2. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından
10-19 yaş grubu adolesan,
15-24 yaş grubu genç olarak tanımlanmaktadır.
Adolesan dönemin en büyük özelliği;
fiziksel,
cinsel
psikolojik gelişimin tamamlanmasıdır.
Genellikle fiziksel ve cinsel gelişmeyi psikolojik
gelişim izlemektedir.
3. Adolesan dönem,
çocukluktan erişkinliğe
geçişte, hızlı birtakım
psikolojik, duygusal ve biyolojik
değişikliklerin yaşandığı
fırtınalı bir dönemdir.
4. Dünyada yaklaşık olarak 10-14 yaş arası 1.5 milyon genç
yaşamaktadır.
Türkiye genç nüfusa sahip bir ülkedir.
2003 TNSA’ya göre ;
Nüfusun %19.7’sini 10-19 yaşlar arasındaki adolesanlar
oluşturmaktadır.
Tüm kadınlar arasında ilk evlilik yaşı 15-19
arasında olanların payı %33.7’dir.
15-19 yaş arasındaki kadınların;
%12’sinin evli olduğu,
% 8’inin doğurganlık davranışına başladığı görülmektedir.
5. Tüm bu veriler, ülkemizde adolesan
evliliklerin, gebeliklerin ve doğumların göz ardı
edilemeyecek boyutlarda olduğunu
göstermektedir.
6. Adolesan Gebelikler
Gelişmekte olan ülkelerdeki adolesan kızların
yüzde 25 le 50'si 18 yaşına geldiklerinde ilk
çocuklarını doğurmuş olmaktadır.
Kısa vadede, gebeliğe bağlı komplikasyonlar:
Adolesan dönemde, kadının üreme organları
henüz tam olarak yetişkin halini almamıştır.
Pre-eklampsi, sefalopelvik uyumsuzluk gibi
komplikasyonlara, spontan düşüklere bu
dönemde daha sık rastlanır.
7. Adolesanlar, doğum öncesi, doğum sırasında ve
doğum sonrası bakıma daha zor ulaşırlar; bu da
maternal morbidite ve mortalite riskini arttırır.
Ülkemizde 20 yaşın altındaki gebelerin yüzde 15'i
eğitilmiş bir sağlık personelinden doğum öncesi
bakım almamıştır (2003 TNSA)
Adolesan annelerin bebekleri de genelde
prematüre veya düşük doğum ağırlıklıdır
8. Uzun vadede ise; adolesan gebelikler, kişinin
okuldan uzaklaşmasına, eğitimini yarım
bırakmasına ve birtakım ekonomik sıkıntılara yol
açabilir.
İstenmeyen bir gebeliği sonlandırmak isteyen
adolesanlar, güvenli şartlarda yapılmayan
düşüklere başvurmakta ve bu nedenle hayati
tehlikeyle karşı karşıya kalmaktadırlar.
9. Doğum sırasında karşılaşılan
problemler
Gebelerin % 78.7’sinde herhangi bir problemle
karşılaşılmamışken,
%7.4’ünde prematür doğum,
% 5.8’inde sefalo pelvik uyumsuzluk ,
% 3.3’ünde fetal stres,
% 3.3 oranında gebede prezentasyon anomalisi,
% 1.6’sında Fetal anomali görülmüştür. .
10. Doğum komplikasyonlarının annenin
yaşı, gebelik sayısı, DÖB alma durumu ve boyuna
göre farklılık göstermediği ( p> 0.05), prematüre
doğumlarda ise doğum komplikasyonlarının daha
sık ortaya çıktığı (p< 0.01) bulunmuştur.
11. Adolesan gebelerin beslenme
durumları
Adolesan gebelerin;
Gebelerin yiyecek tüketim sıklıkları
ve miktarları incelendiğinde ancak ;
% 13.6’ sının süt , yoğurt ve % 80’i süt, yoğurt ve peynir,
peynir, % 76.0’sı et grubu yiyecekler,
% 8.0’ inin et, tavuk, balık ve
% 32.8’i yumurta,
sakatat, % 84.0’ü kurubaklagil,
% 43.2’sinin yumurta,
% 39.2’si kuru yemişler
% 4.8’inin kurubaklagil,
% 63.2’si sebzeler grubu,
% 28.4’ünün kuru yemişler
%36.0’sı meyveler grubu
% 22.4’ünün sebze,
yiyecekleri, önerilen
% 40.0’ının meyve tüketim
miktarların çok altında
sıklıkları ve (%30.0’dan daha az) ve
miktarları yeterli seyrek olarak tüketmiş
bulunmuştur. oldukları belirlenmiştir.
12.
13. İstenmeyen gebeliğe karşı inkar
Bu konuda psikolojik tedavinin önemi büyüktür,
gebeye bu durum izah edilecek
İstenmeyen gebeliğin sonlandırılmaya çalışılmasını
önlemek amacıyla aile bilgilendirilecek
Aileye bu durumun geçici olduğu anlatılacak ve gebeye
nasıl davranmaları gerektiği anlatılacak
14. Erken Gebelik Nedeniyle
Yaşıtlarından Eksiklik-Geri Kalma
Gebeye ve ailesine psikolojik destek verilecek
gerekliyse psikolojik yardım almaya yönlendirilecek
Bebeği ve kendi hakkında motive edici konuşularak
rahatlaması ve gebeliğe adaptasyonu sağlanacak
Aileye, gebe üzerine çok ağır kimlikler
yüklememesinin yararı anlatılacak
15. Erken Gebelik Nedeniyle Bilgi
Eksikliği
Doğum hakkında bilgi verilecek
Bebeğinin gebelik aylarınagöre gelişimi hakkında bilgi
verilecek
Doğum sonrası istenmeyen bir gebelik oluşmasını
önlemek amacıyla aile eğitimi verilecek
16. Erken Gebelik Nedeniyle Bilgi
Eksikliği
Anne sütü hakkında bilgi verilecek
Bebek bakımı ve nelere dikkat edilmesi gerektiği
anlatılacak
Aile içinde rol çatışması (eş-anne-çocuk) yaşanmaması
amacıyka gebe yakınlarıyla iş birliği yapılacak
……………………
17. Bilgi Eksikliğine Bağlı Beslenme Bozukluğu
Gebe beslenme konusunda bilgilendirilir (iyotlu tuz
kullanımının önemi, doktorun tavsiye ettiği demir ve
minerallerin önemi, bol sebze meyve tüketimi, süt ve
türevlerinin beslenmedeki yeri)
Olanakları çerçevesinde vitamin ve mineralleri
nelerden alabileceği anlatılır
Gebelik sürecince ya da çok kilo alımına neden
olmıycak bir beslenme programı hazırlanmalıdır
Aylık kilo takibinin yapılmasının önemi açıklanır
18. Folik Asit Eksikliğine Bağlı Anemi
Gebe folik asit hakkında bilgilendirilir
Bu konuda beslenmenin önemine değinilir
Eğer mevcut bir enfeksiyon varsa buda anemiye neden
olabileceğinden tedavi edilmelidir
Ağır iş yapmaması, kendini yormaması gerektiği
anlatılır
Enfeksiyonlar konusunda bilgilendirilir
19. Gebeliğe Bağlı Hipertansiyon
Hipertansiyon hakkında bilgi verilir
Ani hareketler yapmaması gerektiği nedenleriyle
açıklanır
Üriner sistem enfeksiyonlarından korunmanın önemi
ve dikkat etmesi gerekenler anlatılır
Diyette dikkat etmesi gereken noktalar vurgulanır
Hipertansiyonun derecesine göre tansiyon takibi
yapılır
20. HT Bağlı Preeklemsi Riski
HT kontrol altına alınacak
Bu konuda diyete dikkat edilecek
İdrarda protein kaybı takip edilecek
Ödem riski nedeniyle yapılabilecek önlemler
açıklanacak
Kila alımına neden olabileceği gibi bu konuda
diyetisyenle işbirliği yapılacak
21. Gebelik Hassasiyetine Bağlı İdrar
Yolu Enfeksiyonu
Order edilen ilaçların önemi anlatılacak
Bol su tüketimini öneminden bahsedilecek
Tuvalet temizliği hakkında bilgi verilecek
El yıkamanın önemi ve nasıl yıkanması gerektiği
anlatılacak
Sebze ve meyve tüketiminin önemi anlatılacak
22. Sonuç
Adolesan yaşta evlenme, adolesan gebeliği de
beraberinde getirmekte anne ve çocuk sağlığı
tehlikeye girmektedir.
Ülkemizde adolesan evliliklerin önlenemeyeceği
varsayılarak özellikle birinci basamak sağlık
kuruluşlarında;
Adolesan gebeliklerin bir süre ertelenmesi konusundaki
çalışmalara önem verilmeli,
Adolesanlara üreme sağlığı, aile planlaması ve beslenme
konularında danışmanlık yapılmalıdır.