1. Kocatepe TIp Dergisi (2002), 3, 01-08
The Medical Journal ofKocatepe
2002, Afyon Kocatepe Universitesi FLAVONoiDLER FLAVONOIDS Ahmet KAHRAMAN , Mustafa SERTESER, Tillay KOKEN
Afyon Kocatepe Oniversitesi, TIp Fak., Biyokimya AD. AFYON
OZET:Son yapilan arastirmalar, yaygm olarak kullanilan gidalann besinsel ozelligi olmayan ve bazi kanser tiirleri ve kardiyovaskiiler diizensizlikler gibi kronik .hastahklara karsi koruma saglayabilen bilesiklcr icerdigini ortaya koymustur, Antikanserojen ve diger yararli ozellikler iceren bu bilcsikler diyetsel antioksidanlar olarak da adlandmlmaktadirlar, Onlann koruyucu etkisinin en onernli nedeni antioksidan aktiviteye sahip olmalan ve serbest radikal yakalama kapasiteleri yuzundendir. Son yillarda en 90k arastinlan diyetsel antioksidanlardan biri olan flavonoidlerin sayisi yaklasik 4000'in uzerinde olup sebzeler, meyveler, hububat, cay ve kimuzi sarapta bol miktarda bulunrnaktadir.
Bu cahsmanm amaci, iilkcmizdc bol bulunan yukanda bahsedilen gidalann antioksidan kapasitelerinin nedenlerinden biri olan flavonoidlere dikkat cekrnek ve bu flavonoidlerin diger ozellikleri, yapi fonksiyon ve kaynaklan hakkmda giincel yaklasimlar sunmaktadir. [Anahtar kelimeler: Flavonoidler, antioksidan aktivite.]
ABSTRACT:Recent studies indicated that, widely consumed foods contain some compounds capable of protecting individuals from the development of cancer, cardiovascular disorders and chronic diseases. Those compounds are called dietary antioxidants and their protective efffects as attributed to their scavenging activity. Flavonoids are a large group of antioxidants naturally occur in vegetables, fruits, cereal, tea and red wine. The purpose of this study is to present recent knowledge about structure, function and sources of flavonoids. [Key words: Flavonoids, antioxidant activity.]
GiRiS
Biyolojik sistemlerdeki aerobik metabolizma bazal kosullarda bile prooksidanlar olarak bilinen reaktif oksijen uriinlerini (ROS) olusturur (1). DNA, lipidler, proteinler gibi biyolojik moleklillerin prooksidan hasanna karst koymada endojen ve eksojen kaynakli antioksidanlara gereksinim vardir. Eger prooksidanlar asm olusursa oksitatif stres yada oksitatif hasar meydana gelir. insanlardaki bircok hastahk (kanser, kardiyovasktiler dlizensizlikler vb.) prooksidan hasara eslik eder. Bu hastahklann antioksidanlar tarafindan onlcnmesi konusu son yillarda tibbi literatiirde onernli bir yer tutrnaktadrr. Antioksidanlar etkilerini ROS 'nin olusumunu onleyerek ve/veya ROS'ni temizleyerek gosterirler, Eksojen kaynakh antioksidanlann bircogu bugiin yaygin olarak kullandrgnruz gidalarda bulunmaktadir, Bunlar; bazi vitaminler, flavonoidler, polifenoller, ve diger bilesikleri kapsamaktadir (2). Flavonoidler yillar once arastmlmaya baslanmasma ragmen son yillarda onem kazanan calismalar flavonoidlerin antioksidan ozclliklcrinin yanmda antiinflamatuvar, antiviral, antiallerjik, antitrornbotik ve diger ozclliklcrinin de bulundugunu gostcrmektedir Sayilan 4000' in uzerinde oldugu tahmin edilen flavonoidler cay, elma, sogan, baklagiller, domates ve kirmizi sarapta bol miktarda bulunmaktadir (2,3,4).
Bu cahsmanm amacr cesitlilik, kalite ve kantite bakimmdan bir bitki cenneti olan tilkemizde cok az bilinen flavonoidlere dikkat cekmek ve bir flavonoid olan quercetin (3,5,7,3' ,4' -penta hidroksi flavonol) ile yapugmuz calisamalardan ornekler vererek flavonoidler hakkinda guncel yaklasimlar sunmaktir.

2. FLAVONoiDLERiN YAPI VE nedeniyle polifenolik bilesikler olarak kabul
OLUSUMLARI edilirler (Sekil I). iskelet yapil anrun farkh
San renkli olmalan nedcniyle latince 'san' olmasma gore [lavon, flavonol, flavonon, anlamma gelen 'flavus' sozciigiinden biflavonoid, kalkon gibi tiirleri vardir (4,5,6), tiiretilerek 'flavonoid' adirn alrmslardir, 15 C (Sekil 2). Flavonoidleri P vitamini olarak kabul atornlu 2-fenil benzopiron (difenil propan) eden goriisler mevcuttur (7), yapisi (C6-CrC6) gosterirler. Bu yapilan
3' 81 2'~4
CD? 7~~5
6~ 6'
5 I 3
o
(a) ~)
Sekil I. (a) Kromon (bcnzopiron) yapisi, (b) Fenil benzopiron yapisi.
propanoid bile siklerinden olusmustur (5,6, 8).
Flavonoidler bitkisel gidalarda bol ve Sekil 2'de goriilen fenil benzopiron yapismda yaygm olarak bulunan bilesiklerdir, Bitkilerin nurnaralarla gosterilen yerlerdeki karbon ikincil metabolitlerindendir. Yasamsal atomlanna hidroksil (-OH) gruplan nm gereksinimleri icin kullandiklan baglanmasiyla cok cesitli flavonoidler karbonhidratlar, aminoasitler gibi birincil meydana gelmi stir (Tablo I). Bazi -OH metobolitlerden ttirerler. Fenil benzopiran gruplanna seker, metil, siilfat ve benzeri yapist A, B, C halkalanndan meydana gruplann konjugasyonu ile ise bu gelmistir. A halkasi glikoz metabolizmasi flavonoidlerin konjugasyon tirUnleri meydana sonucu olusan asetil koenzim A'dan olusan gelmektedir. Ornegin bir flavonol olan malonil koenzim A'run 3 molekiiltiniin quercetin'in 3, C atomuna bagh -OH grubuna kondenzasyonu ile, B ve C halkalan isc yinc rutinozun konjugasyonuyla olusan flavonoid glukoz mctabolizmasi sonucu olusan sikimik rutin olarak adlandinlmaktadir (7). asit uzerinden sinnamik asit gibi fenil
2

3. ~yO ~"i-I~
~ I I '-OH
0JII o
o
FlaIfOn cJ ~",-rO
~
I I OH
o
ClhidroflaOnol
Fl :rv:lnco
BillalfOnoid
<; II
0:)
.I o I
~
V
lzofavon
OH...__O
c--,
I Il
OCj
I OH
o
Kjkon
Sekil 2. Flavonoidlerin iske1et yapilan .
3

4. Tabl o I. Farkh iskelet yapi lanna gore flavonoidler. FLAVONLER
FLAVONOLLER
FLAVANONLAR Chrysin
Quercet in
Naringenin
Apigenin
Rutin
Eriodiktol
Luteolin
Kaempferol
Hesperidin
Rhamnetin
FLAVANOLLER
OiHloROFLAVONOLLER
SIFLAVONOioLER
Catech in
Taksifolin
Amentoflavon
Epicatechin
Slibin f) Protein kinaz enzimini inhibe eder (6).
Sayilan yaklasik 4000' in uzcrinde oldugu g) Laktat transportunu engeller (6). tahmin edilmektedir. Elma, sogan, baklagiller, Flavonoidlerin serbestradikal yakalama ve hububat, domates, turuncgiller, yay ve kirmrzi antioksidan ozelliklerinin yapilarmda bulunan sarapta bol bulunurlar. Normal insan diyetiyle iic gruptan ileri geldigi one siirillmektedir (4). gunliik orta lama Ig. flavonoid ahndrgi tahmin Bu yapisal gruplar sunlardir: edilmektedir (4,6,9,10,11). 1. B halkasmdaki o-dihidroksi (katesol)
grubu (radikal hedef yeri).
FLAVONo iDLERiN YAPI-AKTiviTE 2. C halkasmdaki 4-okzo grubu ile 2-3
n.tsxtst cift bagi (elektron delokalizasyonu icin
Flavonoidler antitoksidan ozelliklerini gereklidir). gosterebilmek icin serbest radikallerle 3. 3 ve 5 hidroksil gruplan (maksimal reaksiyona girerek onlan etkisiz hale getirirler. radikal yakalama ve metal selatlarna icin Flavonoidlerin etki mekanizmalanrn su sekilde gereklidir). . aciklayabiliriz: Bu tiC; fonksiyonel grubu quercetin
a) Stiperoksit radikali (02-') ve hidroksil uzerinde gorebiliriz (Sekil 3). Dc; grubun
radikalini ('OH) ve singlet oksijeni hepsine sahip olan flavonoidler maksimum
e 02) temizler. (4,12,13,14). aktivite gosterirken, eksik gruba sahip olanlann
b) Peroksil radikalini (RO O) ve alkoksil aktiviteleri daha dusuktur. Ornegin 0,1 mM
radikalini (RO') yakalar, lipid peroksil quercetin 'in malondialdchit (MDA) olusumu
(LOO' ) zincirini kirar Iizerindeki inhibisyonu oram % 70 iken ayru
(10,13,15,16,17,18). konsantrasyondaki rutin' in bu etkisi % 64 'e
e) Siklooksigenaz ve lipooksigenaz diismektedir. Vine aym konsantrasyona sahip
enzimlerini inhibe eder (3,16). diosmin (5, 3 dihidroksi flavon )'in MDA
d) Demir ve bakir gibi gecis metallerini inhibisyon oram % 6'dlr (18).
selatlar (13). Flavonoidlerin bir lipid peroksil radikali
e) Enzim fonksiyonlanna bagimlr (LOO') ile reaksiyonu cok muhtcmel olarak su
kalsiyum modtilasyonuyla htieresel sekildegosterilebilir(4).
regtilasyonda onemli bir rol oynayan PhOH + LOO'~PhO' + LOH
kucuk bir asidik protein olan PhO'+ LOO'~LOO-Ph (=0)
kalmodtilini inhibe eder (6).
4

5. PhOH: Flavonoid, LOH: Alkol, PhO': Flavonoid aroksil radikali, LOO-Ph (=0): Kararli yapi.
Flavonoidlerin gidalarda baskin olan forrnu glikozid seklinde olamdir. Bu forrnun bagirsaklardan emilimi ise yahn formuna gore daha guctur.
FLA VONoiDLERiN DiGER ANTioKSiDANLARLA n.tsxtst Flavonoidler lipofilik antioksidanlardir
fakat yine lipofilik bir antioksidan olan atokoferole .(Vitamin E) gore daha hidrofiliktirler. a-tokoferoliin kroman halkasi membran fosfolipitlerinin ester karbonil gruplanyla hidrojen bag: yaparak membranda lokalize olurken daha hidrofilik olan flavonoidler ise mernbranm polar yuzune yakin sekilde lokalize olrnaktadrrlar. Boylece sulu peroksil radikallerini kolayca yakalayarak lipit peroksil radikallerine a-tokoferolden daha hizh sekilde etki etmektedir. Flavonoid ahrm bu sekilde a-tokoferol tUketimini engellemektedir. Yine lipofilik bir antitoksidan olan askorbik asit (Vitamin G) membranm polar yiiziine lokalize olarak anti oksidan aktivitesini gosterrnektedir (19). Ozetle membran icindeki serbest radikaller bu iic antioksidan tarafindan temizlenmektedirler. Bu antioksidanlann serbest radikaller Uzerindeki etkilerinin sinerjik oldugu bildirilmistir. Bir flavonol olan quercetin ve askorbik asit o-tokoferol radikalini regenere etmektedir. Askorbik asit quercetin radikalini de rejenere etmektedir. Olusan askorbil radikalide rediikte glutatyon (GSH) tarafindan askorbat'a donusturulur. Quercetin radikali GSH tarafmdan da rejenere edilmektedir. Quersetin ' in askorbik asitle atokoferol' den daha gUC;1U bir antioksidan oldugu ileri siiriilmektedir (I 1,19) .
FLA VONoiDLERiN CANLILAR DZERiNDEKi ETKiLERi
Flavonoidlerin antioksidan ozelliklerinden baska ozellikleri de oldugu bildirilmistir, Bu ozellikleri asagidaki gibi ozetleyebiliriz (2,6,8, I7,20,21,22,23).
I) Antitumor etkisi
------'"
5
2)
Antiviral etkisi
3)
Antirombotik etki
4)
Antiinflamatuar etki
5)
Antiallerjik etki
6)
Aterosklerosis ve kroner kalp
hastaliklanndan koruma etkisi
7)
Vasodilatasyon etkisi
8)
Hucresel imrnunitenin sitUmUlasyonu
etkisi
Antitumor etki mekanizmast: a) Hucreler arasi iletisirni artirmakla, b)' Omitin dekarboksilazi ve timidinin DNA'nm yapisma kaulrnasiru inhibe etmek suretiyle hiicre proliferasyonunu inhibe ederek, c) ilgili reseptorleri bloke ederek antiproliferatif etki gostererek, d) Laktat transportunu inhibe ederek, e) Kalmodulini inhibe ederek vaskuler dokunun endotelyumundaki nitrikoksit (NO) sentezinin regulasyonunu duzenlernek suretiyle antitumor etkisi gosterir (6).
Antiviral etki mekanizmast: Flavonoidlerin antiviral etkisi viral proteinlere baglanma yetenegi ile ilgilidir. Ornegin metil quercetin' in poliovirUsUnUn replikasyonunu ve hUcresel protein sentezini bloke ederek onledigi tesbit edilmistir (2,6).
Antiinflamatuvar etki mekanitmast: Mast hiicre ve histamin sahmmmi ve lukotrien sentezini inhibe ederek etkilerini gosterirler (2,6).
Antitrombotik etki mekanizmast: Platelet cAMP konsantrasyonunu artirarak, siklikfosfodiesteraz aktivitesini inhibe ederek, platelet agregasyonunu onleyerek, eikozonoid metabolizmasmdaki reaksiyonlan bircok noktada inhibe ederek (ornegin prostoglandin 12 aktivitesini artirarak, tromboksan sentezini inhibe ederek, tromboksan reseptorlerini bloke ederek, siklooksigenaz ve lipoksigenazi inhibe ederek) etkilerini gosterirler (6,22).
Vazodilatasyon etki mekanizmast: NO sentezini duzenleyerek etki ederler (6).
Antiallerjik etki mekanizmast: Mast hiicre ve histamin salimrmm inhibe ederek etkilerini gosterirler (2,6).
Hiicresel immiinitenin stimiilasyonu etki mekanizmast: Flavonoidler bu . etkilerini makrofajlann fagositoz etkisini, mast

6. hucrelerinin akti vasyonunu, ve notrofiller (22,25). Y.Z. Wang ve arkadaslan yaptiklan tarafmdan oksidanlann sahmrrurn baskilayarak cahsrnalarda ise (25,26). farelerin derisinde gosterirler. Flavonoidler immunolojik cevaplan ultraviyole 1~lgmm olusturdugu tumorogenezisi bifaziktir. Yuksek konsantrasyonda farelerin icme suyuna koyduklan yesil yay
stirnulasyon etkisi gosterirlerken, diisiik ekstraktirnn inhibe ettigini ileri surdiiler. konsantrasyonda tam tersi etkiye sahiptirler. Daha once ratlarla yapilan cahsmalarda Lenfosit proliferasyonuna neden olurlar( 6). ultraviyole A 1~lgmm ratlann karaciger ve
Aterosklerosis ve kroner kalp derilerinde artrms MDA seviyeleri ve azalrms hastaltklarindan koruma etki mekanizmast: antioksidan enzim aktiviteleri (glutatyon Flavonoidler serbest radikalleri yakalayarak, peroksidaz, glutatyon reduktaz, superoksit siklooksigenaz ve lipoksigenaz enzimlerini dismutaz, katalaz) ile yansitilan oksidatif stres inhibe ederek lipid peroksidasyonunu onlernek olusturdugu, antioksidan olarak verilen suretiyle aterosklerotik plaklann buyumesini quercetinin ise MDA seviyelerini azaltarak ve onlerler. Aynca antitrombotik etkisi nedeniyle enzim aktivitelerini artirarak oksidatif stresi aterosklerozisten korumaktadirlar (6,23). engelledigi tespit edilrnistir (27,28).
Hertog ve arkadaslan (23) yasli kisilerle yaptiklan bir cahsmada yaygin olarak tiiketilen FLAVONoiDLERiN PROOKSiDAN gidalardaki (sebze, meyve ve .cay) 6ZELLiKLERi flavonoidlerin (quercetin. kaernpferol, myricetin, apifenin ve luteolin) bu kisilerde Literatiirde flavonoidlerin faydah
miyokardiyal infarktiis insidansirn ve kroner ozellikleri yanmda proksidan ozellikleri kalp hastahklanndan aliim riskini azalttigrm olduguna dair calismalarda mevcuttur. Bu bildirmislerdir. ozellikleri su sekilde ozetlcyebiliriz:
Yuksek yagh diyetle beslenmeye ragmen a) TUmor prornotoru olarak etkisi diistik koroner ateroskleroz riski 'French (3,6,29).
paradoksu' olarak adlandmlmaktadir. Yaptlan b) Glutatyon reduktaz enzimini (GR) calismalarda bu Zit iliskinin ktrrmzi sarap inhibe etkisi (30). tiiketiminden kaynaklandrgi ileri silrulmiistur c) Monooksigenaz (31) ve (15,24). Kirmrzi ~arap tiiketiminin serumdaki siklooksigenaz enzimlerini aktive etkisi dusuk dansiteli lipoprotein (LDL) (6). oksidasyonunu azalttigi, bunun yanmda yuksek dansiteli lipoprotein (HDL) seviyesini artirdigi SONU<; saptanrmsnr. Kirrnizi sarabin bu etkisinin icerigindeki fenolik bilesiklerden ve Gidalar, iyi bilinen antioksidan vitaminler
flavonoidlerden kaynaklandigi bildirilmistir, ( Vit. E, Vit. C) yarunda, onlar kadar etkili (16 ,24). Yine yapilan bir cahsmada kimuzi antioksidan ozelliklere sahip flavonoidleri de sarabin serumun antioksidan kapasitesini icermektedir. Giinliik olarak tiiketilen gidalarla arnrdrgi gorulmustur (I ). alman flavonoidlerin bu ozelliklerinin
Daha once yapilan cahsmalarda caylann molekuler yapilanndaki fonksiyonel (yesil yay, siyah yay. kokulu yay) yiiksek gruplardan kaynaklandigi tesbit edilmistir. miktarda flavonoid icerdigi tespit edilrnistir
6

7. KAYNAKLAR
1. Whitehead TP, Robinson D, Allaway S, Syms J, and Hale A. Effect of red wine ingestion on the antioxidant capacity of serum. Clin. Chem. 41/1 : 32-35,. (1995)
2. Stavric B. Role of chemopreventers in human diet. Clin. Biochem.27(5):319-332. (1994)
3. Stavric B. Quercetin in our diet: from potent mutagen to probable anticarcinogen. Clin. Biochem, 27(4):245248
. (1994)
4. Bors W, Heller W, Michel C, Saran M. Flavonoid as antioxidants: Determination of radical-scavenging efficiencies
Methods in Enzimology, 186:343-355.
(1990)
5.
Ptittin EA. Centaurea thracica (Janka) Hayek ve Centaurea Pichleri Boiss. Subsp. Pichleri Flavonoidleri. Doktora tezi. T.e. An ado lu D. Saghk Bilimleri Enstitiisii. Eskisehir., (1987)
6.
Formica JV , Regelson W. Review of the biology of quercetin and related bioflavonoids. Fd. Chem.Toxic. 33 (12):1061-1080. (1995)
7.
Sorata Y, Takahama U, Kimura M. Protective effect of quercetin and rutin on photosensitized lysis of hematoporphyrin. Biochim. Biophys. Acta. 799 : 313-317. (1984)
8.
Heller W, Forkmann G. Flavonoids: Advances in Research (J.B. Harborne ed.).
p. 399, Chapman & Hall, London.. (1988)
9.
Booth AN, Murray CW,Jones FT, Deeds
F. The metabolic fate of rutin and quercetin in the animal body. Federation Pro c. 18:251-257. (1956)
10.
Elengovan V, Sekar N, Govindasamy S. Chemopreventive potential of dietary bioflavonoids against 20methylcholanthrene- induced (1994) tumorigenesis. Cancer Lett. 87:107-113.
11.
Takahama U. Inhibition of lipoxygenasedependent lipid peroxidation by quercetin:
Mechanism of antioxidativefunction. Phytochemistry. 24(7):1443-1446. (1985)
12.
Husain S.R, Cillard J, Cillard P. Hydroxyl radical scavenging activity of flavonoids, Phytochemistry. 26(9):2489-2491. (1987)
13.
Morel I, Lescoat G, Cogrel P, Sergent 0, Pasdeloup N, Brissot P, Cillard P, Cillard
J. Antioxidant and iron-chelating activities of the flavonoids catechin, quercetin, and diosmetin on iron-loaded rat hepatocyte cultures. Biochem. Pharmacol. 45(1):1319.
(1993)
14.
Robak J, Gryglewski RJ. Flavonoids are scavengers of superoxide anions. Bio chem. Pharmacol. 37(5): 837-841. (1988)
15.
Frankel EN, Kanner J, German r.s, Parks E, Kinsella JE. Inhibition of oxidation of human low-density lipoprotein by phenolic substances in red wine. Lancet. 341:454-457. (1993)
16.
Moroney MA, Alcaraz MJ, Forder RA, Carey F, Hoult JRS . Selectivity of neutrophil 5-1ipoxygenase and cyclooxygenase, inhibition by an antiinflammatory flovonoid glycoside and related aglycone flavonoids. J. Pharm. Pharmacol. 40:787-792. (1988)
17.
Skaper S.D, Fabris M, Ferrari V.; Carbonare M.D, Leon A. Quercetin protects cuteneous tissue-associated cell types including sensory neurons from oxidative stress induced by glutathione depletion: Cooperative effects of ascorbic acid. Free Rad. Bioi. Med. 22(4):669-678. (1997)
18.
Ratty AK. and Das NP. Effects of flavonoids on nonenzymatic lipid peroksidation: Structure-activity relationship. Biochem Med Met BioI. 39:69-79. (1988)
19.
Terao J, Piskula M, Yao Q. Protective effect of epicatechin, epicatechin gallate and quercetin on lipid peroxidation in phospolipid bilayers. Arc. Biochem. Biophys. 308(1 ):278-284. (1994)
7

8. 20. Herto g MGL, Hollm an Co ntent of potentially
PCH , Putte B. anticanceroge nic
27.
inal ME and Kah raman A. The prot ective effect of flavonol quercetin against
flavon oids
of
tea
infussi ons, wines, and
ultraviolet
a
indu ced
oxida tive
stress
ill
fruit
j uices .
J. Agric.
Food
Chem .
rats.154 :21-29. (2000)
41 :1242-1246. (199 3)
28. inal
M.E,
Kahraman
A
and
Koken
T.
21.
Cao G, Sofie E, Prior RL. Antioxidant and Benifical effects of quercetin on oxidative prooxidant behavior of flavonoids: stress induced by ultraviolet A. Clin and Structure-activity relationships, Free Rad. Exp DermatoI.26(6):536-539.(2001) BioI. Med. .22 (5):749-760. (1997) 29. Gaspar J, Laires A, Monteiro M, Laureano
22.
Gryglewski RJ, Korbut R, Robak J, Swies 0 , Ramos E, Rueff J. Quercetin and the
1. On the mechanism of antithrombotic mutagenicity of wine. Muta genesis. 8
action of flavonoids. Biochem. Pharmacol. (I):51-55. (1993)
36 (3):317-322. (1987) 30. Elliott AJ, Scheiber SA, Thomas C,
23.
Hertog MGL, Feskens EJM, Hollman Pardini RS. Inhibition of glutathione PCH, Kafan M.B, Kromhout D. Dietary reductase by flavonoids. Biochem. antioxidant flavonoids and risk of Pharmacol. 44 (8):1603-1608.(1992) coronary heart disease: the Zutphen 31. Siess MH, Guillermic M, Le Bon AM. Elderly Stud y. Lan cet, 342:1007-10 II. Suschetet M. Inducti on of monooxygenase (1993) and transferase activities in rat by dietary
24.
Fuhrman B, Lavy A, Aviram M administration of flavonoids, Xenobiotica. Consumption of red wine with meals 19 (12):1379-1386. (1989) reduc es the susceptibility of human plasma and low-density lipoprotein to lipid Yazarlar: peroxidation. Am. 1. Clin. Nutr. 61:549 A. KAHRAMAN: Yrd. Do<;. Dr., Afyon
554. (1995) Kocatepe Universitesi, TIp Fak., Biyokirnya
25.
Wang Y-Z, Agarwal R, Bickers DR. AD.AFYON Mukhtar H. Protection against ultraviolet M.SERTESER: Yrd. Doc;:. Dr., Afyon B radiation-induced photocarcinogenesis Kocatepe Universitesi, TIp Fak., Biyokimya in hairless mice by green tea polyphenols. AD.AFYON Carcinogenesis.12(8):1527-1530.(1991) T.KOKEN: Yrd.Doc;:.Dr.,AfyonKocatepe
26.
Wang Y-Z, Huang M-T, Ferraro T, Wong Universitesi, TIp Fak., Biyokimya AD.AFYON C-Q, Lou Y-R, Reuhl K, Iatropoulos M, Yang CS, Conney AH. Inhibitory effect of Yazisma Adresi: green tea in the drinking water on Yrd. Doc. Dr. Ahmet Kahraman, Afyon tumorigenesis by ultraviolet light and 12Kocatepe Universitesi TIp Fakiiltesi, 0 -tetradecanoylphorbol-13-acetate in the Biyokimya AD.03200, AFYON skin of SKH-I mice. Cancer Res. Tel:0272 2171753/126 52:1162-1170. (1992) Fax:0272 2172029
E-Mail: ahmetkah@aku.edu.tr.
8