1. №1. Гэр бүлийн эрх зүйн
ойлголт
1. Эрх зүйн системд гэр бүлийн эрх зүйн
эзлэх байр суурь
2. Гэр бүлийн эрх зүйн зохицуулах зүйл
3. Гэр бүлийн эрх зүйн зохицуулалтын
арга
4. Гэр бүлийн эрх зүйн зарчим
5. Гэр бүлийн эрх зүйн эх сурвалж

2. Гэр бүл нь хүний амьдарлын анхдагч орчин
бөгөөд гэр бүлийн харилцаанаас гадна нэг ч хүн
амьдрах боломжгүй. Хүмүүс өөрсдийн эрх, хууль
ѐсны
ашиг
сонирхлоо
хамгаалж
үүргээ
гүйцэтгэхийн тулд гэр бүлийн харилцааны эрх зүйн
зохицуулалтыг мэдэж байх шаардлагатай. Гэр
бүлийн эрх зүйн харилцааг ѐс суртахуун,
уламжлалт
зан
заншлын
хэм
хэмжээгээр
зохицуулахаас гадна эрх зүйн хэм хэмжээгээр
зохицуулдаг.
.

3. Гэр бүлийн эрх зүй нь бие даасан салбар эрх зүй
мөн эсэх асуудлаар судлаачдын дунд 2 үзэл баримтлал
байдаг.
.
1. Гэр бүлийн эрх зүй нь иргэний эрх зүйн дэд салбар эрх
зүй юм. Түүхийн үүднээс авч үзвэл гэр бүлийн харилцааг
иргэний хууль тогтоомжоор зохицуулж байгаад хөгжлийн
явцад тусдаа гэр бүлийн тухай хууль батлагдсан. Гэр
бүлийн эрх зүй, иргэний эрх зүйн зохицуулах зүйл,
зохицуулалтын арга ихээхэн төсөөтэй учир иргэний эрх
зүйн
нэг
бүрэлдэхүүн
хэсэг
гэж
үздэг.
2. Гэр бүлийн эрх зүй нь өөрийн гэсэн зохицуулах зүйл,
зохицуулалтын аргатай бие даасан салбар эрх зүй юм.

4. Аливаа эрх зүйн зохицуулах зүйлийг тодорхойлохын
тулд тухайн эрх зүй ямар харилцааг зохицуулах вэ гэдэгт
хариулах ѐстой. Гэр бүлийн эрх зүй нь гэрлэлт болон гэр
бүлийн гишүүдийн хооронд үүсэх эд хөрөнгийн болон эд
хөрөнгийн бус амины харилцааг зохицуулна. Гэр бүлийн эрх
зүйн зохицуулах зүйлд дараах харилцаа хамаарна. Үүнд:
- Гэрлэлт
- Гэр бүлийн гишүүдийн эд хөрөнгийн болон эд хөрөнгийн бус
амины харилцаа
- Хүүхэд үрчлэлт
- Тэжээн тэтгэх харилцаа
- Асран хамгаалах, харгалзан дэмжих үйл ажиллагаатай
холбогдсон харилцаа
- Иргэний гэр бүлийн байдлын бүртгэл

5. Гэр бүлийн эрх зүйн харилцааг агуулгаар нь:
а/. Эд хөрөнгийн бус амины харилцаа /үр хүүхэддээ
нэр өгөх, хүүхэд үрчлэх, оршин суугаа газар, ажил
мэргэжлээ сонгох, гэр бүлийн гишүүд бие биеэ
халамжлах, асрах гэх мэт/ харилцаа.
.
б/. Эд хөрөнгийн харилцаа /хамтын болон хуваарьт
өмч, тэжээн тэтгэхтэй холбогдсон харилцаа/.
.
Гэр бүлийн эрх зүйн харилцааг субъектын
бүрэлдэхүүнээр нь:
а/. Гэрлэгчдийн хооронд
б/. Эцэг эх ба үр хүүхдийн хооронд
в/. Асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч ба
асруулагч, дэмжүүлэгчийн хооронд үүсэх харилцаа
гэж ангилж болно.

6. Гэр бүлийн эрх зүйн зохицуулалтын арга нь тухайн
харилцааг эрх зүйн ямар арга хэрэгслээр зохицуулах тухай
ойлголт юм. Гэр бүлийн эрх зүйг дараах аргаар зохицуулна.
а/. Диспозитив арга.
Гэр бүлийн эрх зүйн
харилцаанд
оролцогчид нь
харилцан эрх тэгш
байдлаар оролцоно.
б/. Императив арга. /үүрэг
болгосон, захирамжилсан
арга/. Гэр бүлийн эрх зүйн
харилцаанд
гол
төлөв
диспозитив
аргыг
хэрэглэнэ. Гэр бүл болоход
тавигдах
шаардлагыг
хангах, хүүхдийн эрхийг
зөрчиж байгаа тохиолдолд
эцэг эх байх эрхийг хасах,
хязгаарлах гэх мэт нь
императив
аргын
илэрхийлэл юм.