Ενημερωτικό Δελτίο Γραφείου Εκπαίδευσης Γιοχάνεσμπουργκ - Απρίλιος 2018

1. Γραφείο Συντονιστή
Εκπαίδευσης Ν. Αφρικής
Ενημερωτικό
δελτίο/Newsletter
Απρίλιος 2018
-Επιμέλεια φυλλαδίου: Γεώργιος Βλάχος, Συντονιστής Εκπαίδευσης
-Διαμόρφωση φυλλαδίου: Νικόλαος Κομματάς, εκπαιδευτικός ΠΕ70.
Email επικοινωνίας: gsvlachos@gmail.com και nkommatas@yahoo.gr

2. 1
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
O εορτασμός της 25η
Μαρτίου στην Αντίς Αμπέμπα Αιθιοπίας........................................... 2
SAHETI SCHOOL - GRADE 11: VISITING AT THE EXHIBITION RECAST - UNIVERSITY OF
JOHANNESBURG.................................................................................................................... 4
«Επισκέψεις σε Χώρους Μνήμης του Διατλαντικού Εμπορίου Σκλάβων στην Ευρώπη, την
Αφρική και την Αμερική» ...................................................................................................... 6
Ο Εορτασμός της 25ης
Μαρτίου στην Σχολή ΣΑΧΕΤΙ............................................................. 8
Οι πολιτικές θεωρίες του Ρήγα Βελεστινλή όπως αποτυπώνονται στο επαναστατικό του
κείμενο «Τα Δίκαια του Ανθρώπου» .................................................................................. 10
Παγκόσμια ημέρα παιδικού βιβλίου / 2 Απριλίου ............................................................. 16
Παγκόσμια ημέρα πολιτιστικής κληρονομιάς / 18 Απριλίου ............................................. 21
Βεργίνα 1996 ...................................................................................................................... 24
Το Μουσείο και τα Εκθέματα....................................................................................... 24
Ο Ήλιος της Βεργίνας ....................................................................................................... 26
Η Εθνική Επέτειος της 25ης
Μαρτίου στο Λουμπουμπάσι του Κονγκό............................... 27
Ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Τ. Κουίκ στη Ζιμπάμπουε και στα Ελληνικά σχολεία του
Χαράρε ................................................................................................................................ 30
Το Πάσχα των Ελλήνων στην Ελληνική Κοινότητα East London- Ν. Αφρικής !- Χριστός
Ανέστη !!! ............................................................................................................................ 32
Οι Εορτασμοί της 25ης
Μαρτίου και του Πάσχα στην Ελληνική Κοινότητα Κινσάσας του
Κονγκό ................................................................................................................................. 33
Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ 25ης
ΜΑΡΤΙΟΥ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΟΥ ΧΑΡΑΡΕ ......................... 36
Η εορτή της 25ης
Μαρτίου 2018 και το Άγιο Πάσχα στην Ελληνική Κοινότητα Ντέρμπαν -
Νατάλ .................................................................................................................................. 38
25η
Μαρτίου στην Ελληνική κοινότητα Pretoria................................................................. 40
Οι Έλληνες του Κονγκό (βιβλιοπαρουσίαση)...................................................................... 41

3. 2
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
O εορτασμός της 25η
Μαρτίου στην Αντίς Αμπέμπα Αιθιοπίας
(Γράφει ο εκπ/κός του σχολείου, Φίλης Γεώργιος)
Με ιδιαίτερη λαμπρότητα οι Έλληνες της Αντίς Αμπέμπα γιόρτασαν την 25η
Μαρτίου, την διπλή γιορτή: του
Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και της
Εθνικής Παλιγγενεσίας.
Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν με τη
δοξολογία στον Ιερό Ναό του Αγίου
Φρουμεντίου το πρωί της Κυριακής 25
Μαρτίου και συνεχίστηκαν με τη
σχολική γιορτή το απόγευμα της ίδιας
μέρας.Ο διήμερος Εορτασμός
ολοκληρώθηκε με τη δεξίωση που
οργάνωσε η Πρεσβεία της Ελλάδος στην Αιθιοπία, στον ελληνικό Αθλητικό Σύλλογο
«ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ». Εξέχοντες προσκεκλημένοι από την πολιτική σκηνή της πατρίδας
μας ήταν ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών κ. Γιώργος Κατρούγκαλος και ο
Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ του Ν.Ιωαννίνων κ. Γιάννης Καραγιάννης.
Την Δοξολογία τέλεσε ο Πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης Πατήρ
Χρυσόστομος Μπαρμπέρης, Προϊστάμενος του Ιερού Ναού του Αγίου Φρουμεντίου.
Τον Πανηγυρικό εκφώνησε ο Εξοχότατος Πρέσβης της Ελλάδος κ. Νικόλαος Χ.
Παττακιάς τονίζοντας τη σημασία του
ελληνικού ομαδικού πνεύματος προς επίτευξη
κοινών στόχων, όπως η Ελευθερία. Σύσσωμοι
οι παρευρισκόμενοι πάροικοι παρουσία του
Βουλευτή κ. Καραγιάννη, έψαλλαν τον εθνικό
ύμνο και βροντοφώναξαν «ΖΗΤΩ ΤΟ
ΕΘΝΟΣ».
Εν συνεχεία η σχολική γιορτή έλαβε
χώρα στην αίθουσα (Νικολάου Δράκου) της
Ελληνικής Κοινότητος με τους μαθητές και τις μαθήτριες των ελληνικών σχολείων να
δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό και να συγκινούν το κοινό. Τη γιορτή επιμελήθηκε η
καθηγήτρια αγγλικής Φιλολογίας, κ. Κωτζαντώνογλου Χριστίνα. Στον Πανηγυρικό
λόγο η κ. Κωτζαντώνογλου έκανε μια ιστορική αναδρομή στις περιπέτειες του Αγώνα
δίνοντας έμφαση στον ηρωισμό που
διέπει τους Έλληνες τις δύσκολες
στιγμές της εξέγερσης. Από τη
γιορτή δε θα μπορούσαν να λείψουν
οι παραδοσιακοί χορευτικοί χοροί
(καλαματιανός, τσάμικος, συρτάκι)
από τους μαθητές και τις μαθήτριες
με την καθοδήγηση του καθηγητή
Φυσικής Αγωγής, κ. Εμμανουήλ
Ασέφα. Παρόντες στην γιορτή: ο
Εξοχότατος Πρέσβης της Ελλάδος
στην Αιθιοπία κ. Ν. Χ. Πατακιάς, ο Βουλευτής του Νομού Ιωαννίνων κ. Γιάννης

4. 3
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Καραγιάννης, ο Πρόξενος κ. Εμμανουήλ Κουμπαράκης, ο Πανοσιολογιότατος
Αρχιμανδρίτης Πατήρ Χρυσόστομος Μπαρμπέρης, ο Πρόεδρος της ελληνικής
Κοινότητος κ. Δημήτριος Συκάς και ο Πρόεδρος της Ε.Α.Ε ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ κ.
Αθανάσιος Ρούσος.
Η μαθητική χορευτική
ομάδα των ελληνικών
σχολείων εντυπωσίασε και την
επόμενη μέρα στην δεξίωση
στον ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ παρουσία
του ΑΝ.ΥΠΕΞ κ. Γιώργου
Κατρούγκαλου ο οποίος, μετά
την αποχώρησή του από το
Σύλλογο κοινοποίησε τα
εύσημα του για τους μαθητές
μας σε γνωστό μέσο
κοινωνικής δικτύωσης.
Γονείς, κηδεμόνες καθώς και πλήθος Ελλήνων επισκεπτών που παραβρέθηκαν
καταχειροκρότησαν την προσπάθεια των παιδιών.

5. 4
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
SAHETI SCHOOL - GRADE 11: VISITING AT THE EXHIBITION
RECAST - UNIVERSITY OF JOHANNESBURG
On the 27th
of March the Grade 11 students had the opportunity to visit the University
of Johannesburg and view an exhibition
called Recast. This was a display of 25
plaster casts of classical Greek sculptures
owned by the University of Johannesburg
and one of the most intact collections of
its kind in South Africa. At the same
time, this exhibition, according to the
Daily Maverick, was an ode to classical
Greek traditions as a pinnacle of human
civilization. Our students had the
opportunity to learn about classical Greek
sculptures and admire their beauty. As
our students said, it was an amazing
experience to be exposed to such famous works of art that were the source of inspiration
for many and are being admired by people from
around the world.
It was a great experience to learn about
Greek ancient sculptures outside of the
classroom because it was a way of
looking at things in a different light.
Nodji Zinyemba
I enjoyed the whole exhibition. It showed how
art progressed throughout the years from still
standing sculptures to sculptures with
extraordinary movement: the drapes, the body
positions and the detail.
Karishma Naicker

6. 5
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
The students had the opportunity to see two of the masterpieces of Greek art, the winged
Nike of Samothrace and the Aphrodite of Milos as well as statues of “κούροι” and
“κόρες” or statues of young men and young women, typical of that archaic Greek period
and “επιτύμβιες στήλες” or tombstones such as the Tombstone of Dexileo. Among the
exhibits were parts of famous sculptures such as “Hermes” of Praxitelis and the
“Charioteer” of Delphi.
I thoroughly enjoyed our outing to UJ
for the art exhibition. I loved the
magnificence of those statues. Their
detail and beauty were amazing.
Stephanie Loffstadt
The outing as a whole was an excellent
experience because not everyone has the
opportunity to go to different museums
across the world. This was a learning
curve and broadened our perspective and
knowledge about the Greek culture.
Kabonina Makhasana
I was truly honoured to have learned
about the world-renowned sculptures. It
was an extremely enjoyable and
informative experience. Nike of
Samothrace is a truly magnificent statue.
Leonidas Kapoutsis
The best statue was Nike of Samothrace. It
was a privilege to see something in real life
that many people see only in photos. It was
a great experience.
Socrati Balassis

7. 6
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
«Επισκέψεις σε Χώρους Μνήμης του Διατλαντικού Εμπορίου
Σκλάβων στην Ευρώπη, την Αφρική και την Αμερική»
(του Δρ. Δημητρίου Κουτάντου, εκπαιδευτικού στην Κινσάσα-Κονγκό)
Στο Α’ Μέρος αυτής της εργασίας, με τις επισκέψεις μου σε χώρους μνήμης του
διατλαντικού εμπορίου σκλάβων Αφρικανών σε τρεις ηπείρους, καταγράφω ιστορικά
στοιχεία για το δουλεμπόριο ως πηγή έμπνευσης για τους «ανώτερους» πολιτισμούς,
την έναρξη του διατλαντικού εμπορίου σκλάβων Αφρικανών από τους Ευρωπαίους
(«the transatlantic slave trade») με την πρόφαση πώς ήθελαν να σώσουν τους «Ίντιος»
της Αμερικής, τους άραβες δουλεμπόρους, και τη βιβλική έκταση που έλαβε το
«τριγωνικό εμπόριο σκλάβων» Αφρικανών ανάμεσα στην Ευρώπη, την Αφρική και την
Αμερική. Το διατλαντικό δουλεμπόριο είναι το ολοκαύτωμα της Αφρικής, είναι η
μεγαλύτερη βίαιη μετακίνηση στην ιστορία της ανθρωπότητα που σκόπιμα
αποσιωπάται από το δυτικό κόσμο. Η Αφρική από το 16ο έως το 19ο αιώνα που
διεξήχθη το διατλαντικό δουλεμπόριο είχε πληθυσμό περίπου εβδομήντα με εκατό
εκατομμύρια ανθρώπους, συγκεντρωτικά ο ένας στους τρεις Αφρικανούς υπέφερε έμμεσα
ή άμεσα από το διατλαντικό εμπόριο σκλάβων (UNESCO, 1978). Ακόμη, έρευνα του
2016 δείχνει πως οι σύγχρονοι σκλάβοι στον κόσμο φτάνουν τα 40 εκατομμύρια (Le
monde compte plus de 40 millions d’esclaves, Παρίσι, AFP).
Το Β’ Μέρος της εργασίας είναι περισσότερο βιωματικό. Σ’ αυτό παρουσιάζω
ένα φωτογραφικό αρχείο και από δικές μου βιωματικές επισκέψεις σε χώρους μνήμης
και μαρτυρίων σκλάβων Αφρικανών σε δεκάδες χώρες τριών ηπείρων, στην Αγγλία
(Ευρώπη), την Τανζανία, την Νότια Αφρική, το Κονγκό (Αφρική), τη Βραζιλία, τη
Γουιάνα, τις ΗΠΑ (Αμερική) κ.ά. Είναι μια εργασία είκοσι ετών, έζησα πέντε χρόνια
στην Αγγλία, τρία χρόνια στη Βραζιλία και τρία χρόνια στο Κονγκό, και ταξιδεύω σε
αυτά τα μέρη περισσότερα από είκοσι έτη.
Η 25η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως «Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα της
Δουλείας και του Διατλαντικού Δουλεμπορίου» («International Day of Remembrance of
the Victims of Slavery and the Transatlantic Slave Trade»). Είναι μια ημέρα μνήμης
για τα 400 χρόνια που διήρκησε το διατλαντικό δουλεμπόριο. Είναι ημέρα μνήμης και
υπενθύμισης του αγώνα για την ελευθερία που είναι κοινός για όλους τους ανθρώπους.
Μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς, ήταν η Αϊτή, η νεοσύστατη χώρα των επαναστατημένων
σκλάβων Αφρικανών και των απογόνων τους, που πρώτη στον κόσμο αναγνώρισε την
Ελληνική Επανάσταση του 1821 και την Ελλάδα ως ανεξάρτητο κράτος. Μόλις τελείωνε
τον δικό της απελευθερωτικό πόλεμο εναντίον των Γάλλων αποικιοκρατών,
κατεστραμμένη οικονομικά, έστειλε στο Παρίσι στον Αδαμάντιο Κοραή 45 τόνους
καφέ να εκποιηθούν για να αγορασθούν όπλα για τον ελληνικό αγώνα, και 100
εθελοντές που πέθαναν στο δρόμο τους για την Ελλάδα. Η εξέγερση των Ελλήνων κατά

8. 7
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
του τουρκικού ζυγού δεν είχε ενθουσιάσει τους Ευρωπαίους καθώς η διάλυση της
οθωμανικής αυτοκρατορίας θα ανέτρεπε ριζικά την κατάσταση στην Ευρώπη. Οι
δυνάμεις της Ευρώπης αρχικά απέφυγαν να αναγνώρισαν την Ελληνική Επανάσταση.
Ήταν το «Χαΐτιον», η σημερινή Αϊτή, η πρώτη χώρα που αναγνώρισε επίσημα
την Επανάσταση των Ελλήνων για τη διεκδίκηση της ελευθερίας τους. Η Αϊτή ήταν
μια ανεξάρτητη, αλλά πολύ φτωχή χώρα, προϊόν της Γαλλικής Επανάστασης. Ο
Αδαμάντιος Κοραής μαζί με άλλους επιφανείς Έλληνες, είχε γράψει μια επιστολή στον
τότε πρόεδρό της Ζαν Πιερ Μπουαγέ, στην οποία ζητούσαν βοήθεια για την
επανάσταση. Ο Αϊτινός πρόεδρος απάντησε με μια επιστολή, στην οποία έγραφε ότι η
χώρα του ήταν πολύ φτωχή και δεν είχε ολοκληρώσει τον αγώνα της εναντίον των
αποικιοκρατών. Έτσι, δεν ήταν σε θέση να ενισχύσει οικονομικά την Ελλάδα.
Αναγνώριζε, όμως, το δικαίωμα των Ελλήνων γι’ αυτοδιάθεση και έστελνε μια
συμβολική βοήθεια. «Με μεγάλο ενθουσιασμό μάθαμε ότι η Ελλάδα αναγκάστηκε τελικά
να αρπάξει τα όπλα, για να αποκτήσει την ελευθερία της και της θέση που της ανήκει
ανάμεσα στα κράτη. Πολίτες, μεταφέρετε στους συμπατριώτες σας τις θερμότερες ευχές
για απελευθέρωση, που σας στέλνει ο λαός της Αϊτής», έγραφε ο πρόεδρος Ζαν Πιερ
Μπουαγέ.
«Η άγνοια ή η απόκρυψη μεγάλων ιστορικών γεγονότων αποτελεί εμπόδιο στην
αμοιβαία κατανόηση, τη συμφιλίωση και τη συνεργασία μεταξύ των λαών» (UNESCO,
Slave Route Project, 1994). Οφείλουμε να θυμόμαστε το τεράστιο μέγεθος του
διατλαντικού εμπορίου σκλάβων και την κατάργησή του. Να εκπαιδεύουμε τους
εαυτούς μας για όλα αυτά τα εκατομμύρια των νεκρών. Να εμπνεόμαστε από τις αρχές
εκείνων που αγωνίστηκαν κατά της δουλείας, αρχές που απαιτούνται καθημερινά μέχρι
να γίνει σεβαστή η προσωπική ελευθερία και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Αυτό το
ιστορικό γεγονός είναι σημαντικό για τις επόμενες γενιές. Το λιγότερο που μπορεί να
κάνει η διεθνής κοινότητα είναι να βάλει την ιστορία της δουλείας στα σχολικά βιβλία.
Δεν μπορούμε να αρνηθούμε την ιστορία μας. Κάποιοι υπέφεραν από αυτό,
συνεχίζουμε να βιώνουμε τις συνέπειες της δουλείας. Είναι ανάγκη να γνωρίσουμε την
ιστορία με έναν διαφορετικό τρόπο ώστε να αντλήσουμε διδάγματα για τις δικές μας
κοινωνίες. Στις 224 σελίδες που ακολουθούν, ένα οδοιπορικό επισκέψεων σε χώρους
μνήμης του διατλαντικού εμπορίου σκλάβων στην Ευρώπη, την Αφρική και την
Αμερική. Ένα οδοιπορικό για την ελευθερία που δεν πρέπει να λησμονούμε - με
χάρτες, κείμενα και εκατοντάδες φωτογραφίες, στον σύνδεσμο:
https://www.eduportal.gr/taxidi-slaves/

9. 8
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Ο Εορτασμός της 25ης
Μαρτίου στην Σχολή ΣΑΧΕΤΙ
(Γράφει ο εκπαιδευτικός του
Ελληνικού Τμήματος, Άξιος
Δημοσθένης)
Την φετινή χρονιά οι
εκδηλώσεις στη Σχολή
ΣΑΧΕΤΙ για την 25η
Μαρτίου 1821 έγιναν όπως
συνηθίζεται, με δύο
εκδηλώσεις.
1. Η μεγάλη παρέλαση την Κυριακή, 18 Μαρτίου, στο γήπεδο της Σχολής, υπό την
συνδιοργάνωση της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων και της Σχολής ΣΑΧΕΤΙ.
Στις εκδηλώσεις και στην μεγάλη παρέλαση πήραν μέρος, μαθητές του ΣΑΧΕΤΙ,
μαθητές άλλων σχολείων, αντιπροσωπείες Ελληνικών Κοινοτήτων, της Ομοσπονδίας,
Συλλόγων και Σωματείων. Όλος ο χώρος κατακλύστηκε από χιλιάδες Ομογενείς, ένας
ολόκληρος λαός....Χορευτικά συγκροτήματα του ΣΑΧΕΤΙ αλλά και του ιστορικού
συλλόγου «Μαίρη Βασιλείου», ξεσήκωσαν τους παρευρισκόμενους παρουσιάζοντας
χορούς από πολλά μέρη της Ελλάδας. Το παρόν όπως κάθε χρόνο έδωσαν όλες οι
Διπλωματικές, Θρησκευτικές και Εκπαιδευτικές αρχές της περιοχής.
2. Ρίγη συγκίνησης στους θεατές σκόρπισαν οι εκατοντάδες μαθητές, τα χορευτικά
συγκροτήματα, τα μουσικά σύνολα και οι θεατρικές ομάδες στην σχολική γιορτή του
ΣΑΧΕΤΙ για την γιορτή της 25ης
Μαρτίου 1821 που πραγματοποιήθηκε φέτος την
Δευτέρα, 26 Μαρτίου, αντί της Παρασκευής 23 Μαρτίου όπως ήταν
προγραμματισμένη λόγω της έντονης κακοκαιρίας.
Το πλήθος των Ομογενών και οι επίσημοι που κατέκλυσαν τον χώρο της εκδήλωσης,
έμειναν έκθαμβοι από το υψηλό επίπεδο οργάνωσης της εκδήλωσης.

10. 9
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Μετά την προσέλευση των σημαιών, το απολυτίκιο της ημέρας και τους εθνικούς
ύμνους Ελλάδας και Ν. Αφρικής, ακολούθησε το καλωσόρισμα από τον Γενικό
Διευθυντή του ΣΑΧΕΤΙ κ. W. Taylor. Στην συνέχεια ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας
κ. Ι. Χατζαντωνάκης και ο Συντονιστής Εκπαίδευσης κ. Γ. Βλάχος, αναφέρθηκαν στην
ιστορική αξία και στα διαχρονικά μηνύματα της Επανάστασης του ’21.
Ο Πανηγυρικός της ημέρας εκφωνήθηκε από τους Επικεφαλής Επιμελητές G.
Reynders και Σ. Μπαμπιολάκη.
Από τους μικρούς μαθητές του Νηπιαγωγείου, τους μαθητές του Δημοτικού και
του Γυμνασίου-Λυκείου παρουσιάσθηκαν υπέροχα δρώμενα και θεατρικά με
αναφορές στην Επανάσταση του ’21 αλλά και αναδρομικά στην περίοδο του τέλους
του Βυζαντίου, το οποίο και σηματοδότησε την πολύχρονη σκλαβιά του Ελληνικού
Έθνους.
Τα χορευτικά συγκροτήματα οι ορχήστρες και οι χορωδίες του ΣΑΧΕΤΙ
συμπλήρωναν με κινήσεις και ήχους το φαντασμαγορικό υπερθέαμα.

11. 10
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Οι πολιτικές θεωρίες του Ρήγα Βελεστινλή όπως
αποτυπώνονται στο επαναστατικό του κείμενο «Τα Δίκαια του
Ανθρώπου»
(Γράφει ο Δρ Γεώργιος Βλάχος, Συντονιστής Εκπαίδευσης)
Προς το τέλος του 18ου
αι. η Γαλλική Επανάσταση και η διάδοση των γαλλικών
ιδεών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, δημιούργησαν μια νέα ψυχολογία στους Έλληνες
του εξωτερικού. Ο Ρήγας, είναι κύριος εκφραστής αυτών των ιδεών, στοιχείο που
παρατηρούμε στη διακήρυξή του για τα δικαιώματα του ανθρώπου, όπου
αντικατοπτρίζονται οι αγωνιώδες προσδοκίες των πιο τολμηρών νέων (Mario Vitti,
1987).
Ο Ρήγας, ανταποκρινόμενος στις δημοκρατικές προσδοκίες των βαλκανικών
λαών εμφανίζεται, σύμφωνα με τη Ρωξάνη Αργυροπούλου, όχι μόνο ως υπερασπιστής,
αλλά και ταλαντούχος εκλαϊκευτής τους. Δεν μετέφρασε απλώς τη Γαλλική Διακήρυξη
των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, αλλά τη διασκεύασε λαμβάνοντας
υπόψη του την προβληματική της εποχής
του (Ρωξάνη Αργυροπούλου, 2002).
Έτσι, τον Οκτώβρη του 1789
τύπωσε μυστικά σε 3.000 αντίγραφα μια
προκήρυξη που ξεκινούσε με τα
δημοκρατικά συνθήματα: Ελευθερία-
Ισότητα-Αδελφότης, όπου καλούσε όλους
όσους στέναζαν κάτω από τον τουρκικό
ζυγό να επαναστατήσουν, κηρύσσοντας
παράλληλα τα ιερά δικαιώματα των
πολιτών Γ. Κορδάτος, 1956 και Κ.
Πέτσιος, 2002).
Θεωρούσε τα ανθρώπινα
δικαιώματα με την καθολικότητά τους
δεσμευτικά και αμετάβλητα
προστάγματα της φύσης. Επίσης πίστευε ότι τα πολιτικά δικαιώματα απορρέουν από
τα ανθρώπινα δικαιώματα και τόνιζε τον a priori χαρακτήρα τους (Α. Βακαλόπουλος,
1974). Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι επιγράφει τη διακήρυξή του τα Δίκαια του
Ανθρώπου. Έτσι, σύμφωνα με τον Χ. Μπάλογλου (2002), αν θελήσουμε να
μελετήσουμε το πνευματικό υπόβαθρο του Ρήγα, παρατηρείται ότι ολόκληρος ο
πολιτικός του προβληματισμός βρίσκεται σε συνάρτηση με την πολιτική θεωρία του
Montesquieu, τον οποίο μελέτησε και θέλησε να μεταφέρει και στα ελληνικά με το
Πνεύμα των Νόμων το 1790. Η επιρροή του Montesquieu φαίνεται και στην ελληνική
απόδοση από το Ρήγα του Γαλλικού Συντάγματος του 1793. Η επαφή του με τους
λόγιους της εποχής, τον Δ. Καταρτζή, τον Ν. Δούκα και άλλους ήταν ένας σημαντικός
παράγοντας που τον ώθησε να εξοικειωθεί με τον ευρωπαϊκό φιλοσοφικό στοχασμό
(Κ. Πέτσιος, 2002).
Ο Montesquieu πίστευε ότι για να κατοχυρωθεί πολιτική ελευθερία έπρεπε τα
ανθρώπινα δικαιώματα να γίνονται σεβαστά από το ισχύον Σύνταγμα. Έτσι ο Ρήγας
αποδέχτηκε και τα τέσσερα φυσικά δικαιώματα των γαλλικών προκηρύξεων: ισότητα,
ελευθερία, προσωπική ασφάλεια, ιδιοκτησία. Τα ονομάζει φυσικά δίκαια του ανθρώπου,
τα οποία δεν έχει κανείς το δικαίωμα να του τα αφαιρέσει, αφού προέρχονται από την
ιδιαιτερότητα του ανθρώπου ως φυσικού όντως και δεν παραχωρούνται από την
πολιτεία. Επίσης προσπαθεί να τροποποιήσει τη σκληρότητα του άρθρου 27 της

12. 11
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Γαλλικής Επανάστασης σύμφωνα με το οποίο καθένας που καταλαμβάνει την εξουσία
με όχι νόμιμους τρόπους να θανατώνεται (Ρωξάνη Αργυροπούλου, 2002).
Έτσι το 1797 ο Ρήγας προσπάθησε να προσαρμόσει στην ελληνική
πραγματικότητα τη Διακήρυξη του 1793 λαμβάνοντας υπόψη ότι η γαλλική
επαναστατική ιδεολογία είχε διανύσει ένα σημαντικό στάδιο και τις αλλαγές που
παρατηρήθηκαν στη Νέα Πολιτική Διοίκηση από το τελικό κείμενο της γαλλικής
Διακήρυξης. Είναι γεγονός ότι ο Ρήγας προσπαθούσε να προσαρμόσει τα γαλλικά
κείμενα στην ελληνική ψυχοσύνθεση (Α. Βακαλόπουλος, 1974). Ενδεικτικά
αναφέρουμε το άρθρο 22 του Πολιτεύματος, όπου επηρεασμένος από τον Condorcet
μιλάει για την εκπαιδευτική ισότητα των δυο φύλων (Ρωξάνη Αργυροπούλου, 2002).
Η θέση του αυτή, που αποτέλεσε ένα αίτημα του Διαφωτισμού, εντάσσεται στις θέσεις
που διεύρυναν το περιεχόμενο των άρθρων των γαλλικών προτύπων προς την
κατεύθυνση μια ριζοσπαστικής, ουσιαστικής δημοκρατίας (Κ. Πέτσιος, 2002). Έτσι,
σύμφωνα με τον Δ. Καραμπελόπουλο, για τη θέση του αυτή, αλλά και για κάποιες
άλλες, μπορεί να θεωρηθεί ο εισηγητής της ισότητας ανδρών και γυναικών στην εποχή
του (Δ. Καραμπελόπουλος, 2000).
Ο Ρήγας εξειδίκευσε τα προβλήματα και έδωσε συγκεκριμένες λύσεις στα
θέματα που αφορούσαν την προστασία των πολιτών (άρθρο 21 και 23), λύσεις που
υπάρχουν στα συντάγματα του 20ου
αι σύμφωνα με τον Αρ. Μάνεση. Οι απαιτήσεις ως
προς τις προϋποθέσεις της λαϊκής κυριαρχίας όλο και διευρυνόταν. Για παράδειγμα,
για τους μαρξιστές, η λαϊκή κυριαρχία όπως αυτή πραγματοποιούνταν στο αστικό
κράτος είναι τυπική. Υπήρχαν τα
βασικά δικαιώματα του πολίτη,
αλλά δεν υπήρχε πραγματικά
λαϊκή κυριαρχία. Οι λύσεις που
προτείνονταν δεν
αποκαθιστούσαν πλήρως τον
άνθρωπο. Εκείνο που μπορούσε
να δώσει μια ικανοποιητική λύση
ήταν να τεθεί από την αρχή το
πρόβλημα της φύσης του
ανθρώπου, όπως το είχαν θέσει
τόσο οι αρχαίοι όσο και οι
εκπρόσωποι του Διαφωτισμού. Η
έννοια της φύσης του ανθρώπου
και του φυσικού δικαίου τους
είχε οδηγήσει στη σύλληψη της έννοιας της λαϊκής κυριαρχίας. Η έννοια του φυσικού
δικαίου όριζε το άτομο ως φορέα της εξουσίας και οδηγούσε στο αυτοπροσδιορισμό
της ζωής του μέσω του νόμου. Η ύπαρξη του νόμου η οποία ήταν δεσμευτική για όλους,
πολίτες και κυβερνήτες καθόριζε και την τελική μορφή του πολιτεύματος και όχι η
αρχή της πλειοψηφίας ή οι τίτλοι που δίνουν στο πολίτευμα. Το στοιχείο αυτό το είχε
συλλάβει ο Ρήγας και στο τέλος του 21ου
άρθρου αναφέρει: ήγουν όλο το έθνος
αδικείται, όταν αδικείται ένας πολίτης (Βασιλική Παπούλια, 2002, Κ. Πέτσιος, 2002).
Ενδιαφέρον παρουσίασε το γεγονός ότι ο Ρήγας χρησιμοποίησε τη λέξη πατρίδα
εκεί όπου στο κείμενο της γαλλικής κοινωνίας υπήρχε η έννοια της κοινωνίας. Το
γεγονός αυτό, δείχνει πέρα από τον πατριωτικό ενθουσιασμό του Ρήγα ότι η ελληνική
επανάσταση, σε αντίθεση με τη γαλλική, είχε χαρακτήρα πατριωτικό. Με τη Διακήρυξή
του εμφανίζεται για πρώτη φορά η έννοια της πατρίδας, ενώ μέχρι τότε κυριαρχούσε η
έννοια του έθνους και του γένους.

13. 12
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Συμπερασματικά μπορεί να ειπωθεί ότι όσον αφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα,
αυτά αποτελούν το σημαντικότερο κομμάτι της φιλοσοφικής του ανθρωπολογίας, η
οποία προσπαθεί να τα εναρμονίσει στην Ελληνική Δημοκρατία. Η προβληματική αυτή
αποτέλεσε ένα σημαντικό σταθμό στην νεοελληνική πολιτική φιλοσοφία την οποία θα
αναπτύξουν και θα συμπληρώσουν ο καθένας από τη δική του οπτική οι εκπρόσωποι
του ελληνικού Διαφωτισμού. Η πολιτική φιλοσοφία του Ρήγα κατά τη Ρωξάνη
Αργυροπούλου παρουσιάζει «μια συγκροτημένη κίνηση πολιτικής και πολιτισμικής
αλλαγής, η οποία σφυρηλατεί την ατομική και συλλογική ταυτότητα» (Ρωξάνη
Αργυροπούλου, 2002).
Στο σημείο αυτό θα προβώ σε σύντομο σχολιασμό των επιμέρους άρθρων
από τα Δίκαια του Ανθρώπου, και στα οποία περιέχονται πολιτικές θεωρίες και
ιδέες, όπως αυτά είναι καταγραμμένα στο βιβλίο Ρήγα Βελεστινλή, Άπαντα τα
σωζόμενα (Π. Κιτρομηλίδης, 2000).
Στο 2ο
άρθρο, «Ίσοι και όχι ο ένας ανώτερος από τον άλλον…ελεύθεροι….και
τα κτήματα οπού έχουμεν κανείς να μη μπορή να μας τα αγγίξη», γίνεται λόγος για τα
φυσικά δικαιώματα του ανθρώπου και ιδιαίτερα για την ελευθερία, το δικαίωμα της
ζωής και της περιουσίας των ανθρώπων. Είναι θεμελιώδη δικαιώματα και απαραίτητα
για την ομαλή λειτουργία
μιας δημοκρατικής
κοινωνίας.
Στο 3ο
άρθρο γίνεται
λόγος για την ισότητα των
ανθρώπων: «Χριστιανοί και
Τούρκοι κατά φυσικόν λόγον
είναι ίσοι». Το ίδιο πρέπει να
ισχύει και μεταξύ πλουσίων
και φτωχών. Η ισότητα είναι
απαραίτητη για να είναι
εφικτή η συνύπαρξη που ο Ρήγας ονειρεύτηκε.
Στο 4ο
άρθρο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο περιεχόμενο των νόμων. «Ο νόμος έχει
πάντοτε να προστάζη ό,τι είναι δίκαιον». Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι ο νόμος πρέπει
να προστάζει ότι είναι δίκαιο και ωφέλιμο για την κοινωνία και να εμποδίζει αυτό που
βλάπτει το καλό του συνόλου. Έτσι προβάλει ο Ρήγας το όραμά του για μια κοινωνία
δίκαια και δημιουργική, αφού οι νόμοι θα κατοχυρώνουν τα δικαιώματα των πολιτών
και έτσι θα διασφαλίζεται η πρόοδος.
Στο 5ο
άρθρο του τονίζει την αξιοκρατία. «…καθένας όταν είναι άξιος και
προκομμένος δια μια δημοσίαν δούλευσιν…». Τονίζει ότι αυτός που είναι άξιος και
προκομμένος για μια δημόσια εργασία θα πρέπει να την αποκτήσει, ενώ απεναντίας ο
μη άξιος θα πρέπει να εμποδιστεί γιατί θα βλάψει το κοινό. Προβάλλεται η δύναμη της
αξιοκρατίας, η οποία είναι απαραίτητη για την πρόοδο της κοινωνίας.
Στο 6ο
άρθρο του αναφέρεται στην ιδέα της ελευθερίας. «Η ελευθερία είναι
εκείνη η δύναμις…» Τη θεωρεί δύναμη για τον άνθρωπο και βάζει ένα ρητό ως ηθικό
σύνορο για την ελευθερία: Μην κάνεις στο άλλον εκείνο που δε θέλεις να σου κάνουν
οι άλλοι.
Στο 7ο
άρθρο τονίζει την ισότητα της ελευθερίας των ποικίλων θρησκευμάτων
στην Ελληνική Δημοκρατία. «Η ελευθερία κάθε είδους θρησκείας, Χριστιανισμού,
Ιουδαϊσμού, Τουρκισμού δεν είναι εμποδισμένη». Με αυτό τον τρόπο εισάγει το
ζήτημα του πολιτισμικού πλουραλισμού, ζήτημα το οποίο κατά τη γνώμη του θα
μπορούσε να λυθεί με την ισότητα.

14. 13
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Στο 8ο
και στο 9ο
άρθρο λέγοντας «…όλος ο λαός πρέπει να σηκωθή…», δίνει
το δικαίωμα στο λαό να μπορεί να ξεσηκωθεί κατά του δυνάστη που θα βλάψει έστω
και έναν άνθρωπο και να τον διώξει. Ακόμη να μπορεί να διώχνει τους δυνάστες που
δεν διοικούν καλά. Έτσι κατοχυρώνει την ομαλή λειτουργία του δημοκρατικού
πολιτεύματος.
Στα άρθρα 10 έως και 15 τονίζεται η υποχρέωση του ανθρώπου να κριθεί όταν
είναι φταίχτης, αλλά να κριθεί με τρόπο δίκαιο. Κάθε τιμωρία επίσης να εφαρμόζεται
αφού ο άνθρωπος πρώτα κριθεί ένοχος. Επίσης να κρίνεται από νόμους που είναι σε
ισχύ την ώρα που κάνει την πράξη. Τέλος, «οι νόμοι να είναι ανάλογοι κατά το έγκλημα
και ωφέλιμοι εις την συγκοινωνία των πολιτών». Παρατηρούμε ότι αυτά τα δικαιώματα
κατοχυρώνουν τις κλασικές διακηρύξεις του φιλελεύθερου ατομικισμού και ανάγονται
στην αγγλική Διακήρυξη του 1689.
Στο 16ο
και 17ο
άρθρο κατοχυρώνεται το δικαίωμα της ιδιοκτησίας και της
επιχειρηματικής δραστηριότητας, αρκεί να είναι προς όφελος του κοινωνικού συνόλου:
«Δεν είναι εμποδισμένον εις τους κατοίκους κανένα είδος εργασίας…» Η ιδιοκτησία
καθιερώνεται ως φυσικό δικαίωμα καθώς και η ελευθερία της οικονομικής
δραστηριότητας με την άρση των περιορισμών που αντιπροσώπευαν κατάλοιπα της
μεσαιωνικής συντεχνιακής οργάνωσης της οικονομίας.
Στο 18ο
άρθρο κάνει λόγο για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, αφού τονίζει ότι
κανένας δεν μπορεί να
πουλήσει κάποιον άλλον: «Ο
νόμος δεν γνωρίζει καμιάν
υποδούλωσιν μήτε
σκλαβίαν…». Δεν υπάρχει
δουλεία. Υπάρχουν μόνο
υπηρέτες, οι οποίοι πρέπει να
προσφέρουν υπηρεσίας και να
αμείβονται. Παρατηρούμε ότι
κατοχυρώνονται βασικά
δικαιώματα των πολιτών έτσι
ώστε να μπορούν να ζήσουν με
αξιοπρέπεια.
Στο 19ο
και στο 20ο
άρθρο γίνεται λόγος για την προστασία του πολίτη από την
επιβολή αυθαίρετης φορολογίας. Λέγοντας «κανένας δεν έχει να στερηθή…» θέλει να
πει ότι η Πολιτεία δεν έχει το δικαίωμα να παίρνει την περιουσία των πολιτών. Αυτό
μπορεί να γίνει σε περίπτωση που είναι για το δημόσιο συμφέρον και θα πρέπει να
αποζημιώνεται.
Στο 21ο
, 23ο
και 24ο
άρθρο τονίζει την έννοια του κοινωνικού κράτους. Το
κράτος πρέπει να βοηθά τους ανήμπορους και να ανταμείβει αυτούς που προσφέρουν
στο κοινωνικό σύνολο: «Χρωστεί μια βοήθειαν εις τους δυστυχείς
εγκατοίκους…Αι…ανταμοιβαί είναι ένα ιερόν χρέος της πατρίδος». Επίσης στο ίδιο
σημείο προβάλλοντας και πάλι το κράτος δικαίου τονίζει ότι δεν πρέπει να αδικείται
κανείς, γιατί όταν αδικείται και ένας πολίτης, αδικείται ολόκληρο το έθνος. Αυτό
πρέπει να είναι κατοχυρωμένο από το κράτος. Στόχος του αποτελεί η δημιουργία ενός
κράτους δικαίου, το οποίο ο πολίτης θα μπορεί να εμπιστευθεί.
Στο 22ο
άρθρο, αναφέρει ότι «η εκπαίδευση είναι ανάγκη όλων. Η κοινωνία
πρέπει να ευνοήσει με όλη της τη δύναμη τις προόδους του ανθρώπινου λογικού και
να κάνει την εκπαίδευση προσιτή σε όλους τους πολίτες. Ο Ρήγας στο ίδιο άρθρο
αναφέρει: «όλοι χωρίς εξαίρεσιν έχουν χρέος να ηξεύρουν γράμματα. Η πατρίς έχει να
καταστήση σχολεία εις όλα τα χωρία δια τα αρσενικά και τα θηλυκά παιδία. Εκ των

15. 14
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
γραμμάτων γεννάται η προκοπή με την οποίαν λάμπουν τα ελεύθερα έθνη…». Οι
απόψεις αυτές του Ρήγα ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες και τάσεις του
ελληνικού λαού αυτής της εποχής. Αυτό φαίνεται από την ανάπτυξη της εκπαίδευσης
και των δυο φύλων τόσο στις τουρκοκρατούμενες ελληνικές περιοχές όσο και στον
ομογενειακό ελληνισμό κατά τη διάρκεια του 19ου
αι. Επίσης τονίζεται και το χρέος
της πατρίδας απέναντι σε όλους τους πολίτες όσο αφορά τη μόρφωσή τους, γιατί απ’
αυτή γεννάται η προκοπή. Είναι ιδιαίτερη σημαντική είναι η υπογράμμιση από το Ρήγα
της ανάγκης για εκπαίδευσης και των κοριτσιών, αφήνοντας έτσι να διαφανεί η
εξίσωση των δυο φύλων.
Στο 25ο
, 26ο
, 27ο
και 28ο
άρθρο προβάλει το αίτημα της λαϊκής κυριαρχίας: «Η
αυτοκρατορία είναι θεμελιωμένη εις τον λαόν». Αυτός μπορεί να προστάζει και όχι ένα
μέρος ανθρώπων. Επίσης όποιος αρπάξει την εξουσία πρέπει να φυλακίζεται Ακόμη
τους νόμους τους αλλάζει ολόκληρο το έθνος και όχι μια γενιά ανθρώπων. Όλα αυτά
τα στοιχεία κατοχυρώνουν το δημοκρατικό πολίτευμα.
Στο 31ο
και 32ο
γίνεται λόγος πάλι για την ισότητα των πολιτών: «…όταν σφάλη
μικρός ή μεγάλος, ο νόμος τον παιδεύει αφεύκτως κατά το σφάλμα του…» Αυτοί που
σφάλουν πρέπει να τιμωρούνται με τον ίδιο τρόπο ανεξάρτητα αν είναι επώνυμοι ή
ανώνυμοι. Επίσης οι πολίτες θα πρέπει να γίνονται με τον ανάλογο τρόπο δεκτοί σε
ακρόαση αν έχουν κανένα παράπονο.
Στο 34ο
άρθρο ο Ρήγας κάνει πάλι λόγο για το κράτος δικαίου και την ισότητα
των πολιτών: «Όταν ένας μόνο κάτοικος του βασιλείου τούτου αδικηθή, αδικείται όλον
το βασίλειον». Για παράδειγμα ο Βούλγαρος πρέπει να κινείται όταν πάσχει ο Έλληνας.
Η αναφορά που γίνεται σε επιμέρους γλωσσικά καθορισμένες πολιτισμικές ταυτότητες
οι φορείς των οποίων εκδηλώνουν έμπρακτα την πολιτική αλληλεγγύη που
προϋποθέτει η συμμετοχή τους σε μια ενιαία δημοκρατική πολιτεία, αποτελεί
πρωτότυπη συμβολή του Ρήγα στην επεξεργασία της δημοκρατικής πολιτικής σκέψης
της επαναστατικής εποχής.
Στο 35ο
άρθρο υποστηρίζει και δικαιώνει κάθε επανάσταση του λαού σε
περίπτωση που η διοίκηση
αθετεί σε βάρος του και
καταφρονεί τα δίκαιά του
δίνοντάς του το δικαίωμα να
ξεσηκωθεί, σε περίπτωση που η
εκτελεστική εξουσία παραβεί
τους δημοκρατικούς θεσμούς:
«Όταν η διοίκησις βιάζη,
αθετή…το να κάμη τότε ο λαός
επανάστασιν είναι το πλέον ιερό
απ’ όλα τα δίκαιά του…» Η
αναφορά αυτή προφανώς
παραπέμπει στο φαινόμενο της κοινωνικής διαμαρτυρίας και αντίθεσης στο ξένο ζυγό
την οποία αντιπροσώπευαν οι κλέφτες εκείνη την εποχή. Ακόμη σημαντική θεωρείται
στο ίδιο άρθρο η αναφορά που κάνει όσον αφορά τα χρέη: «Τα χρέη…η παρούσα
διοίκησις τα αναιρεί…» Εισάγει κατά κάποιον τρόπο ένα είδος σεισάχθειας, το οποίο
αποτελεί αρχαιοελληνικό πρότυπο. Επίσης διαφαίνεται η ριζοσπαστική του στάση σε
θέματα κοινωνικής πολιτικής.

16. 15
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Ρωξάνη Αργυροπούλου, «Ο Ρήγας και τα ανθρώπινα δικαιώματα», Ιστορικά, τ.
161 (2002), σσ. 12-17.
 Α. Βακαλόπουλος, «Επαναστατικές κινήσεις και ζυμώσεις», Ιστορία του
ελληνικού έθνους, τ. ΙΑ, εκδ. Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1974, σσ. 402-404.
 Δ. Καραμπελόπουλος, «Ο βιός του και το έργο του», Ιστορικά, τ. 161 (2002),
σσ. 6-10.
 Δ. Καραμπελόπουλος, Η επαναστατική φυσιογνωμία του Ρήγα Βελεστινλή, εκδ.
Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα, Αθήνα 2000.
 Γ. Κορδάτος, «Ο Ρήγας Βελεστινλής», Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας τ. ΙΧ, εκδ.
20ός αιώνας, Αθήνα 1956, σσ.321-337.
 Π. Κιτρομηλίδης, Ρήγα Βελεστινλή-Άπαντα τα σωζόμενα, τ. 5, εκδ. Βουλή των
Ελλήνων, Αθήνα 2000.
 Χ. Μπάλογλου, «Οι τέσσερις αρχές φορολογίας στο έργο του Ρήγα
Βελεστινλή», Υπέρεια, τ. 3ος
, εκδ. Α. Σταμούλης, Αθήνα 2002, σσ.875-881.
 Βασιλική Παπούλια, « Η έννοια της λαϊκής κυριαρχίας», Ιστορικά, τ. 161
(2002), σσ. 30-35.
 Κ. Πέτσιος, «Παρατηρήσεις στην πολιτική σκέψη του Ρήγα», Υπέρεια, τ. 3ος
,
εκδ. Α. Σταμούλης, Αθήνα 2002, σσ.927-943.
 Mario Vitti, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα 1987.

17. 16
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Παγκόσμια ημέρα παιδικού βιβλίου / 2 Απριλίου

18. 17
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018

19. 18
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018

20. 19
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018

21. 20
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018

22. 21
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Παγκόσμια ημέρα πολιτιστικής κληρονομιάς / 18 Απριλίου
(Επιμέλεια κειμένων: Βικτώρια Γερασιμίδου, ΠΕ02, Γυμνάσιο – Λύκειο
Λουμπουμπάσι / Επιμέλεια εγγράφου: Ζαχαρίας Σδρέγας, ΠΕ 86, Γυμνάσιο – Λύκειο
Λουμπουμπάσι)
Η 18η Απριλίου κάθε χρόνο έχει ορισθεί από την UNESCO και το Διεθνές
Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) ως Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής
Κληρονομιάς. Η ιδέα “ρίχτηκε” στις 18 Απριλίου 1982, κατά τη διάρκεια ενός
συμποσίου του ICOMOS στην Τυνησία και υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση της
UNESCO το Νοέμβριο του 1983. Η UNESCO με την καθιέρωση του θεσμού των
Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς θέλησε να προστατεύσει και να αναδείξει
μνημεία, ομάδες κτισμάτων και χώρους με ιστορική, αισθητική, αρχαιολογική,
επιστημονική, εθνολογική ή ανθρωπιστική αξία.
Η επέτειος αυτή αποβλέπει στην ευαισθητοποίηση του κοινού στο σημαντικό
θέμα της προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Για το σκοπό αυτό
διοργανώνονται σε όλο τον κόσμο κάθε μορφής εκδηλώσεις, με τις οποίες επιδιώκεται
όχι μόνο να γίνουν γνωστά στο ευρύτερο κοινό η σημασία των μνημείων κάθε χώρας
και τα προβλήματά τους αλλά και να προωθηθεί η υπόθεση της προστασίας και η
ένταξή τους στη σύγχρονη κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική ζωή.
Το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών ICOMOS, που εδρεύει στο
Παρίσι, είναι ο πιο έγκυρος διεθνής, επαγγελματικός, μη κυβερνητικός οργανισμός,
τεχνικός σύμβουλος της UNESCO για την προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Έχει ως μέλη ειδικούς επιστήμονες (αρχαιολόγους, αρχιτέκτονες, χημικούς, νομικούς,
κα) από όλο τον κόσμο και δραστηριοποιείται σε 104 χώρες σε 5 ηπείρους.
Το Ελληνικό Τμήμα του ICOMOS οργανώνει κάθε χρόνο εκδηλώσεις με την
ευκαιρία της παραπάνω επετείου. Στα πλαίσια των παραπάνω εκδηλώσεων, το
Ελληνικό ICOMOS έχει προτείνει δράσεις για την καθιέρωση της ημέρας αυτής, ως
ημέρα ελεύθερης εισόδου στα μουσεία, τη δημοσιοποίηση κάθε χρόνο, την ημέρα
αυτή, καταλόγου των αγαθών πολιτιστικής κληρονομιάς που απειλούνται, την
ευαισθητοποίηση των νέων στο θέμα της προστασίας και διατήρησης των μνημείων.
Η Ελλάδα χάρη στη γεωγραφική της θέση υπήρξε ένα σταυροδρόμι πολιτισμών
που έχουν αφήσει παντού τα ίχνη τους, από την αρχιτεκτονική μνημείων και οικισμών
μέχρι τις διατροφικές συνήθειες.
Το πρώτο μνημείο της ελληνικής επικράτειας που εντάχθηκε στον κατάλογο της
UNESCO ήταν ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, το 1986. Ο κατάλογος έκτοτε
αυξήθηκε εντυπωσιακά. Σήμερα, περιλαμβάνει δεκαεπτά μνημεία σε όλη τη χώρα.
1986 Ναός Επικούρειου Απόλλωνα στις
Βάσσες
1987 Ακρόπολη

23. 22
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
1988 Άθως
1988 Μετέωρα
1988 Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά
Μνημεία Θεσσαλονίκης
1988 Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου
1989 Μυστράς
1989 Επίδαυρος
1990 Δήλος
1990 Μονή Δαφνίου
1990 Μονή Οσίου Λουκά

24. 23
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
1990 Νέα Μονή Χίου
1992 Πυθαγόρειο και Ηραίο Σάμου
1996 Βεργίνα
1996 Μυκήνες
1996 Τίρυνθα
1999 Ιστορικό κέντρο (Χώρα), Μονή
Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και
Σπήλαιο Αποκαλύψεως στην Πάτμο
2007 Παλαιά Πόλη Κέρκυρας
2016 Φίλιπποι

25. 24
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Βεργίνα 1996
Τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής Κληρονομιάς θα αναφερθoύμε
στη Βεργίνα, που το 1996 εντάχθηκε στον κατάλογο των αγαθών Παγκόσμιας
Κληρονομιάς στην Ελλάδα. Η ελληνικότητα της Μακεδονίας αποδεικνύεται περίτρανα
στα ευρήματα που η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως μέσα από τα σπλάχνα της
ελληνικής μακεδονικής γης.
Η Βεργίνα είναι
μια μικρή κωμόπολη
στην Μακεδονία, στο
νομό Ημαθίας, που
υπάγεται διοικητικά
στην περιφέρεια
Κεντρικής Μακεδονίας.
Βρίσκεται 13 χιλιόμετρα
Ν.Α. της Βέροιας,
πρωτεύουσας του νομού
και 86 περίπου
χιλιόμετρα Ν.Δ. της
Θεσσαλονίκης. Είναι
κτισμένη στους
πρόποδες των Πιερίων
Ορέων, σε υψόμετρο
120 μέτρων από τη θάλασσα.
Η κωμόπολη πιστεύεται ότι οικοδομήθηκε στη θέση των αρχαίων Αιγών,
πρωτεύουσα της αρχαίας Μακεδονίας. Έγινε παγκοσμίως γνωστή το 1977, όταν η
πανεπιστημιακή ανασκαφή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου υπό τον καθηγητή
Μανόλη Ανδρόνικο και τους συνεργάτες του, ανακάλυψε τους τόπους ταφής των
Μακεδόνων βασιλέων. Ανάμεσα στους άλλους τάφους και ένα ταφικό μνημείο, που
σύμφωνα με την επιχειρηματολογία του Ανδρόνικου, ήταν του βασιλιά Φιλίππου Β’,
πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η ανακάλυψη αυτή θεωρείται από πολλούς ότι
πιστοποίησε και τη θέση της αρχαίας πόλη των Αιγών, της πρώτης πρωτεύουσας του
Μακεδονικού Βασιλείου.
Το Μουσείο και τα Εκθέματα
Μεγάλος αριθμός κτερισμάτων, που είναι έργα τέχνης, ήρθε στο φως από τους
τάφους, πολλά από τα οποία από χρυσό, όπως η περίφημη Λάρνακα με τα
αποτεφρωμένα απομεινάρια του Φιλίππου Β’, που φέρει το δεκαεξάκτινο ήλιο ( ή
αστέρι ), σύμβολο της μακεδονικής δυναστείας, η μικρότερη λάρνακα με το
δωδεκάκτινο αστέρι και τα στεφάνια από φύλλα και καρπούς βελανιδιάς.
Μακέτα ανακατασκευασμένου τμήματος του παλατιού

26. 25
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Όλα τα ευρήματα βρίσκονται μέσα στο μουσείο, το οποίο εγκαινιάσθηκε το 1993
και το οποίο κατασκευάστηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε να εγκιβωτίσει τα ταφικά
κτίσματα προστατεύοντάς τα, να αναδεικνύει τα εκθέματα και να δείχνει την
επανεπιχωματωμένη Τούμπα, όπως ήταν πριν από τις ανασκαφές. Μέσα υπάρχουν
τέσσερεις τάφοι και ένα μικρό ιερό, το Ηρώον. Οι δύο σπουδαιότεροι τάφοι, του
Φιλίππου Β΄ και του Αλεξάνδρου Δ΄, δεν ήταν
συλημένοι και περιείχαν τους κύριους θησαυρούς του
μουσείου.
Ο τάφος του Φιλίππου Β΄ (Τάφος II), που
χωριζόταν σε δύο θαλάμους (στον κύριο θάλαμο
βρέθηκαν τα οστά του αποτεφρωμένου νεκρού βασιλιά
και στον προθάλαμο τα οστά μιας αποτεφρωμένης
νεκρής γυναίκας), περιείχε τα πολυτιμότερα ευρήματα.
Η δωρικού ρυθμού πρόσοψη του θολωτού ταφικού
κτίσματος φέρει δύο ζωφόρους.
Ο ελαφρώς μικρότερος Τάφος ΙΙΙ, που αποδίδεται
στον Αλέξανδρο τον Δ΄ και στον κύριο θάλαμο του
οποίου βρέθηκαν τα οστά του αποτεφρωμένου νεκρού εφήβου, απέδωσε επίσης
σημαντικά ευρήματα, ενώ μια στενή ζωφόρος, που απεικόνιζε αρματοδρομία, στόλιζε
τους τοίχους του Τάφου.
Ο λεγόμενος τάφος της Περσεφόνης, στους τοίχους του οποίου βρέθηκε μια
θαυμάσια τοιχογραφία με θέμα την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Άδη, και ο
τέταρτος τάφος, που είχε μια εντυπωσιακή είσοδο με τέσσερεις δωρικούς κίονες και
πιστεύεται ότι ανήκε στον βασιλιά Αντίγονο Β΄ Γονατά, βρέθηκαν άγρια συλημένοι και
Εκθέματα Μουσείου Βεργίνας
Τάφος Φιλίππου Β'

27. 26
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
δεν απέδωσαν σημαντικά ευρήματα, αν και πρόκειται επίσης για μνημειώδη έργα της
μακεδονικής ταφικής αρχιτεκτονικής.
Ο Ήλιος της Βεργίνας
Η χρυσή λάρνακα, μέσα στην οποία ο Ανδρόνικος ταυτοποίησε τα απομεινάρια
του σώματος του Φιλίππου Β΄, φέρει στο επάνω μέρος της το δεκαεξάκτινο αστέρι, το
οποίο καθιερώθηκε να ονομάζεται Ήλιος της Βεργίνας και υιοθετήθηκε ως σύμβολο
της ελληνικής Μακεδονίας. Αυτός ο Ήλιος υπήρξε σημείο διεθνούς αντιπαράθεσης το
1992, όταν το νεοϊδρυθέν κράτος της Π.Γ.Δ.Μ. τον χρησιμοποίησε ως σύμβολο πάνω
στη σημαία του. Όμως, μετά από γενικευμένη αντίδραση του ελληνικού έθνους και των
τότε ελληνικών κυβερνήσεων, που είδαν στην ενέργεια αυτή μια καπηλεία της
ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και υποστήριξαν σθεναρά ότι το σύμβολο
βρέθηκε σε αρχαίο μνημείο εντός του ελλαδικού χώρου, η κυβέρνηση της Π.Γ.Δ.Μ.
υποχρεώθηκε το 1995 να τον απομακρύνει από τη σημαία της.
Κλείνοντας, το 2018 ορίστηκε ως Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς
με στόχο να ενθαρρύνει περισσότερα άτομα να ανακαλύψουν και να ενστερνιστούν την
πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης, να ενισχύσουν την αίσθησή τους ότι ανήκουν
σε ένα κοινό ευρωπαϊκό χώρο. Το σύνθημα είναι ‘Η κληρονομιά μιας: όταν το
παρελθόν συναντά το μέλλον’. Στο πλαίσιο αυτού του έτους, προγραμματίζονται
διάφορες πρωτοβουλίες και εκδηλώσεις σε όλη την Ευρώπη, που έχουν ως στόχο να
δώσουν τη δυνατότητα στους πολίτες να γνωρίσουν καλύτερα την πολιτιστική τους
κληρονομιά και να συμμετάσχουν πιο ενεργά στη διατήρησή της.

28. 27
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Η Εθνική Επέτειος της 25ης
Μαρτίου στο Λουμπουμπάσι του
Κονγκό
(Γράφει η φιλόλογος Δήμητρα Χαντζή)
Την Κυριακή 25 Μαρτίου 2018
τιμήθηκε στην Ελληνική Κοινότητα
Λουμπουμπάσι και Περιχώρων η
Εθνική Επέτειος της 25ης Μαρτίου,
μια επέτειος που καθιερώθηκε από
το βασιλιά Όθωνα το 1838 σε
ανάμνηση της έναρξης του
απελευθερωτικού αγώνα των
Ελλήνων.
Το πρωί της Κυριακής ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Κατάνγκα κ.κ.
Μελέτιος τέλεσε την πανηγυρική Θεία Λειτουργία και την επίσημη Δοξολογία
στον Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Ακολούθησε, στο χώρο της Ελληνικής Κοινότητας, η έπαρση της
Κονγκολέζικης και της Ελληνικής σημαίας και η ανάκρουση των Εθνικών
Ύμνων των δύο χωρών. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε κατάθεση στεφάνου
από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Κοινότητας κ. Γεώργιο Ψαρομμάτη και η
μαθητική παρέλαση, στην οποία συμμετείχαν οι μαθητές όλων των βαθμίδων.
Μετά την παρέλαση, ο Διευθυντής του Γυμνασίου-Λυκείου κ.
Σακελλάριος Τσαγκάρης καλωσόρισε τους παρευρισκομένους και ανέγνωσε το
μήνυμα του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου.
Κατόπιν, οι μικροί μαθητές του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού
απήγγειλαν ποιήματα και παρουσίασαν θεατρικά δρώμενα που συνέβαλαν
στην ανάδειξη των κορυφαίων στιγμών του αγώνα και των διαχρονικών αξιών
τις οποίες διαφύλαξε ο Ελληνισμός.

29. 28
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Το πρόγραμμα του Γυμνασίου-Λυκείου ήταν αφιερωμένο στην ηρωική
έξοδο του Μεσολογγίου, ενώ η γιορτή έκλεισε με παραδοσιακούς χορούς από
διάφορες περιοχές τής Ελλάδας.
Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε το τραγούδι «Μακεδονία ξακουστή»
που τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου τραγούδησαν και χόρεψαν με πάθος και
υπερηφάνεια.

30. 29
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Οι μαθητές απέδειξαν ότι συνεχίζουν επάξια τη λαμπρή παράδοση της
πατρίδας μας και απέσπασαν το θερμό χειροκρότημα των παροίκων που
κατέκλυσαν το χώρο της Ελληνικής Κοινότητας.
Στην εκδήλωση παρευρέθηκε και ο Επίτιμος Πρόξενος της Γαλλίας στο
Λουμπουμπάσι κ. Malta Forest.

31. 30
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Τ. Κουίκ στη Ζιμπάμπουε και
στα Ελληνικά σχολεία του Χαράρε
(Γράφει ο εκπαιδευτικός του σχολείου, Ελευθέριος Ντοκούτσης)
Ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Τ.
Κουίκ, στα πλαίσια της περιοδείας του στις
χώρες της ανατολικής και νότιας Αφρικής
επισκέφτηκε τη Ζιμπάμπουε στις7-9 Απριλίου
και γιόρτασε την Ανάσταση με τους Έλληνες
ομογενείς του Χαράρε. Είχε την ευκαιρία να
συνομιλήσει για θέματα που άπτονται των
διμερών σχέσεων Ελλάδας και Ζιμπάμπουε με
υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης όπως με
τον αντιπρόεδρο της Ζιμπάμπουε, κ. Κωνσταντίνο Τσιουένγκα (Constantino
Chiwenga).
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο κ. Τσιουένγκα στην ελληνική ομογένεια στη
Ζιμπάμπουε και στα Ελληνικά Σχολεία. «Η εμπιστοσύνη μας στους Έλληνες είναι
δεδομένη. Η ομογένειά σας ζει μαζί μας από τα τέλη του 19ου αιώνα. Εργατική και
έντιμη. Ποτέ δεν μας δημιούργησε το παραμικρό πρόβλημα. Τα παιδιά μου πηγαίνουν
στο Ελληνικό Σχολείο. Και φυσικά θα καλοδεχθούμε τις ελληνικές επιχειρήσεις που
θα έλθουν εδώ».
Σημαντικές ήταν και οι επαφές του κ. Κουίκ με τον Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε
κ. Σεραφείμ καθώς και με τις Οργανώσεις της Ομογένειας. Η πρόεδρος της
Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων Ζιμπάμπουε καλωσορίζοντας τον Υφ.
Εξωτερικών δήλωσε: "Με το ταξίδι σας αυτό δείξατε ότι τελικά δεν μας ξεχάσατε.
Βλέποντας την Ελλάδα εδώ, μετά από 31 ολόκληρα χρόνια από την τελευταία
επίσκεψη Έλληνα υπουργού, αναπτερώνεται το ηθικό μας. Είναι βεβαιότητα ότι εκτός
από θέματα του εδώ Ελληνισμού, θα γίνουν και χρήσιμες διμερείς συναντήσεις, οι
οποίες μία φορά έγιναν το 1987 και μετά σταμάτησαν»
Σημαντικός σταθμός της επίσκεψης του Υφ. Εξωτερικών κ. Κουίκ στη
Ζιμπάμπουε ήταν και η γνωριμία του με το χώρο και τις δράσεις των Ελληνικών
Σχολείων του Χαράρε. Στις 9 Απριλίου τον υποδέχθηκαν στις σχολικές εγκαταστάσεις
της Ελληνικής Κοινότητας ο έφορος σχολικών κτηρίων κ. Αν. Ραφτόπουλος, η δ/ντρια
της Ελληνικής Ακαδημίας S. Joscelyne και οι τρεις Έλληνες εκπαιδευτικοί των
Ελληνικών Σχολείων. Τον κ. Κουίκ συνόδευαν ο Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε κ.
Σεραφείμ και ο πρέσβης της Ελλάδας στο Χαράρε κ. Γ. Μαρκαντωνάτος. Ο κ. Κουίκ
ενημερώθηκε για τα θέματα που αφορούν στα σχολεία και στην εκπαίδευση των
Ελλήνων ομογενών, ξεναγήθηκε στους χώρους και των δύο σχολείων και δήλωσε την
στήριξη της ελληνικής πολιτείας για την προώθηση της ελληνικής γλώσσας και του
ελληνικού πολιτισμού.

32. 31
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Μετά το πέρας της επίσκεψής του και στις 21/04/2018 σε ανακοίνωση του o κ.
Τέρενς Κουίκ, όπως αυτή δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο του real.gr, δήλωσε μεταξύ
άλλων:
«… Μέσα σε αυτές τις δράσεις, εντάσσεται και η πρόσκληση τουλάχιστον 60 παιδιών
από τις Ομογένειες των παιδιών της Υποσαχάριας και ανατολικής Αφρικής, που
επισκέφθηκα πέρσι και φέτος. Είναι τα ξεχασμένα Ελληνόπουλα, στα οποία όφειλε
κάποια στιγμή η Ελλάδα να δώσει την πρέπουσα σημασία.
Αρχίζουμε άμεσα να συνεργαζόμαστε με τις Ελληνικές Κοινότητες για την πρόσκληση
αυτών των παιδιών, με έναν συνοδό από κάθε χώρα.
Ταυτόχρονα, επιβάλλεται να τιμήσουμε και το μεγάλο Ιεραποστολικό έργο του
Πατριάρχη Αλεξανδρείας και Αφρικής κκ Θεόδωρου. Γι αυτό ζήτησα από την ΓΓΑΕ
να διερευνήσει τη δυνατότητα να συμπεριληφθούν στις αποστολές από κάθε χώρα,
τουλάχιστον
δύο παιδιά από
τις
Ιεραποστολές
που συντηρούν
οι εκεί
Μητροπόλεις
του
Πατριαρχείου.
Θα είναι μια
ζεστή αγκαλιά
της Ελλάδας γι
αυτά τα
παιδάκια, στις
χώρες των
οποίων συνυπάρχουν και μεγαλώνουν μαζί τους και τα παιδιά της Ελληνικής
Διασποράς.
Τέλος, σε σχέση με την ομογένεια της Υποσαχάριας Αφρικής άρχισα να συζητώ με
ομογενειακές οργανώσεις των άλλων ηπείρων τη δυνατότητα εκπόνησης
προγραμμάτων ανταλλαγής φιλοξενίας παιδιών».
Ολόκληρο το άθρο στο:
http://www.real.gr/DefaultArthro.aspx?page=arthro&id=675900&catID=182

33. 32
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Το Πάσχα των Ελλήνων στην Ελληνική Κοινότητα East
London- Ν. Αφρικής !- Χριστός Ανέστη !!!
(Γράφει ο π. Γεώργιος Πιτταράς, Ιερέας της Κοινότητας)
Κάθε γιορτή της
Εκκλησίας έχει το δικό
της χρώμα, τη δική της
θέση μέσα στον
εορτολογικό κύκλο.
Αναμφίβολα όμως, το
Πάσχα βρίσκεται στην
κορυφή της εορταστικής
διάθεσης των όπου Γης
Ορθοδόξων. Η νίκη επί
του θανάτου, η χαρά της Βασιλείας εκφράζονται μοναδικά μέσα από τα γεγονότα που
ξαναζεί ο λαός του Θεού μέσα στη μοναδική ατμόσφαιρα των ημερών.
Οι Έλληνες έχουμε έναν ξεχωριστό τρόπο
να βιώνουμε τις άγιες τούτες μέρες. Τα
πάθια του λαού μας, μέσα από τις μακρές
μέρες του, αναγνωρίζονται στο χρονικό
του θείου Πάθους. Ο πόνος της Άκρας
Ταπείνωσης βιώνεται αλλιώτικα σ’ ένα
λαό που αναγνωρίζει στο ιστορικό του
σώμα τις διαχρονικές πληγές της
προδοσίας και των καρφιών της
σταύρωσης. Η έκρηξη, πάλι, της ζωής
μέσα από τον κατακλυσμό της Άνοιξης, συνάδει ευθέως με την έμφυτη αισιοδοξία μας,
με το ανοιχτό του χαρακτήρα μας. Το οικείον και φιλικόν του εαρινού φυσικού
περιβάλλοντος συστοιχίζεται με τη διάθεση για ανθρωπιά και έλεος.

34. 33
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Οι Εορτασμοί της 25ης
Μαρτίου και του Πάσχα στην Ελληνική
Κοινότητα Κινσάσας του Κονγκό
Η Ελληνική Κοινότητα
Κινσάσας και τα
Ελληνικά Σχολεία,
τίμησαν την Εθνική
μας Επέτειο της 25ης
Μαρτίου 1821 και τον
Ευαγγελισμό της
Θεοτόκου. Οι
Εκδηλώσεις άρχισαν
με τη Δοξολογία στον
Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου, την παρέλαση των μαθητών και τη θεατρική παράσταση
«Με λένε Μαντώ». Ακολούθησε γεύμα, το οποίο προσέφερε η Ελληνική Κοινότητα
Κινσάσας σε όλους τους παροίκους.
Από την Εθνική Εορτή της 25ης
Μαρτίου 2018, η θεατρική παράσταση «Με λένε
Μαντώ» (επιμέλεια εορτής της φιλολόγου κ. Ελπινίκης Τρέλλη).

35. 34
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
ΠΑΣΧΑ 2018 ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΙΝΣΑΣΑΣ
Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, με τις
ευλογίες του Μητροπολίτη Κινσάσας και
Έξαρχου Κεντρώας Αφρικής κ.κ. Νικηφόρου,
γιορτάστηκαν στην Ελληνική Κοινότητα
Κινσάσας, οι Άγιες μέρες του Πάσχα με
ιδιαίτερη κατάνυξη και ξεχωριστή
επισημότητα.
Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας κύριος Γεράσιμος Ντούνης, η σύζυγός του κυρία Παρασκευή
Τριανταφύλλου και το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Κοινότητας Κινσάσας, τηρώντας όλα τα
έθιμα, οργάνωσαν την Κυριακή του Πάσχα το τραπέζι της Αγάπης για όλους τους Έλληνες.
Παρευρέθησαν ο Έλληνας Πρέσβης στην
Κινσάσα, κύριος Γεώργιος Παπακώστας, οι
ομόδοξοι Πρέσβεις της Ρωσίας και Σερβίας
στην Κινσάσα, κύριοι Alexey Sentebov και
Radomir Zivkovic και ο Πρέσβης της Αιγύπτου
κύριος Youssry Khalil, της χώρας η οποία
φιλοξενεί τον Πατριάρχη Θεόδωρο Β’.
Ακολουθία της Μεγάλης Πέμπτης στον Ιερό
Ναό του Αγίου Νικολάου στην Κινσάσα

36. 35
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Ακολουθία του Επιταφίου στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου στην Κινσάσα
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ, ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΙΝΣΑΣΑΣ

37. 36
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ 25ης
ΜΑΡΤΙΟΥ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
ΤΟΥ ΧΑΡΑΡΕ
(Γράφει ο εκπαιδευτικός, Ελευθέριος Ντοκούτσης)
Φέτος η εθνική επέτειος της 25ης
Μαρτίου γιορτάστηκε στο Χαράρε αντάμα με
την επέτειο της 1ης
Απριλίου, με εκδηλώσεις που έλαβαν χώρα στα Ελληνικά Σχολεία
Χαράρε και στο καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδος
Στις 22 Μαρτίου, στην αίθουσα
εκδηλώσεων «Μακεδονία» του
Δημοτικού σχολείου, οι μαθητές των
σχολείων μας παρουσίασαν την
καθιερωμένη γιορτή για την επέτειο της
25ης
Μαρτίου και της 1ης
Απριλίου .
Παρόντες οι διπλωματικές και
θρησκευτικές αρχές Ελλάδος και
Κύπρου, η Πρόεδρος της Ομοσπονδίας
Ελληνικών Κοινοτήτων Ζιμπάμπουε,
Πρόεδροι Ελληνικών Σωματείων, μέλη της Παροικίας μας και πλήθος γονέων.
Το πρώτο μέρος της γιορτής ξεκίνησε με τους εθνικούς ύμνους της Ελλάδος
και της Ζιμπάμπουε καθώς και με την Προσευχή «Συ που κόσμους κυβερνάς».
Ακολούθησε επετειακή
ομιλία από τον πρέσβη της
Ελλάδας στο Χαράρε κ. Γ.
Μαρκαντωνάτο.
Το δεύτερο μέρος της
γιορτής ήταν αφιερωμένο
στους «ήρωες». Στην εποχή
μας, στην καθημερινότητα
των παιδιών η λέξη ήρωας
έχει συνδεθεί περισσότερο με
τα καρτούν της Marvel παρά
με προσωπικότητες
βγαλμένες από την πραγματική ζωή. Στόχος της φετινής εκδήλωσης ήταν, παράλληλα
με την παρουσίαση σημαντικών περιόδων της πορείας του Ελληνισμού προς την
απελευθέρωση και τη δημιουργία ανεξάρτητου Ελληνικού και Κυπριακού κράτους, η
ανάδειξη των ηρώων που πρωταγωνίστησαν σε αυτόν τον αγώνα. Άνθρωποι βγαλμένοι
από τις συμπληγάδες της ιστορίας, διαφορετικοί μεταξύ τους, που όμως μπορούν να
μιλήσουν με τις πράξεις τους, σε όλες τις καρδιές, για αξίες πανανθρώπινες: τιμή,
υπερηφάνεια, ελευθερία, θάρρος, αγωνιστικότητα, αυτοθυσία, δικαιοσύνη… Ο
Ιωάννης Παλαιολόγος, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, η
Μαντώ Μαυρογένους, ο Λόρδος Βύρων, ο Τουμάζος Τουμάζου εμφανίστηκαν στη
σκηνή παρουσιάζοντας σημαντικές περιόδους του Ελληνικού αγώνα από την πτώση

38. 37
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
της Κωνσταντινούπολης το 1453 έως τον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ στην
Κύπρο το 1955-59, αναδεικνύοντας μέσα από τη διαφορετική τους προσωπικότητα την
έννοια του πραγματικού ήρωα.
Οι μαθητές/τριες των σχολείων μας έντυσαν τα θεατρικά σκετς με τα τραγούδια
«Ένα νερό, κυρά Βαγγελιώ», «Ελλάδα», «Ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς», «Σαράντα
Παλικάρια», «Μπουμπουλίνα Λασκαρίνα», «Τσάμικος», «Καρτερούμεν». Οι Ε’ και
Στ’ τάξεις χόρεψαν το τραγούδι «Δέκα παλικάρια», και οι μαθητές μαθήτριες της
χορευτικής ομάδας του γυμνασίου παρουσίασαν τους χορούς «Καλαματιανό» και
«Τσάμικο». Την επιμέλεια της γιορτής είχε η εκπαιδευτικός κα Φωτεινή Κουφογάζου.
Στις 25 Μαρτίου στον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδος τελέστηκε Θεία Λειτουργία
και Δοξολογία παρουσία των διπλωματικών αρχών Ελλάδος και Κύπρου, της
Ελληνικής Κοινότητας Χαράρε, των Ελληνικών Σωματείων, των Ελληνικών Σχολείων
και πλήθος μελών της Παροικίας μας. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων, παρέλαση
των μαθητών και δεξίωση που παρέθεσε η Ελληνική Κοινότητα σε όλους τους
παρευρισκόμενους.

39. 38
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Η εορτή της 25ης
Μαρτίου 2018 και το Άγιο Πάσχα στην
Ελληνική Κοινότητα Ντέρμπαν - Νατάλ
(Γράφει ο εκπαιδευτικός του
σχολείου, Φώτιος Λαπίχος)
Οι φετινές εκδηλώσεις για τον
εορτασμό της εθνικής επετείου της
ηρωικής επανάστασης του 1821,
έγιναν ανήμερα της ημέρας της
επετείου, την Κυριακή 25 Μαρτίου
2018.
Οι εκδηλώσεις περιλάμβαναν την Θεία λειτουργία στον Ι.Ν. Αγίου Νικολάου στο
Βόρειο Ντέρμπαν, την δοξολογία που ακολούθησε προς τιμήν της Εθνικής Εορτής,
την κατάθεση στεφάνων από τον Επίτιμο πρόξενο της Ελληνικής Δημοκρατίας στο
Ντέρμπαν κ. Ιωάννη Ιωάννου, τον Πρόεδρο της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων
στη Ν. Αφρική κ. Ιωάννη Φιλίππου, τον πρόεδρο της Ελληνικής Κοινότητας Ντέρμπαν-
Νατάλ κ. Σάββα Χατζηπέτρου, την πρόεδρο της Φιλοπτώχου Αδελφότητος κυριών
Ντέρμπαν κ. Φρειδερική Λιασσίδη, την πρόεδρο της Ελληνικής νεολαίας κ. Ζωή
Μασσαρίτη και τον δάσκαλο του ΤΕΓ Ντέρμπαν κ. Λαπίχο Φώτιο.
Στη συνέχεια ακολούθησε γεύμα στη
μεγάλη αίθουσα του κοινοτικού κέντρου
με τον πανηγυρικό λόγο της ημέρας από
τον επίτιμο Πρόξενο της Ελληνικής
Δημοκρατίας κ.κ. Ιωάννη Ιωάννου και το
χαιρετισμό του Προέδρου της
Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων Ν.
Αφρικής κ. Ιωάννη Φιλίππου.
Ακολούθησε σχολική γιορτή με τους
μαθητές να παίρνουν το λόγο με τα
ποιήματα και τα τραγούδια τους και να χειροκροτούνται από τον παραβρισκόμενο
ελληνισμό.
Συγκινητική ήταν και η συμμετοχή των «μεγάλων μας μαθητών» μετανάστες
πρώτης γενιάς, μαζί με τον Ιερέα μας κ. Ελευθέριο Κονάκα, που πήραν μέρος στους
ταυτόχρονους εορτασμούς της 1η Απριλίου 1955, Εθνικής ημέρας της Κυπριακής
Δημοκρατίας που είναι συνυφασμένη με την απαρχή του αγώνα της ΕΟΚΑ για την
ανεξαρτησία της Μεγαλονήσου από τα βρετανική κυριαρχία.

40. 39
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Τονίστηκε η ανάγκη να
διατηρούμε την ταυτότητά μας
ως Έλληνες σ’ αυτή την άκρη της
γης και το καθήκον όλων μας, να
μεταλαμπαδεύσουμε τη γλώσσα,
τη θρησκεία και την Ιστορία μας
στη νέα γενιά, έχοντας πάντα
κατά νου ότι, παρά τους τέσσερις
σχεδόν αιώνες κατοχής του
Ελλαδικού χώρου, ο λαός των
Ελλήνων δεν έχασε ποτέ τη
γλώσσα, τη θρησκεία του, αλλά
ούτε ποτέ αποκόπηκε από την Ιστορία του μέσα στο διάβα των αιώνων.
Πάσχα 2018 / Κοινότητα Ντέρμπαν-Ναταλ
Το Άγιο Πάσχα γιορτάστηκε
με κατάνυξη και φέτος στην
κοινότητα του Ντέρμπαν
Νατάλ, όπου σύσσωμα τα
μέλη της συμμετείχαν ενεργά
στα πάθη του Χριστού, όπως
αυτά εξελίχθηκαν στους
Ελληνορθοδόξους Ιερούς
Ναούς της Αγίας Τριάδος και
Αγίου Νικολάου. O ιερέας της
Κοινότητας κ. Ελευθέριος Κονάκας, έδωσε ιδιαίτερο τόνο και χρώμα στους
εορτασμούς.
Μαζί μας γιορτάζουν, όπως πάντα, οι Ορθόδοξοι αδερφοί μας από Ρωσία,
Ρουμανία και άλλες ορθόδοξες χώρες.
Η Κυριακή του Πάσχα είχε ιδιαίτερο χρώμα και γεύση στο παραδοσιακό μας
πασχαλιάτικο γλέντι στη μεγάλη αίθουσα του Ελληνικού κοινοτικού κέντρου. Μικροί
και μεγάλοι πήραν μέρος, γεύτηκαν παραδοσιακές πασχαλινές λιχουδιές, τρομερό
σουβλιστό αρνάκι και διασκέδασαν στους ρυθμούς ελληνικής παραδοσιακής
μουσικής.
Χριστός Ανέστη, πατριώτες!

41. 40
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
25η
Μαρτίου στην Ελληνική κοινότητα Pretoria
(Γράφει η εκπαιδευτικός του σχολείου, Ευαγγελία Κανιά)
Την Κυριακή 25 Μαρτίου 2018
γιορτάστηκαν με ιδιαίτερο σεβασμό
και λαμπρότητα η εθνική μας επέτειος,
ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και η
συμπλήρωση 110 χρόνων από την
ίδρυση της Ελληνικής Κοινότητας
Pretoria. Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν με
δοξολογία στον Ιερό Ναό
Ευαγγελισμού της Θεοτόκου όπου
χοροστάτησε ο Σεβασμιότατος
Μητροπολίτης Ιωαννουπόλεως και
Πρετορίας κ.κ Δαμασκηνός. Ο
εξοχότατος Πρέσβης της Ελλάδας κ.
Ελευθέριος Κουβαριτάκης εκφώνησε
τον πανηγυρικό της ημέρας. Τίμησαν
με την παρουσία τους την εκδήλωση ο
εξοχότατος ύπατος αρμοστής της Κύπρου, μέλη των διπλωματικών αποστολών
Ελλάδος και Κύπρου, εκπρόσωποι της Ομοσπονδίας ελληνικών κοινοτήτων Ν.
Αφρικής, μαθητές του κοινοτικού σχολείου, εκπαιδευτικοί και πλήθος κόσμου.
Στη συνέχεια ακολούθησαν
εκδηλώσεις στις οποίες
συμμετείχε το σχολείο μας,
η νεολαία της Πρετόριας
και περιλάμβαναν
απαγγελίες ποιημάτων,
τραγούδια και
παραδοσιακούς χορούς.

42. 41
Ενημερωτικό δελτίο – Απρίλιος 2018
Οι Έλληνες του Κονγκό (βιβλιοπαρουσίαση)
(του Δρ. Δημητρίου Κουτάντου, εκπαιδευτικού στην Κινσάσα-Κονγκό)
«Το Κονγκό, αυτή η χώρα των πολλών αντιθέσεων, που την έχουμε γνωρίσει και την
έχουμε ζήσει, δεν μας αφήνει πια. Αυτοί που έχουν γεννηθεί ή έχουν ζήσει κάποια χρόνια
στην Αφρική, έχουν και θα έχουν για πάντα μια νοσταλγία, παρά τις δοκιμασίες που τους
έχουν σημαδέψει» (Αντύπας, Γ., 2008, Οι Έλληνες του Βελγικού Κονγκό, σελ. 5).
«Οι Έλληνες του Βελγικού Κονγκό»/«Pionniers
Méconnus du Congo Belge» (2008) αποτελεί τη
μονογραφία της εξάχρονης έρευνας του
συγγραφέα κ. Γεωργίου Αντύπα σε αρχεία της
Αφρικής και της Ευρώπης για τους Έλληνες του
Κονγκό. Ο κ. Αντύπας γεννήθηκε στο Kolwezi
του Κονγκό το 1956. Όμως το πρώτο μέλος της
οικογένειάς του, ο αδερφός της γιαγιάς του
Νικόλαος Τσελέντης, έφτασε στην Αφρική το
1895. Εδώ στο Κονγκό όπου εργάζομαι,
συνάντησα τον κ. Αντύπα που μου δώρισε το
αξιόλογο βιβλίο του με τις 356 σελίδες με το
σπάνιο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό. Οι
σελίδες αυτές είναι γεμάτες από τον πόνο, την
ομορφιά και την αγωνία των Ελλήνων, οι
οποίοι στα τέλη του 19ου αιώνα άρχισαν να
καταφτάνουν σ’ αυτή την όμορφη και «γεμάτη
αδρεναλίνη γη». Το κείμενο που ακολουθεί
αποτελεί μια βιβλιοπαρουσίαση αυτής της
μελέτης, και μέσα απ’ αυτή της παρουσίας των
Ελλήνων του Κονγκό έως το 1960. Επιπλέον επισυνάπτω δυο βίντεο, στο πρώτο
βίντεο η συζήτησή μας με το συγγραφέα εμπλουτίζει τη βιβλιοπαρουσίαση, ενώ
μας αποκαλύπτει και το δεύτερο υπό έκδοση βιβλίο του για τους Έλληνες του
Κονγκό από το 1960 έως σήμερα. Το δεύτερο βίντεο καταγράφει μερικές από
τις δράσεις των Ελλήνων του Κονγκό, θρησκευτικές, εκπαιδευτικές,
ανθρωπιστικές. Ευχαριστούμε θερμά την Ιερά Μητρόπολη Κεντρώας Αφρικής
και την Ελληνική Κοινότητα της Κινσάσας.
Τα πρώτα κύματα των Ελλήνων στο Κονγκό, 1895-1930
Ο πρώτος Έλληνας που πάτησε το κονγκολέζικο έδαφος το 1872 ήταν ο
γιατρός-ερευνητής Παναγιώτης Ποταγός. Γεννημένος στη Βυτίνα της
Πελοποννήσου το 1839, αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην ιατρική στο
Παρίσι, την περίοδο 1867-1882 ξεκινά αυτοχρηματοδοτούμενος να ταξιδεύει,
«μόνος αυτός τόλμησε χωρίς καμία προστασία, να διασχίσει τόσες άγνωστες χώρες με
πολλαπλούς κινδύνους…». Αίγυπτος, Συρία, Μεσοποταμία, Ιράν, Αφγανιστάν,