1. INFORME VALORACIÓN DE AUDICIÓN E LINGUAXE
(Informe – tipo de avaliación)
DATOS DO ALUMNO/A
Nome:………………………………………………………………………..……………………
Data de nacemento:……………………….. Idade:………………………………………….
Centro e modelo lingüístico:………………………Curso:…………………………………….
Informe elaborado por:………………………………………………………………………….
Data do informe:………………………………………………………………………………..
DESCRICIÓN E HISTORIA DAS DIFICULTADES:
- Descrición das dificultades na área da linguaxe e a comunicación.
- Idade na que se iniciou a atención por parte do mestre/a de A.L.
- Evolución das dificultades tras a intervención logopédica.
- Repercusións das dificultades na dinámica da aula.
DATOS RELEVANTES DA ENTREVISTA FAMILIAR:
Datos do desenvolvemento:
- Motricidade:
o Idade na que comezou a andar con autonomía.
o Indicadores de torpeza motriz, problemas de equilibrio e/ou de tonicidade.
- Linguaxe:
o Características do balbucido.
o Idade na que emitiu as primeiras palabras, as primeiras frases…
o Repercusións das dificultades lingüísticas no contexto familiar.
- Hábitos - alimentación:
o Uso de chupete e/ou de biberón, deglutición, mastigación…
o Alimentación actual.
o Dificultades.
Datos do contexto familiar:
- Idiomas de uso no contexto familiar.
- Factores hereditarios na familia.
- Características da interacción comunicativa no ámbito familiar, ambiente
sociocultural…
- Problemas afectivos e de relación: sobreprotección, deprivación, illamento, bloqueos…
Datos médicos (otorrino, maxilofacial, neuroloxía, pediatría)… intervencións quirúrxicas.
DATOS RELEVANTES DA HISTORIA ESCOLAR:
- Atención temperá por persoal especializado (0 a 3 anos).
- Idade de inicio da escolaridade.
- Repetición de cursos e motivos.
- Cambios de centro e motivos.
- Cambios de modelo lingüístico e motivos.
- Regularidade na asistencia.
MEDIDAS DE ATENCIÓN:
- Sistema aumentativo ou alternativo de comunicación.
- Adaptación da comunicación co neno/a.
- Adaptación de contidos das áreas.
1
2. - Adaptación da metodoloxía, de actividades e de materiais con carga lingüística.
- Apoio en medidas de reforzo e/ou atención específica por parte de P.T. ou A.L.
AVALIACIÓN DA LINGUAXE:
• Aptitudes psicolingüísticas.
Contidos a avaliar Procedementos de avaliación (1)
o Datos de probas de habilidades o Probas: ITPA
psicolingüísticas:
- Idade psicolingüística.
- Media das puntuacións típicas.
- Discrepancia entre os resultados
dos subtest.
- Análises dos tres niveis: canal de
comunicación, procesos
psicolingüísticos e niveis de
organización.
• Comprensión da linguaxe.
Contidos a avaliar Procedementos de avaliación (1)
o Nivel de comprensión: o Observación
- Tipo e complexidade de ordes. o Probas:
- Comprensión de relatos: - Escalas Reynell: Comprensión
Con apoio de imaxes. - ELCE: Comprensión ordes.
Sen apoio de imaxes. - ITPA: Comprensión auditiva
- Comprensión de textos orais (relato con apoio de imaxes).
expositivos. - CUMANIN: Linguaxe
- Observación: Tipo de preguntas comprensiva (relato sen apoio de
que comprende: rutineiras, imaxes).
pechadas, abertas con - PROLEC-R: Comprensión oral
interrogadores… (texto expositivo sen apoio de
o Dificultades ou limitacións na imaxes).
comprensión da linguaxe.
• Habilidades auditivas.
Contidos a avaliar Procedementos de avaliación (1)
o Habilidades auditivas específicas: o Probas:
Recoñecemento de palabras e - Valoración da percepción
frases que oe. auditiva de Gotzens e Marro.
Discriminación auditiva. - EDAF: Avaliación da
Análise auditiva. discriminación auditiva e
Integración auditiva. fonolóxica.
o Memoria auditiva: - A-RE-HA: Discriminación de
De secuencia de díxitos. contrastes.
De palabras. - ELCE: Percepción e
De frases. discriminación auditiva.
De relatos. - ELO: Discriminación auditiva de
2
3. fonemas.
- PAF: Ritmo, discriminación
auditiva e discriminación
fonética.
- ITPA: Memoria secuencial
auditiva e integración auditiva.
- Escalas de McCarthy: Memoria
de palabras, frases e relatos.
• Expresión da linguaxe.
- Funcionalidade dos órganos fono-articulatorios.
Contidos a avaliar Procedementos de avaliación
o Respiración e sopro. o Observación
o Mobilidade e configuración (beizos, o Probas:
meixelas, padal, veo, lingua, - ELCE: Avaliación dos órganos
dentición…). fonoarticulatorios.
o Dificultade ou enlentecemento na - PAF: Avaliación da respiración,
realización de praxias. capacidade e sopro e habilidade
buco-linguo-labial.
- A-RE-HA: Valoracións
complementarias.
- Fonoloxía e fonética.
Contidos a avaliar Procedementos de avaliación
o Descrición de fonemas vocálicos, o Probas:
consonánticos e grupos - PLON-R: Fonoloxía.
consonánticos que teñen adquiridos. - Rexistro fonolóxico inducido de
o Fonemas que non teñen adquiridos e M. Monfort e A. Juárez.
que por idade deberían telos. - A-RE-HA: Probas de análise dos
o Descrición de procesos fonolóxicos retrasos da fala de E. Aguilar e
de simplificación da fala. M. Serra.
o Procesos fonolóxicos que realiza e - Avaliación fonolóxica de Laura
que por idade deberían estar Bosch.
superados. - ELCE: Exploración fonolóxica e
o Presenza de procesos fonolóxicos fonética.
que raramente aparecen no - ELA-r: Exame da articulación.
desenvolvemento normal. - ELO: Aspectos fonolóxicos.
o Percepción da fala: memoria - PAF: Articulación de fonemas en
fonolóxica. Habilidade para reter e repetición, na linguaxe
reproducir a fonoloxía de palabras espontánea, na lectura e na
pouco frecuentes e complexas así escritura.
como de pseudopalabras. - Test de intelixibilidade de M.
o Funcionalidade da fala: Monfort e A. Juárez
intelixibilidade das súas producións - Listado de pseudopalabras de
en diferentes situacións. Dificultades. Gerardo Aguado.
o Mellora da expresión coa repetición. o Análise de mostras da linguaxe
espontánea.
3
4. - Léxico.
Contidos a avaliar Procedementos de avaliación
o Coñecemento lexical a nivel o Probas:
receptivo e expresivo. - Test de vocabulario en imaxes
o Fluidez na evocación do léxico. Peabody.
o Observación: problemas no uso, - K-Bit: Vocabulario expresivo.
dificultades na evocación, tipo e - Evocación de vocabulario de
variedade de palabras que emprega… Boston.
- ITPA: Expresión verbal (fluidez).
- EVOCA: Coñecemento de
vocábulos (receptivo).
- ELCE: Léxico.
o Análise de mostras da linguaxe
espontánea. Índice de riqueza lexical.
- Morfosintaxe.
Contidos a avaliar Procedementos de avaliación
o Comprensión e expresión de o Probas:
estruturas e aspectos da - PLON-R: Morfoloxía-Sintaxe.
morfosintaxe. - ITPA: Integración gramatical.
o Análise da sintaxe: - CEG: Comprensión de oracións
- Tipo de estruturas sintácticas que gramaticais.
non comprende. - TSA. Comprensión e expresión
- Tipo de oracións que emprega en de estruturas morfosintácticas.
diferentes situacións da - BLOC: Módulos de sintaxe e
avaliación: morfoloxía.
o Linguaxe espontánea. - ELO: Aspectos sintácticos.
o Situación dirixida ante - Escalas Reynell: Expresión.
imaxes. o Análise de mostras da linguaxe
o Repetición. espontánea. Índice de lonxitude
- Análise dos sintagmas nominal e media do enunciado.
verbal.
- Lonxitude media do enunciado.
o Análise da morfoloxía:
erros/dificultades no uso de
partículas, nexos, verbos e
concordancias, en diferentes
situacións de avaliación:
o Linguaxe espontánea.
o Situación dirixida ante
imaxes.
o Inducido en peche
gramatical.
o Repetición.
o Referencia evolutiva: idade de
desenvolvemento no que se atopa.
- Semántica.
4
5. o Comprensión de contidos: o Probas:
identificación de definicións polo - ELCE:
uso, identificación de relacións de Test Metropolitan ítem 3
causa-efecto, identificación de e ítem 2: Compresión
categorías… frases.
o Expresión de definicións. Test de Decroly:
o Coñecemento de analoxías, de comprensión causa-
conceptos opostos e de categorías. efecto.
- ITPA: Asociación auditiva,
BOEHM, CONCEBAS:
Conceptos básicos.
- PLON-R: Contido.
- ELCE: Semántico.
- BLOC: Semántica.
- ELO: Aspectos semánticos.
- Pragmática
Contidos a avaliar Procedementos de avaliación
o Prerrequisitos para a comunicación: o Observación.
mirada conxunta, mirada o Actividade conxunta co neno/a.
alternativa… o Conversación.
o Intención e modalidade o Relato de contos:
comunicativa: deícticos, xestos o Conto coñecido.
vocalizacións, linguaxe oral… o Conto novo.
o Funcións e habilidades lingüísticas: o Con apoio de imaxes.
- Nivel alcanzando: denomina, o Sen apoio de imaxes.
describe, informa, pregunta, o Probas:
relata…
- Escalas McCarthy: memoria de
o Habilidades narrativas: organización
relato.
das ideas, cantidade e precisión en
- PLON-R: Uso.
ideas principais e detalles, axuda do
adulto. Dificultades de coherencia, - BLOC: Modulo pragmática.
cohesión e fluidez.
o Diferenzas significativas segundo o
tipo e a situación de relato: con ou
sen apoio visual, familiaridade ou
non co relato.
o Habilidades na conversa: axuda do
adulto, escoita ao interlocutor,
respecto das quendas, claridade da
información que se da, coherencia
das repostas e das preguntas,
mantemento do tema…
• Habilidades meta fonolóxicas.
Contidos a avaliar Procedementos de avaliación
o Habilidades meta fonolóxicas: nivel o Probas de habilidades meta
de palabras, sílabas, fonemas.... fonolóxicas:
Dificultades. - PECO. Proba de avaliación do
5
6. coñecemento fonolóxico.
- ALE. Avaliación da conciencia
fonolóxica e velocidade de
denominación.
- THM. Test de Habilidades
Metalingüísticas.
• Lectura e escritura.
Contidos a avaliar Procedementos de avaliación
o Procesos lectores: o Probas de lectura e escritura:
- Acceso ao léxico: Exactitude - PROLEC, PROLEC-R.
lectora. Dificultades. - TALE.
- Acceso ás estruturas gramaticais. - EMLE-TALE-2000.
- Acceso á comprensión de - PROESC.
oracións e de textos. - ALE.
o Escritura: o Lecturas do seu nivel educativo.
- Copia. o Análise de cadernos: escritura.
- Ditado (ortografía natural,
arbitraría, regrada…).
o Composición escrita.
DATOS DA AVALIACIÓN PSICOPEDAGÓXICA (Se recolle información sobre o perfil
intelectual).
Contidos a avaliar Procedementos de avaliación
o Datos da valoración intelectual: o Probas:
- C.I. non verbal. - WPPSI.
- Discrepancia entre probas - WISC.
manipulativas e probas verbais. - Escalas McCarthy.
VALORACIÓN GLOBAL DO PERFIL LINGÜÍSTICO
• Idade de inicio da linguaxe.
• Desfase entre o nivel lingüístico do neno/a e a súa idade cronolóxica ou mental (referencia a
escalas evolutivas).
• Habilidades auditivas.
• Retraso a nivel comprensivo.
• Características dos aspectos produtivos da linguaxe:
o Fonética e fonoloxía.
o Léxico-semántico.
o Morfosintáctico.
o Repercusións a nivel pragmático.
• Análise do retraso nos diferentes compoñentes lingüísticos: homoxeneidade-
heteroxeneidade, frecuencia dos patróns de erros que presenta/pouco frecuentes,
diagnóstico/hipótese diagnóstica:
6
7. Dislalias funcionais.
Dificultades da fala de orixe orgánico (labio leporino, fisura palatina).
Trastorno fonolóxico/retardo no desenvolvemento da fala.
Retardo no desenvolvemento da linguaxe oral (lingua materna)
Trastorno específico da linguaxe (TEL/Disfasia)
Trastorno específico da lectura (Dislexia)
Retardo / dificultades na área de comunicación e linguaxe oral derivado de
discapacidad….
PROBAS DA LINGUAXE QUE CONTIDO DA AVALIACIÓN IDADE
AVALIAN VARIOS
ASPECTOS
RDLS. Escalas de Avalía a linguaxe dende as 18 meses a 7 anos
desenvolvemento da linguaxe de vertentes comprensiva e expresiva.
Reynell III de S. Edwards e outros.
Editorial NFER-Nelson.
ITPA de S.A. Kirk e outros. Avalía aptitudes psicolingüísticas 3 a 10 anos
Editorial TEA. verbais e non verbais.
PLON-R de G. Aguinaga e outros. Avalía a linguaxe nos aspectos de 3, 4, 5 e 6 anos
Editorial TEA. forma, contido e uso.
ELCE. Exploración da Linguaxe Realiza unha exploración da 4 a 7 anos
Comprensiva e Expresiva de Mª. J. linguaxe comprensiva e expresiva. Comprensión ordes
López Ginés e outros. Editorial dende os 2 anos
CEPE.
BLOC. Batería de Linguaxe Avalía aspectos semánticos, 5 a 14 anos
Obxectiva e Criterial de M. morfolóxicos, sintácticos e
Puyuelo e outros. Editorial pragmáticos da linguaxe.
Masson.
ELO. Avaliación da Linguaxe Oral Avalía aspectos de discriminación 4 a 8 anos
de J. L. Ramos e outros. Editorial auditiva, fonoloxía, sintaxe e
EOS. semántica da linguaxe.
PROBAS ESPECÍFICAS QUE CONTIDO DE AVALIACIÓN IDADE
AVALÍAN ALGÚN ASPECTO
DA LINGUAXE ORAL
AUDICIÓN
Valoración da percepción auditiva Avalía habilidades específicas A partir de 3 ½
de A.M. Gotzens e S. Marro. auditivas. anos
Editorial Masson.
EDAF. Avaliación da Avalía discriminación auditiva e 2 a 7 anos
Discriminación Auditiva e fonolóxica
Fonolóxica de M. F. Brancal e
outros. Editorial Lebón.
FONOLOXÍA E FONÉTICA
PAF. Proba de Articulación de Avalía aspectos que interveñen no 5 a 8 anos
Fonemas de A. Vallés. Editorial proceso articulatorio: respiración,
CEPE funcionalidade dos órganos da
articulación, discriminación
7
8. auditiva e fonética e articulación
dos fonemas en situacións de
repetición, linguaxe espontánea,
lectura e escritura.
Rexistro fonolóxico inducido de Avalía o desenvolvemento A partir de 3 anos
M. Monfort e A. Juárez. Editorial fonético e fonolóxico.
CEPE.
Test de intelixibilidade de M. Explora a intelixibilidade da A partir de 4 anos
Monfort e A. Juárez. Entha articulación.
Ediciones.
A-RE-HA: Análise do retardo da Avalía a fonética e lea fonoloxía. De 3 a 6 anos
fala de E. Aguilar e M. Serra.
Edicións Universitat de Barcelona.
Avaliación fonolóxica da fala Avalía la fonética e a fonoloxía A partir de 3 anos
infantil de Laura Bosch. Editorial
Masson
PROBAS ESPECÍFICAS QUE CONTIDO DE IDADE
AVALÍAN ALGÚN ASPECTO DA AVALIACIÓN
LINGUAXE ORAL
FONOLOXÍA E FONÉTICA
ELA-R. Exame Logopédico de Articulación Avalía o compoñente A partir de 2
(revisado) de E. M. García e outros. fonético-fonolóxico da anos
Editorial ALBOR-COHS. linguaxe expresiva en
situación espontánea, dirixida
e por repetición.
Listado de pseudopalabras de G.Aguado Avalía a percepción da fala, a 5 a 7 anos
(Artigo: Contribucións ao diagnóstico do memoria fonolóxica...
TEL por medio da repetición de
pseudopalabras).
www.unav.es/educacion/psicolen/curriculu
m
MORFOLOXÍA E SINTAXE
TSA. Desenvolvemento da morfosintaxe no Avalía a morfosintaxe dende 3 a 7 anos
neno/a de G. Aguado. Editorial CEPE. a vertente comprensiva e
expresiva.
CEG. Comprensión de Estruturas Avalía a comprensión de 4 a 11 anos
Gramaticais de E. Mendoza e outros. estruturas sintácticas.
Editorial TEA
LÉXICO – CONCEPTOS
Test de vocabulario en imaxes de Peabody Explora o coñecemento de 2 ½ anos a 18
III de L.M. Dunn e outros. Editorial TEA. vocabulario pasivo. anos
Test de vocabulario de Boston en La Avalía a habilidade para a 5 a 12 ½ anos
evaluación de la afasia y de trastornos evocación/expresión de
relacionados de H. Goodglass. Editorial vocabulario.
Médica Panamericana.
EVOCA. Estimación do Vocabulario de A. Avalía o coñecemento de 8 a 16 anos
Suárez e outros. Editorial TEA. vocábulos. Require lectura.
Conceptos básicos de BOEHM de Ann E. Avalía a comprensión de 4 a 7 anos
Boehm. Editorial TEA. conceptos básicos.
Conceptos básicos para a Educación Infantil Avalía a comprensión de Nivel I: 4 a 6
e Primaria. CONCEBAS. Dirección e conceptos básicos. anos
Coordinación do proxecto: E. M. García Nivel II: 6 a 8
8
9. Pérez. Editorial COHS. anos
SUB-PROBAS DA LINGUAXE CONTIDO DA AVALIACIÓN IDADE
INCLUIDAS EN PROBAS DE
AVALIACIÓN DA
INTELIXENCIA OU DA
MADUREZ
Test Breve de Intelixencia de Seleccionar a parte de vocabulario A partir de 4 anos
Kaufman. K-Bit de Alan Kaufman (valoración a nivel de expresión).
e outros. Editorial TEA.
MSCA. Escalas McCarthy de Seleccionar a parte de memoria 2 ½ a 8 ½ anos
Aptitudes e Psicomotricidade para verbal.
Nenos de D. McCarthy. Editorial
TEA.
CUMANIN. Cuestionario de Seleccionar as probas da linguaxe, 3 a 6 anos
Madurez Neuropsicolóxica Infantil recomendándose especialmente a
de J.A. Portellano e outros. Ed. proba de linguaxe comprensiva.
TEA.
PROBAS DE AVALIACIÓN DE CONTIDO DA AVALIACIÓN IDADE -ETAPA
HABILIDADES
METAFONOLÓXICAS
PECO. Proba de Avaliación do Avalía o nivel de coñecemento Educación Infantil
Coñecemento Fonolóxico de J. L. fonolóxico de tipo silábico e
Ramos. Editorial EOS. fonético.
THM. Test de Habilidades Valora o grado de Educación Infantil
Metalingüísicas de P. F. Gómez e desenvolvemento de habilidades e 1º ciclo de
outros. Editorial EOS. metalingüísticas o inicio da Primaria
aprendizaxe sistemática da lecto-
escritura.
Ale. Avaliación inicial en Material É un material para a avaliación de Educación Primaria
de Actividades para el aprendizaje capacidades relacionadas coa
de la lectura y la escritura de R.M. aprendizaxe da lectura: conciencia
González y F. Cuetos. Editorial fonolóxica, velocidade en
CEPE. denominación, lectura e escritura.
PROBAS DE AVALIACIÓN CONTIDO DE AVALIACIÓN IDADE -ETAPA
DA LECTURA E ESCRITRA
EMLE. Escalas Magallanes de Lectura, Escritura e Comprensión 7 a 16 anos
Lectura e Escritura. TALE-2000 lectora.
de J. Toro e outros. Editorial
COHS.
TALE. Test Análise Lecto- Lectura, Escritura e Comprensión 6 ½ a 9 ½ anos.
Escritura de J. Toro y M. Cervera. lectora De 1º a 4º Primaria
Editorial Aprendizaxe Visor.
PROLEC de F. Cuetos e outros. Procesos lectores (proba tamén en De 1º a 4º Primaria
Editorial TEA. euskera).
PROLEC-R de F. Cuetos e outros.Procesos de lectura que inclúe De 1º a 6º Primaria
Editorial TEA unha proba de comprensión oral de
textos.
PROESC. Avaliación de procesos Procesos da Escritura: copia, 8 a 16 anos
9
10. de escritura de F. Cuetos e outros. ditado e composición de textos.
Editorial TEA.
T.E.Y.L. Test de Escritura e Procesos da escritura e da lectura: De 1º a 4º Primaria
Lectura de E. Pérez e outros. coñecer o nivel de procesamento
Editorial Lebón no que se dan as dificultades, a
tarefa que as provoca e a causa das
dificultades.
10