1. 1

2. Σα ρεϑματα τησ ζωγραφικόσ
5οσ αι. - 21οσ αι.
Μεςαύωνασ
Αναγϋννηςη
Μπαρϐκ
Νεοκλαςικιςμϐσ
Ρομαντιςμϐσ
Ρεαλιςμϐσ - Ιμπρεςιονιςμϐσ
Νεωτεριςτικϋσ τϊςεισ
2

3. Ρεαλιςμϐσ, Νεωτεριςτικϋσ
Μεςαίωνασ Αναγϋννηςη Μπαρϐκ Νεοκλαςικιςμϐσ Ρομαντιςμϐσ
Ιμπρεςιονιςμϐσ τϊςεισ
 5οσ-μϋςα 150υ
 ΢κοτεινϐσ Αιώνασ
 ΢ταςιμϐτητα πνευματικόσ εξϋλιξησ
◦ ΢τεύροσ θρηςκευτιςμϐσ Εκκληςύασ
◦ Αυταρχικό διακυβϋρνηςη φεουδαρχικοϑ ςυςτόματοσ
◦ Επιδρομϋσ βαρβαρικών φϑλων
 Καρολύγγεια Αναγϋννηςη
◦ Καλλιτϋχνεσ υπϐ την προςταςύα του κλόρου
◦ Χειρϐγραφα και ϋργα μικροτεχνύασ
Μεταφορϊ με ζωηρϐ τρϐπο μηνυμϊτων Ευαγγελύου
Ανωνυμύα καλλιτεχνών
 Οθωνικό Σϋχνη
◦ Βυζαντινϋσ επιδρϊςεισ ςε τοιχογραφύεσ και εικονογραφημϋνα χειρϐγραφα
 Ρομανικό Σϋχνη (11οσ -12οσ )
◦ Επαφό ευρωπαώκόσ τϋχνησ με βυζαντινό Σϋχνη (ςταυροφορύεσ)
 Γοτθικό Σϋχνη (13οσ -14οσ )
◦ Φλωρεντιανό ΢χολό Giotto
 Ρεαλιςτικό απϐδοςη ανθρώπινων μορφών
 Απϐδοςη ΢υναιςθημϊτων
 Σρύτη διϊςταςη
◦ ΢χολό ΢ιϋνασ Duccio
◦ Εκλεπτυςμϋνη , κομψό απϐδοςη ανθρώπινων μορφών
◦ Διακοςμητικό τϊςη
3

4. Ρεαλιςμϐσ, Νεωτεριςτικϋσ
Μεςαύωνασ Αναγέννηςη Μπαρϐκ Νεοκλαςικιςμϐσ Ρομαντιςμϐσ
Ιμπρεςιονιςμϐσ τϊςεισ
4

5. Ρεαλιςμϐσ, Νεωτεριςτικϋσ
Μεςαύωνασ Αναγϋννηςη Μπαρόκ Νεοκλαςικιςμϐσ Ρομαντιςμϐσ
Ιμπρεςιονιςμϐσ τϊςεισ
 1600 - 1750 17οσ αι.
 ϋντονο δραματικϐ - ςυναιςθηματικϐ ςτοιχεύο
 Εντυπωςιαςμϐσ -εξϑψωςη ϊνθρωπου διαμϋςω παθών ςυναιςθημϊτων
 barocco μαργαριτϊρι
 Αντιμεταρρϑθμιςη Παπικόσ Εκκληςύασ
 Χαρακτηριςτικϊ
◦ καμπϑλεσ γραμμϋσ
◦ πολϑπλοκοι διαπλεκϐμενοι ϐγκοι
◦ αυςτηρό ιερϊρχηςη των χώρων
◦ απϐδοςη τησ κύνηςησ
◦ εκμετϊλλευςη του φωτϐσ
◦ δημιουργύα ϋντονων αντιθϋςεων μϋςω ϋντονων φωτοςκιϊςεων
◦ δημιουργύα ψευδαιςθητιςμών
 Ιταλύα Κορτϐνα (1596-1669) «Η αλληγορύα τησ Θεύασ Προνούασ και η Δϑναμη των Μπαρμπερύνι», Πϐτςο (1642-1709) «Αλληγορύα του
ιεραποςτολικοϑ ϋργου των Ιηςουώτών»
 Φλαμανδύα Ροϑμπενσ (1577-1640)
◦ κινηςιακόσ πλευρϊσ του ςτυλ
◦ ρεαλιςτικό απϐδοςη τησ ςϊρκασ «Η Αρπαγό των Θυγατϋρων του Λεϑκιππου» (1618).
 Ολλανδύα Ρϋμπραντ (1666-1669)
◦ μπαρϐκ εφϋ του φωτϐσ, το ρεαλιςμϐ και την απϐδοςη τησ υφόσ «Νυχτερινό Περύπολοσ » (1642)
◦ μπαρϐκ παιγνύδιςμα φωτϐσ ςκιϊσ ςε πορτρϋτα και τοπύα
◦ να διειςδϑςει ςτην ψυχό των πραγμϊτων, με ειλικρύνεια και ςχεδϐν θρηςκευτικό ευλϊβεια.
 Βερμϋερ (1632-1675) μετουςύωςη υλικοϑ μπογιϊσ ςε αληθινϋσ χρωματικϋσ μελωδύεσ να ακτινοβολοϑν δικϐ τουσ φωσ, «Σο Εργαςτόρι Σου
Καλλιτϋχνη» (1665),«Η Κεντόςτρα» (1665)
 Ρϐυςνταελ (1628-1682) τοπιογραφύα και νεκρϋσ φϑςεισ
 Καλφ
 Ιςπανύα Βελϊςκεθ , Μουρύλλο.
5

6. Κλαςικό ή Κλαςικιςμό Μπαρόκ
Γραμμικϐτητα ( ζωγραφικό: αυτϐ Ζωγραφικϐτητα (απϐ την ελιϊ ςτα
προςδιορύζεται απϐ γραμμικϐ χρώματα)
ςχϋδιο)
Επιφϊνεια Βϊθοσ
Αναλυτικό διαδικαςύα ΢υνθετικό διαδικαςύα
Απϐλυτη ςαφόνεια ΢χετικό αςϊφεια
6

7. Ρεαλιςμϐσ, Ιμπρε Νεωτεριςτικϋσ
Μεςαύωνασ Αναγϋννηςη Μπαρϐκ Νεοκλαςικιςμόσ Ρομαντιςμϐσ
ςιονιςμϐσ τϊςεισ
7

8. Ρεαλιςμϐσ, Νεωτεριςτικϋσ
Μεςαύωνασ Αναγϋννηςη Μπαρϐκ Νεοκλαςικιςμϐσ Ρομαντιςμόσ Ιμπρεςιονιςμϐσ τϊςεισ
 τϋλη 18ου αι. Γαλλικό Επανϊςταςη
 Ενϊντια ςτο
 Χαρακτηριςτικϊ
◦ Κυριαρχύα ςυναύςθημα αντύ τησ λογικόσ.
◦ Φανταςύα, μυςτόριο, λυριςμϐσ
◦ ϋμφαςη ςτην πρϐκληςη ιςχυρόσ ςυγκύνηςησ μϋςω τησ τϋχνησ
◦ μεγαλϑτερη ελευθερύα ςτη φϐρμα, ςε ςχϋςη με τισ περιςςϐτερο κλαςικϋσ
αντιλόψεισ.
◦ αβεβαιϐτητα, αναςφϊλεια, υπαρξιακϋσ ανηςυχύεσ
◦ ελεϑθερεσ πινελιϋσ
◦ πλοϑςιο χρώμα
◦ χαλϊρωςη περιγρϊμματοσ
◦ ςϑνθεςη γεμϊτη κύνηςη και ενϋργεια
◦ δραματικϋσ φωτοςκιϊςεισ
 Θϋματα παρμϋνα απϐ ςϑγχρονη εποχό περιβϊλλον εξωτικϊ
θϋματα, για τουσ αγώνεσ των λαών για αποτύναξη τησ δουλεύασ και τησ
καταπύεςησ, θϋματα πϊλησ ενϊντια ςτα ςτοιχεύα τησ φϑςησ το
Μεςαύωνα
8

9. Ρεαλιςμϐσ, Νεωτεριςτικϋσ
Μεςαύωνασ Αναγϋννηςη Μπαρϐκ Νεοκλαςικιςμϐσ Ρομαντιςμόσ Ιμπρεςιονιςμϐσ τϊςεισ
 Γκρο (επύςημοσ ζωγρϊφοσ του Ναπολϋοντα) -> Η ναυμαχύα του Αμπουκύρ, Η Μϊχη των Πυραμύδων.
 Γαλλύα Κλοντ-Λορρϋν (1600-1682) τοπύο με πολϑ λυριςμϐ.
 Ευγϋνιοσ Ντελακρουϊ-> ςκηνϋσ απ’ την Ελληνικό επανϊςταςη: Οι ςφαγϋσ τησ Χύου (1824), Η Ελλϊδα
ξεψυχϊει ςτα ερεύπια του Μεςολογγύου (1827)
 Γερμανύα Φρύντριχ (1774-1840) τοπύα γεμϊτα ςτοχαςμϐ και ςυμβολιςμϐ
 Αγγλύα Σϋρνερ (1775-1851) καταπληκτικϋσ θϊλαςςεσ, ςϑννεφα, καπνοϑσ, καταιγύδεσ, παρουςύαςη
φϑςησ ςτισ διϊφορϋσ τησ διαθϋςεισ, τοπιογραφύεσ-> πρϐδρομοσ του ιμπρεςςιονιςμοϑ
 Μπλϋικ (1757-1827) ϋργα φανταςιαςμοϑ, υδατογραφύεσ εικονογρϊφηςησ Δϊντη.
 Ιςπανύα Γκϐγια (1746- 1828)
◦ ενδοςκοπικό διϊθεςη, με ςυμβολικϐ χαρακτόρα και αναφορϊ ςε γεγονϐτα και πραγματικϐτητεσ τησ
εποχόσ
◦ ςε ϋργα ζωγραφικόσ και χαρακτικόσ
◦ « Ο Κολοςςϐσ-Πανικϐσ» (1802/12) ςυμβολικϐ-ςουρεαλιςτικϐ
◦ «Η 2α ΜαϏου 1804» (1814) ,«Ο Σουφεκιςμϐσ τησ 3ησ ΜαϏου 1804
◦ ςυναρπαςτικϋσ εκφρϊςεισ και χειρονομύεσ των ανθρώπων
◦ δραματικό ςϑνθεςη - δυνατϋσ αντιθϋςεισ φωτϐσ-ςκιϊσ και χρωμϊτων
 δύνει ηθικό αξύα ςε λαώκϋσ εξεγϋρςεισ ενϊντια ςτη δουλεύα, την καταπύεςη, υπϋρ τησ ελευθερύασ και εξαύρει
τον ηρωιςμϐ ανώνυμων αγωνιςτών, ανεβϊζοντϊσ τουσ ςε επύπεδα ιςϊξια μ’ αυτϊ γνωςτών ηρωικών
μορφών τησ ιςτορύασ.
◦ Δημιουργύα καινοϑριων, ςϑγχρονων ηρώων και μιασ καινοϑριασ θεματογραφύασ, επαναςτατικόσ για
την τϋχνη τησ εποχόσ.
9

10. Ρεαλιςμόσ, Νεωτεριςτικϋσ
Μεςαύωνασ Αναγϋννηςη Μπαρϐκ Νεοκλαςικιςμϐσ Ρομαντιςμϐσ
Ιμπρεςιονιςμόσ τϊςεισ
10

11. Ρεαλιςμϐσ, Νεωτεριςτικέσ
Μεςαύωνασ Αναγϋννηςη Μπαρϐκ Νεοκλαςικιςμϐσ Ρομαντιςμϐσ
Ιμπρεςιονιςμϐσ τάςεισ
 Εξπρεςςιονιςμόσ
 Αρχϋσ 20ου αι. 1905-1940
 εςωτερικϊ αιςθόματα , χαροϑμενη διϊθεςη
 ΢τρϋβλωςη φυςικοϑ χρώματοσ και την παρϊςταςησ με ςκοπϐ να περιγρϊψουν μύα εςωτερικό ενϐραςη η
ςυναύςθημα
 Αυτό η ςτϊςη του εξπρεςιονιςμϐσ όταν αςφαλώσ αντύθεςη ςτισ ϊξιεσ των ιμπρεςιονιςμων,οι οπούοι
επεδύωκαν μια αντικειμενικού αναπαρϊςταςη τησ πραγματικϐτητασ ‘το ρεϑμα’ του Νορβηγοϑ Μουνχ
 Παρϊςταςη ςτο ϋργο το υποκειμενικϐ,τα προςωπικϊ αιςθόματα με ακρύβεια , παρϊ να ζωγραφύζεται το
θϋμα με ακρύβεια ωσ προσ την εξωτερικό παρουςύαςη τησ πραγματικϐτητασόταν ο Σζειμσ Ένςορ ζωηρϊ
χρώματα ςτισ εικϐνεσ του απϐ γκροτϋςκ μϊςκεσ και ςκελετοϑσ,
 ο Όςκαρ Κοκϐςκα ,ο Έγκον ΢ύλε και ο Σςϊιμ ΢ουτύν. Η ομϊδα Μπρουκ (γϋφυρα) και ο Μπλϊου Ρϊιτερ (Μπλε
καβαλλϊρησ) ςχετιζϐταν με αυτϐ το κ
 Γερμανύα μετϊ τον Ά παγκϐςμιο πϐλεμο μαξ Μπϋκμαν, Σζωρτζ Γκροτζ.
 Ο Καντύνςκυ όταν απϐ την ηγετικϋσ μορφϋσ του Εξπρεςιονιςμοϑ που ςτόριξαν αυτό την θϋςη και οδόγηςαν
ςταδιακϊ ςτη διαμϐρφωςη τησ ςϑγχρονησ αφηρημϋνησ τϋχνησ
 Ο Γαλϊζιοσ Καβαλϊρησ θα μποροϑςε να αποτελεύ μϋροσ ενϐσ ϊρθρου για την Αφηρημϋνη Σϋχνη ό ενϐσ
ϊρθρου για τον Εξπρεςιονιςμϐ ό καλϑτερα ενϐσ ϊρθρου για τον Βαςύλι Καντύνςκι, μιασ και ο ύδιοσ
διαμϐρφωςε το θεωρητικϐ υπϐβαθρο αυτόσ τησ κύνηςησ (και θεωρώ πωσ δε θα μποροϑςε να το κϊνει
καλϑτερα κϊποιοσ ϊλλοσ). Αποτελεύ ϐμωσ ϋνα ξεχωριςτϐ και ανεξϊρτητο απϐ τα παραπϊνω ϊρθρο γιατύ
θϋτει ωσ κύνημα τισ βϊςεισ για ϋναν ϋντονο προβληματιςμϐ γϑρω απϐ τη ςχϋςη του ανθρώπου με την Σϋχνη.
11

12. Ρεαλιςμϐσ, Νεωτεριςτικέσ
Μεςαύωνασ Αναγϋννηςη Μπαρϐκ Νεοκλαςικιςμϐσ Ρομαντιςμϐσ
Ιμπρεςιονιςμϐσ τάςεισ
 Ο κυβιςμόσ 20ου αιώνα.
 ΢τα ϋργα τϋχνησ κυβιςτών τα αντικεύμενα χωρύζονται, αναλϑονται, και ςυνθϋτονται ξανϊ ςε μια αφηρημϋνη μορφό - αντύ οι καλλιτϋχνεσ να αποδύδουν τα
αντικεύμενα απϐ μια ςυγκεκριμϋνη γωνύα, τα διαιροϑν ςε πολλαπλϋσ απϐψεισ, βλϋποντασ ϋτςι ταυτϐχρονα πολλϋσ διαφορετικϋσ διαςτϊςεισ ό ϐψεισ των
αντικειμϋνων. ΢υχνϊ οι επιφϊνειεσ των ϐψεων, ό τα πλϊνα, τϋμνονται ςε γωνύεσ που δεν ϋχουν κϊποιο αναγνωρύςιμο βϊθοσ.
 Ο κυβιςμϐσ ϊρχιςε ςτα μϋςα του 1906 με τουσ Ζωρζ Μπρακ (Georges Braque) και Πϊμπλο Πικϊςςο, που ζοϑςαν ςτη Μονμϊρτρη του Παριςιοϑ. Γνωρύςτηκαν το
1907, και δοϑλεψαν μαζύ ςτενϊ μϋχρι την ϋναρξη του πρώτου Παγκϐςμιου πολϋμου το 1914.
 να αποδώςουν με ςαφόνεια το ςυςχετιςμϐ αντικειμϋνου - περιβϊλλοντοσ, ϋτςι τα ϋργα τουσ αποκτοϑν μια κρυςτϊλλινη διαϑγεια που χαρακτηρύζει κυρύωσ την
περύοδο 1909-1910 των Braque και Picasso. Όςο για τον Derain, αυτϐσ αρνεύται να ακολουθόςει την ύδια πορεύα με τουσ φύλουσ του και παραμϋνει πιςτϐσ ςτισ
υποδεύξεισ του Cezanne, αν και τισ ακολουθεύ χωρύσ να απορρύπτει τισ καινοτομύεσ του κυβιςμοϑ. Η διϊκριςη των επιπϋδων και η οργϊνωςη του χώρου ςτουσ
πύνακϋσ του ϋχουν ϋνα γεωμετρικϐ χαρακτόρα που φανερώνει ϐτι οι ςυχνϋσ επιςκϋψεισ του ςτουσ δυο ϊλλουσ, τολμηρϐτερουσ ομϐτεχνοϑσ του δεν όταν απλώσ
φιλικϋσ. Απϐ το 1910 μια μεγϊλη ομϊδα νϋων ζωγρϊφων ςυνεχύζει τισ αναζητόςεισ του κυβιςμοϑ.
 . Για τον Picasso, τον Braque και τον Gris, ο κυβιςμϐσ εύναι η ϋκφραςη μιασ αντικειμενικόσ πραγματικϐτητασ.
Αυτού οι ζωγρϊφοι κατϐρθωςαν να ξεπερϊςουν το ςτεύρο διαχωριςμϐ τησ εξωτερικόσ πραγματικϐτητασ απϐ την εςωτερικό τησ πτυχό, την ιδϋα δηλαδό απϐ το
πρϊγμα ςτην καλλιτεχνικό δημιουργύα. Επιβεβαύωςαν την ϑπαρξη μιασ και μϐνησ αντικειμενικόσ πραγματικϐτητασ που εμπεριϋχει και ςυγκροτεύ ςε ενιαύο
ςϑνολο τουσ δϑο κϐςμουσ.
 Ο κυβιςμϐσ εμφανύςτηκε για πρώτη φορϊ το 1908, προηγόθηκαν ϐμωσ δϑο χρϐνια αναζότηςησ και ςταδιακόσ εξϋλιξόσ του. Σο ϋργο του Picasso μασ δύνει τη
δυνατϐτητα να παρακολουθόςουμε την εξελικτικό πορεύα που οδόγηςε ςε αυτό την πρώτη παρουςύαςη τησ νϋασ ϊποψησ για τη ζωγραφικό. Όλα αρχύζουν το
1906, ϐταν ο Pablo Picasso αιςθϊνεται πωσ ϋπαψε πια να ικανοποιεύ η τϋλεια ιςορροπύα που χαρακτόριζε τα ϋργα τησ "ροζ περιϐδου".

Έτςι, αυτό τη χρονιϊ αφιερώνει ϐλο το δημιουργικϐ του ούςτρο ςε ϋνα τερϊςτιο ϋργο που ςκϋφτεται να το ονομϊςει "Σο πορνεύο τησ Avignon", μνημονεϑοντασ
ϋναν ούκο ανοχόσ τησ Βαρκελώνησ που βριςκϐταν ςτην οδϐ Avignon. ΢ϑμφωνα με την αρχικό αντύληψό του, ο πύνακασ θα απεικϐνιζε μερικϋσ κοπϋλεσ, καθώσ
γευματύζουν παρϋα με ϋνα ναϑτη, κι ϋνα φοιτητό, που δύπλα του βρύςκεται ϋνα κρανύο. Άλλϊ ϐςο προχωροϑςε η εκτϋλεςη του ϋργου, το αρχικϐ ςχϋδιο ϊλλαζε.
Σελικϊ ο πύνακασ ονομϊςτηκε "Οι δεςποινύδεσ τησ Avignon". H αλλαγό του αρχικοϑ θϋματοσ ςυνοδεϑεται απϐ μια αντύςτοιχη αλλαγό του ϑφουσ που εύναι
ευδιϊκριτο. Ο πύνακασ εκτελϋςτηκε ςε δϑο ςτϊδια. Η προςεκτικϊ υπολογιςμϋνη ςϑνθεςη του ϋργου ςτο πρώτο ςτϊδιο ανατρϋπεται ολοκληρωτικϊ απϐ τη
δυναμικό και γεμϊτη ζωντϊνια παρϋμβαςη ςτο δεϑτερο ςτϊδιο, απορρύπτοντασ για πρώτη φορϊ κϊθε παραδοςιακό εικϐνα αρμονύασ, αναλογύασ, ομορφιϊσ και
πλαςτικϐτητασ.

Σο 1908 ο κυβιςμϐσ προχωρεύ ςτο δεϑτερο ςτϊδιο τησ εξϋλιξησ του.

Ο Picasso, για πρώτη φορϊ ανακαλϑπτει τι ςημϊνει πραγματικϊ και πϐςο μοντϋρνα εύναι η δυςνϐητη τϋχνη του Cezanne και αναλαμβϊνει με ενθουςιαςμϐ να
αξιοποιόςει ϐλεσ τισ νϋεσ εκφραςτικϋσ δυνατϐτητεσ που κρϑβει μϋςα τησ.

Εδώ πρϋπει να αναφϋρουμε και το παςύγνωςτο απϐςπαςμα τησ επιςτολόσ του Cezanne ςτον Emile Bernard: "Για να απεικονύςω τη φϑςη πρϋπει να
χρηςιμοποιόςω τη ςφαύρα, τον κϑλινδρο, τον κώνο και βϋβαια να θϋςω το ςϑνολο ςε προοπτικό διευθϋτηςη. Για μασ τουσ ανθρώπουσ, η φϑςη ϋχει περιςςϐτερο
βϊθοσ παρϊ επιφϊνεια..."

Επύςησ ςτο πλευρϐ του Picasso βρύςκονται δυο καλλιτϋχνεσ που ςυνδϋονται ςτενϊ μαζύ του. Πρϐκειται για τον Derain και τον Georges Braque.

Εξετϊζοντασ προςεκτικϊ τα ϋργα του Picasso, του Derain και του Braque απϐ το 1907 μϋχρι και το 1908 διακρύνουμε πολλϊ χαρακτηριςτικϊ γνωρύςματα του
κυβιςμοϑ.

Για τουσ κυβιςτϋσ, το ϋργο τϋχνησ ϋχει πϊψει να εύναι η αντικειμενοπούηςη τησ εςωτερικϐτητασ και των υποκειμενικών ψυχικών καταςτϊςεων που πϊντοτε
απαιτοϑν μια ςυμβολικό εικαςτικό ϋκφραςη. Εύναι η αναλυτικό αναζότηςη τησ αντικειμενικϐτητασ και τησ μορφοπούηςόσ τησ.
12

13. Ρεαλιςμϐσ, Νεωτεριςτικέσ
Μεςαύωνασ Αναγϋννηςη Μπαρϐκ Νεοκλαςικιςμϐσ Ρομαντιςμϐσ
Ιμπρεςιονιςμϐσ τάςεισ
13

14. Βιβλιογραφύα
 E.H.Gombrich (2006), Το χρονικό της
Τέχνης,16η έκδοση, Μορφωτικϐ ύδρυμα
Εθνικόσ Σραπϋζησ
 ΢ιγϊλασ Γ., Ιστορία της Τέχνης, γ’ τάξη
Ενιαίου Λυκείου, Αθόνα:ΟΕΔΒ
 http://art.pppst.com/arthistory.html
 http://iris.nyit.edu/arthistory/pptshows
.html
 http://en.wikipedia.org/wiki/Main_Pag
e
14

15. τέλος...
Ευχαριςτούμε
για την
προςοχή ςασ!!!
15