SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 55
Вэб дизайн

Лекц №2
Агуулга
       Block болон Inline элементүүдийн тухай
       CSS, танилцуулга
       Текст хэвжүүлэх CSS property ашиглах
       Div тааг
       CSS property
       CSS box model
       Фонттой ажиллах
       Marquee тааг
       Танилцуулга сайт хийх хэсэг




2
Хичээл эхлэхийн өмнө...
       XHTML 1.0 вэб хуудас бүрт доорх код заавал байх хэрэгтэй учир
        доорх кодыг start-page.html файл болгон хадгалж, вэб хуудас
        үүсгэх бүртээ уг кодыг хуулж тавина.

        <!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN"
        "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
        <html>
         <head>
           <title> </title>
           <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8" />
         </head>
         <body>

         </body>
        </html>



    3
block, inline элементүүдийн ялгаа
   HTML элементүүдийг дэлгэцэнд дүрслэгдэх шинж
    чанараар нь
       block
       inline
    гэж ангилж болно.

   Block элемент
       Үргэлж шинэ мөрнөөс эхэлж байрлана.
       Өндөр, мөрний өндөр, дээр доороос авах зайг өөрчилж
        болно.
       Өргөнийг нь тодорхойлж өгөөгүй тохиолдолд өргөн нь
        агуулагчийнхаа өргөнөөр тодорхойлогддог.
       Дотроо block, inline элементүүдийг алийг нь ч агуулж болно.
       p, blockquote, h1 … h6, div, ul, ol, li, table, tr, td, th


4
block, inline элементүүдийн ялгаа

   Inline элемент
       Шинэ мөрнөөс эхэлж байрлахгүй.
       Өндөр, мөрний өндөр, дээр доороос авах зай нь
        өөрчлөгддөггүй.
       Өргөн нь дотроо агуулж буй текст, зургийн хэмжээгээр
        тодорхойлогддог.
       Дотроо inline элементийг агуулна.
       Block элементийн дотор агуулагдаж хэрэглэгдэнэ.
       a (anchor tag), em, strong, img




5
Түгээмэл хэрэглэгддэг атрибутууд
   id
        CSS, JavaScript ашиглахад хэрэглэгдэх ба элементүүдийн id
         атрибутын утга давхардах ѐсгүй.

   class
        Өөр өөр элементүүдэд ашиглагдаж болох ба CSS-тэй хамт
         хэрэглэгдэнэ.

   style
        Элементийн CSS дүрмийг бичиж болно

   title
        tool tip буюу тухайн элемент дээр хулгана очиход харагдах
         текст




6
HTML ба CSS
       HTML нь зөвхөн вэб хуудасны агуулгыг бүтэцлэж харуулахад
        зориулагдсан.
           HTML өргөн ашиглагдах болсны дараагаар вэб дизайнер болон вэб
            хэрэглэгчдийн вэбийн харагдах байдлыг сайжруулахыг хүсэж эхэлсэн ба энэ
            хүсэлтэд зориулсан шинэ html таагууд гарч ирсэн.
       Энэ нь HTML таагуудыг замбараагүй болгож эхэлсэн бөгөөд
        таагууд логик бүтцийг гаргахаас гадна харагдах байдлыг
        тодорхойлох үүрэгтэй болсон.
           Элементийн фонтыг тохируулах үүрэгтэй <font> тааг ашиглагдах болсон нь
            фонтыг тохируулах хэрэгтэй газар болгонд уг таагийг бичих шаардлагатай
            болсон.
           Ингэснээр кодын хэмжээ ихэсч, нэг ижил кодуудыг дахин дахин бичих,
            өөрчлөлтийг олон газар хийх зэрэг хүч хөдөлмөр, цаг хугацаа үрсэн
            асуудлуудыг үүсгэж байсан.


       Энэ асуудлыг шийдэхээр CSS буюу Cascading Style Sheet гарч
        ирсэн.


    7
CSS
   Тэгэхээр CSS-ийн гол зорилго нь HTML хуудасны агуулгаас нь
    харагдах байдлыг тодорхойлсон хэсгийг нь салгаж тусад нь
    кодчилох, шийдэх юм.

   Вэб хуудасны харагдах байдал, хэв маягийг гаргахад
    зориулагдсан стандарт.

   Броузер HTML элементүүдийг хэрхэн харагдуулах, дүрслэх
    тухай зааврыг CSS кодоос авна.

   Вэб хуудасныхаа дизайныг гаргахдаа CSS зайлшгүй ашиглах
    хэрэгтэй.




8
CSS
       CSS-ийг хэрэглэх санаа нь анхнаасаа л ойлгомжтой, тодорхой байсан
        боловч хэрэгжилт нь удаан байлаа.
         Ихэнх броузерууд маш цөөн тооны CSS дүрмүүдийг дэмждэг байлаа.
                Одоо сүүлийн үеийн бүх броузерууд CSS дүрмүүдийг дэмждэг болсон.
           Дараагийн асуудал нь хуучин байдлаараа бичиж сурсан
            дизайнеруудыг CSS ашигладаг болгож сургах байлаа.


       CSS ашиглах нь дизайнеруудын ажлыг хөнгөвчлөхөөс гадна вэбийг үзэж
        буй хэрэглэгчид ч ашиг тусаа өгдөг.
         Хуудасны ачаалагдах хугацааг илүү хурдан болгоно.




    9
CSS ажиллах зарчим




            + CSS




10
CSS
    CSS нь элементүүдийг дүрслэхэд зориулагдсан
    дүрмүүдээс тогтдог.
        Мөрдөхөд хялбархан
        Дүрэм/Rule/ бүр нь сонгогч/selector/ болон зарлагаа/declaration/
         хэсгүүдээс бүрдэнэ.
          Хуудасны яг ямар элементийн харагдах байдлыг өөрчлөх вэ гэдгийг
           selector ашиглаж сонгоно.
          Selector- бичих хэд хэдэн аргууд бий.
          Тухайн сонгож авсан элементээ хэрхэн харагдуулах вэ гэдгийг
           declaration ашиглаж зааж өгнө.
          Declaration нь property:value буюу шинж чанар:утга гэсэн хэсгээс
           тогтоно.

        Бичигдэх хэлбэр
          selector {
           property: value ;
         }


    11
CSS
     CSS declaration/зарлагаа бичихдээ
     -   Declaration-г угалзан хаалтан - {} дотор бичнэ.
        selector { … }
      Нэг selector-т хэдэн ч declaration байж болно.
      Олон declaration-уудыг цэг-таслалаар( ; ) тусгаарлан бичнэ.
     selector {
         property1: value1;
         property2: value2;
         …
         propertyN: valueN;
      }




12
CSS дүрмийг хаана бичих вэ?

    CSS дүрмүүдийг 3 өөр хэсэгт бичиж болно.
    1.   HTML элемент дотор
    2.   Тухайн хуудасны style тааг дотор
    3.   Тухайн хуудаснаас тусад нь үүсгэсэн css өргөтгөлтэй файл дотор




    13
CSS дүрмийг хаана бичих вэ?
1. HTML     элемент дотор
        Элементийн нээх тааг дотор style атрибутын утга болгон
         бичих
        Зөвхөн тухайн элементийн хувьд ашиглагдана.


            <p style=“property1:value1; property2: value2; … “ >
                 Энэ бол CSS ашигласан тааг
            </p>




14
CSS дүрмийг хаана бичих вэ?
2.Тухайн хуудасны style тааг дотор
        <style> таагийг ашиглах ба энэ тааг нь head таагт дотор
         байрладаг.
        Зөвхөн тухайн хуудасныхаа элементүүдийн харагдах байдлыг
         тодорхойлно.
        style таагийн type атрибутад text/css гэсэн утга өгнө.
            <style type=“text/css”>


               <html>
               <head>
               <style type="text/css">
                   selector{
                      property:value;
                   }
               </style>
               <title> Using Internal CSS </title>
               </head>
               <body>
                   <p> This is a paragraph 1 </p>
               </body>
               </html>
15
CSS дүрмийг хаана бичих вэ?
3.Тухайн хуудаснаас тусад нь үүсгэсэн css өргөтгөлтэй
  файл дотор
    Шинээр файл үүсгэн түүндээ хуудасны харагдах байдлыг тодорхойлно. Үүсгэсэн
     файлаа css өргөтгөлтэйгээр хадгалах ѐстой.
    Үүсгэсэн гадаад хэлбэрийн css файлаа вэб хуудасайтгаа холбохдоо <link> тагийг
     ашиглана.
     <link rel=“stylesheet” href = “style.css”/>
     href – ашиглах CSS файл/зам + нэр + . + өргөтгөл/
                                       page1.html

         style.css                     <html>
                                       <head>
         selector{                     <link rel=“stylesheet” type=“text/css” href=“style.css”>
            property1: value2;         …
            property2: value2;
         }                             page2.html
         …
                                       <html>
                                       <head>
                                       <link rel=“stylesheet” type=“text/css” href=“style.css”>
    16                                 …
CSS - Зөвлөгөө




     CSS property нь том жижиг үсгийг
 ялгаатайд тооцдоггүй боловч үргэлж жижиг
         үсэг ашиглаж байгаарай.




17
CSS selector-ийн төрлүүд




                           CSS selector


 HTML
            Class        Id      Descendant    Group     Universal
элемент
           selector   selector    selector    selector   selector
selector




18
CSS selector-ын төрлүүд
    HTML элемент selector :
        HTML таагийн нэрээр нь сонгоно.
         p{
            property: value;
         }

         h1{
               property: value;
         }

         body{
            property: value;
         }

    19
Color property
    color - Текстийн өнгийг тодорхойлох property
     Өнгөний утгыг
         өнгөний нэрээр
         16-тын утгаар
         RGB горимын утгаар
     өгөх боломжтой.
    Доорх жишээнүүд paragraph(<р> таагны) текстийн өнгийг цэнхэр
     болгоно.
     p{
             color: blue;
     }
     p{
             color:#0000FF;
     }
     p{
             color: rgb(0,0,255);
     }


    20
CSS selector
    Class selector
        Зарим тохиолдолд бүлэг элементүүдийн харагдах байдлыг
         тодорхойлохыг хэрэг гарч болно.
            Өмнөх жишээнд үзүүлсэн шиг бүх <p>-ийг цэнхэр өнгөтэй биш
             заримыг нь ногоон өнгөтэй харагдуулахыг хүсэж болох юм.
            Үүнийг сlass selector ашиглан хялбархан шийдэж болно.
            Бичигдэх хэлбэр
               .className { property: value; … }

                Класс зарлахдаа цэгээр эхлүүлнэ.
                Классыг өөрийн хүссэнээр нэрлэж болно

                 .warning{
                         color:green
                 }



    21
CSS selector
    Class selector
         Бичсэн классаа HTML элементтэйгээ холбохдаа тухайн
          таагийн class атрибутыг ашиглана.
         <p class=“warning”>Энэ текст ногоон өнгөтэй харагдана.</p>
         <h1 class=“warning”> Энэ текст ч мөн ногоон өнгөтэй харагдана. </h1>

         Олон үгнээс бүтсэн нэр ашиглаж байгаа тохиолдолд camel –
          case хэлбэр ашиглах буюу хоѐрдох үгнээс эхлүүлэн үгнүүдийн
          эхний үсгийг томоор бичиж заншаарай
             .warningText,
             .loginInputName




    22
CSS selector
    Class selector
        Мөн нэг элемент хэд хэдэн классыг зэрэг ашиглаж болно.
         Классуудын нэрний хооронд зай аван бичнэ.
         .hugeText{
            font-size:48px;
         }
         .warningText{
            color:green;
         }

        HTML-д ашиглах
         <p class=“warningText hugeText”>Энэ текст ногоон бас том
         харагдана.</p>




23
CSS selector
 Universal       selector

    Бүх элементийг сонгоход хэрэглэгдэнэ.

    Бичигдэх хэлбэр:
     *{
         property: value;
     }

     * - Бүх элемент гэсэн утгатай.




24
CSS selector
    ID selector
        Тухайн хуудсанд классыг хэдэн ч удаа элементүүд дуудаж
         ашиглах боломжтой байсан.
        Харин id-г зөвхөн ганц элемент л ашиглах боломжтой байдаг.
            Хуудасны header, footer, үндсэн цэс зэрэг нь ганц байхад л
             хангалттай байдаг учир эдгээрийн харагдах байдлыг
             тодорхойлохдоо id ашиглах нь тохиромжтой.
        Бичигдэх хэлбэр:
              # нэр { property: value }

            id – зарлахдаа #-таар эхлүүлнэ.
              #header{
                color:yellow;
              }
              HTML-д ашиглах
                <p id=“header”>Энэ бол header хэсэг</p>



    25
CSS selector
    Descendant selector
        Нэгээс олон selector ашиглан элемент, элементээ агуулагдсан
         байдлаас нь шалтгаалж сонгох
        Тухайн элементийн дотор агуулагдсан элементийг сонгохдоо
         хоосон зайгаар тусгаарлана.
        Бичигдэх хэлбэр
                selectorN selectorN … selectorN{
                 property: value;
         }
                 Өмнөх жишээнд үзүүлсэн классыг зөвхөн p тааг дотор бичигдсэн тааг л
                  ашиглах боломжтой гэж зааж өгөхийг хүсвэл descendant selector-ийг
                  ашиглана.
             p .warningText{

             }



    26
CSS selector
    Group selector
            Хэд хэдэн selector-уудын дотор адил declaration бичигддэг
             бол тэдгээрийг group selector ашиглан тодорхойлох
             боломжтой.
            Selector-уудыг таслалаар тусгаарлан бичнэ.
            Бичигдэх хэлбэр
             selector1, selector2 ... selectorN{
               property: value;
             }

         p, h1, h2, .hugeText, #header, p h4 {
           color: blue;
         }

    27
CSS selector ашиглах
    Аль selector-ийг хэрэглэх вэ?
        HTML элементийн нэрээр нь сонгодог selector-ийг хуудсан дахь бүх
         тухайн элементийг сонгох тохиолдолд хэрэглэнэ.

        ID selector-ийг зөвхөн ганц элементийн CSS-г тодорхойлох
         шаардлагатай тохиолдолд ашиглана.

        Class selector-ийг хуудасны олон(гэхдээ бүгд биш) элементүүдэд ижил
         CSS тодорхойлох үед ашиглана.

        Group буюу нэгтгэсэн selector-ийг хэд хэдэн selector-ууд ижил CSS
         тодорхойлох шаардлагатай үед ашиглана.

        Descendant selector тухайн элемент дотор байрлаж буй тодорхой
         элементийг сонгож, CSS-ийг тодорхойлох шаардлагатай үед хэрэглээрэй.

        Universal selector мэдээж тухай хуудасны/descendent selector-той хамт/
         бүх элементэд ашиглагдах CSS тодорхойлох үед ашиглана.
28
CSS ашиглагдах дараалал
    Нэг элементийн CSS-г хэдэн ч удаа тодорхойлох боломжтой.
        style – атрибут ашиглан болон
        <style> тааг дотор
        Гадаад хэлбэрийн CSS дотор

    Нэг элементэд давхардсан declaration-уудын алийг нь броузер
     ашиглах вэ?
        Тухайн элементтэй хамгийн “ойр” тодорхойлсныг нь ашиглана.

         Элемент         Элемент доторх зарлагаа

                                 Хуудас доторх зарлагаа

                                               Гадаад хуудас доторх зарлагаа
        Хамгийн сүүлд бичигдсэн нь өмнөх давхардсан declaration-уудаа
         дарна.


    29
CSS property – text-align
    text-align: Элемент доторх текст аль талруугаа шахаж
     байрлах буюу зэрэгцүүлэлт ямар байхыг заах property
    Авах утгууд /value/:
        left: Зүүн тийш зэрэгцүүлэлт хийнэ.
        center: Дунд зэрэгцүүлэлт хийнэ.
        right: Баруун тийш зэрэгцүүлэлт хийнэ.
        justify: Баруун, зүүн талруу зэрэгцүүлэлт хийнэ.
        inherit: Агуулагдаж буй элементийн text-align property –гийн утгыг
         авна.


                text-align: left   text-align: right   text-align: center   text-align: justify




    30
CSS property – background-color
    background-color - Элементийн дэвсгэр өнгийг
     тодорхойлно.
        Утгыг өнгөний нэр, 16-тын код, RGB кодоор өгөх
         боломжтой.
         body{
              background-color: #FFFFFF;
         }
             Хуудасны дэвсгэр өнгийг цагаан болгож байна.
         p{
              background-color: #000000;
         }
             p таагийн дэвсгэр өнгийг хар болгож байна.




    31
<div> тааг
    CSS ашиглан хуудасны дизайн гаргахад хамгийн чухал үүрэгтэй
     тааг бол div юм.
    div таагийн үндсэн үүрэг нь вэб хуудсыг block буюу хэсгүүдэд
     хуваах
    block төрлийн элемент

     <div style="background-color:gray; color:white; width:300px; height:80px; text-
        align:center">
        Div #1
     </div>




    32
CSS box model
    CSS ашигладаг дизайнер бүхэн Box Model-ийн тухай зайлшгүй
     мэдэх хэрэгтэй
        CSS-д бүх элемент тэгш өнцөгт дотор агуулагддаг ба тухайн
         элементийн дотор бичигдсэн агуулгын хэмжээнээс хамаарч өргөн,
         өндрийн хэмжээ нь тодорхойлогддог.
             width, height property-г ашиглаж өргөн өндрийн хэмжээг тодорхойлж болно.




             Энэ текстийн урт элементийн өргөнийг тодорхойлно.


             width: 500px




    33
CSS box model




 •   Content – Элемент дотор бичигдсэн агуулга
 •   Padding – Агуулга, хүрээ хоорондын зай
 •   Border – Элементийн хүрээ
 •   Margin – Элементийн хүрээ гадна талаасаа авах зай



34
CSS box model




    Элементийн хэмжээ нь өөрийн хэмжээ, padding, border, margin хэмжээний
     нийлбэрээр тодорхойлогддог.
        500px өргөнтэй элементийн padding-г 20px хэмжээтэй, 5px border-той гэсэн хэмжээ
         тавьбал элементийн өргөн 5+20+500+20+5 = 550px болж нэмэгдэх юм.

    35
CSS тайлбар бичих
    HTML кодонд тайлбар бичдэгтэй адил CSS кодонд тайлбар
     бичиж болно.
        CSS кодонд тайлбар бичихдээ
         /* Тайлбар */

        Хэдэн ч мөр тайлбар байж болно.
         /*
              Style sheet for [web site]
              Created by [author name]
              Notes
         */




36
margin, padding хэмжээг тодорхойлох
    padding, margin хэмжээнүүдийг CSS ашиглан хялбархан тодорхойлж
     болдог.
     body{
             margin: 0;
             padding: 0;
     }


    Бүх элементийн margin, padding хэмжээг тодорхойлох
        Броузерууд элементүүдийг дүрслэхдээ margin, padding хэмжээг анхнаасаа
         тохируулж өгч дүрсэлдэг. Энэ хэмжээ нь броузер бүрээс шалтгаалан өөр өөр
         байна.
        Иймээс хуудасны CSS-г тодорхойлох бүртээ
               *{
                      margin: 0;
                      padding: 0;
                 }
         гэж эхлүүлж заншаарай.


    37
CSS зарлагааны богино хэлбэр/ Shorthand
•    padding, border, margin хэмжээнүүдийг элементийн дөрвөн тал тус
     бүрээр гаргах боломжтой.
      • margin-top
      • padding-left
      • border-bottom гэх мэт
•    Өмнөх хуудсанд үзүүлсэн CSS ашигласан жишээ нь CSS зарлагааны богино
     хэлбэр юм. Хэрэв бүх элементийн margin хэмжээг богино хэлбэр
     ашиглахгүйгээр тодорхойлж өгвөл доорх байдалтай бичигдэнэ.


         *{
              margin-top: 0;                  *{
              margin-right: 0;      =              margin: 0;
              margin-bottom: 0;               }
              margin-left:0;
         }


    38
CSS зарлагааны богино хэлбэр/ Shorthand
    CSS-ийн богино хэлбэрийг ашиглах нь цаг хэмнэх, кодын бичиглэлийг
     багасгах зэрэг давуу талыг олгодог.
    Box төрлийн элементүүдэд CSS богино хэлбэрийг хэрхэн ашиглах
     талаар тайлбарлая.
            Дан утга: 4 талд хэрэглэгдэнэ.
                margin: 10px;
            Хос утга:   Эхний утга нь дээд, доод талуудад, удаах утга нь баруун, зүүн
             талуудад ашиглагдана.
                 margin: 10px 20px;
            3 утга:     1дэх утга нь дээд талд, 2 дахь утга нь баруун, зүүн талуудад, 3
             дахь утга нь доод талын хэмжээг тодорхойлоход ашиглагдана.
                 margin: 10px 20px 30px;
            4 утга: Цагийн зүүний чиглэлийн дагуу 4 талуудад ашиглагдана.
                 1 дээд, 2 баруун, 3 доод, 4 зүүн
                 margin: 10px 20px 30px 40px;
    padding, border хэмжээ өгөхөд мөн адил хэрэглэгдэнэ.

    39
CSS property - border
border: Элементийн хүрээг тодорхойлно.
     border-top – Дээд талын хүрээ
      
    border-bottom – Дooд талын хүрээ
    border-left – Зүүн талын хүрээ
    border-right – Баруун талын хүрээ
Талуудын хүрээ тус бүрийн хувьд доорх property-г ашиглах
  боломжтой.
    border-color: - Хүрээний өнгө
    border-style: - Хүрээ шугамны төрөл
       value: solid, dotted, dashed, double…
    border-width: - Хүрээний өргөн
Элементийн 4 талын хүрээ ижил бол зөвхөн border property-г
  тодорхойлоход хангалттай.



 40
CSS property – font-family
    font-family property-г ашиглан элементэд ашиглах фонтыг
     тохируулж өгнө.
            Уг property-ны утгад фонтын нэрүүдийг жагсаалт хэлбэрээр өгөх ба ашиглахыг хүссэн
             фонтоо жагсаалтын хамгийн эхэнд бичнэ.
             font-family: font1, font2 .. fontN
            Хэрэв хэрэглэгчийн компьютер дээр эхний фонт суугаагүй бол жагсаалтын дараагийн
             фонтыг хэрэглэгчийн компьютерт байгаа эсэхийг шалгана. Суусан бол уг фонтоор
             харуулна. Суугаагүй бол дараагийн фонтыг хайх гэсэн алхамууд давтагдана.
            Иймээс жагсаалтын төгсгөлд generic фонтыг тавина.
                 Хамгийн өргөн ашиглагддаг ерөнхий фонт бол serif, sans-serif, monospace зэрэг
                  фонтууд юм.


         Бичигдэх хэлбэр:
         selector {
            font-family: сонгосон фонт 1, сонгосон фонт 2, сонгосон фонт 3, Ерөнхий
            фонт;
         }




    41
CSS property – font-family
    Хэд хэдэн үггээс бүрддэг фонтын нэрийг хашилтан хийж оруулж
     өгнө.
            “Times New Roman”
            “Monotype Corsiva”


         h1 {
            font-family:Arial,Helvetica, sans-serif;
            }
         p{
            font-family: Georgia, "Times New Roman", Times, serif;
         }
          pre{
          font-family: Courier, "Courier New", Monaco, monospace;
         }




    42
Fixed болон Liquid Design
    Fixed design
    Fixed буюу тогтсон хэмжээтэй загвар ашиглаж буй тохиолдолд дэлгэцийн
     хэмжээнээс үл хамааран байнга ижил хэмжээтэй харагдана.

    Тогтсон хэмжээтэй загвар ашиглахын давуу тал нь элементүүдийг яг хүссэн
     газартаа байрлуулах боломжийг олгодог.

    Сул тал нь дэлгэцийн хэмжээг дагаж өөрчлөгдөхгүй учир хэт өндөр
     нягтаршилтай дэлгэц бүхий хэрэглэгчийн дэлгэцэнд хэт их хоосон зай
     харагдуулах, нягтаршил багатай дэлгэцэнд хэт том харагдаж босоо, ялангуяа
     хөндлөн scroll-той болж харагддаг.




    43
Fixed болон Liquid Design
Liquid design
    Тогтсон хэмжээ бүхий загвар ашиглаж буй үед гардаг дээрх сул
     талуудыг liquid буюу хэмжээ нь дэлгэцийн хэмжээнээс хамааран
     хувьсдаг загварыг ашигласнаар арилгаж болно.


    Дэлгэцийн хэмжээнээс хамаарч хэмжээ нь өөрчлөгдөх учир энэ
     загварыг ашиглаж буй үед элементүүдийг pixel хэмжээгээр яг хүссэн
     газраа байрлуулах боломжгүй болдог.




44
Fixed болон Liquid Design
Аль дизайныг нь ашиглах вэ?

    Тэгэхээр хийх гэж буй сайтны тань агуулгыг ерөнхийдөө текст
     эзэлдэг бол liquid загварыг ашиглах нь тохиромжтой.


    Харин сайтад зураг ихээр ашиглагддаг бол fixed загварыг нь
     ашиглах нь тохиромжтой.




45
Вэб хуудасны дизайн гаргах
•    Fixed, liquid аль ч загварыг сонгосон байсан ч ялгаагүй div
     таагийг ашиглана.
       • Div бүр харгалзах id(зарим тохиолдолд класс)-тай байна.


•    Хуудасны үндсэн бүтцийг гаргахын тулд хэд хэдэн div тааг
     хэрэгтэй болно.


•    Хуудасны бүх агуулгыг дотроо байрлуулах нэг агуулагч div
     хэрэгтэй.
      • Ийм div-т вэб дизайнерууд ихэвчлэн wrapper гэсэн id өгч
        ашигладаг.




    46
Вэб хуудасны дизайн гаргах
    XHTML 1.0 файлд байх үндсэн DTD зарлагаа, үндсэн
     таагуудыг бичнэ.
    body таагийг нээсний дараагаар div таагийг id=“wrapper”
     гэсэн атрибуттайгаар нэмнэ.
          <div id="wrapper">
            ...
          </div>
    CSS файл үүсгэнэ. Үүсгэсэн файлаа вэб хуудастайгаа
     холбоно.
    CSS файлдаа мөн хэд хэдэн эхлэл мөрүүдийг нэмнэ.
      •   body таагийг тодорхойлох, бүх элементэд зориулсан зарлагаа гэх мэт
    #wrapper элементэд зориулж хэд хэдэн дүрмүүд бичнэ.




47
Вэб хуудасны дизайн гаргах
•    wrapper элементийн CSS зарлагаа
      • Элементийн агуулга хүрээтэйгээ наалдсан мэт харагдуулахгүйн
        тулд padding хэмжээ өгнө.
      • Элементийн өргөнийг тодорхойлно.
      • Margin property-г ашиглаж элементийг броузерын хаана
        байрлуулахаа сонгоно.
          • margin: 0 auto; гэж зарласнаар элементийн дээд, доод
            талаас margin зайнууд 0 болж, баруун зүүн талаас авах
            margin хэмжээ дэлгэцийн хэмжээнээс хамаарч автоматаар
            голлож байрлана.

             #wrapper {
                  padding: 18px;
                  background: #ffffff;
                  width:500px;
                  margin:0 auto;
             }

    48
Жишээ
    Өнөөдрийн хичээлээр үзсэн зүйлүүдээ ашиглан доорх загварыг гаргаж
     үзье.




    49
Жишээ
    Өмнөх хуудасны дизайныг өөрчлөн доорх байдалтай
     харагддаг болгож үзье




50
<marquee> таг
    marquee таг дотор бичигдсэн агуулга нь аль нэг чиглэлийн дагуу,
     тодорхой хурдтайгаар урсан хөдөлдөг.
    Урсах чиглэл, хурд зэргийг тохируулж өгдөг.

    marquee таагийн атрибутууд:
      scrollamount – Урсах мэдээллийн хурдыг тохируулж өгнө.
      loop – Хэдэн удаа урсан өнгөрөхийг тохируулна. Хэрэв -1 гэдэг
       утга өгвөл хязгааргүй удаа давтан урсан өнгөрнө.
      direction – Аль чиглэлрүү урсахыг зааж өгнө.
                   Авах утгууд нь: up down left right
      width – Өргөнийг нь тохируулж өгнө
      heigth - Өндрийг нь тохируулж өгнө



     <marquee scrollamount = “15” loop = “- 1” direction = “up”>Some text
       here! </marquee>

    51
Танилцуулга сайт хийх
Танилцуулга сайт хийх




53
Танилцуулга сайт хийх
    Танилцуулга сайтыг fixed буюу тогтсон хэмжээ бүхий
     загвартай байхаар сонгож авлаа.
        Зураг их ашиглана.

    Хуудасны агуулга нь броузерын голд байрлаж харагдана.

    Тэгэхээр бүх элементийн агуулагч болж ашиглагдах, тогтсон
     хэмжээ бүхий броузерын голд байрлах div элемент үүсгэхээс
     ажлаа эхлэе.
        wrapper




54
Даалгавар, бие даалтаа хийж, сорилын
          асуултуудаар өөрийгөө
                 шалгаарай.

             Танд амжилт хүсье
                    




55

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

алгоритмын бодлогууд
алгоритмын бодлогуудалгоритмын бодлогууд
алгоритмын бодлогууд
Renchindorj Monkhzul
 
давталттай алгоритм
давталттай алгоритмдавталттай алгоритм
давталттай алгоритм
Enkh Gvnj
 
U.cs101 алгоритм программчлал-10
U.cs101   алгоритм программчлал-10U.cs101   алгоритм программчлал-10
U.cs101 алгоритм программчлал-10
Badral Khurelbaatar
 
U.cs101 алгоритм программчлал-1(1)
U.cs101   алгоритм программчлал-1(1)U.cs101   алгоритм программчлал-1(1)
U.cs101 алгоритм программчлал-1(1)
Badral Khurelbaatar
 
өгөгдлийн сан
өгөгдлийн санөгөгдлийн сан
өгөгдлийн сан
Onon Tuul
 
Web design -_lecture_1
Web design -_lecture_1Web design -_lecture_1
Web design -_lecture_1
Soyokos Soyoko
 
алгоритмчлалын үндэс
алгоритмчлалын үндэсалгоритмчлалын үндэс
алгоритмчлалын үндэс
Gombo Tumuruu
 
Шугаман алгоритмын бодлогууд
Шугаман алгоритмын бодлогуудШугаман алгоритмын бодлогууд
Шугаман алгоритмын бодлогууд
Баярсайхан Л
 

Was ist angesagt? (20)

алгоритмын бодлогууд
алгоритмын бодлогуудалгоритмын бодлогууд
алгоритмын бодлогууд
 
Лекц №4
Лекц №4Лекц №4
Лекц №4
 
давталттай алгоритм
давталттай алгоритмдавталттай алгоритм
давталттай алгоритм
 
U.cs101 алгоритм программчлал-10
U.cs101   алгоритм программчлал-10U.cs101   алгоритм программчлал-10
U.cs101 алгоритм программчлал-10
 
мэдээллийн технологи 1 хичээлийн хөтөлбөр
мэдээллийн технологи 1 хичээлийн хөтөлбөрмэдээллийн технологи 1 хичээлийн хөтөлбөр
мэдээллийн технологи 1 хичээлийн хөтөлбөр
 
Paint програм
Paint програмPaint програм
Paint програм
 
Html хичээл
Html хичээлHtml хичээл
Html хичээл
 
U.cs101 алгоритм программчлал-1(1)
U.cs101   алгоритм программчлал-1(1)U.cs101   алгоритм программчлал-1(1)
U.cs101 алгоритм программчлал-1(1)
 
өгөгдлийн сангийн системийн үндэс
өгөгдлийн сангийн системийн үндэсөгөгдлийн сангийн системийн үндэс
өгөгдлийн сангийн системийн үндэс
 
Ээлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд 9-р анги мэдээлэлзүй
Ээлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд 9-р анги мэдээлэлзүйЭэлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд 9-р анги мэдээлэлзүй
Ээлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд 9-р анги мэдээлэлзүй
 
өгөгдлийн сан
өгөгдлийн санөгөгдлийн сан
өгөгдлийн сан
 
CS203 Лекц01 Prefeace
CS203 Лекц01  PrefeaceCS203 Лекц01  Prefeace
CS203 Лекц01 Prefeace
 
It101 lec6 10.06
It101 lec6 10.06It101 lec6 10.06
It101 lec6 10.06
 
Web design -_lecture_1
Web design -_lecture_1Web design -_lecture_1
Web design -_lecture_1
 
алгоритмчлалын үндэс
алгоритмчлалын үндэсалгоритмчлалын үндэс
алгоритмчлалын үндэс
 
Шугаман алгоритмын бодлогууд
Шугаман алгоритмын бодлогуудШугаман алгоритмын бодлогууд
Шугаман алгоритмын бодлогууд
 
вэб дизайн - хичээл 1
вэб дизайн  -  хичээл 1вэб дизайн  -  хичээл 1
вэб дизайн - хичээл 1
 
Лекц 9(Заагч)
Лекц 9(Заагч)Лекц 9(Заагч)
Лекц 9(Заагч)
 
C
CC
C
 
Smallbasic
SmallbasicSmallbasic
Smallbasic
 

Andere mochten auch

Excel dasgal
Excel dasgalExcel dasgal
Excel dasgal
oyuna
 
Microsoft access 2007
Microsoft access 2007Microsoft access 2007
Microsoft access 2007
Akhyt
 
цахим хичээлийн тайлан(2)
цахим хичээлийн тайлан(2)цахим хичээлийн тайлан(2)
цахим хичээлийн тайлан(2)
bulgaa_babur
 
Html хэлний хичээл
Html хэлний хичээлHtml хэлний хичээл
Html хэлний хичээл
Otgonzaya Maagshin
 
Planificacion de riesgos._esquema
Planificacion de riesgos._esquemaPlanificacion de riesgos._esquema
Planificacion de riesgos._esquema
Bryan Ryan
 

Andere mochten auch (18)

Web design lecture 3
Web design  lecture 3Web design  lecture 3
Web design lecture 3
 
Excel dasgal
Excel dasgalExcel dasgal
Excel dasgal
 
Computer ethics and system security
Computer ethics and system securityComputer ethics and system security
Computer ethics and system security
 
Microsoft access 2007
Microsoft access 2007Microsoft access 2007
Microsoft access 2007
 
цахим хичээлийн тайлан(2)
цахим хичээлийн тайлан(2)цахим хичээлийн тайлан(2)
цахим хичээлийн тайлан(2)
 
Lecture 3. css
Lecture 3. cssLecture 3. css
Lecture 3. css
 
Html hel
Html helHtml hel
Html hel
 
11 access-husnegtiin design
11 access-husnegtiin design11 access-husnegtiin design
11 access-husnegtiin design
 
Хүснэгт
ХүснэгтХүснэгт
Хүснэгт
 
Html хэлний хичээл
Html хэлний хичээлHtml хэлний хичээл
Html хэлний хичээл
 
Html гэж юу вэ
Html гэж юу вэHtml гэж юу вэ
Html гэж юу вэ
 
Gurb 160421085938
Gurb 160421085938Gurb 160421085938
Gurb 160421085938
 
communication design philosophy
communication design philosophycommunication design philosophy
communication design philosophy
 
Fases Tecnológicas
Fases TecnológicasFases Tecnológicas
Fases Tecnológicas
 
Planificacion de riesgos._esquema
Planificacion de riesgos._esquemaPlanificacion de riesgos._esquema
Planificacion de riesgos._esquema
 
Heat transfer by evaporation
Heat transfer by evaporationHeat transfer by evaporation
Heat transfer by evaporation
 
Ipsos Global @dvisor 24: Employee Relocation
Ipsos Global @dvisor 24: Employee RelocationIpsos Global @dvisor 24: Employee Relocation
Ipsos Global @dvisor 24: Employee Relocation
 
Aggression in health_web
Aggression in health_webAggression in health_web
Aggression in health_web
 

Ähnlich wie Web design lecture 2 (8)

Web basic 5
Web basic 5Web basic 5
Web basic 5
 
web basic 9
web basic 9web basic 9
web basic 9
 
Css
CssCss
Css
 
Html, css, java script
Html, css, java scriptHtml, css, java script
Html, css, java script
 
web basic 6
web basic 6web basic 6
web basic 6
 
Web basic 7
Web basic 7Web basic 7
Web basic 7
 
Lecture html head
Lecture   html headLecture   html head
Lecture html head
 
Html tag
Html tagHtml tag
Html tag
 

Web design lecture 2

  • 2. Агуулга  Block болон Inline элементүүдийн тухай  CSS, танилцуулга  Текст хэвжүүлэх CSS property ашиглах  Div тааг  CSS property  CSS box model  Фонттой ажиллах  Marquee тааг  Танилцуулга сайт хийх хэсэг 2
  • 3. Хичээл эхлэхийн өмнө...  XHTML 1.0 вэб хуудас бүрт доорх код заавал байх хэрэгтэй учир доорх кодыг start-page.html файл болгон хадгалж, вэб хуудас үүсгэх бүртээ уг кодыг хуулж тавина. <!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd"> <html> <head> <title> </title> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8" /> </head> <body> </body> </html> 3
  • 4. block, inline элементүүдийн ялгаа  HTML элементүүдийг дэлгэцэнд дүрслэгдэх шинж чанараар нь  block  inline гэж ангилж болно.  Block элемент  Үргэлж шинэ мөрнөөс эхэлж байрлана.  Өндөр, мөрний өндөр, дээр доороос авах зайг өөрчилж болно.  Өргөнийг нь тодорхойлж өгөөгүй тохиолдолд өргөн нь агуулагчийнхаа өргөнөөр тодорхойлогддог.  Дотроо block, inline элементүүдийг алийг нь ч агуулж болно.  p, blockquote, h1 … h6, div, ul, ol, li, table, tr, td, th 4
  • 5. block, inline элементүүдийн ялгаа  Inline элемент  Шинэ мөрнөөс эхэлж байрлахгүй.  Өндөр, мөрний өндөр, дээр доороос авах зай нь өөрчлөгддөггүй.  Өргөн нь дотроо агуулж буй текст, зургийн хэмжээгээр тодорхойлогддог.  Дотроо inline элементийг агуулна.  Block элементийн дотор агуулагдаж хэрэглэгдэнэ.  a (anchor tag), em, strong, img 5
  • 6. Түгээмэл хэрэглэгддэг атрибутууд  id  CSS, JavaScript ашиглахад хэрэглэгдэх ба элементүүдийн id атрибутын утга давхардах ѐсгүй.  class  Өөр өөр элементүүдэд ашиглагдаж болох ба CSS-тэй хамт хэрэглэгдэнэ.  style  Элементийн CSS дүрмийг бичиж болно  title  tool tip буюу тухайн элемент дээр хулгана очиход харагдах текст 6
  • 7. HTML ба CSS  HTML нь зөвхөн вэб хуудасны агуулгыг бүтэцлэж харуулахад зориулагдсан.  HTML өргөн ашиглагдах болсны дараагаар вэб дизайнер болон вэб хэрэглэгчдийн вэбийн харагдах байдлыг сайжруулахыг хүсэж эхэлсэн ба энэ хүсэлтэд зориулсан шинэ html таагууд гарч ирсэн.  Энэ нь HTML таагуудыг замбараагүй болгож эхэлсэн бөгөөд таагууд логик бүтцийг гаргахаас гадна харагдах байдлыг тодорхойлох үүрэгтэй болсон.  Элементийн фонтыг тохируулах үүрэгтэй <font> тааг ашиглагдах болсон нь фонтыг тохируулах хэрэгтэй газар болгонд уг таагийг бичих шаардлагатай болсон.  Ингэснээр кодын хэмжээ ихэсч, нэг ижил кодуудыг дахин дахин бичих, өөрчлөлтийг олон газар хийх зэрэг хүч хөдөлмөр, цаг хугацаа үрсэн асуудлуудыг үүсгэж байсан.  Энэ асуудлыг шийдэхээр CSS буюу Cascading Style Sheet гарч ирсэн. 7
  • 8. CSS  Тэгэхээр CSS-ийн гол зорилго нь HTML хуудасны агуулгаас нь харагдах байдлыг тодорхойлсон хэсгийг нь салгаж тусад нь кодчилох, шийдэх юм.  Вэб хуудасны харагдах байдал, хэв маягийг гаргахад зориулагдсан стандарт.  Броузер HTML элементүүдийг хэрхэн харагдуулах, дүрслэх тухай зааврыг CSS кодоос авна.  Вэб хуудасныхаа дизайныг гаргахдаа CSS зайлшгүй ашиглах хэрэгтэй. 8
  • 9. CSS  CSS-ийг хэрэглэх санаа нь анхнаасаа л ойлгомжтой, тодорхой байсан боловч хэрэгжилт нь удаан байлаа.  Ихэнх броузерууд маш цөөн тооны CSS дүрмүүдийг дэмждэг байлаа.  Одоо сүүлийн үеийн бүх броузерууд CSS дүрмүүдийг дэмждэг болсон.  Дараагийн асуудал нь хуучин байдлаараа бичиж сурсан дизайнеруудыг CSS ашигладаг болгож сургах байлаа.  CSS ашиглах нь дизайнеруудын ажлыг хөнгөвчлөхөөс гадна вэбийг үзэж буй хэрэглэгчид ч ашиг тусаа өгдөг.  Хуудасны ачаалагдах хугацааг илүү хурдан болгоно. 9
  • 11. CSS  CSS нь элементүүдийг дүрслэхэд зориулагдсан дүрмүүдээс тогтдог.  Мөрдөхөд хялбархан  Дүрэм/Rule/ бүр нь сонгогч/selector/ болон зарлагаа/declaration/ хэсгүүдээс бүрдэнэ.  Хуудасны яг ямар элементийн харагдах байдлыг өөрчлөх вэ гэдгийг selector ашиглаж сонгоно.  Selector- бичих хэд хэдэн аргууд бий.  Тухайн сонгож авсан элементээ хэрхэн харагдуулах вэ гэдгийг declaration ашиглаж зааж өгнө.  Declaration нь property:value буюу шинж чанар:утга гэсэн хэсгээс тогтоно.  Бичигдэх хэлбэр  selector { property: value ; } 11
  • 12. CSS CSS declaration/зарлагаа бичихдээ - Declaration-г угалзан хаалтан - {} дотор бичнэ. selector { … }  Нэг selector-т хэдэн ч declaration байж болно.  Олон declaration-уудыг цэг-таслалаар( ; ) тусгаарлан бичнэ. selector { property1: value1; property2: value2; … propertyN: valueN; } 12
  • 13. CSS дүрмийг хаана бичих вэ?  CSS дүрмүүдийг 3 өөр хэсэгт бичиж болно. 1. HTML элемент дотор 2. Тухайн хуудасны style тааг дотор 3. Тухайн хуудаснаас тусад нь үүсгэсэн css өргөтгөлтэй файл дотор 13
  • 14. CSS дүрмийг хаана бичих вэ? 1. HTML элемент дотор  Элементийн нээх тааг дотор style атрибутын утга болгон бичих  Зөвхөн тухайн элементийн хувьд ашиглагдана. <p style=“property1:value1; property2: value2; … “ > Энэ бол CSS ашигласан тааг </p> 14
  • 15. CSS дүрмийг хаана бичих вэ? 2.Тухайн хуудасны style тааг дотор  <style> таагийг ашиглах ба энэ тааг нь head таагт дотор байрладаг.  Зөвхөн тухайн хуудасныхаа элементүүдийн харагдах байдлыг тодорхойлно.  style таагийн type атрибутад text/css гэсэн утга өгнө.  <style type=“text/css”> <html> <head> <style type="text/css"> selector{ property:value; } </style> <title> Using Internal CSS </title> </head> <body> <p> This is a paragraph 1 </p> </body> </html> 15
  • 16. CSS дүрмийг хаана бичих вэ? 3.Тухайн хуудаснаас тусад нь үүсгэсэн css өргөтгөлтэй файл дотор  Шинээр файл үүсгэн түүндээ хуудасны харагдах байдлыг тодорхойлно. Үүсгэсэн файлаа css өргөтгөлтэйгээр хадгалах ѐстой.  Үүсгэсэн гадаад хэлбэрийн css файлаа вэб хуудасайтгаа холбохдоо <link> тагийг ашиглана. <link rel=“stylesheet” href = “style.css”/> href – ашиглах CSS файл/зам + нэр + . + өргөтгөл/ page1.html style.css <html> <head> selector{ <link rel=“stylesheet” type=“text/css” href=“style.css”> property1: value2; … property2: value2; } page2.html … <html> <head> <link rel=“stylesheet” type=“text/css” href=“style.css”> 16 …
  • 17. CSS - Зөвлөгөө CSS property нь том жижиг үсгийг ялгаатайд тооцдоггүй боловч үргэлж жижиг үсэг ашиглаж байгаарай. 17
  • 18. CSS selector-ийн төрлүүд CSS selector HTML Class Id Descendant Group Universal элемент selector selector selector selector selector selector 18
  • 19. CSS selector-ын төрлүүд  HTML элемент selector :  HTML таагийн нэрээр нь сонгоно. p{ property: value; } h1{ property: value; } body{ property: value; } 19
  • 20. Color property  color - Текстийн өнгийг тодорхойлох property Өнгөний утгыг  өнгөний нэрээр  16-тын утгаар  RGB горимын утгаар өгөх боломжтой.  Доорх жишээнүүд paragraph(<р> таагны) текстийн өнгийг цэнхэр болгоно. p{ color: blue; } p{ color:#0000FF; } p{ color: rgb(0,0,255); } 20
  • 21. CSS selector  Class selector  Зарим тохиолдолд бүлэг элементүүдийн харагдах байдлыг тодорхойлохыг хэрэг гарч болно.  Өмнөх жишээнд үзүүлсэн шиг бүх <p>-ийг цэнхэр өнгөтэй биш заримыг нь ногоон өнгөтэй харагдуулахыг хүсэж болох юм.  Үүнийг сlass selector ашиглан хялбархан шийдэж болно.  Бичигдэх хэлбэр .className { property: value; … }  Класс зарлахдаа цэгээр эхлүүлнэ.  Классыг өөрийн хүссэнээр нэрлэж болно .warning{ color:green } 21
  • 22. CSS selector  Class selector  Бичсэн классаа HTML элементтэйгээ холбохдаа тухайн таагийн class атрибутыг ашиглана. <p class=“warning”>Энэ текст ногоон өнгөтэй харагдана.</p> <h1 class=“warning”> Энэ текст ч мөн ногоон өнгөтэй харагдана. </h1>  Олон үгнээс бүтсэн нэр ашиглаж байгаа тохиолдолд camel – case хэлбэр ашиглах буюу хоѐрдох үгнээс эхлүүлэн үгнүүдийн эхний үсгийг томоор бичиж заншаарай  .warningText,  .loginInputName 22
  • 23. CSS selector  Class selector  Мөн нэг элемент хэд хэдэн классыг зэрэг ашиглаж болно. Классуудын нэрний хооронд зай аван бичнэ. .hugeText{ font-size:48px; } .warningText{ color:green; }  HTML-д ашиглах <p class=“warningText hugeText”>Энэ текст ногоон бас том харагдана.</p> 23
  • 24. CSS selector  Universal selector  Бүх элементийг сонгоход хэрэглэгдэнэ.  Бичигдэх хэлбэр: *{ property: value; } * - Бүх элемент гэсэн утгатай. 24
  • 25. CSS selector  ID selector  Тухайн хуудсанд классыг хэдэн ч удаа элементүүд дуудаж ашиглах боломжтой байсан.  Харин id-г зөвхөн ганц элемент л ашиглах боломжтой байдаг.  Хуудасны header, footer, үндсэн цэс зэрэг нь ганц байхад л хангалттай байдаг учир эдгээрийн харагдах байдлыг тодорхойлохдоо id ашиглах нь тохиромжтой.  Бичигдэх хэлбэр: # нэр { property: value }  id – зарлахдаа #-таар эхлүүлнэ. #header{ color:yellow; } HTML-д ашиглах <p id=“header”>Энэ бол header хэсэг</p> 25
  • 26. CSS selector  Descendant selector  Нэгээс олон selector ашиглан элемент, элементээ агуулагдсан байдлаас нь шалтгаалж сонгох  Тухайн элементийн дотор агуулагдсан элементийг сонгохдоо хоосон зайгаар тусгаарлана.  Бичигдэх хэлбэр  selectorN selectorN … selectorN{ property: value; }  Өмнөх жишээнд үзүүлсэн классыг зөвхөн p тааг дотор бичигдсэн тааг л ашиглах боломжтой гэж зааж өгөхийг хүсвэл descendant selector-ийг ашиглана. p .warningText{ } 26
  • 27. CSS selector  Group selector  Хэд хэдэн selector-уудын дотор адил declaration бичигддэг бол тэдгээрийг group selector ашиглан тодорхойлох боломжтой.  Selector-уудыг таслалаар тусгаарлан бичнэ.  Бичигдэх хэлбэр selector1, selector2 ... selectorN{ property: value; } p, h1, h2, .hugeText, #header, p h4 { color: blue; } 27
  • 28. CSS selector ашиглах  Аль selector-ийг хэрэглэх вэ?  HTML элементийн нэрээр нь сонгодог selector-ийг хуудсан дахь бүх тухайн элементийг сонгох тохиолдолд хэрэглэнэ.  ID selector-ийг зөвхөн ганц элементийн CSS-г тодорхойлох шаардлагатай тохиолдолд ашиглана.  Class selector-ийг хуудасны олон(гэхдээ бүгд биш) элементүүдэд ижил CSS тодорхойлох үед ашиглана.  Group буюу нэгтгэсэн selector-ийг хэд хэдэн selector-ууд ижил CSS тодорхойлох шаардлагатай үед ашиглана.  Descendant selector тухайн элемент дотор байрлаж буй тодорхой элементийг сонгож, CSS-ийг тодорхойлох шаардлагатай үед хэрэглээрэй.  Universal selector мэдээж тухай хуудасны/descendent selector-той хамт/ бүх элементэд ашиглагдах CSS тодорхойлох үед ашиглана. 28
  • 29. CSS ашиглагдах дараалал  Нэг элементийн CSS-г хэдэн ч удаа тодорхойлох боломжтой.  style – атрибут ашиглан болон  <style> тааг дотор  Гадаад хэлбэрийн CSS дотор  Нэг элементэд давхардсан declaration-уудын алийг нь броузер ашиглах вэ?  Тухайн элементтэй хамгийн “ойр” тодорхойлсныг нь ашиглана. Элемент Элемент доторх зарлагаа Хуудас доторх зарлагаа Гадаад хуудас доторх зарлагаа  Хамгийн сүүлд бичигдсэн нь өмнөх давхардсан declaration-уудаа дарна. 29
  • 30. CSS property – text-align  text-align: Элемент доторх текст аль талруугаа шахаж байрлах буюу зэрэгцүүлэлт ямар байхыг заах property  Авах утгууд /value/:  left: Зүүн тийш зэрэгцүүлэлт хийнэ.  center: Дунд зэрэгцүүлэлт хийнэ.  right: Баруун тийш зэрэгцүүлэлт хийнэ.  justify: Баруун, зүүн талруу зэрэгцүүлэлт хийнэ.  inherit: Агуулагдаж буй элементийн text-align property –гийн утгыг авна. text-align: left text-align: right text-align: center text-align: justify 30
  • 31. CSS property – background-color  background-color - Элементийн дэвсгэр өнгийг тодорхойлно.  Утгыг өнгөний нэр, 16-тын код, RGB кодоор өгөх боломжтой. body{ background-color: #FFFFFF; }  Хуудасны дэвсгэр өнгийг цагаан болгож байна. p{ background-color: #000000; }  p таагийн дэвсгэр өнгийг хар болгож байна. 31
  • 32. <div> тааг  CSS ашиглан хуудасны дизайн гаргахад хамгийн чухал үүрэгтэй тааг бол div юм.  div таагийн үндсэн үүрэг нь вэб хуудсыг block буюу хэсгүүдэд хуваах  block төрлийн элемент <div style="background-color:gray; color:white; width:300px; height:80px; text- align:center"> Div #1 </div> 32
  • 33. CSS box model  CSS ашигладаг дизайнер бүхэн Box Model-ийн тухай зайлшгүй мэдэх хэрэгтэй  CSS-д бүх элемент тэгш өнцөгт дотор агуулагддаг ба тухайн элементийн дотор бичигдсэн агуулгын хэмжээнээс хамаарч өргөн, өндрийн хэмжээ нь тодорхойлогддог.  width, height property-г ашиглаж өргөн өндрийн хэмжээг тодорхойлж болно. Энэ текстийн урт элементийн өргөнийг тодорхойлно. width: 500px 33
  • 34. CSS box model • Content – Элемент дотор бичигдсэн агуулга • Padding – Агуулга, хүрээ хоорондын зай • Border – Элементийн хүрээ • Margin – Элементийн хүрээ гадна талаасаа авах зай 34
  • 35. CSS box model  Элементийн хэмжээ нь өөрийн хэмжээ, padding, border, margin хэмжээний нийлбэрээр тодорхойлогддог.  500px өргөнтэй элементийн padding-г 20px хэмжээтэй, 5px border-той гэсэн хэмжээ тавьбал элементийн өргөн 5+20+500+20+5 = 550px болж нэмэгдэх юм. 35
  • 36. CSS тайлбар бичих  HTML кодонд тайлбар бичдэгтэй адил CSS кодонд тайлбар бичиж болно.  CSS кодонд тайлбар бичихдээ /* Тайлбар */  Хэдэн ч мөр тайлбар байж болно. /* Style sheet for [web site] Created by [author name] Notes */ 36
  • 37. margin, padding хэмжээг тодорхойлох  padding, margin хэмжээнүүдийг CSS ашиглан хялбархан тодорхойлж болдог. body{ margin: 0; padding: 0; }  Бүх элементийн margin, padding хэмжээг тодорхойлох  Броузерууд элементүүдийг дүрслэхдээ margin, padding хэмжээг анхнаасаа тохируулж өгч дүрсэлдэг. Энэ хэмжээ нь броузер бүрээс шалтгаалан өөр өөр байна.  Иймээс хуудасны CSS-г тодорхойлох бүртээ *{ margin: 0; padding: 0; } гэж эхлүүлж заншаарай. 37
  • 38. CSS зарлагааны богино хэлбэр/ Shorthand • padding, border, margin хэмжээнүүдийг элементийн дөрвөн тал тус бүрээр гаргах боломжтой. • margin-top • padding-left • border-bottom гэх мэт • Өмнөх хуудсанд үзүүлсэн CSS ашигласан жишээ нь CSS зарлагааны богино хэлбэр юм. Хэрэв бүх элементийн margin хэмжээг богино хэлбэр ашиглахгүйгээр тодорхойлж өгвөл доорх байдалтай бичигдэнэ. *{ margin-top: 0; *{ margin-right: 0; = margin: 0; margin-bottom: 0; } margin-left:0; } 38
  • 39. CSS зарлагааны богино хэлбэр/ Shorthand  CSS-ийн богино хэлбэрийг ашиглах нь цаг хэмнэх, кодын бичиглэлийг багасгах зэрэг давуу талыг олгодог.  Box төрлийн элементүүдэд CSS богино хэлбэрийг хэрхэн ашиглах талаар тайлбарлая.  Дан утга: 4 талд хэрэглэгдэнэ.  margin: 10px;  Хос утга: Эхний утга нь дээд, доод талуудад, удаах утга нь баруун, зүүн талуудад ашиглагдана.  margin: 10px 20px;  3 утга: 1дэх утга нь дээд талд, 2 дахь утга нь баруун, зүүн талуудад, 3 дахь утга нь доод талын хэмжээг тодорхойлоход ашиглагдана.  margin: 10px 20px 30px;  4 утга: Цагийн зүүний чиглэлийн дагуу 4 талуудад ашиглагдана.  1 дээд, 2 баруун, 3 доод, 4 зүүн  margin: 10px 20px 30px 40px;  padding, border хэмжээ өгөхөд мөн адил хэрэглэгдэнэ. 39
  • 40. CSS property - border border: Элементийн хүрээг тодорхойлно. border-top – Дээд талын хүрээ   border-bottom – Дooд талын хүрээ  border-left – Зүүн талын хүрээ  border-right – Баруун талын хүрээ Талуудын хүрээ тус бүрийн хувьд доорх property-г ашиглах боломжтой.  border-color: - Хүрээний өнгө  border-style: - Хүрээ шугамны төрөл value: solid, dotted, dashed, double…  border-width: - Хүрээний өргөн Элементийн 4 талын хүрээ ижил бол зөвхөн border property-г тодорхойлоход хангалттай. 40
  • 41. CSS property – font-family  font-family property-г ашиглан элементэд ашиглах фонтыг тохируулж өгнө.  Уг property-ны утгад фонтын нэрүүдийг жагсаалт хэлбэрээр өгөх ба ашиглахыг хүссэн фонтоо жагсаалтын хамгийн эхэнд бичнэ. font-family: font1, font2 .. fontN  Хэрэв хэрэглэгчийн компьютер дээр эхний фонт суугаагүй бол жагсаалтын дараагийн фонтыг хэрэглэгчийн компьютерт байгаа эсэхийг шалгана. Суусан бол уг фонтоор харуулна. Суугаагүй бол дараагийн фонтыг хайх гэсэн алхамууд давтагдана.  Иймээс жагсаалтын төгсгөлд generic фонтыг тавина.  Хамгийн өргөн ашиглагддаг ерөнхий фонт бол serif, sans-serif, monospace зэрэг фонтууд юм. Бичигдэх хэлбэр: selector { font-family: сонгосон фонт 1, сонгосон фонт 2, сонгосон фонт 3, Ерөнхий фонт; } 41
  • 42. CSS property – font-family  Хэд хэдэн үггээс бүрддэг фонтын нэрийг хашилтан хийж оруулж өгнө.  “Times New Roman”  “Monotype Corsiva” h1 { font-family:Arial,Helvetica, sans-serif; } p{ font-family: Georgia, "Times New Roman", Times, serif; } pre{ font-family: Courier, "Courier New", Monaco, monospace; } 42
  • 43. Fixed болон Liquid Design  Fixed design  Fixed буюу тогтсон хэмжээтэй загвар ашиглаж буй тохиолдолд дэлгэцийн хэмжээнээс үл хамааран байнга ижил хэмжээтэй харагдана.  Тогтсон хэмжээтэй загвар ашиглахын давуу тал нь элементүүдийг яг хүссэн газартаа байрлуулах боломжийг олгодог.  Сул тал нь дэлгэцийн хэмжээг дагаж өөрчлөгдөхгүй учир хэт өндөр нягтаршилтай дэлгэц бүхий хэрэглэгчийн дэлгэцэнд хэт их хоосон зай харагдуулах, нягтаршил багатай дэлгэцэнд хэт том харагдаж босоо, ялангуяа хөндлөн scroll-той болж харагддаг. 43
  • 44. Fixed болон Liquid Design Liquid design  Тогтсон хэмжээ бүхий загвар ашиглаж буй үед гардаг дээрх сул талуудыг liquid буюу хэмжээ нь дэлгэцийн хэмжээнээс хамааран хувьсдаг загварыг ашигласнаар арилгаж болно.  Дэлгэцийн хэмжээнээс хамаарч хэмжээ нь өөрчлөгдөх учир энэ загварыг ашиглаж буй үед элементүүдийг pixel хэмжээгээр яг хүссэн газраа байрлуулах боломжгүй болдог. 44
  • 45. Fixed болон Liquid Design Аль дизайныг нь ашиглах вэ?  Тэгэхээр хийх гэж буй сайтны тань агуулгыг ерөнхийдөө текст эзэлдэг бол liquid загварыг ашиглах нь тохиромжтой.  Харин сайтад зураг ихээр ашиглагддаг бол fixed загварыг нь ашиглах нь тохиромжтой. 45
  • 46. Вэб хуудасны дизайн гаргах • Fixed, liquid аль ч загварыг сонгосон байсан ч ялгаагүй div таагийг ашиглана. • Div бүр харгалзах id(зарим тохиолдолд класс)-тай байна. • Хуудасны үндсэн бүтцийг гаргахын тулд хэд хэдэн div тааг хэрэгтэй болно. • Хуудасны бүх агуулгыг дотроо байрлуулах нэг агуулагч div хэрэгтэй. • Ийм div-т вэб дизайнерууд ихэвчлэн wrapper гэсэн id өгч ашигладаг. 46
  • 47. Вэб хуудасны дизайн гаргах  XHTML 1.0 файлд байх үндсэн DTD зарлагаа, үндсэн таагуудыг бичнэ.  body таагийг нээсний дараагаар div таагийг id=“wrapper” гэсэн атрибуттайгаар нэмнэ. <div id="wrapper"> ... </div>  CSS файл үүсгэнэ. Үүсгэсэн файлаа вэб хуудастайгаа холбоно.  CSS файлдаа мөн хэд хэдэн эхлэл мөрүүдийг нэмнэ. • body таагийг тодорхойлох, бүх элементэд зориулсан зарлагаа гэх мэт  #wrapper элементэд зориулж хэд хэдэн дүрмүүд бичнэ. 47
  • 48. Вэб хуудасны дизайн гаргах • wrapper элементийн CSS зарлагаа • Элементийн агуулга хүрээтэйгээ наалдсан мэт харагдуулахгүйн тулд padding хэмжээ өгнө. • Элементийн өргөнийг тодорхойлно. • Margin property-г ашиглаж элементийг броузерын хаана байрлуулахаа сонгоно. • margin: 0 auto; гэж зарласнаар элементийн дээд, доод талаас margin зайнууд 0 болж, баруун зүүн талаас авах margin хэмжээ дэлгэцийн хэмжээнээс хамаарч автоматаар голлож байрлана.  #wrapper {  padding: 18px;  background: #ffffff;  width:500px;  margin:0 auto;  } 48
  • 49. Жишээ  Өнөөдрийн хичээлээр үзсэн зүйлүүдээ ашиглан доорх загварыг гаргаж үзье. 49
  • 50. Жишээ  Өмнөх хуудасны дизайныг өөрчлөн доорх байдалтай харагддаг болгож үзье 50
  • 51. <marquee> таг  marquee таг дотор бичигдсэн агуулга нь аль нэг чиглэлийн дагуу, тодорхой хурдтайгаар урсан хөдөлдөг.  Урсах чиглэл, хурд зэргийг тохируулж өгдөг.  marquee таагийн атрибутууд:  scrollamount – Урсах мэдээллийн хурдыг тохируулж өгнө.  loop – Хэдэн удаа урсан өнгөрөхийг тохируулна. Хэрэв -1 гэдэг утга өгвөл хязгааргүй удаа давтан урсан өнгөрнө.  direction – Аль чиглэлрүү урсахыг зааж өгнө. Авах утгууд нь: up down left right  width – Өргөнийг нь тохируулж өгнө  heigth - Өндрийг нь тохируулж өгнө <marquee scrollamount = “15” loop = “- 1” direction = “up”>Some text here! </marquee> 51
  • 54. Танилцуулга сайт хийх  Танилцуулга сайтыг fixed буюу тогтсон хэмжээ бүхий загвартай байхаар сонгож авлаа.  Зураг их ашиглана.  Хуудасны агуулга нь броузерын голд байрлаж харагдана.  Тэгэхээр бүх элементийн агуулагч болж ашиглагдах, тогтсон хэмжээ бүхий броузерын голд байрлах div элемент үүсгэхээс ажлаа эхлэе.  wrapper 54
  • 55. Даалгавар, бие даалтаа хийж, сорилын асуултуудаар өөрийгөө шалгаарай. Танд амжилт хүсье  55