Korte herhaling + mini-test van de oh zo gekende (of toch niet?) dt-regels.

1. Herhaling: De DT-regels in een
notendop
bachelor in het bedrijfsmanagement
docent: Freya Roosens

3. Stappenplan
 Wat is stam van het werkwoord?
 Welke tijd?





OTT (onvoltooid tegenwoordige tijd)
OVT (onvoltooid verleden tijd)
Tijd met een VD (voltooid deelwoord)
VD als adjectief
Imperatief
 Wat is het onderwerp?
 Regel(s) toepassen
→ THAT’S IT!

4. ZOEK MIJ!
DE STAM VAN HET WERKWOORD

5. Stam = infinitief – (e)n
 In principe erg gemakkelijk:
infinitief – (e)n
douchen – douch
bloeden – bloed
hakken – hak
vegen - veeg
 Let op bij medeklinkerwisselingen (bij
vervoegingen)!
 Zeven – stam: zeev – gezeefd
 Verhuizen – stam: verhuiz - verhuisd

6. TEGENWOORDIGE TIJD (OTT)

7. OTT (tegenwoordige tijd)
lopen
zetten
antwoorden
Ik
loop
zet
antwoord
Jij
loopt
zet
antwoordt
STAM+ t
!Inversie=enkel stam!
Loop jij snel?
Hij/zij/he
t
loopt
zet
antwoordt
STAM+ t
!Inversie=geen verschil!
Loopt je broer snel?
Wij
lopen
zetten
antwoorden
Jullie
lopen
zetten
antwoorden
Zij
lopen
zetten
antwoorden

8. TRUC 1: vervangingsmethode
DUID(??)
ZING
de fout aan!

9. TRUC 1: vervangingsmethode
BID(??)
ZINGT
je moeder?

10. TRUC 1: vervangingsmethode
BID(??)
ZING
je, moeder?

11. VERLEDEN TIJD (OVT)

12. OVT (verleden tijd)
•
•
•
•
weven – weefde – geweven
jagen – joeg – gejaagd
scheppen – schiep – geschapen
…
→ uit het hoofd te leren!
Bij de STERKE
werkwoorden !

13. OVT (verleden tijd)
haten
antwoorden
Ik
haatte
antwoordde
Jij
haatte
antwoordde
Hij/zij/het haatte
antwoordde
Wij
haatten
antwoordden
Jullie
haatten
antwoordden
Zij
haatten
antwoordden
Bij de ZWAKKE
werkwoorden !
STAM + te(n)/de(n)
-te(n)/-de(n)? = regel van ‘t
kofschip

14. VOLTOOID DEELWOORD (VD)

15. VOLTOOID DEELWOORD
haten
antwoorden
Ik heb
gehaat
geantwoord
Jij hebt
gehaat
geantwoord
Hij/zij/he
t heeft
gehaat
geantwoord
Wij
hebben
gehaat
geantwoord
Jullie
hebben
gehaat
geantwoord
Zij
hebben
gehaat
geantwoord
Nooit
dt !
ge/be/andere + STAM + t/d
-t/-d? = regel van ‘t
kofschip (of andere
methodes!)

16. TRUC 2: ‘T KOFSCHIP
uitgang -de
uitgang -te
de stam eindigt op een
klinker of een
stemhebbende
medeklinker
bdglmnrvwz
de stam eindigt op een
stemloze
medeklinker
t k f s ch p 

17. TRUC 3: verlengingsmethode
Beantwoordde = OVT
Heb je de vraag goed
beantwoor(??) ?
d

18. TRUC 3: verlengingsmethode
checkte = OVT
Heb je je antwoorden
gecheck(??)
?
gecheckt

19. LET OP !
•
•
•
•
•
Ik verhuis maar verhuisd (verhuizen)
Ik heb gekanood (kanoën-klinker=d)
Faxen –s klank dus gefaxt
Petanquen –k klank dus gepetanquet
Coachen – gecoacht

20. VOLTOOID DEELWOORD ALS ADJECTIEF

21. VD als ADJECTIEF = zelfde aantal
klinkers & medeklinkers als infinitief !
infinitief
OVT
VD als ADJ
Haten
haatte
De gehate man
verpraten
verpraatte
Verprate tijd
Antwoorden
antwoordde
Beantwoorde vragen
verbreden
verbreedde
De verbrede weg
= aantal
klinkers en
medeklin-kers
als in de
infinitief !

22. IMPERATIEF

23. IMPERATIEF
infinitief
Voorsorteren!
vertrouwelijk
Beginnen jullie maar…
zonder ond.
(of met ‘jij’)
Fiets (jij) wat trager!
beleefd
(of met ‘u’)
Schakelt (u) eens naar derde.
wed. ww mét ond
Spoedt u zich naar huis!
wed. ww zonder ond.
Spoed u naar huis!

24. SPELLING VAN DE ENGELSE
WERKWOORDEN

25. ALGEMENE REGEL voor
Engelse werkwoorden
• Engelse werkwoorden worden alle als
ZWAK beschouwd
→ regel ‘t kofschip / verlengingsmethode / OVT
toepassen!
Lobbyen – ik lobby – ik lobbyde – ik heb gelobbyd
Flossen – ik flos – ik floste – ik heb geflost

26. LET OP!
Engelse stam op e
• Stam van het Engelse werkwoorden eindigt op –e?
én
-e is noodzakelijk voor de uitspraak?
→ behoud deze –e!
barbecuen– ik barbecue– ik barbecuede– ik heb gebarbecued
upgraden – ik upgrade– ik upgradede– ik heb geüpgraded
(uitspraak!)

27. LET OP!
Engelse ww met
een -o
• Let op voor de –o !
scoren – ik scoor (niet: ik score)– ik heb gescoord
promoten – ik promoot – ik heb gepromoot

28. LET OP!
Engelse stam met
dubbele
medeklinker
• Medeklinkerverdubbeling op einde infinitief én
nodig voor Engelse uitspraak?
→ dubbele medeklinker blijft!
passen – ik pass – ik passte - ik heb gepasst
maar yellen– ik yel - ik yelde – ik heb geyeld
maar flossen – ik flos – ik floste – ik heb geflost

29. LET OP!
Hoe vervoeg je
En baseballen?
Ik baseball
Ik baseballde
Ik heb
gebaseballd
volleyballen?
Ik volleybal
Ik volleybalde
Ik heb
gevolleybald

30. LET OP!
Engelse stam op le
• Engels werkwoord eindigt op –le?
→ stam wordt –el !
to google (Eng) – googelen (Ned)– ik googel - ik heb gegoogeld
to scrabble (Eng) – scrabbelen (Ned) - ik scrabbel – ik heb gescrabbeld
maar to recycle (Eng) – recyclen (Ned) – ik recycle – ik heb gerecycled

31. LET OP!
Beide schrijfwijzen
kunnen!
• Soms mag je –te/-de voor OVT en –t/-d gebruiken
voor VD
→ t(e) en d(e) zijn OK!
briefen - ik brief - ik briefde/briefte – ik heb gebriefd/gebrieft
golfen - ik golf - ik golfde/golfte – ik heb
gegolfd/gegolft

32. MINI-test !
* Meerkeuzevragen
* Maar één correct
antwoord

33. 1
De …………. (verbreden) weg kan nog steeds de
verkeerstroom niet aan.
 A. verbrede
 B. verbreede
 C. verbreedde

34. 2
De …………. (verbreden) weg kan nog steeds de
verkeerstroom niet aan.
 A. verbrede
 B. verbreede
 C. verbreedde

35. 3
De (aanwenden) ………… middelen bleken ruim
onvoldoende.
 A. aangewendde
 B. aangewende
 C. aanwende

36. 4
De (aanwenden) ………… middelen bleken ruim
onvoldoende.
 A. aangewendde
 B. aangewende
 C. aanwende

37. 5
(Worden) …………. je vader niet kwaad als je te
laat bent?
 A. wordt
 B. word
 C. wort

38. 6
(Worden) …………. je vader niet kwaad als je te
laat bent?
 A. wordt
 B. word
 C. wort

39. 7
Hij deed wel zijn best, maar hij (evenaren)
………. zijn voorganger niet.
 A. evenaardde
 B. evenaarde
 C. evenaardt

40. 8
Hij deed wel zijn best, maar hij (evenaren)
………. zijn voorganger niet.
 A. evenaardde
 B. evenaarde
 C. evenaardt

41. 9
De scheidsrechter (afgelasten) …………. de
wedstrijd af omwille van de dichte mist.
 A. gelastte
 B. laste
 C. gelaste

42. 10
De scheidsrechter (afgelasten) …………. de
wedstrijd af omwille van de dichte mist.
 A. gelastte
 B. laste
 C. gelaste

43. 11
De factuur dient (betalen) ………….
te worden voor 15 december.
 A. betaalt
 B. betaaldt
 C. betaald

44. 12
De factuur dient (betalen) ………….
te worden voor 15 december.
 A. betaalt
 B. betaaldt
 C. betaald

45. 13
Hij kan niet beter,
zijn mogelijkheden zijn …………. .
 A. begrensd
 B. begrenzd
 C. begrenst

46. 14
Hij kan niet beter,
zijn mogelijkheden zijn …………. .
 A. begrensd
 B. begrenzd
 C. begrenst

47. 15
Omdat ze niet wilde dat ik het document las
heeft zij het …………. (deleten)
 A. gedeleted
 B. gedeleet
 C. gedeletet

48. 16
Omdat ze niet wilde dat ik het document las
heeft zij het …………. (deleten)
 A. gedeleted
 B. gedeleet
 C. gedeletet

49. 17
(wenden) …………. u zich tot de directie met
klachten!
 A. went
 B. wendt
 C. wend

50. 18
(wenden) …………. u zich tot de directie met
klachten!
 A. went
 B. wendt
 C. wend

51. 19
(zich hoeden) …………. u voor oplichters en
zwendelaars.
 A. hoedt
 B. hoet
 C. hoed

52. 20
(zich hoeden) …………. u voor oplichters en
zwendelaars.
 A. hoedt
 B. hoet
 C. hoed

53. VRAGEN?
freya.roosens@arteveldehs.be