grootste kostenpost is de grijpt. Met collega Heidi Aalbrecht
schouwing. Vandaag: Infra- gen (VVD) zou misschien wel grote 2012 is infrastructuur schreef hij er het boek ‘De manage-
stappen willen nemen met het aan- mentcode gekraakt’ over.
structuur en Milieu. pakken van de files, maar ze heeft
€ 10,7 miljard € 9,2 miljard
Ingrid Weel
Dat het klimaatbeleid nu onder het
geen oplossing – de kilometerhef-
fing is in de ban gedaan – en ook
geen geld. Haar voorganger Eurlings
1 Hoe praat een manager?
“Omslachtig en ondoorzichtig. Alles
ministerie van infrastructuur valt, investeerde alles al, waardoor wordt ‘gegenereerd’ en ‘geïmple-
biedt veel kansen. Auto’s, vrachtwa- Schultz van Haegen naast de kostba- menteerd’. Een voortgangsgesprek
gens en vliegtuigen zorgen immers re redding van de hogesnelheidslijn wordt een ‘360°-feedbackgesprek’ of
voor een enorme CO2-uitstoot. De weinig meer kan doen dan bestaan- een ‘bilateraaltje’. Het lijkt of overal
Kamer merkt echter nog weinig van de spitsstroken openstellen voor modellen en uitdrukkingen worden
de samenwerking tussen de minis- verkeer. bijgehaald. Vaak kloppen ze niet
ter van infrastructuur en de staats- Maar de oppositie vindt dat te eens. De Abileneparadox is nog niet
secretaris van milieu, die vandaag makkelijk: er is méér dan verkeer. gedebiteerd of de drie steenhou-
en morgen hun begroting toelich- Ze kan ook andere dingen doen wers, de haas en de schildpad ma-
ten. voor de leefbaarheid. “Ze zou een ken alweer hun opwachting.”
De Kamer bespeurt weinig affini- mooi visioen neer moeten leggen
teit van staatssecretaris Joop Atsma
(CDA) met het klimaatprobleem.
“Zijn afwachtende rol is om je dood
voor ons Nederland over pakweg
dertig, veertig jaar”, vindt PvdA-Ka-
merlid Dijksma.
2 Waarom is dat erg?
“Jargon kan heel behulpzaam zijn,
te schamen. Hij zit er nu een jaar en Schultz van Haegen legt onder- bijvoorbeeld in de medische wereld
hij heeft nog niets voor het milieu werpen als de krimp of de ruimtelij- om effectief te communiceren over
gedaan”, zei Kamerlid Ouwehand ke ordening liever neer bij de pro- aandoeningen en medicijnen. Bij
van de Partij voor de Dieren twee vincies en gemeenten. Tot tevreden- managers is het echter anders. Zij
weken geleden in een milieudebat. heid van de regeringspartijen. VVD- verschuilen zich achter modellen
“Dat bestrijd ik”, reageerde Atsma Kamerlid Houwers: “Wij willen al en Nederengels. En ze besmetten el-
in datzelfde debat. Hij presenteerde heel lang een overheid die facilite- kaar omdat iedereen erbij wil ho-
in de afgelopen maand een duur- rend is en alleen regelt wat ook echt ren. Het kwalijke is dat ze het jar-
zaamheidsagenda en een klimaat- door de overheid geregeld moet gon niet alleen gebruiken als ze on-
routekaart, met ambitieuze voorne- worden.” Opvallend is dat het depar- der collega’s zijn, maar ook bij me-
mens. Zo wil dit kabinet 40 procent tement wel veel aandacht steekt in dewerkers en zelfs op verjaardagen.
minder broeikasgassen in 2030 ten de ontwikkeling van de Randstad. Het is imponeergedrag en irriteert
opzichte van 1990. Maar hoe, daar- De VVD is ook blij met de terug- anderen. Daardoor werkt het ave-
over blijft Atsma vaag. houdendheid van Atsma jegens het rechts: de boodschap komt juist
Hij verwacht vooral inzet van het klimaatprobleem. Alleen coalitie- niet over. Als je jezelf te veel ‘positi-
bedrijfsleven, provincies, gemeen- partner CDA wil nog wel eens aan oneert’, zou een manager zeggen,
ten, burgers, kennisinstellingen en Atsma vragen of het niet iets ambiti- gaan mensen je een opgeblazen kik-
maatschappelijke organisaties en euzer kan. ker vinden.”
zal zich pas echt inspannen om de Terwijl de staatssecretaris zich
CO2-uitstoot te verlagen als andere
landen dat ook doen en als de con-
currentiepositie van Europese be-
over de afvalproblematiek buigt en
de minister kijkt hoe de haven van
Rotterdam beter tot zijn recht kan
3 Wie lijden er het meeste aan?
“Consultants. Dat komt waarschijn-
drijven intact blijft. komen, probeert de oppositie op lijk doordat zij erbij gebaat zijn in
Op de internationale klimaattop een ander moment de minister van een nieuwe omgeving iets voor te
in Durban, Zuid-Afrika, worden vol- economische zaken te overtuigen stellen en anderen daarvan te over-
gende week afspraken voor na 2012 van nut en noodzaak van groene tuigen. Ook coaches en marketeers
gemaakt. PvdA-Kamerlid Samsom: energie, van een duurzamere we- maken zich eraan schuldig. Je ziet
“Deze staatssecretaris vindt kleine, reld. Van I&M wordt niet veel meer het aan de Engelse namen van die
niet bindende stappen zoals bij de verwacht. De voorkant van het ministerie van infrastructuur in Den Haag. FOTO ANP beroepen. Het draait allemaal om
aanzien en imponeren.”
Orthodox-protestantse historicus PVV over ontwikkelingshulp: 4 En politici?
“Zij gebruiken minder manage-
A.Th. van Deursen (80) overleden Zestig miljard zinloos verbrand mentjargon, maar veel eufemismen.
Je hoort een politicus niet over ‘be-
zuinigen’, maar over ‘ombuigen’. Ei-
Van onze redactie religie & filosofie Van onze redactie politiek budget. “Ik laat me er niet door aflei- genlijk zie je het in steeds meer be-
den”, zei hij. roepsgroepen terugkomen. Zelfs in
Het laatste boek van de gisteren over- Gedoogpartij PVV steunt vrijwel CDA-Kamerlid Ferrier probeerde de de zorg en het onderwijs, want ook
leden A. Th. (Arie) van Deursen leek geen enkele uitgave die CDA-staatsse- streep wel bij het huidige budget te daar worden steeds vaker manage-
een breuk met een omvangrijk oeu- cretaris Knapen volgend jaar in arme leggen. Ferrier: “Ontwikkelingssa- mentlagen ingebracht. Een hoofd-
vre. In ‘In Katwijk is alles anders’ be- landen doet. Toch wilde de partij gis- menwerking gaat over menselijke meester is een manager geworden,
schreef hij nu eens niet een tijd van teravond niet duidelijk maken of ze waardigheid. Dat blijft voor ons on- met de taalgevolgen van dien.”
eeuwen terug maar het recente reli- tegen de begroting van ontwikke- verkort overeind, ook in economisch
gieuze verleden. Volgens de emeritus
hoogleraar nieuwe geschiedenis aan
de Vrije Universiteit in Amsterdam A.Th van Deursen
lingssamenwerking gaat stemmen.
PVV-woordvoerder Driessen ransel-
de het beleid van de staatssecretaris
zware tijden.” Toch liet ze een klein
gaatje over voor de komende bezui-
nigingsonderhandelingen: “Ik kan
5 Wat kun je er tegen doen?
“Weet het van jezelf en spreek
was er van een breuk met eerder hard af in het jaarlijkse begrotings- niet in de toekomst kijken.” anderen erop aan. Veel mensen
werk evenwel geen sprake. In elk geheim van dat hij dat verlangen zelf debat. Volgens Driessen is de afgelo- De oppositiepartijen vinden daar- weten niet van zichzelf dat ze zich
boek weer, zei hij, wilde hij het per- óók deelde; hij stond naar eigen zeg- pen jaren zeker zestig miljard euro naast dat het kabinet veel te veel sub- eraan bezondigen en als je ze er dan
soonlijke naar voren halen. “Mijn op- gen in de traditie van het orthodoxe zinloos verbrand. Hij noemde ont- sidie verleent aan Nederlandse be- op wijst, willen ze er wel vanaf.
vatting is dat de geschiedenis daar protestantisme. Zelf was hij lid van wikkelingssamenwerking ‘de aflaat drijven om in arme landen te inves- Anderen niet, die vinden het nodig
een stuk levendiger van wordt.” de Christelijke Gereformeerde Ker- van de linkse kerk’. teren. Zes procent van het geld gaat en denken dat ze er met normaal
Van Deursen publiceerde tientallen ken. De laatste jaren bezocht hij de De uithaal volgde op de waarschu- naar het bedrijfsleven dat volgens taalgebruik niet bij horen. Wat te
boeken, waaronder het baanbreken- gemeente in zijn woonplaats Kat- wing van PVV-leider Wilders vorige Knapen met allerlei projecten uitste- doen? Je zou de tactiek van de
de ‘Bavianen en slijkgeuzen’ (1974), wijk, die tot de rechterflank van het week. Die wil in de huidige crisis al- kend voor ontwikkeling en lokale omgekeerde kretologie kunnen
waarin hij vooroordelen over de reli- kerkgenootschap behoort. leen over extra bezuinigingen praten werkgelegenheid zorgt. Tegelijk gaat toepassen. Als je op een verjaardag
gieuze verhoudingen in zeventiende- Van Deursens openlijke religieuze wanneer er vier miljard van de ont- er minder Nederlands hulpgeld naar een omslachtig verhaal krijgt,
eeuws Nederland weerlegde. positionering kwam hem als weten- wikkelingshulp af gaat. Nederland projecten voor onderwijs, gezond- antwoord je met een vergelijkbare
De historicus lag goed bij behou- schapper op kritiek te staan: hij zou besteedt momenteel 0,7 procent van heidszorg of hulp aan vrouwen. “Pro- onzin-zin. Je zet een hoop
dende protestanten, omdat zijn ex- een verzuild historicus en een funda- het nationaal inkomen aan die hulp, fijt voor ons exporterende bedrijfsle- managementtermen naast elkaar,
pertise een tijd betrof waarnaar zij mentalist zijn. Zelf bestreed hij dat. volgend jaar is dat zo’n 4,2 miljard ven, dat met geld uit de armenkas met een wollig werkwoord erbij.
soms lijken terug te verlangen. Bo- Van Deursen was al enige tijd ziek. euro. Knapen hield zich op de vlakte zijn risico’s afgedekt ziet”, sneerde Kijken wat er dan gebeurt.”
vendien maakte Van Deursen er geen Hij is 80 jaar geworden. over de dreigende discussie over zijn PvdA-woordvoerster Dikkers. Fleur de Weerd