Ιστορία Α' Γυμνασίου, κεφ. Γ1

1. Ιστορικοί Χρόνοι (1100 – 800 π.Χ.)
Οι Μεταβατικοί χρόνοι
Υδρία από ελληνική αποικία της Ιταλίας,
Ρώμη, Μουσείο Βίλλα Τζούλια

2. Με μια ματιά…
• 1100 π.Χ.: πτώση μυκηναϊκού πολιτισμού =>
• 1100-800 π.Χ.: τρεις αιώνες ταραχών. Όμως:
– Η Ελλάδα διαμορφώνει τις φυλές της
– Οι Έλληνες σχηματίζουν τη βάση για το δικό τους πολιτισμό
• Σημαντικά γεγονότα:
– Ο πρώτος ελληνικός αποικισμός
– Τα ομηρικά έπη
– Το ελληνικό αλφάβητο

3. Τα ενδιάμεσα χρόνια
• 1100 – 950 π.Χ.: εποχή κρίσης για την Ελλάδα. Δηλαδή:
– Μειώνεται πάρα πολύ ο πληθυσμός
– Χάνεται το εμπόριο και η βιοτεχνία, και ο κόσμος ζει πάλι από τη
γεωργία και την κτηνοτροφία (οικιακή οικονομία)
– Σχεδόν εξαφανίζεται η κεντρική εξουσία (δηλ. κράτος)
– Οικογένεια, χωριό, ομάδες ανθρώπων = κοινωνία
• Όμως: από το 950 π.Χ. περίπου αρχίζει η αναγέννηση των
Ελλήνων (τεχνολογία, πληθυσμός, γράμματα)

4. Οι φυλετικές κοινότητες
• 1200 – 1100 π.Χ.: πολλά ελληνικά φύλα μετακινούνται και:
– καταλήγουν στις μόνιμες περιοχές τους
– σχηματίζουν τα μόνιμα χαρακτηριστικά τους
Χάρτης:
http://angitan.blogspot.
gr/2013/10/o.html

5. Οι μετακινήσεις
• Σε ποια κατεύθυνση; Βόρεια  νότια
• Ποιοι; Οι Δωριείς είναι το τελευταίο ελληνικό φύλο που
μετακινείται
• Πού ζούσαν; Πίνδος
• Πού κατέληξαν; Πελοπόννησο & Στερεά (ένα μέρος της).
Μετά στις Κυκλάδες & τέλος Κρήτη
Χάρτης:
http://blogs.sch.gr/tsarangli/

6. http://www.ime.gr/chronos/03/gr/politics/dories/index3.html

7. Περισσότερες μετακινήσεις
• Ποιοι; Οι Θεσσαλοί
• Πού ζούσαν; Πίνδο
• Πού πήγαν; Σημερινή Θεσσαλία
• Αποτέλεσμα; Ανάγκασαν τους Βοιωτούς & τους Αιολείς να
μετακινηθούν
• Οι Βοιωτοί  σημερινή Βοιωτία
• Οι Αιολείς  Λέσβο, Τένεδο, βόρεια Μικρά Ασία
• Ίωνες: παράλια β. Πελοποννήσου  Αττική, Εύβοια,
Κυκλάδες
Χάρτης:
http://blogs.sch.gr/tsarangli/

8. http://www.ime.gr/chronos/03/gr/politics/dories/index4a.html

9. Οι ελληνικές κοινότητες
• Οι νέες κοινότητες είναι φυλετικές: δηλ. κάθε φυλή φτιάχνει
δική της κοινότητα
• Πολλές κοινότητες ενώνονται  κράτος => το κράτος είναι κι
αυτό φυλετικό
• Βασιλιάς:
– ο αρχηγός του κράτους
– τον εκλέγει η συνέλευση των πολεμιστών
– (σιγά - σιγά η βασιλεία γίνεται κληρονομική)
– επίσης είναι αρχιστράτηγος => εκλέγουν τον καλύτερο πολεμιστή

10. Γιατί έκαναν αποικίες οι Έλληνες;
1. Τον 12 αι. π.Χ.: η Ελλάδα ήταν σε κρίση
2. Οι μετακινήσεις δημιουργούσαν ανώμαλη κατάσταση
3. Ο ελληνικός χώρος δεν έφτανε για τον πληθυσμό
4. Η οικονομία ήταν σε κακή κατάσταση
5. Για όλους του παραπάνω λόγους οι άνθρωποι ένιωθαν
ανασφάλεια
• Άρα, λύση ήταν η μετανάστευση. Πού πήγαν;
– Νησιά Αιγαίου
– Δυτικά παράλια Μικράς Ασίας

11. Πρώτος ελληνικός αποικισμός
• Οι Έλληνες μετανάστευσαν κατά φυλετικές ομάδες, δηλαδή
Δωριείς, Βοιωτοί, Αιολείς, Ίωνες ξεχωριστά
• Τον 10 αι. π.Χ.: η μετανάστευση ήταν μαζική & έφτιαξαν
αποικίες (δηλ. πόλεις δικές τους)
• Αυτό ονομάζεται: Πρώτος ελληνικός αποικισμός

12. • Αιολείς (πιέζουν οι
Θεσσαλοί) 
Λέσβος, Τένεδος.
Μετά βόρειο τμήμα
Μ. Ασίας.
• Η περιοχή λέγεται
Αιολίδα
http://www.ime.gr/chronos/03/gr/politics/dories/index5b.html

13. Δωριείς: Ρόδος, Κως, νότια παράλια Μικράς Ασίας  εδώ
ιδρύουν τη δωρική εξάπολη
http://www.ime.gr/chronos/03/gr/politics/dories/index5c.html

14. • Ίωνες  Χίο,
Σάμο, κεντρικά
παράλια Μ.
Ασίας.
• Η περιοχή
λέγεται Ιωνία
http://www.ime.gr/chronos/03/gr/politics/dories/index5a.html

15. Με τι ασχολούνται οι άποικοι;
• Στην αρχή ασχολούνται με τη γεωργία
• Γρήγορα γυρνάνε στο εμπόριο =>
• Οι ελληνικές πόλεις της Μ. Ασίας γίνονται γρήγορα πλούσια
εμπορικά κέντρα
• Οικονομική ανάπτυξη  ανθίζει ο πολιτισμός
Αττική υστερογεωμετρική πυξίδα με τέσσερα άλογα
στο πώμα. Από τον Κεραμεικό. 750-735 π.Χ.
Αττικός γεωμετρικός κρατήρας. Από
το Δίπυλο, Κεραμεικός. Του
''Ζωγράφου του Hirschfeld''.
750-735 π.Χ.
Χάλκινο ειδώλιο φοράδας, η οποία θηλάζει το πουλάρι της.
Εργαστηρίου του Άργους. Μέσα 8ου αι. π.Χ.
Τα αγγεία και το χάλκινο ειδώλιο από
τη συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού
Μουσείου, Αθήνα.
http://www.namuseum.gr/collections/

16. Η γεωμετρική εποχή
• 10ος
, 9ος
, 8ος
αι. π.Χ.: Γεωμετρική εποχή
• Οι Έλληνες ενδιαφέρονται:
– Για το παρελθόν τους
– Για τις ρίζες τους
Αττικός αμφορέας, τέλος 8ου
αι. π.Χ. ,
Metropolitan Museum of Arts, U.S.A.
https://www.metmuseum.org/toah/works-of-
art/10.210.7/

17. Τα ομηρικά έπη
• Ιλιάδα & Οδύσσεια
• Σχηματίζονται στα τέλη του 9ου
– αρχές 8ου
αι. π.Χ.
• Στηρίζονται στην προφορική παράδοση
• Ξαναζωντανεύουν την εποχή του Τρωικού πολέμου, των
βασιλιάδων και των ηρώων
J. W. Waterhouse, Η Πηνελόπη και οι μνηστήρες. 1912. Πινακοθήκη Τέχνης και
Μουσεία του Aberdeen (Aberdeen Art Gallery and Museums).

18. Ποιο κόσμο περιγράφουν;
• Υπάρχει διαρκώς πολιτική αστάθεια
• Οι βασιλιάδες είναι πολλοί και ανεξάρτητοι
• Οι βασιλιάδες ανταγωνίζονται διαρκώς ο ένας τον άλλο και
προσπαθούν να κάνουν διάφορα κατορθώματα
• Η κοινωνία τους είναι άνιση. Κανενός η θέση δεν είναι
εξασφαλισμένη

19. • Ήταν έτσι η κοινωνία την εποχή του
Τρωικού πολέμου; Μάλλον όχι
• Μάλλον ο Όμηρος μιλάει για μια άλλη
εποχή (τέλος 11ου
– 8ο
αι. π.Χ.), δηλ. την
εποχή μετά την πτώση της μυκηναϊκής
δύναμης, που είδαμε ότι τα ελληνικά
φύλα ζούσαν σε κατάσταση αστάθειας και
αναταραχής
Προτομή του Ομήρου.
Ρωμαϊκό αντίγραφο ελληνιστικού πρωτοτύπου,
περίπου 2ος αιώνας π.Χ. Βρίσκεται στο Βρετανικό
Μουσείο.

20. Καλή σας μέρα!
Φωτογραφία:
http://divinepartyconcepts.com/2009/06/15/watermelons-everywhere/