Tích hợp xương trong nha khoa Jan Lindhe, Niklaus P. Lang, Thorkild Karring. Clinical Periodontology and Implant Dentistry, 5th edition, 2008, Blackwell Munksgaard.

1. Chöông 5: TÍCH HÔÏP XÖÔNG
Jan Lindhe, Tord Berglundh vaø Niklaus P. Lang
Dòch: BS. Leâ Haûi Trieàu
Caùc chöõ vieát taét:
BM: bieåu moâ
R: raêng
TB: teá baøo
Vuøng maát raêng (R)
Vuøng soáng haøm maát R sau khi laønh hoaøn toaøn thöôøng ñöôïc bao phuû bôûi
nieâm maïc nhai daøy khoaûng 2-3 mm. Loaïi nieâm maïc naøy ñöôïc phuû bôûi bieåu
moâ (BM) söøng hoùa vaø bao goàm moät moâ lieân keát coù nhieàu sôïi collagen vaø
nguyeân baøo sôïi (fibroblast), noù dính chaët vôùi xöông qua maøng xöông. Caùc
vaùch beân ngoaøi cuûa xöông oå R laø caùc baûn xöông voû, goàm xöông laù (lamellar
bone) bao quanh xöông xoáp (coù chöùa caùc beø xöông naèm trong tuûy xöông) ôû
beân trong. Tuûy xöông coù chöùa nhieàu caáu truùc maïch maùu, teá baøo (TB) môõ
(adipocyte) vaø TB trung moâ ña naêng.
Söï tích hôïp xöông (Osseointegration)
Coù nhieàu heä thoáng implant khaùc nhau ñöôïc duøng ñeå thay theá R maát, bao
goàm implant döôùi maøng xöông, implant trong xöông vôùi bao sôïi hình thaønh
giöõa implant vaø xöông (fibrous encapsulation) vaø implant trong xöông tieáp
xuùc xöông tröïc tieáp (tích hôïp xöông). Thuaät ngöõ tích hôïp xöông ñöôïc ñeà xuaát
ñaàu tieân bôûi Branemark (1969).
Ñònh nghóa cuûa Albrektsson (1981) laø: ”Söï keát noái tröïc tieáp veà chöùc naêng vaø
caáu truùc giöõa xöông coøn soáng vaø beà maët cuûa implant ñang chòu löïc”.
Ñònh nghóa khaùc cuûa Zarb vaø Albrektsson (1991): “ Tích hôïp xöông laø moät
quaù trình trong ñoù söï coá ñònh vöõng chaéc (rigid fixation) khoâng gaây ra trieäu
chöùng laâm saøng cuûa vaät lieäu dò chaát (alloplastic materials) ñaïtù ñöôïc vaø ñöôïc
duy trì trong xöông trong suoát quaù trình chòu löïc chöùc naêng.
Schroeder vaø coäng söï (1976,1981,1995) ñaõ duøng thuaät ngöõ “Cöùng khôùp
chöùc naêng” (Functional ankylosis) ñeå moâ taû söï coá ñònh vöõng chaéc cuûa
implant vôùi xöông haøm vaø cho raèng “Xöông môùi ñöôïc taïo thaønh tröïc tieáp
treân beà maët cuûa implant chæ caàn nhöõng nguyeân taéc cuûa quaù trình ñaët implant
khoâng sang chaán ñöôïc ñaûm baûo (toác ñoä quay cuûa muõi khoan nhoû hôn 800
voøng / phuùt, laøm maùt vôùi nöôùc muoái sinh lyù tieät truøng) vaø implant coù ñöôïc söï
oån ñònh sô khôûi (primary stability).”
Do vaäy, ñeå ñaït ñöôïc söï tích hôïp xöông thích hôïp (hay söï cöùng khôùp chöùc
naêng) thì implant phaûi coù söï oån ñònh sô khôûi toát sau khi ñöôïc ñaët ôû vò trí
nhaän gheùp. OÅn ñònh sô khôûi laø keát quaû cuûa moái lieân heä tieáp xuùc hay ma

2. saùt ñöôïc taïo ra giöõa xöông khoaùng hoùa (thöôøng laø xöông voû) ôû vuøng nhaän
gheùp vaø vaät lieäu kim loaïi.
Quaù trình ñaët Implant
Toån thöông moâ
Nguyeân taéc cô baûn: thuû thuaät ñaët implant caøng ít gaây sang chaán vaø söï toån
thöông moâ caøng nhoû thì quaù trình taïo xöông môùi vaø boài ñaép xöông treân beà
maët implant caøng nhanh.
Caùc böôùc ñaët implant:
1. Raïch nieâm maïc (thöôøng chöù khoâng phaûi luoân luoân).
2. Boùc taùch vaït nieâm maïc vaø maøng xöông khoûi baûn xöông voû.
3. Söûa soaïn vò trí ñaët implant (qua xöông voû vaø xöông xoáp).
4. Ñaët implant vaøo vò trí ñaõ khoan gaây ra moät loaït caùc chaán thöông cô hoïc
ñoái vôùi caû nieâm maïc laãn moâ xöông.
Cô theå ñaùp öùng laïi caùc chaán thöông naøy baèng phaûn öùng vieâm vôùi muïc ñích
chính laø loaïi boû nhöõng phaàn moâ bò huûy hoaïi vaø chuaån bò choã cho söï taùi taïo
vaø söûa chöõa. Toån thöông moâ cöùng do hieäu öùng “eùp khít” (“press fit”) gaây
ra khi ñaët implant lôùn hôn so vôùi vò trí khoan xöông. Trong tröôøng hôïp naøy:
1. Xöông khoaùng hoùa xung quanh implant bò neùn laïi.
2. Maïch maùu ñaëc bieät laø ôû vuøng xöông voû bò phaù vôõ.
3. Söï cung caáp dinh döôõng tôùi xöông bò suy giaûm.
4. Moâ xöông bò aûnh höôûng thöôøng bò hoaïi töû.
Söï toån thöông ñoái vôùi moâ meàm vaø moâ cöùng ôû vuøng caáy gheùp laøm baét ñaàu
quaù trình laønh thöông ñeå ñaûm baûo raèng (1) Implant “cöùng khôùp” vôùi xöông
(tích hôïp xöông) vaø (2) söï baùm dính cuûa nieâm maïc ñöôïc thieát laäp vaø hình
thaønh lôùp daùn moâ meàm ñeå baûo veä moâ xöông khoûi caùc chaát töø moâi tröôøng
mieäng.
Quaù trình laønh thöông
Söï laønh thöông cuûa xöông sau khi ñaët implant laø moät quaù trình phöùc taïp lieân
quan ñeán nhieàu söï kieän xaûy ra trong xöông xoáp vaø xöông voû taïi vò trí gheùp.
Trong xöông voû, moâ xöông khoaùng hoùa khoâng soáng (non-vital) phaûi ñöôïc
loaïi boû tröôùc tieân (tieâu xöông) tröôùc khi xöông môùi ñöôïc hình thaønh. Maët
khaùc, trong phaàn xöông xoáp, toån thöông do phaãu thuaät (trong quaù trình khoan
vaø ñaët implant) chuû yeáu xaûy ra ôû moâ meàm (tuûy xöông), ñaëc tröng bôûi chaûy
maùu taïi choå vaø hình thaønh cuïc maùu ñoâng. Cuïc maùu ñoâng bò tieâu daàn ñi vaø
khoaûng khoâng gian naøy bò chieám bôûi caùc maïch maùu taêng sinh, caùc TB trung
moâ vaø moâ haït. Do söï di chuyeån lieân tuïc cuûa caùc TB trung moâ töø tuûy xöông
xung quanh, moâ haït chöa tröôûng thaønh ñöôïc thay theá bôûi moâ lieân keát taïm
thôøi vaø cuoái cuøng laø chaát daïng xöông (osteoid). Trong chaát daïng xöông, söï
laéng ñoïng cuûa hydroxyapatite xaûy ra xung quanh caùc maïch maùu môùi hình

3. thaønh. Theo ñoù, xöông chöa tröôûng thaønh, thöôøng nhaát laø xöông non (woven
bone) ñöôïc taïo thaønh vaø söï tích hôïp xöông sau ñoù xaûy ra.
Toùm laïi, trong giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình tích hôïp xöông, xöông laù
khoâng soáng (non-vital) trong lôùp xöông voû laø quan troïng ñoái vôùi söï oån ñònh
ban ñaàu cuûa implant. Tuy nhieân, söï tích hôïp xöông thöôøng xaûy ra ñaàu tieân ôû
vuøng xöông xoáp.
Implant coù löôõi caét vaø implant khoâng caét
Chöông naøy chæ ñeà caäp ñeán implant daïng vít laøm töø titanium nguyeân chaát
(daïng hôïp kim cuûa titanium khoâng ñeà caäp ôû ñaây). Thieát keá implant vaø qui
trình ñaët implant seõ aûnh höôûng ñeán toác ñoä cuûa quaù trình tích hôïp xöông.
Implant khoâng caét (non-cutting) (Hình 5-1) ñoøi hoûi vieäc söûa soaïn vuøng
nhaän phaûi thaät tæ mæ bao goàm vieäc taïo caùc ren beân trong xöông. Quaù trình
naøy ñöôïc thöïc hieän vôùi caùc caùc muõi khoan coù ren phuø hôïp (Hình 5-2).
Hình 5-1: Implant “khoâng caét” (heä thoáng Straumann).

4. Hình 5-2: Muõi taïo ren (thread-tap) (heä thoáng Straumann) duøng ñeå söûa soaïn
caùc raõnh beân trong vaùch xöông. Sau khi söûa soaïn, xoang nhaän implant trong
xöông töông ñoàng vôùi implant.
Hình 5.1 theå hieän moät implant khoâng caét (daïng vít, 4.1mm, Heä thoáng
Straumann) coù thieát keá daïng hình truï , phaàn choùp troøn. Ñöôøng kính cuûa truï
implant laø 3.5mm. Muõi khoan daãn ñöôøng (pilot drill) vaø muõi taïo ren (twist
drill) ñöôïc söû duïng vôùi ñöôøng kính taêng daàn ñeán muõi cuoái cuøng coù ñöôøng
kính 3.5mm ñeå söûa soaïn cho vò trí nhaän gheùp. Treân beà maët, truï implant ñöôïc
thieát keá vôùi caùc ren hình xoaén oác cao 0.3mm. Do ñoù, ñöôøng kính toaøn boä cuûa
implant laø 4.1mm.
ÔÛ nhöõng vò trí xöông ñaëc, söû duïng muõi taïo ren (Hình 5-2) ñeå caét moät
raõnh hình xoaén oác ñöôøng kính 4.1mm trong xöông. Luùc naøy implant vaø
xoang ñöôïc söûa soaïn trong xöông ñeå nhaän implant töông ñoàng nhau. Khi ñaët
implant vaøo, caùc raõnh xoaén oác treân implant seõ baét vaø ñi theo caùc raõnh xoaén
oác trong vaùch xöông, do ñoù höôùng daãn implant ñi vaøo vò trí cuûa noù vôùi löïc toái
thieåu (Hình 5-3).
Hình 5-3 laø moät implant khoâng caét (Straumann) trong xöông vôùi moâ xung
quanh ñöôïc sinh thieát sau 24 giôø caém gheùp. Implant coù söï oån ñònh sô khôûi
toát do vuøng tieáp xuùc lôùn giöõa implant vôùi xöông voû maët trong vaø maët ngoaøi.
Trong quaù trình khoan ñaët implant, caùc beø xöông xoáp ñaõ bò ñaåy vaøo trong
tuûy xöông. Caùc maïch maùu trong tuûy xöông bò caét ñöùt gaây chaûy maùu vaø hình
thaønh cuïc maùu ñoâng (Hình 5.4)
Hình 5-3: Hình aûnh implant “khoâng caét” vaø moâ xung quanh thu ñöôïc töø maãu
sinh thieát sau 24 giôø caáy gheùp.

5. Hình 5-4: Chi tieát vuøng choùp cuûa implant ôû hình 5-3. Chuù yù söï hieän dieän cuûa
cuïc maùu ñoâng trong tuûy xöông.
Hình 5-5: a) Implant vaø moâ xung quanh sau 16 tuaàn laønh thöông. ÔÛ phaàn
xöông voû cuûa vò trí nhaän, maät ñoä xöông cao. b) Phoùng to cuûa hình (a). Gaàn
veà phía choùp coù moät lôùp xöông moûng hieän dieän treân beà maët implant. Ngoaøi
ra coøn thaáy söï hieän dieän cuûa caùc beø xöông laù keùo daøi töø implant vaøo ñeán tuûy
xöông.
Sau 16 tuaàn laønh thöông (Hình 5.5) implant ñöôïc bao boïc bôûi xöông laù
daøy ñaëc, phaàn xöông naøy tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi beà maët thoâ raùp cuûa implant.
ÔÛ phaàn choùp cuûa implant, coù moät lôùp moûng xöông tröôûng thaønh tieáp xuùc vôùi
beà maët implant vaø ngaên caùch implant vôùi tuûy xöông.
Implant coù löôõi caét (ví duï. Astra Tech, ñöôøng kính 4.0mm) (Hình 5-6)
ñöôïc thieát keá coù löôõi caét ôû phaàn choùp. Khi ñaët implant töï caét ñöôøng kính
4.0mm, vò trí nhaän phaûi ñöôïc söûa soaïn tröôùc vôùi muõi daãn ñöôøng vaø caùc muõi
taïo ren ñeå taïo ra moät oáng trong xöông, thöôøng coù ñöôøng kính laø 3.7mm. Khi
ñaët implant vaøo, löôõi caét ôû phaàn choùp cuûa implant seõ taïo ra moät ñöôøng coù ñoä
roäng 0.15mm trong vaùch xöông vaø do ñoù taïo neân ñöôøng kính cuoái cuøng laø
4.0mm. Khi implant ñaët tôùi heát chieàu daøi, luùc naøy coù söï tieáp xuùc giöõa phaàn

6. ngoaøi cuûa caùc ren implant vaø xöông voû (oån ñònh sô khôûi ñöôïc ñaûm baûo), moâ
tuûy xöông thì bò caét ñöùt trong xöông xoáp.
Hình 5-6: Implant coù löôõi caét (heä thoáng Astra Tech) vôùi löôõi caét naèm ôû phaàn
choùp cuûa implant. Khi ñaët implant vaøo, caùc löôõi naøy seõ caét 0.3mm vaùch
xöông phía beân.
Hình 5-7 theå hieän vò trí nhaän cuûa implant töï caét (Astra Tech). Implant
naøy coù beà maët ñöôïc xöû lyù baèng TiOblast. Maãu sinh thieát ñöôïc laáy sau 2 tuaàn
caáy gheùp. Phaàn ngoaøi cuûa caùc ren tieáp xuùc vôùi xöông cuõ trong khi söï hình
thaønh xöông xaûy ra chuû yeáu ôû caùc loõm naèm giöõa caùc ren vaø ôû vuøng phía beân
phaàn choùp cuûa implant. Do vaäy, nhöõng vuøng xöông môùi hình thaønh naèm raûi
raùc cuõng tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi beà maët implant. Trong laùt caét sau 6 tuaàn laønh
thöông (Hình 5-8), coù theå thaáy moät lôùp xöông môùi lieân tuïc bao phuû haàu heát
beà maët TiOblast. Lôùp xöông môùi naøy cuõng tieáp xuùc vôùi xöông tröôûng thaønh
cuõ naèm ôû vuøng ngoaïi vi cuûa vò trí nhaän implant. Sau 16 thaùng laønh thöông
(Hình 5-9), moâ xöông ôû vuøng tích hôïp xöông ñaõ ñöôïc taùi caáu truùc (remodel)
vaø toaøn boä giöôøng moâ cöùng cho implant laø xöông laù goàm caùc laù xöông ñoàng
taâm (concentric lamella) vaø caùc laù xöông keõ (interstitial lamella).

7. Hình 5-7: a) Hình aûnh implant (Astra Tech) vaø moâ xung quanh töø maãu sinh
thieát sau 2 tuaàn caáy gheùp. ÔÛ vuøng choùp, moät löôïng lôùn xöông non (woven
bone) ñöôïc hình thaønh. b)Phoùng to cuûa hình (a). Trong vuøng bò caét, xöông
môùi hình thaønh ñaõ tieáp xuùc vôùi beà maët implant. c)Phoùng to cuûa hình (b).
Xöông môùi hình thaønh keùo daøi töø xöông cuõ, ñi tôùi beà maët implant ôû vuõng
loõm giöõa hai ren lieân tieáp cuûa implant.
Hình 5-8: Hình aûnh vò trí ñaët implant (Implant töï caét Astra Tech) töø maãu
sinh thieát sau 6 tuaàn laønh thöông. a)ÔÛ vuøng rìa, moät lôùp xöông lieân tuïc bao
phuû haàu heát beà maët TiOblast cuûa implant. b) ÔÛ ñoä phoùng ñaïi lôùn hôn. Vuøng
xöông môùi taïo thaønh (baét maøu ñaäm) tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi beà maët implant.
Hình 5-9: Vò trí ñaët implant sau 16 thaùng laønh thöông. (a) Implant ñöôïc bao
quanh bôûi xöông laù daøy ñaëc. b) Ñoä phoùng ñaïi cao hôn.
Quaù trình tích hôïp xöông
Söï hình thaønh xöông môùi trong xöông oå bò caét sau khi ñaët implant ñaõ ñöôïc
nghieân cöùu treân nhieàu moâ hình thöïc nghieäm (Schroeder vaø coäng söï, 1995).

8. Gaàn ñaây, Berglundh (2003) vaø Abrahamsson (2004) ñaõ moâ taû caùc böôùc khaùc
nhau trong quaù trình hình thaønh xöông vaø tích hôïp xöông khi caáy implant ôû
xöông haøm döôùi cuûa choù.
Thieát bò: Implant ñöôïc thieát keá rieâng (custom-made implant) coù daïng vít
(Straumann) ñöôïc laøm töø titanium nguyeân chaát, beà maët ñöôïc laøm nhaùm baèng
caùch thoåi caùt (SLA) ñöôïc söû duïng (Hình 5-10). Khoaûng caùch giöõa hai ren
lieân tieáp nhau laø 1.25mm. Giöõa caùc ren laø raõnh hình chöõ U saâu 0.4mm (Hình
5-11). Khi ñöa implant “khoâng caét” vaøo (Hình 5-12), caùc ren aên khôùp vôùi
vaùch xöông xung quanh ñaõ ñöôïc söûa soaïn tröôùc. Ñieàu naøy naøy giuùp ñaûm baûo
söï oån ñònh sô khôûi. Khoaûng troáng giöõa caùc raõnh ñöôïc taïo ra trong xöông vaø
thaân implant taïo neân moät buoàng toån thöông (wound chamber). Sinh thieát
ñöôïc thöïc hieän ñeå cung caáp caùc giai ñoaïn laønh thöông keùo daøi töø 2 giôø sau
ñaët implant ñeán 12 tuaàn laønh thöông.
Hình 5-10: Implant duøng trong thí nghieäm treân choù. Implant naøy laø moät bieán
ñoåi cuûa implant daïng vít (heä thoáng Straumann). Böôùc ren laø 1.25mm. Ñoä saâu
cuûa raõnh laø 0.4mm.
Hình 5-11: Sô ñoà moâ taû kích thöôùc cuûa “buoàng toån thöông”.

9. Hình 5-12: Implant vaø moâ xung quanh ngay sau khi gheùp. Vuøng ren aên khôùp
vôùi caùc vaùch xöông. Khoaûng troáng giöõa hai raõnh lieân tieáp laøbuoàng toån
thöông.
Buoàng toån thöông: Hình 5-13 cho thaáy moät laùt caét cuûa implant vôùi xöông vaø
moâ meàm xung quanh töø maãu sinh thieát sau 2 giôø caáy gheùp. Phaàn ngoaïi vi
cuûa ren implant aên khôùp vôùi caùc raõnh ñöôïc söûa soaïn trong xöông voû. Buoàng
toån thöông (Hình 5-14a) ñöôïc laáp bôûi cuïc maùu ñoâng bao goàm hoàng caàu, baïch
caàu trung tính vaø monocytes/ ñaïi thöïc baøo naèm trong maïng löôùi fibrin (Hình
5-14b). Caùc baïch caàu tham gia vaøo quaù trình laøm saïch veát thöông.
Hình 5-13: Chi tieát cuûa hình 5-12. Buoàng toån thöông ñöôïc laáp ñaày bôûi maùu
vaø cuïc maùu ñoâng ñöôïc hình thaønh.

10. Hình 5-14: Tieâu baûn khöû khoaùng buoàng toån thöông sau 2 giôø caáy gheùp. a)
Buoàng toån thöông ñöôïc laáp ñaày bôûi maùu. b)Hoàng caàu, baïch caàu haït trung
tính vaø ñaïi thöïc baøo naèm trong maïng löôùi fibrin.
Söï hình thaønh moâ sôïi (Fibroplasia): Hình 5-15a theå hieän implant vôùi moâ
xung quanh sau 4 ngaøy caáy gheùp. Cuïc maùu ñoâng ñaõ ñöôïc thay theá moät phaàn
bôûi moâ haït coù chöùa nhieàu TB trung moâ, thaønh phaàn khung (matrix
components) vaø caùc caáu truùc maïch maùu môùi hình thaønh (angiogenesis)
(Hình 5-15b). Moät moâ lieân keát taïm thôøi ñöôïc thaønh laäp.
Caáu truùc xöông (bone modeling): Sau 1 tuaàn laønh thöông, buoàng toån
thöông ñöôïc chieám bôûi moâ lieân keát taïm thôøi giaøu maïch maùu vaø nhieàu TB
trung moâ (Hình 5-16a). Soá löôïng caùc TB vieâm coøn laïi laø khaù ít. Buoàng naøy
phaàn lôùn laø chöùa xöông chöa tröôûng thaønh giaøu TB (xöông non) trong trung
moâ bao quanh caùc maïch maùu. Nhöõng vuøngï hình thaønh xöông non xaûy ra ôû
trung taâm cuûa buoàng toån thöông cuõng nhö ôû nhöõng vò trí rieâng leû tieáp xuùc
tröïc tieáp vôùi beà maët implant (Hình 5-16b). Ñaây laø giai ñoaïn ñaàu cuûa söï tích
hôïp xöông; söï tieáp xuùc giöõa beà maët implant vaø xöông non môùi hình thaønh.

11. Hình 5-15: Buoàng toån thöông sau 4 ngaøy laønh thöông. a) Haàu heát caùc vò trí
trong buoàng toån thöông ñaõ bò xaâm nhaäp bôûi moâ haït (fibroplasia). b) ÔÛ moät
vaøi vò trí, moâ lieân keát taïm thôøi (khung) hieän dieän, goàm löôïng lôùn caùc TB
trung moâ.
Hình 5-16: a) Sau 1 tuaàn laønh thöông. Xöông non môùi hình thaønh xuaát hieän
trong buoàng toån thöông. b) Sau khöû khoaùng: xöông non tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi
beà maët implant.
Sau 2 tuaàn laønh thöông, söï hình thaønh xöông non xaûy ra trong taát caû caùc
vò trí cuûa buoàng, vuøng choùp cuõng nhö vuøng phía beân xung quanh implant
(Hình 5-17a). Vuøng xöông non lôùn ñöôïc hình thaønh trong vuøng tuûy xöông
phía choùp cuûa implant. Trong buoàng toån thöông, phaàn xöông non môùi hình
thaønh keùo daøi töø xöông cuõ vaøo trong vuøng moâ lieân keát taïm thôøi (5-17b) vaø
coù nhieàu vuøng xöông môùi ñaït ñeán beà maët implant. ÔÛ giai ñoaïn naøy, haàu heát
beà maët implant bò xaâm nhaäp bôûi xöông môùi hình thaønh vaø söï tích hôïp xöông

12. hoaøn chænh hôn ñaõ ñöôïc thieát laäp (Hình 5-17c). Taïi caùc raõnh, coù daáu hieäu
cuûa söï taïo xöông môùi tieáp tuïc (Hình 5-17d). Do ñoù, nhöõng vuøng naèm phía
beân implant (tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi xöông ngay sau khi ñaët implant vaø taïo ra
söï oån ñònh sô khôûi) ñaõ xaûy ra söï tieâu xöông vaø cuõng baét ñaàu taïo xöông môùi
sau 2 tuaàn laønh thöông.
Hình 5-17: Moâ trong buoàng toån thöông sau 2 tuaàn laønh thöông. a) Xöông
non maøu ñaäm coù theå ñöôïc thaáy ôû vuøng choùp cuûa implant. b,c,d) Haàu heát beà
maët implant ñöôïc bao phuû bôûi xöông.
Taïi thôøi ñieåm 4 tuaàn laønh thöông (Hình 5-18a), xöông môùi hình thaønh
ñöôïc khoaùng hoùa keùo daøi töø beà maët xöông bò caét vaøo trong buoàng toån thöông

13. vaø coù moät lôùp xöông non giaøu TB, lieân tuïc bao phuû haàu heát thaønh titanium
cuûa buoàng. Phaàn trung taâm cuûa buoàng ñöôïc laáp ñaày bôûi xöông xoáp sô caáp
(primary spongiosa) (Hình -18b), giaøu maïch maùu vaø TB trung moâ.
Hình 5-18: Sau 4 tuaàn laønh thöông. a)Xöông môùi taïo thaønh (xanh ñaäm) keùo
daøi töø xöông cuõ tôùi buoàng toån thöông. b) Söï taïo xöông keõ (Appositional
growth). Chuù yù söï hieän dieän cuûa caùc osteon nguyeân phaùt.
Taùi caáu truùc xöông (Remodeling): sau 6-12 tuaàn laønh thöông, haàu heát
buoàng toån thöông ñöôïc laáp ñaày bôûi xöông ñaõ khoaùng hoùa (Hình 5-19). Moâ
xöông, goàm caùc ñôn vò xöông (osteons) nguyeân phaùt vaø thöù phaùt, ñöôïc nhìn
thaáy trong moâ môùi hình thaønh vaø trong vuøng xöông ñaõ khoaùng hoùa tieáp xuùc
vôùi beà maët implant. Tuûy xöông chöùa caùc maïch maùu, TB môõ, TB trung moâ
bao quanh caùc beø xöông khoaùng hoùa.

14. Hình 5-19: Sau 12 tuaàn laønh thöông. Xöông non ñöôïc thay theá bôûi xöông laù
vaø tuûy xöông. Chuù yù söï hình thaønh cuûa caùc osteon thöù phaùt.
Toùm laïi: Buoàng toån thöông ñaàu tieân ñöôïc laáp ñaày bôûi cuïc maùu ñoâng. Vôùi
söï phaùt trieån vaøo phía trong (ingrowth) cuûa maïch maùu, vaø söï di chuyeån cuûa
caùc baïch caàu vaø caùc TB trung moâ, cuïc maùu ñoâng ñöôïc thay theá bôûi moâ haït.
Söï di chuyeån cuûa caùc TB trung moâ tieáp tuïc xaûy ra, vaø moâ haït bò thay theá bôûi
moät khung taïm thôøi (provisional matrix) giaøu maïch maùu, TB trung moâ vaø sôïi.
Quaù trình taïo moâ sôïi (fibroplasias) vaø sinh maïch maùu (angiogenesis) baét ñaàu.
Söï hình thaønh xöông môùi coù theå ñöôïc nhaän ra trong tuaàn ñaàu laønh thöông;
xöông non môùi hình thaønh phaùt trieån töø thaønh beân cuûa hoác xöông bò khoan
caét (taïo xöông keõ: appositional bone formation; distance osteogenesis)
(Davies 1998) nhöng cuõng thaáy söï hình thaønh xöông môùi ngay treân beà maët
implant, töùc laø caùch xa xöông cuõ (taïo xöông tieáp xuùc: contact osteogenesis)
(Davies 1998). Trong nhöõng tuaàn sau ñoù, caùc beø cuûa xöông non ñöôïc thay
theá bôûi xöông tröôûng thaønh, töùc laø xöông laù vaø tuûy xöông (taùi caáu truùc
xöông).
Taøi lieäu tham khaûo:
1. Abrahamsson, I., Berglundh, T., Linder, E., Lang, N.P. & Lindhe, J.
(2004). Early bone formation adjacent to rough and turned
endosseous implant surfaces. An experimental study in the dog.
Clinical Oral Implants Research 15, 381–392.
2. Albrektsson, T., Branemark, P-I., Hansson, H-A. & Lindstrom, J.
(1981). Osseointegrated titanium implants. Requirements for ensuring
a long-lasting, direct bone anchorage in man. Acta Orthopaedica
Scandinavica 52, 155–170.
3. Berglundh, T., Abrahamsson, I., Lang, N.P. & Lindhe, J. (2003). De
novo alveolar bone formation adjacent to endosseous implants. a
model study in the dog. Clinical Oral Implants Research 14, 251–262.
4. Branemark, P.I., Adell, R., Breine, U., Hansson, B.O., Lindstrom, J. &
Ohlsson, A. (1969). Intra-osseous anchorage of dental prostheses I.
Experimental studies. Scandinavian Journal of Plastic Reconstructive
Surgery 3, 81–100.
5. Davies, J.E. (1998). Mechanisms of endosseous integration.
International Journal of Prosthodontics 11, 391–401.
6. Schroeder, A., Pohler, O. & Sutter, F. (1976). Gewebsreaktion auf ein
Titan-Hohlzylinderimplant mit Titan-Spritzschichtoberflache.
Schweizerisches Monatsschrift fur Zahnheilkunde 86, 713–727.
7. Schroeder, A., van der Zypen, E., Stich, H. & Sutter, F. (1981). The
reactions of bone, connective tissue, and epithelium to endosteal

15. implants with titanium-sprayed surfaces. Journal of Maxillofacial
Surgery 9, 15–25.
8. Schroeder, A., Buser, D. & Stich, H. (1995) Tissue response. In:
Schroeder, A., Sutter, F., Buser, D. & Krekeler, G., eds. Oral
Implantology. Basics, ITI Hollow Cylinder System. New York:
Thieme, pp. 80–111.
9. Zarb, G.A. & Albrektsson, T. (1991). Osseointegration – a requiem
for the periodontal ligament? Editorial. International Journal of
Periodontology and Restorative Dentistry 11, 88–91.