1. Эхийн хувиргал
Монгол хэл 9-р анги

2. Өмнөхийг сэргээн санацгаая.

3. Эхийг хураах
Эхийг хураахдаа тулгуур
нэгжүүдийг эрэмбэ
дараатайгаар олж, түүн дээрээ
суурилан хураана.

4. Жишээ нь:
Зоогийн арын зургаан хайлаас
Зун ургахг ү й, ө в ө л ургана
Ө д ө р ургахг ү й, ш ө н ө ургана
/ Зургаан мичид /
Дээрх оньсогыг
“Зургаан хайлаас
Өвөл ургана, шөнө ургана”
гэж хурааж болох юм.

5. Эхийг дэлгэр үү лэх
Аливаа эхийг дэлгэрүүлэхдээ баримт
жишээгээр баяжуулж болно.
Мөн жишээ баримтаа уран санаагаар
баяжуулж болно.
Өөрөөр хэлбэл утга санааг нь уран
сайхнаар баяжуулж бичих нь эхийг
дэлгэрүүлж байгаа явдал юм.

6. Жишээ нь: “Амьд явбал алтан аяганаас
ус ууна” гэсэн бичил эхийг
дэлгэр үү лбэл
“Амьд явбал алтан аяганаас ус
ууна” гэгчээр миний нэг насаараа
хүсэн мөрөөдөж явсан зүйл маань
биеллээ дээ. Гэж дэлгэрүүлж
болох юм.

7. Зургаар юуг илэрхийлэхийг оролдов.

8. Хичээлийн сэдэв: Эхийн тонгоргох,
салаалах хувиргал

9. Зорилго:

10. Зорилт:

11. Эхийн хувиргал
Эхийг хувиргах дөрвөн арга байна.
1.Хураах
2. Дэлгэрүүлэх
3. Тонгоргох
4.Салаалах

12. Жишээ нь: “Амьд явбал алтан аяганаас
ус ууна” гэсэн бичил эхийг
дэлгэр үү лбэл
“Амьд явбал алтан аяганаас ус
ууна” гэгчээр миний нэг насаараа
хүсэн мөрөөдөж явсан зүйл маань
биеллээ дээ. Гэж дэлгэрүүлж
болох юм.

13. Эхийг тонгоргох
Эхийг тонгоргохдоо хоёр янзаар
тонгоргоно.
1.Хэлбэрийн
2.Утгын

14. Хэлбэрийн тонгоргол
Эхийн бүрдэл хэсгийн байрыг
солих хувиргал юм.
Жишээ нь: “Амьд явбал алтан аяганаас ус
ууна” гэдгийг “ Алтан аяганаас ус ууна гэдэг
нь амьд явсных “ гэж хэлбэрийн тонгоргол
хийж болно.

15. Утгын тонгоргол
Эсрэг санаа бүхий эх зохиож бичихийг
хэлнэ.
Жишээ нь: Хоёр хүн эвтэй бол
Төмөр багана мэт бөх гэсэн эхийг утгын
тонгоргол хийвэл
Хорин хүн эвгүй бол
Эвдэрхий хэрэм мэт хэврэг гэж эсрэг
утгатай эх бичиж болно.

16. Эхийг салаалах
Эхийг салаалах гэдэг нь
ижил, ойролцоо утгатай
эх зохиож бичихийг хэлнэ.

17. Даалгавар:
“Амьд явбал алтан аяганаас
ус ууна” гэсэн бичил эхийг
салаалан бичээрэй.

18. “Эрүүл явбал улсын наадам
үзнэ.” гэж салаалуулж болох
юм байна.