zzvz

1. www.modulteknik.com www.egemod.com
Akım: Bir iletken içindeki elektron akımıdır. Akım birimi Amper (A) ile ya da Miliamper ile (mA)
gösterilir.
ORANSAL VALFLERİN ELEKTRONİK KONTROLÜ
A- TERİMLER
Eşik akımı: Giriş sinyali olarak akımın artması sırasında normalde kapalı bir valfte akışın (debinin)
artmaya başlaması, normalde açık valfte ise akışın azalmaya başladığı noktadır.
Maksimum denetim akımı: Akımı arttırmamıza rağmen valf içinden geçen debinin daha fazla
arttırılamayacağı noktadır.
Imin ve Imax: bir hidrolik devrede minimum ve maksimum debiyi sağlamak için oransal valf
bobinine uygulanan akım değeridir.

2. www.modulteknik.com www.egemod.com
Rampa (eğim): Bir amplifikatörün (yükselteç) ya da oransal valfin kontrolünü sağlayan elektronik
birimin, çıktısının değişme hızını ayarlayabilme özelliğidir. Valf sürücüsünün değişen giriş
sinyaline karşılık cevabını yavaşlatmak için kullanılır.
ORANSAL VALFLERİN ELEKTRONİK KONTROLÜ
Kazanç: Çıkış sinyalinin giriş sinyaline oranıdır. Kazanç miktarı amplifikatör üzerinde bulunan bir
potansiyometre ile ayarlanır.
Akım geri beslemesi: Sıcaklığın neden olduğu değişimleri dengelemek için "Akım Geri Besleme"
özelliği olan denetim elemanları kullanılır. Akım geri besleme direnci, bobin sargısına seri
bağlanarak devreye eklenir.
Geri besleme elemanları: Basınç transduserleri (dönüştürücüler), sıcaklık algılayıcılar, akış
ölçerler, hız algılayıcılar ya da devir ölçerlere verilen genel addır.
Boşta harcanan enerji: Valf bobinlerinde enerji yokken amplifikatör ya da elektronik kontrol birimi
tarafından harcanan enerjidir.
Basınç ayarlayıcısı (basınç terazisi) : Bu tür elemanlar, giriş ve çıkış tarafındaki basınç değerleri
ne olursa olsun basınç düşümünü sabitler.
Giriş sinyali: Giriş sinyalleri kullanıcı ara yüzleri tarafından verilir. Kumanda kolları,
potansiyometreler, operatör paneli vb. cihazlar giriş sinyallerinin verilmesinde kullanılır.

3. www.modulteknik.com www.egemod.com
Çıktılar: Hidrolik valfleri kontrol etmek için açık/kapalı gerilim sinyali ya da oransal dalga genişlik
modülasyonu kullanılabilir.
ORANSAL VALFLERİN ELEKTRONİK KONTROLÜ
Darbe genişlik modülasyonu (DGM): Gerekli akıma ulaşmak için sinyal darbelerini açar ya da
kapatır. DGM frekansı 100-400 Hz gibi düşük ya da 5000 HZ' in üzeri gibi yüksek değerlerde
olabilir.
Elektronik kontrol birimi veya PLC: Elektronik kontrolün âdeta beynidir. Girdileri işler ve hidrolik
sistem için tanımlanmış bir çıktıya dönüştürür.
Histerisiz: Oransal bir valfin kontrol birimine gönderilen giriş sinyalinin (örneğin akım) artışı ve
azalması sırasında aynı giriş sinyalinde aynı çıktı değerleri elde edilemez. Çıktı değerleri
arasındaki farkın ölçümüne ya da giriş sinyalindeki değişimin yüzdesine "Histerisiz" denilir

4. www.modulteknik.com www.egemod.com
Sargı endüktansı: Elektrik devrelerinde oluşan endüktans, mekanik sistemlerde oluşan atalete
benzer. Endüktans; akımın başlamasına, durmasına ya da akımın değişmesine karşı koyan
özelliktir. Endüktans sonucu dalga formunda zaman gecikmesi olur.
ORANSAL VALFLERİN ELEKTRONİK KONTROLÜ
Darbe genişlik modülasyonunun kullanılma sebebi: DGM bir oransal valf sargısındaki akımı
denetlemek için etkin bir yoldur. Akımın düzenlenmesi; kıpırtı, rampa, kısa devre koruması ve ölü
bölgenin yok edilmesi için elektroniğin kullanımına izin verir.
Kıpırtı: Akım dalgalanması sonucu valf sürgüsünün istenen pozisyonun yakınında hızlı ve küçük
hareketler yapmasıdır. Diğer bir deyişle sürgünün titremesidir.

5. www.modulteknik.com www.egemod.com
ORANSAL VALFLERİN ELEKTRONİK KONTROLÜ
DGM' nun çalışması: DGM sinyali bir süre açık bir süre kapalı olur. Çalıştırma süresi (D), çevrimin
açık kısmını göstermektedir. Çalıştırma süresinin % 50=D olduğu durum, kare dalganın
mükemmel olması demektir.

6. www.modulteknik.com www.egemod.com
ORANSAL VALFLERİN ELEKTRONİK KONTROLÜ
DGM akım özelliği: "D" değeri % 25 sinyalde akımın maksimum noktaya ulaştığı zamandan
kısadır. Bu nedenle valf sargısına giden akım çıkışı azalmaktadır; böylece valfin hidrolik çıkışı da
azalmaktadır. Eğer DGM frekansı yeterince düşük ise kapalı zaman boyunca akım sıfıra
düşecektir. Bu “Süreksiz Akım” olarak algılanır.

7. www.modulteknik.com www.egemod.com
ORANSAL VALFLERİN ELEKTRONİK KONTROLÜ
Düşük frekans DGM: Genel olarak 400 Hz’ ten düşük olan frekans değerleridir. DGM frekansı
düşük olduğu için bir sonraki artış başlayana kadar akımın azalabilmesi için zaman kalır.

8. www.modulteknik.com www.egemod.com
ORANSAL VALFLERİN ELEKTRONİK KONTROLÜ
Yüksek frekans DGM: DGM frekansı 5000 Hz’ in üzeri gibi yüksek değerlerde olduğunda sargı
akımı yüksek olacaktır. Yüksek frekanslı DGM nedeniyle kıpırtı oluşmaz. Yüksek frekans DGM
kullanmanın avantajı; kıpırtının ayrı bir şekilde oluşturulması ve çıkış akımının üstüne
eklenmesidir.

9. www.modulteknik.com www.egemod.com
Araştırmalar, DC akımlı çalışmalarda 110-150 Hz arası kıpırtı akımının valf işlevini önemli oranda
arttırdığını göstermiştir. Şekilde görüldüğü gibi kıpırtı akımının kullanılması histerisizi dikkate
değer bir şekilde azaltmaktadır.
ORANSAL VALFLERİN ELEKTRONİK KONTROLÜ
B- ORANSAL VALFLERİN PERFORMANSINI ARTTIRABİLMEK

10. www.modulteknik.com www.egemod.com
Kullanılan bir çok denetim elemanı aynı zamanda rampa denetimi için olanak sağlar. Bu özellik
Imin ve Imax arasında zaman gibi akım rampasının eş zamanlı ayarına izin verir.
ORANSAL VALFLERİN ELEKTRONİK KONTROLÜ

11. www.modulteknik.com www.egemod.com
Oransal valflerin iş makinelerinde kullanılması durumunda hidrolik silindir ya da hidrolik
motor hızlarının sabit olması istenir. Oysa yüklerin değişmesi hızları düzensiz hale getirir.
Farklı yük değerlerinde sabit hız değerleri elde edebilmek için basınç terazisi adı verilen
elemanlar kullanılır.
ORANSAL VALFLERİN ELEKTRONİK KONTROLÜ