1. Σχηματίζεται από την ένωση
πολλών νουκλεοτιδίων μεταξύ τους
με ομοιοπολικό δεσμό
Ο δεσμός αυτός
( 3΄- 5΄φωσφοδιεστερικός )
σχηματίζεται όταν το -ΟΗ του
τρίτου C της πεντόζης του πρώτου
νουκλεοτιδίου και
η φωσφορική ομάδα του πέμπτου
C της πεντόζης από το
επόμενο νουκλεοτίδιο ενωθούν με
αποβολή ενός μορίου νερού.
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου
2. 3΄- 5΄ φωσφοδιεστερικός δεσμός αλλά
5΄ 3΄ προσανατολισμός της πολυνουκλεοετιδικής αλυσίδας
Ο φωσφοδιεστερικός δεσμός είναι 3΄ - 5΄ αλλά
Η πολυνουκλεοτιδική αλυσίδα έχει προσανατολισμό
5΄ 3΄
Το πρώτο νουκλεοτίδιο στην πολυνουκλεοτιδική αλυσίδα
έχει ελεύθερη την φωσφορική ομάδα στον πέμπτο C της
πεντόζης και το τελευταίο νουκλεοτίδιο έχει ελεύθερο στον
3΄ C της πεντόζης –ΟΗ.
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου
3. Διπλή έλικα του DNA
Δεδομένα από την ανάλυση της σύστασης του DNA σε
διαφορετικούς οργανισμούς έδειχναν ότι ο αριθμός των
νουκλεοτιδίων που έχουν ως βάση την αδενίνη είναι ίσος με τον
αριθμό των νουκλεοτιδίων που έχουν ως βάση τη θυμίνη, και ο
αριθμός των νουκλεοτιδίων που έχουν ως βάση τη γουανίνη είναι
ίσος με αυτά της κυτοσίνης
Ισχύει δηλ.
Α = Τ και G = C
Επίσης βρέθηκε ότι η αναλογία
A
T
G C
διαφέρει από είδος σε είδος και σχετίζεται με τον κάθε οργανισμό
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου
4. Διπλή έλικα του DNA
Τα αποτελέσματα αυτά σε συνδυασμό με απεικονίσεις του
μορίου του DNA με χρήση ακτίνων – Χ βοήθησαν στην
ανακάλυψη της διπλής έλικας του DNA και απέδειξαν τις
μοναδικές ιδιότητες του που το καθιστούν ιδανικό ως
γενετικό υλικό.
Η ανακάλυψη έγινε το 1953 από τους:
Wilkins και Franklin
Watson και Crick
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου
5. Μοντέλο της διπλής έλικας του DNA
Αποτελείται από δύο πολυνουκλεοτιδικές αλυσίδες που
σχηματίζουν στο χώρο δεξιόστροφη διπλή έλικα
Έχει ένα σταθερό σκελετό, που αποτελείται από
επαναλαμβανόμενα μόρια φωσφορικής ομάδας –
δεοξυριβόζης ενωμένα με 3-5 φωσφοδιεστερικό δεσμό
Ο σκελετός αυτός είναι υδρόφιλος και βρίσκεται στο
εξωτερικό του μορίου
Προς το εσωτερικό του σταθερού σκελετού βρίσκονται οι
αζωτούχες βάσεις που είναι υδρόφοβες
Οι αζωτούχες βάσεις της μιας αλυσίδας συνδέονται με
δεσμούς υδρογόνου με τις αζωτούχες βάσεις της απέναντι
αλυσίδας με βάση τον κανόνα της συμπληρωματικότητας
δηλ η αδενίνη συνδέεται μόνο με θυμίνη και αντίστροφα
ενώ η γουανίνη μόνο με κυτοσίνη και αντίστροφα
Οι δεσμοί υδρογόνου που αναπτύσσονται μεταξύ των βάσεων
σταθεροποιούν τη δευτεροταγή δομή του μορίου
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου
6. Μοντέλο της διπλής έλικας του DNA
Ανάμεσα σε αδενίνη και θυμίνη σχηματίζονται δύο δεσμοί
υδρογόνου
Ανάμεσα σε γουανίνη και κυτοσίνη σχηματίζονται τρεις
δεσμοί υδρογόμου
Οι δύο αλυσίδες του DNA είναι συμπληρωματικές δηλ. η
αλληλουχία της μιας καθορίζει την αλληλουχία της άλλης.
Η συμπληρωματικότητα έχει τεράστια σημασία για τον
αυτοδιπλασιασμό του DNA που είναι η ιδιότητα που το
καθιστά το καταλληλότερο μόριο για τη διατήρηση και τη
μεταβίβαση της γενετικής πληροφορίας
Κάθε αλυσίδα μπορεί να χρησιμεύει ως καλούπι για τη
σύνθεση μιας συμπληρωματικής αλυσίδας, ώστε να έχουμε
στο τέλος δύο ίδια μόρια DNA
Οι δύο αλυσίδες είναι αντιπαράλληλες δηλ. το 3΄ άκρο της
μιας είναι απέναντι από το 5΄ άκρο της άλλης και αντίστροφα
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου
7. Το γενετικό υλικό ελέγχει όλες τις λειτουργίες
του κυττάρου
Αποθήκευση της γενετικής πληροφορίας
Στο DNA ή στο RNA (ορισμένων ιών ) περιέχονται οι
πληροφορίες που καθορίζουν όλα τα χαρακτηριστικά του
οργανισμού.
Διατήρηση και μεταβίβαση της γενετικής πληροφορίας
εξασφαλίζεται με τον αυτοδιπλασιασμό του DNA από
κύτταρο σε κύτταρο και από οργανισμό σε οργανισμό
Έκφραση των γενετικών πληροφοριών
επιτυγχάνεται με τον έλεγχο της σύνθεσης των πρωτεϊνών
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου
8. Γονιδίωμα – Απλοειδή - Διπλοειδή
Γονιδίωμα είναι το γενετικό υλικό ενός κυττάρου ( στον
πυρήνα )
Στα ευκαρυωτικά κύτταρα γενετικό υλικό υπάρχει στον
πυρήνα, στα μιτοχόνδρια και στους χλωροπλάστες
Απλοειδή είναι τα κύτταρα με ένα αντίγραφο του
γονιδιώματος
Διπλοειδή είναι τα κύτταρα με δύο αντίγραφα του
γονιδιώματος
Απορία:
Ποια η διαφορά του γονιδιώματος από το γενετικό υλικό;
Είναι το ίδιο πράγμα ή όχι;
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου
10. Μήκος νουκλεϊκού οξέος
Περιγράφεται με τον αριθμό των βάσεων και η αλληλουχία ενός
νουκλεϊκού οξέος με την αλληλουχία των βάσεων.
( αντί των νουκλεοτιδίων )
π.χ Μόριο DNA έχει μήκος 2000 ζεύγη βάσεων αλλά
μόριο RNA έχει μήκος 3000 βάσεων
μήκος 10 ζεύγη βάσεων μήκος 10 βάσεων
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου
11. Άσκηση:
Μόριο DNA αποτελείται από 10.000 ζεύγη βάσεων .Αν η μια από τις
δύο αλυσίδες αποτελείται από 15% θυμίνη και 20 % αδενίνη πόσοι
δεσμοί υδρογόνου υπάρχουν στο μόριο;
Μόριο DNA ευκαρυωτικού οργανισμού έχει Μοριακό Βάρος 111916.
Οι δεσμοί υδρογόνου στο μόριο είναι 460
Ποια είναι η σύσταση του μορίου;
Δίνονται: Μ.Β νουκλεοτιδίου βάσης αδενίνης = 333
θυμίνης = 324
γουανίνης = 349
κυτοσίνης = 309
Α.Β Η=1
Ο= 16
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου