presentation

2. Rrethi I
Tropojes Tropoja njihet historikisht si pjesë
e Malësisë së Gjakovës. Gjatë
Perandorisë Osmane ishte pjesë
e Vilajetit të Kosovës. Kufiri i vitit
1912 që shkëputi pjesën më të
madhe të Kosovës nga Shqipëria la
Tropojën në izolim dhe vështirësoi
jetën e banorëve. Kufiri la të izoluar
edhe ekonominë e Tropojës.
 Nga çlirimi i Shqipërisë e deri në
Luftën e dytë botërore Tropoja së
bashku me të gjitha vendbanimet e
tjera të Tropojës, Hasit dhe Kukësit
që kishin mbetur këndej kufirit
ishte pjesë e Prefekturës së Kosovës,
që ishte një nga 10 zonat
administrative të Shqipërisë së lirë.
 Sot Tropoja është pjesë e Rrethit të
Tropojës, të cilit edhe i ka dhënë
emrin.
 Me çlirimin e Kosovës në vitin 1999
fillon një fazë e re për jetën e
banorëve të cilët tani mund të
shfrytëzojnë shkollat apo spitalet në
Kosovë.

4. Lumi I Valbones
 Lumi Valbona (dhe: Lumi i
Valbonës) është për një gjatësi rreth
50 km. një nga lumenjtë më të
rrëmbyeshëm në Alpet e
Shqipërisë veriore. Lumi buron nga
malet e rrethit të Malësisë së
Madhe afër fshatit Rragam dhe kalon
pas rreth dy kilometrash kufirin
ndarës me rrethin e Tropojës. Pas disa
kilometrash diku para qytetit Bajram
Curri, ai kthen për nga fshati
iGashit dhe pas Bajram Currit vërshon
djathtas drejt fshatit Llukaj, për tu
derdhur më në fund në Liqenin e
Komanit.
 Prurjet mesatare në Dragobi dhe Gri
janë 12.2 m3/sek. dhe 33.3 m3sek. Uji i
ftohtë e i kulluar si kristali, ujvarat
dhe kanjonet piktoreske dhe peshku
“troftë” që rritet në ujrat e tij e kan
bërë Valbonën një nga lumenjtë më të
bukur e më të njohur në të gjithë
vendin.

6.  Klima e luginës është mjaft e freskët dhe i nxeht i verës nuk egziston fare.
Fshati Valbonë është gati 1000 metra mbi nivelin e detit dhe shtrihet në
një zallishte të krijuar prej lumit Valbona. Aktualisht fshati Valbonë ka
afro 30 shtëpi, kryesisht kulla të vjetra dy dhe trekatëshe me mure të
trashë guri e çati karakteristike alpine me dërrasa druri. Në kullat
karakteristike të tërheqin vëmendjen dritaret shumë të vogla dhe
frëngjitë e ndërtuara në çdo drejtim për tu mbrojtur. Në qëndër të fshatit
ndodhet një lokal që shërben në natyrë kryesisht, mish të pjekur në hell
dhe meze e bylmet të zonës. Pranë lokalit është në ndërtim e sipër një
basen i vogël për rritjen e troftës pikaloshe të Valbonës. Në Valbonë nuk
ka hotel të mirfilltë, por disa shtëpi-kulla karakteristike janë përshtatur
sipas traditës në hotele për turistët. Çmimet e fjetjes dhe ushqimit janë
të arsyeshme. Nëpërmjet bllokut të lartë malor të Jezercës në veri,
Zhaborreve dhe Grykave të Hapta në Jug, formohet një govatë tipike
akullnajore. Në shpatet e thepisura të maleve të Kollatës e Rrethit të
Bardhë shikon borë të përhershme dhe ngjitja në to, do të ishte një sfidë
për çdo alpinist profesionist.Ujëvara e Rragamit që ndodhet pranë fshatit
me të njëjtin emër, sipër Valbonës, është një tjetër mrekulli e natyrës
alpine që nuk duhet lënë pa vizituar. Valbona gjatë 4-5 muajëve të dimrit
është krejtësisht e izoluar nga bora kështu që në këtë kohë është e
pamundur të vizitohet.

8. Veshjet
 Për burrat përdorën veshjet me tirq dhe me kapuçin e bardhe te kokës
gjysmesferik.
 Larmia me e madhe ekziston te veshjet e grave. Tiparet kryesore janë ;
Veshja e “ngushte ”dhe veshjet me” pështjellak te gjane”, te cilat janë
mbizotëruese, veshja me “lidhce e marhame” që përdorën në fshatin
Zogaj, si dhe veshja me “xhublete” e përdorur në Nikaj-Mertur, e në
fshatin Rragam e Valbone.

9.  Vallet - vallet janë bashkudhëtare në rrugën e gjate te histories dhe pjesë përbërëse e
jetës shpirtërore te popullit te kësaj treve. Ato shquhen për dinamizëm, forcën, epizmin
dhe lirizmin e tyre. Vallja është kërcyer tradicionalisht në Malësi te Gjakovës, por “me
tepër e ka kërcyer Gashi” Vallet popullore te Malësisë se Gjakovës shquhen për ritmin
dhe ekspresivitetin e veçante. Tipari dallies i valleve popullore te burrave është forca e
dinamizmi, ato ndonëse karakterizohen nga spontaniteti në interpretim, ato kane edhe
një tematike te caktuar. Ndërkaq vallet e grave janë teje dinamike, elegante, here here
shpërthyese, por edhe te shtruara plot krenari dhe hijeshi. Përfytyro fluturimin e
shqipes e te Sokolit, aty nis ritmin vallja malësore e Malësisë se Gjakovës.

10. Tryeza tropojane

11. Gatimet tradicionale