SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 45
Oleh :
KH. M. Shiddiq Al Jawi, S.Si, MSI
RINGKASAN
HUKUM
JUAL BELI
DOSEN STEI HAMFARA JOGJAKARTA
TASIK 16 FEB 2018
POKOK BAHASAN
 1. RUKUN DAN SYARAT HUKUM JUAL
BELI
 2. JUAL BELI PESAN (SALAM)
 3. JUAL BELI PESAN BUAT (ISTISHNA’)
 4. RIBA FADHL DAN RIBA NASIAH
PENGERTIAN JUAL BELI
JUAL BELI MENURUT ISTILAH SYARA’
‫البيع‬‫شرعا‬ُُ‫ة‬َ‫ل‬َ‫د‬‫ا‬َ‫ب‬ُ‫م‬‫ال‬َ‫م‬‫ب‬‫ال‬َ‫م‬َُ‫َلى‬‫ع‬
‫ل‬ْ‫ي‬‫ب‬َ‫س‬‫ك‬ْ‫ي‬‫ل‬ْ‫التم‬ُْ‫َن‬‫ع‬َُ‫ر‬َ‫ت‬‫اض‬
“Jual beli menurut syara’ adalah
pertukaran harta dengan harta yang
menimbulkan kepemilikan atas
dasar saling rela."
(Rawwas Qal'ah Jie, Mu'jam Lughah
Fuqaha, h. 83)
RUKUN2 JUAL BELI
1. AL-'AAQIDAANI
Atau dua pihak yg berakad, yaitu
penjual dan pembeli.
2. AL-MA'QUUD ALAIHI / MAHALLUL
AQDI
yaitu : barang dagangan ( al-mabii’)
3. ASH-SHIGHAT (IJAB & KABUL).
Yaitu setiap ucapan atau perbuatan
yang menunjukkan kerelaan.
 (Yusuf Sabatin, Al Buyu’, hlm. 40; Khalid M.
SYARAT 2 JUAL BELI
Syarat-syarat jual beli ada tiga :
(1) Syarat-syarat untuk Al-
'Aaqidaani (penjual dan
pembeli)
(2) Syarat-syarat untuk Ma’qud
alaihi (barang dagangan)
(3) Syarat-Syarat untuk Shighat
(Ucapan Ijab & Kabul).
SYARAT 2 JUAL BELI
Syarat untuk Al-'Aaqidaani
(penjual dan pembeli) ada tiga,
yaitu :
(1) aqil (berakal),
(2) mumayyiz (=7 tahun),
(3) mukhtar (tidak dipaksa).
(Yusuf Sabatin, Al Buyu’, hlm.
42).
SYARAT2 JUAL BELI
Syarat utk Al-Ma'quud alaihi
(barang) = ada enam , yaitu :
(1) Barangnya suci (thohir al ‘ain),
yaitu bukan najis.
(2) Barangnya dapat dimanfaatkan
(intifa' bihi)
(3) Barangnya milik orang yg
berakad (milkiyatul aqid)
SYARAT2 JUAL BELI
(4) Barangnya dapat
diserahterimakan (al qudrah ‘ala
tasliimihi)
(5) Barangnya diketahui dengan
jelas (ma'lum).
(6) Barangnya maqbudh (yakni
sudah dipegang penjual),
khususnya untuk brg2 yg ditakar,
dihitung, ditimbang
(Al-Buyu', Yusuf Sabatin, h. 43)
SYARAT2 JUAL BELI
 Syarat untuk Shighat (Ijab Kabul) ada
EMPAT syarat sbb :
 (1) Muwafiq, artinya adanya kesesuaian
antara ijab dan kabul.
 Jika tak ada kesesuaian, misalnya
ketidaksesuaian pada barang atau
harga, maka akadnya tidak sah.
 Misal, penjual berkata : "Saya jual
rumah ini dg harga 1000 dinar." Lalu
pembeli berkata,"Saya beli rumah ini
dengan harga 500 dinar."
 Ini tidak sah.
SYARAT2 JUAL BELI
 (2) Satu Majelis Akad, artinya penjual
dan pembeli berada pada waktu
dan/atau tempat yang sama.
 Misal, penjual berkata ," Saya jual
rumah ini dg harga 1000 dinar.”.
 Lalu sebelum ada ucapan kabul dari
pembeli, penjual dan pembeli berpisah,
 Ini tidak sah.
 (3) Tidak ada pemisah (fashil) antara
ucapan ijab dan ucapan kabul.
SYARAT2 JUAL BELI
 (4) Masing-masing penjual dan pembeli
dapat mendengar (sama') ucapan
masing-masing.
 (Mahmud Yunus, Al Fiqh Al Wadhih)
JUAL BELI PESAN (BAI’US SALAM)
 PENGERTIAN :
ُْ‫م‬َ‫ل‬َّ‫س‬‫ل‬َ‫ا‬َُ‫و‬ُ‫ه‬ُُ‫ع‬ْ‫ي‬َ‫ب‬ُ‫ء‬ْ‫ي‬َ‫ش‬ُ‫ف‬ ْ‫و‬ُ‫ص‬ ْ‫و‬َ‫م‬‫ي‬ِ‫ف‬ُِ‫الذ‬ُِ‫ة‬َّ‫م‬‫ى‬َ‫ل‬ِ‫ا‬ُ‫ل‬َ‫ج‬َ‫ا‬ُ‫ء‬ْ‫ي‬َ‫ش‬ِ‫ب‬ُ‫ل‬َّ‫ج‬َ‫ع‬ُ‫م‬
 "SALAM ADALAH MENJUAL SUATU BARANG
YANG DIJELASKAN SIFATNYA DALAM
TANGGUNGAN (TIDAK HADIR) HINGGA TEMPO
TERTENTU DENGAN HARGA YANG
DIBAYARKAN DI DEPAN.“
 SALAM HUKUMNYA BOLEH. MERUPAKAN
PERKECUALIAN (ISTITSNA`) DARI MENJUAL
SESUATU YANG TIDAK DIMILIKI YG DILARANG
BERDASARKAN HADIS : ‫ال‬‫تبع‬‫ما‬‫ليس‬‫عندك‬
 "JANGANLAH KAMU MENJUAL APA YANG
TIDAK ADA DI SISIMU." (HR KHAMSAH, SAHIH)
JUAL BELI PESAN (BAI’US SALAM)
 DALIL BOLEHNYA SALAM :
َُ‫ك‬ُْ‫ي‬ِ‫ف‬ُْ‫م‬ِ‫ل‬ْ‫س‬ُ‫ي‬ْ‫ل‬َ‫ف‬َُ‫م‬َ‫ل‬ْ‫س‬َ‫ا‬ُْ‫ن‬َ‫م‬ُ‫ن‬ْ‫ز‬َ‫و‬َ‫ُو‬‫م‬ ْ‫و‬ُ‫ل‬ْ‫ع‬َ‫م‬ُ‫ل‬ْ‫ي‬
ُ‫م‬ ْ‫و‬ُ‫ل‬ْ‫ع‬َ‫م‬ُ‫ل‬َ‫ج‬َ‫ا‬ُ‫ى‬َ‫ل‬ِ‫ا‬ُ‫م‬ ْ‫و‬ُ‫ل‬ْ‫ع‬َ‫م‬
 "BARANGSIAPA MELAKUKAN SALAM,
HENDAKLAH DIA MELAKUKAN SALAM
PADA TAKARAN YANG DIKETAHUI DAN
TIMBANGAN YANG DIKETAHUI, HINGGA
TEMPO YANG DIKETAHUI." (HR
BUKHARI)
JUAL BELI PESAN BUAT (BAI’UL
ISTISHNA’)
 PENGERTIAN :
ُِ‫ُر‬‫ش‬ُ‫اإلستصناعُهوُعقدُعلىُمبيعُفيُالذمة‬ُ‫ُفيه‬َ‫ط‬
ُ‫ُمعلوم‬‫ُبثمن‬‫ُمخصوص‬‫ُعلىُوجه‬ُ‫ل‬‫العم‬
 'ISTISHNA' = AKAD ATAS SUATU
BARANG DALAM TANGGUNGAN (TIDAK
HADIR/TAK ADA) YANG
MENSYARATKAN PEKERJAAN
[pembuatan barang], MENURUT CARA
TERTENTU, DENGAN HARGA
TERTENTU.”
3. JUAL BELI ISTISHNA’
 DALIL KEMUBAHANNYA :
َُ‫ب‬َ‫ل‬َ‫ط‬ُ‫ُصلىُهللاُعليهُوسلم‬َّ‫ي‬‫أنُالنب‬ُِ‫ة‬‫ُمنُالمرأ‬
ُْ‫ل‬‫ُا‬ِ‫ع‬ْ‫ن‬ُ‫ص‬ِ‫ب‬ُ‫ا‬َ‫ه‬َ‫م‬‫ال‬ُ‫غ‬َُ‫ر‬ُ‫م‬‫أ‬َ‫ت‬ُْ‫ن‬َ‫أ‬ُِ‫ر‬َ‫ب‬ْ‫ن‬ِ‫م‬
 “BHW NABI SAW PERNAH MEMERINTAHKAN
SEORANG WANITA, AGAR BUDAK LAKI-
LAKINYA MEMBUATKAN MIMBAR BAGI NABI
SAW." (HR BUKHARI)
3. JUAL BELI ISTISHNA’
 APAKAH ISTISHNA' TERMASUK JUAL BELI ATAU
TERMASUK IJARAH ?
 1. JIKA BAHANNYA BERASAL DARI SHANI'
(PEMBUAT BARANG), MAKA TERMASUK JUAL BELI.
 2. JIKA BAHANNYA BERASAL DARI MUSTASHNI'
(YANG MINTA DIBUATKAN BARANG), MAKA
TERMASUK IJARAH.
 JIKA TERMASUK JUAL BELI, APAKAH TERMASUK
SALAM?
 1. MENURUT MAZHAB HANAFI => ISTISHNA'
MERUPAKAN AKAD TERSENDIRI.
 2. MENURUT MAZHAB JUMHUR (MALIKI, SYAFII,
HAMBALI) => ISTISHNA' TERMASUK JUAL BELI
SALAM.
3. JUAL BELI ISTISHNA’
 Menurut Syaikh Ziyad Ghazal, akad
istishna’ tidak termasuk jual beli salam.
 Tetapi merupakan jual beli tersendiri
(mustaqil), seperti halnya jual beli
lainnya yang bersifat khusus, misalnya
jual beli salam, dan jual beli sharaf.
 Istishna’ mempunyai hukum-hukum dan
syarat-syarat khusus. (Ziyad Ghazal,
Masyru’ Qanun Al Buyu’, hlm. 90-91)
PENGERTIAN RIBA
 Riba scr bahasa : tambahan (ziyadah)
 Riba menurut istilah syariah :
‫الرباُهوُكلُزيادةُألحدُالمتعاقدينُفيُعق‬ُ‫د‬
ُ‫المعاوضةُمنُغيرُمقابلُأوُهوُالزيادةُفي‬
‫مقابلُاألجل‬
 Riba adalah setiap tambahan bagi
salah satu pihak yang berakad dalam
akad pertukaran tanpa ada pengganti,
atau riba adalah tambahan sebagai
pengganti dari waktu.
 (Abdul Aziz al-Khayyath, Asy-Syarikat, 2/168)
HUKUM RIBA
 Hukum Riba adalah HARAM (QS al Baqarah :
275)
 Termasuk DOSA BESAR (Kaba`ir) dan
perbuatan yang TERKUTUK.
 Sabda Nabi SAW :
‫اجتنبواُالسبعُالموبقات‬“‫قالوا‬:‫ياُرسولُهللا،ُوماُهن؟ُقال‬:”‫الش‬ُ،‫رك‬
‫مُهللاُإالُبالحق،ُوأكلُالربا،ُوأكل‬‫والسحر،ُوقتلُالنفسُالتيُحر‬ُ‫مال‬
‫حف،ُوقذفُالمحصناتُالغافالتُالمؤم‬‫يُيومُالز‬‫ول‬‫اليتيم،ُوالت‬‫نات‬
 “Jauhilah tujuh perkara yang menghancurkan!’
Mereka bertanya,’apa itu?’ Sabda Nabi,’Syirik,
sihir, membunuh jiwa yang diharamkan Allah
kecuali dgn alasan yang benar, memakan riba,
memakan harta anak yatim, lari dari
peperangan, dan menuduh zina kepada wanita
mukmin yang baik-baik.” (HR Bukhari)
HUKUM RIBA
 Sabda Nabi SAW :
‫لعن‬‫رسول‬‫هللا‬‫ى‬‫صل‬‫هللا‬‫عليه‬‫م‬‫وسل‬:‫آكل‬،‫الربا‬،‫وموكله‬‫وكات‬،‫به‬
‫وشاهديه‬“،‫وقال‬:”‫هم‬‫سواء‬
 Rasulullah SAW melaknat pemakan riba, yang
memberi makan dg riba, penulisnya, dan 2
saksinya. Sabda Nabi SAW : Mereka sama.”
(HR Muslim)
 Sabda Nabi SAW :
‫الربا‬‫ثالثة‬‫وسبعون‬ُ‫بابا‬‫أيسرها‬‫مثل‬‫أن‬‫ينكح‬‫الرجل‬‫أمه‬
 Riba mempunyai 73 macam dosa, yang paling
ringan seperti laki-laki yang menikahi (berzina)
dengan ibu kandungnya sendiri.” (HR Hakim).
 Sabda Nabi SAW :
‫درهم‬‫ربا‬‫يأكله‬‫الرجل‬‫وهو‬‫يعلم‬ُ‫أشد‬‫من‬ُ‫ست‬‫وثالثين‬‫زنية‬
 “Satu dirham riba yang dimakan seseorang
sedang dia tahu, lebih berat dosanya daripada
36 kali berzina.” (HR Ahmad)
MACAM-MACAM RIBA
 TERDAPAT 2 (DUA)
MACAM RIBA :
 (1) RIBA FADHL
 (2) RIBA NASI`AH
Riba Fadhl
 Riba fadhl hanya terjadi pada 6 (enam)
jenis barang/harta ribawi, yaitu :
 (1) emas, (2) perak, (3) gandum, (4)
jewawut, (5) kurma, dan (6) garam.
 Hukum syariahnya :
 (1) Jika ditukar dgn barang sejenis
(misal emas dengan emas) syaratnya
dua : (1) harus kontan (cash) dan (2)
tak ada tambahan.
 (2) jika tidak sejenis (misal emas dgn
perak) syaratnya hanya satu : yaitu
harus kontan (cash), namun boleh ada
tambahan.
HADIS LARANGAN RIBA FADHL
 Sabda Nabi SAW :
‫الذهب‬،‫بالذهب‬‫والفضة‬،‫بالفضة‬‫والبر‬،‫بالبر‬‫والشعير‬‫ب‬،‫الشعير‬
‫والتمر‬،‫بالتمر‬‫والملح‬،‫بالملح‬ُ‫مثال‬،‫بمثل‬‫سواء‬،‫بسواء‬‫ي‬ُ‫دا‬،‫بيد‬
‫فإذا‬‫اختلفت‬‫هذه‬‫األصناف‬‫فبيعوا‬‫كيف‬،‫شئتم‬‫إذا‬‫كان‬ُ‫يدا‬‫بيد‬
 ”Emas ditukarkan dengan emas, perak
dengan perak, gandum dengan gandum
(al-burru bil burri), jewawut dengan
jewawut (asy-sya’ir bi asy-sya’ir), kurma
dengan kurma, garam dengan garam,
harus sama takarannya (mitslan bi mitslin
sawa`an bi sawa`in) dan harus dilakukan
dengan kontan (yadan bi yadin). Dan jika
berbeda jenis-jenisnya, maka juallah
sesukamu asalkan dilakukan dengan
kontan (yadan bi yadin).” (HR Muslim no
BARANG-BARANG RIBAWI
(EMAS) ( ‫ال‬‫ذهب‬ )
BARANG-BARANG RIBAWI
(PERAK) (‫)الفضة‬
BARANG-BARANG RIBAWI
(GANDUM) (‫)البرُأوُالقمح‬
BARANG-BARANG RIBAWI
(JEWAWUT) (‫)الشعير‬ (English : Millet)
BARANG-BARANG RIBAWI
(KURMA) (‫)التمر‬
BARANG-BARANG RIBAWI
(GARAM) (‫)الملح‬
CONTOH RIBA FADHL
 KURMA BASAH 2 (DUA) KILOGRAM :
 DITUKAR DENGAN KURMA KERING
SEBERAT 1 (SATU) KILOGRAM:
CONTOH RIBA FADHL
 KURMA BASAH 2 (DUA) KILOGRAM :
 DITUKAR DENGAN KURMA KERING SEBERAT 2
(DUA) KILOGRAM, TAPI TIDAK TUNAI :
CONTOH RIBA FADHL
 TIGA CINCIN EMAS 22 KARAT SEBERAT
TOTAL 15 GRAM :
 DITUKAR DENGAN SATU CINCIN EMAS
24 KARAT SEBERAT 10 GRAM :
CONTOH RIBA FADHL
 TIGA CINCIN EMAS 24 KARAT SEBERAT TOTAL
15 GRAM :
 DITUKAR DENGAN TIGA CINCIN EMAS 24
KARAT BERAT TOTAL 15 GRAM TAPI TIDAK
TUNAI (PENYERAHAN TERTUNDA ):
4.HUKUM
PERTUKARAN
MATA UANG (SHARF)
HUKUM PERTUKARAN
MATA UANG (SHARF)
 Jika mata uang ditukar dengan mata
uang sejenis (misal rupiah dgn
rupiah), wajib memenuhi 2 (dua)
syarat yaitu :
 Pertama, harus sama nilainya
(sawa`an bi sawa`in mitslan bi
mitslin),
 Tidak boleh ada kelebihan /
tambahan
 Kedua, harus kontan (yadan bi
yadin),
 Tidak boleh ditangguhkan (kredit)
HUKUM PERTUKARAN
MATA UANG (SHARF)
 Jika mata uang ditukar dengan
mata uang tidak sejenis (misal
dolar dengan rupiah), wajib
memenuhi 1 (satu) syarat saja,
yaitu :
 Harus kontan (yadan bi yadin),
 Artinya, tidak boleh ditangguhkan
(kredit/angsuran)
 Namun boleh ada tambahan
PERTUKARAN MATA UANG
YANG HALAL
 DITUKAR SCR KONTAN DENGAN :
PERTUKARAN MATA UANG
YANG HARAM
 DITUKAR DENGAN :
PERTUKARAN MATA UANG
YANG HALAL
 DITUKAR DENGAN Rp 10.000 DIBAYAR
KONTAN :
PERTUKARAN MATA UANG YANG
HARAM
 DITUKAR HARI INI DENGAN Rp 10.000
TAPI DIBAYAR TUNDA (BESOK) :
PERTUKARAN MATA UANG
YANG HARAM
 DITUKAR HARI INI DENGAN Rp 10.000
TAPI DIBAYAR ANGSURAN DUA KALI :
7. RIBA NASI`AH
MACAM-MACAM RIBA
(RIBA NASI`AH)
 RIBA NASI`AH = TAMBAHAN YANG
DIBERIKAN SEBAGAI PENGGANTI DARI
WAKTU (TEMPO). CONTOH SEDERHANA :
 MEMINJAM RP 100.000 (BLN NOP):
 MENGEMBALIKAN Rp 110.000 (BL DES) :
BENTUK-BENTUK RIBA NASI`AH
 Bunga bank (interest, fawa`idul bunuk)
adalah bentuk modern riba nasi`ah.
 Bunga pada transaksi yang lain juga
termasuk Riba Nasi`ah yang haram,
misal :
 (1) Bunga di Pegadaian
 (2) Bunga di Asuransi
 (3) Bunga di Koperasi
 (4) Bunga Utang Luar Negeri
 (5) Bunga Utang Dalam Negeri
 (6) Bunga di Rentenir (“Bank plecit atau
bank titil”)
 (7) dll
HUKUM MENYIMPAN UANG DI
BANK RIBAWI
 (1) Menyimpan uang di bank ribawi
dengan akad riba, hukumnya haram,
walaupun bunganya tidak diambil.
 (2) Menyimpan uang di bank ribawi tanpa
akad ribawi, syubhat.
 Perkara syubhat sebaiknya ditinggalkan.
 Sabda Rasulullah SAW :
ُ‫الُيبلغُالعبد‬‫أنُيكونُمن‬‫المتقين‬‫حتىُيدعُماُالُبأس‬ُ‫بهُحذرا‬
‫م‬‫ماُفيهُبأس‬
 “Seorang hamba tak akan mencapai
derajat muttaqin hingga dia meninggalkan
sesuatu yang tak ada dosanya khawatir di
situ ada dosanya.” (HR Tirmidzi & Al
Hakim).

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN
05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN
05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN
fissilmikaffah1
 
Uqdatul kubro
Uqdatul kubroUqdatul kubro
Uqdatul kubro
el-hafiy
 

Was ist angesagt? (20)

Bahaya Harta Haram
Bahaya Harta HaramBahaya Harta Haram
Bahaya Harta Haram
 
06 hukum riba 2015
06 hukum riba 201506 hukum riba 2015
06 hukum riba 2015
 
Hukum syara
Hukum syaraHukum syara
Hukum syara
 
06.3 RINGKASAN HUKUM RIBA, QARD, & DAIN
06.3 RINGKASAN HUKUM RIBA, QARD, & DAIN06.3 RINGKASAN HUKUM RIBA, QARD, & DAIN
06.3 RINGKASAN HUKUM RIBA, QARD, & DAIN
 
Keunggulan Sistem Pidana Islam - KH. Shiddiq al-Jawi
Keunggulan Sistem Pidana Islam - KH. Shiddiq al-JawiKeunggulan Sistem Pidana Islam - KH. Shiddiq al-Jawi
Keunggulan Sistem Pidana Islam - KH. Shiddiq al-Jawi
 
05.4 HUKUM JUAL BELI (KLASIK)
05.4 HUKUM JUAL BELI (KLASIK)05.4 HUKUM JUAL BELI (KLASIK)
05.4 HUKUM JUAL BELI (KLASIK)
 
09.3 HUKUM SAMSARAH (MLM)
09.3 HUKUM SAMSARAH (MLM)09.3 HUKUM SAMSARAH (MLM)
09.3 HUKUM SAMSARAH (MLM)
 
73. syakhsiyah islam
73. syakhsiyah islam73. syakhsiyah islam
73. syakhsiyah islam
 
Materi ibc 13 qodlo dan qodar - UST.dWI CONDRO TRIONO Ph.D
Materi ibc 13 qodlo dan qodar - UST.dWI CONDRO TRIONO Ph.DMateri ibc 13 qodlo dan qodar - UST.dWI CONDRO TRIONO Ph.D
Materi ibc 13 qodlo dan qodar - UST.dWI CONDRO TRIONO Ph.D
 
Materi Kajian Umum - Konsekuensi Iman
Materi Kajian Umum - Konsekuensi ImanMateri Kajian Umum - Konsekuensi Iman
Materi Kajian Umum - Konsekuensi Iman
 
Jalan menuju iman
Jalan menuju iman Jalan menuju iman
Jalan menuju iman
 
Peta kehidupan by Ustadz Fatih Karim
Peta kehidupan by Ustadz Fatih KarimPeta kehidupan by Ustadz Fatih Karim
Peta kehidupan by Ustadz Fatih Karim
 
Kerusakan Dunia: Penyebab dan Solusinya
Kerusakan Dunia: Penyebab dan SolusinyaKerusakan Dunia: Penyebab dan Solusinya
Kerusakan Dunia: Penyebab dan Solusinya
 
05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN
05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN
05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN
 
Bersegera melaksanakan Syariat
Bersegera melaksanakan SyariatBersegera melaksanakan Syariat
Bersegera melaksanakan Syariat
 
Konsekuensi Iman terhadap Al-Quran
Konsekuensi Iman terhadap Al-QuranKonsekuensi Iman terhadap Al-Quran
Konsekuensi Iman terhadap Al-Quran
 
Menjadi SuperMuslim sejati
Menjadi SuperMuslim sejatiMenjadi SuperMuslim sejati
Menjadi SuperMuslim sejati
 
Materi IBC 22 Hukum Syariat
Materi IBC 22 Hukum SyariatMateri IBC 22 Hukum Syariat
Materi IBC 22 Hukum Syariat
 
Uqdatul kubro
Uqdatul kubroUqdatul kubro
Uqdatul kubro
 
Keterikatan terhadap hukum syara’
Keterikatan terhadap hukum syara’Keterikatan terhadap hukum syara’
Keterikatan terhadap hukum syara’
 

Ähnlich wie 05.1 RINGKASAN HUKUM JUAL BELI

Kes kajian Jual Beli Di Tamu Kianggeh, Kertas kerja
Kes kajian Jual Beli Di Tamu Kianggeh, Kertas kerjaKes kajian Jual Beli Di Tamu Kianggeh, Kertas kerja
Kes kajian Jual Beli Di Tamu Kianggeh, Kertas kerja
ezz_ally
 

Ähnlich wie 05.1 RINGKASAN HUKUM JUAL BELI (20)

04 hukum jual beli 1 2015
04 hukum jual beli 1 201504 hukum jual beli 1 2015
04 hukum jual beli 1 2015
 
Jual_beli_dalam_islam.pptx
Jual_beli_dalam_islam.pptxJual_beli_dalam_islam.pptx
Jual_beli_dalam_islam.pptx
 
002 konsep akad
002 konsep akad002 konsep akad
002 konsep akad
 
Syarah hadis ekonomi, Hadis tentang Riba
Syarah hadis ekonomi, Hadis tentang Riba Syarah hadis ekonomi, Hadis tentang Riba
Syarah hadis ekonomi, Hadis tentang Riba
 
Mengenal Riba
Mengenal RibaMengenal Riba
Mengenal Riba
 
09.1 HUKUM SAMSARAH (RUKUN & SYARAT)
09.1 HUKUM SAMSARAH (RUKUN & SYARAT)09.1 HUKUM SAMSARAH (RUKUN & SYARAT)
09.1 HUKUM SAMSARAH (RUKUN & SYARAT)
 
05 hukum jual beli 2
05 hukum jual beli 205 hukum jual beli 2
05 hukum jual beli 2
 
06.1 HUKUM RIBA
06.1 HUKUM RIBA06.1 HUKUM RIBA
06.1 HUKUM RIBA
 
Bay jual beli
Bay jual beliBay jual beli
Bay jual beli
 
JUAL BELI DALAM ISLAM
JUAL BELI DALAM ISLAMJUAL BELI DALAM ISLAM
JUAL BELI DALAM ISLAM
 
Fiqih Riba
Fiqih RibaFiqih Riba
Fiqih Riba
 
05.5 HUKUM JUAL BELI (KONTEMPORER)
05.5 HUKUM JUAL BELI (KONTEMPORER)05.5 HUKUM JUAL BELI (KONTEMPORER)
05.5 HUKUM JUAL BELI (KONTEMPORER)
 
2-Riba-ppt.ppt
2-Riba-ppt.ppt2-Riba-ppt.ppt
2-Riba-ppt.ppt
 
Hukum Samsarah (Makelar) Dalam Islam
Hukum Samsarah (Makelar) Dalam IslamHukum Samsarah (Makelar) Dalam Islam
Hukum Samsarah (Makelar) Dalam Islam
 
EKONOMI ISLAM KELOMPOK 10.pptx
EKONOMI ISLAM KELOMPOK 10.pptxEKONOMI ISLAM KELOMPOK 10.pptx
EKONOMI ISLAM KELOMPOK 10.pptx
 
PERCERAIAN KLS XI MA UNTUK MADRASAH ALIYAH.ppt
PERCERAIAN KLS XI MA UNTUK MADRASAH ALIYAH.pptPERCERAIAN KLS XI MA UNTUK MADRASAH ALIYAH.ppt
PERCERAIAN KLS XI MA UNTUK MADRASAH ALIYAH.ppt
 
Kes kajian Jual Beli Di Tamu Kianggeh, Kertas kerja
Kes kajian Jual Beli Di Tamu Kianggeh, Kertas kerjaKes kajian Jual Beli Di Tamu Kianggeh, Kertas kerja
Kes kajian Jual Beli Di Tamu Kianggeh, Kertas kerja
 
66 fatwa waran
66 fatwa waran66 fatwa waran
66 fatwa waran
 
02. MENERIMA HADIAH DARI HARTA HARAM.pptx
02. MENERIMA HADIAH DARI HARTA HARAM.pptx02. MENERIMA HADIAH DARI HARTA HARAM.pptx
02. MENERIMA HADIAH DARI HARTA HARAM.pptx
 
Makalah syarah hadis ekonomi, Hadis tentang Riba
Makalah syarah hadis ekonomi, Hadis tentang Riba Makalah syarah hadis ekonomi, Hadis tentang Riba
Makalah syarah hadis ekonomi, Hadis tentang Riba
 

Mehr von fissilmikaffah1 (19)

01.6 HUKUM GADAI SYARIAH
01.6 HUKUM GADAI SYARIAH01.6 HUKUM GADAI SYARIAH
01.6 HUKUM GADAI SYARIAH
 
01.5 HUKUM ASURANSI SYARIAH
01.5 HUKUM ASURANSI SYARIAH01.5 HUKUM ASURANSI SYARIAH
01.5 HUKUM ASURANSI SYARIAH
 
01.4 MURABAHAH BANK SYARIAH
01.4 MURABAHAH BANK SYARIAH01.4 MURABAHAH BANK SYARIAH
01.4 MURABAHAH BANK SYARIAH
 
01.3 MULTI AKAD
01.3 MULTI AKAD01.3 MULTI AKAD
01.3 MULTI AKAD
 
01.2 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
01.2 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER01.2 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
01.2 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
 
01.1 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
01.1 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER01.1 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
01.1 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
 
01.7 koperasi syariah
01.7 koperasi syariah01.7 koperasi syariah
01.7 koperasi syariah
 
15 HUKUM JU'ALAH
15 HUKUM JU'ALAH15 HUKUM JU'ALAH
15 HUKUM JU'ALAH
 
14 HUKUM WADI'AH
14 HUKUM WADI'AH14 HUKUM WADI'AH
14 HUKUM WADI'AH
 
13 HUKUM 'ARIYAH
13 HUKUM 'ARIYAH13 HUKUM 'ARIYAH
13 HUKUM 'ARIYAH
 
12 HUKUM DHOMAN (JAMINAN)
12 HUKUM DHOMAN (JAMINAN)12 HUKUM DHOMAN (JAMINAN)
12 HUKUM DHOMAN (JAMINAN)
 
11 HUKUM WAKALAH
11 HUKUM WAKALAH11 HUKUM WAKALAH
11 HUKUM WAKALAH
 
10.3 PENYIMPANGAN HUKUM SYIRKAH
10.3 PENYIMPANGAN HUKUM SYIRKAH10.3 PENYIMPANGAN HUKUM SYIRKAH
10.3 PENYIMPANGAN HUKUM SYIRKAH
 
10.2 HUKUM SYIRKAH KAPITALIS
10.2 HUKUM SYIRKAH KAPITALIS10.2 HUKUM SYIRKAH KAPITALIS
10.2 HUKUM SYIRKAH KAPITALIS
 
10.1 HUKUM SYIRKAH
10.1 HUKUM SYIRKAH 10.1 HUKUM SYIRKAH
10.1 HUKUM SYIRKAH
 
10.4 KOPERASI VS KOPERASI SYARIAH
10.4 KOPERASI VS KOPERASI SYARIAH10.4 KOPERASI VS KOPERASI SYARIAH
10.4 KOPERASI VS KOPERASI SYARIAH
 
07 HUKUM RAHN (GADAI)
07 HUKUM RAHN (GADAI)07 HUKUM RAHN (GADAI)
07 HUKUM RAHN (GADAI)
 
05.6 PENGANTAR KAJIAN MUROBAHAH
05.6 PENGANTAR KAJIAN MUROBAHAH05.6 PENGANTAR KAJIAN MUROBAHAH
05.6 PENGANTAR KAJIAN MUROBAHAH
 
04.2 PENULISAN AKAD
04.2 PENULISAN AKAD04.2 PENULISAN AKAD
04.2 PENULISAN AKAD
 

Kürzlich hochgeladen

Contoh PPT Seminar Proposal Teknik Informatika.pptx
Contoh PPT Seminar Proposal Teknik Informatika.pptxContoh PPT Seminar Proposal Teknik Informatika.pptx
Contoh PPT Seminar Proposal Teknik Informatika.pptx
IvvatulAini
 
BAB 5 KERJASAMA DALAM BERBAGAI BIDANG KEHIDUPAN.pptx
BAB 5 KERJASAMA DALAM BERBAGAI BIDANG KEHIDUPAN.pptxBAB 5 KERJASAMA DALAM BERBAGAI BIDANG KEHIDUPAN.pptx
BAB 5 KERJASAMA DALAM BERBAGAI BIDANG KEHIDUPAN.pptx
JuliBriana2
 
Kisi kisi Ujian sekolah mata pelajaran IPA 2024.docx
Kisi kisi Ujian sekolah mata pelajaran IPA 2024.docxKisi kisi Ujian sekolah mata pelajaran IPA 2024.docx
Kisi kisi Ujian sekolah mata pelajaran IPA 2024.docx
FitriaSarmida1
 
Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...
Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...
Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...
pipinafindraputri1
 

Kürzlich hochgeladen (20)

MODUL PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
SOAL PUBLIC SPEAKING UNTUK PEMULA PG & ESSAY
SOAL PUBLIC SPEAKING UNTUK PEMULA PG & ESSAYSOAL PUBLIC SPEAKING UNTUK PEMULA PG & ESSAY
SOAL PUBLIC SPEAKING UNTUK PEMULA PG & ESSAY
 
OPTIMALISASI KOMUNITAS BELAJAR DI SEKOLAH.pptx
OPTIMALISASI KOMUNITAS BELAJAR DI SEKOLAH.pptxOPTIMALISASI KOMUNITAS BELAJAR DI SEKOLAH.pptx
OPTIMALISASI KOMUNITAS BELAJAR DI SEKOLAH.pptx
 
Topik 4_Eksplorasi Konsep LK Kelompok_Pendidikan Berkelanjutan
Topik 4_Eksplorasi Konsep LK Kelompok_Pendidikan BerkelanjutanTopik 4_Eksplorasi Konsep LK Kelompok_Pendidikan Berkelanjutan
Topik 4_Eksplorasi Konsep LK Kelompok_Pendidikan Berkelanjutan
 
AKSI NYATA Numerasi Meningkatkan Kompetensi Murid_compressed (1) (1).pptx
AKSI NYATA  Numerasi  Meningkatkan Kompetensi Murid_compressed (1) (1).pptxAKSI NYATA  Numerasi  Meningkatkan Kompetensi Murid_compressed (1) (1).pptx
AKSI NYATA Numerasi Meningkatkan Kompetensi Murid_compressed (1) (1).pptx
 
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
MODUL AJAR SENI RUPA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR SENI RUPA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR SENI RUPA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR SENI RUPA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 5 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 5 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 5 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 5 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
668579210-Visi-Gp-Berdasarkan-Tahapan-Bagja.pdf
668579210-Visi-Gp-Berdasarkan-Tahapan-Bagja.pdf668579210-Visi-Gp-Berdasarkan-Tahapan-Bagja.pdf
668579210-Visi-Gp-Berdasarkan-Tahapan-Bagja.pdf
 
Aksi Nyata Disiplin Positif Keyakinan Kelas untuk SMK
Aksi Nyata Disiplin Positif Keyakinan Kelas untuk SMKAksi Nyata Disiplin Positif Keyakinan Kelas untuk SMK
Aksi Nyata Disiplin Positif Keyakinan Kelas untuk SMK
 
Contoh PPT Seminar Proposal Teknik Informatika.pptx
Contoh PPT Seminar Proposal Teknik Informatika.pptxContoh PPT Seminar Proposal Teknik Informatika.pptx
Contoh PPT Seminar Proposal Teknik Informatika.pptx
 
MODUL AJAR IPAS KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR IPAS KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR IPAS KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR IPAS KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
BAB 5 KERJASAMA DALAM BERBAGAI BIDANG KEHIDUPAN.pptx
BAB 5 KERJASAMA DALAM BERBAGAI BIDANG KEHIDUPAN.pptxBAB 5 KERJASAMA DALAM BERBAGAI BIDANG KEHIDUPAN.pptx
BAB 5 KERJASAMA DALAM BERBAGAI BIDANG KEHIDUPAN.pptx
 
Kisi kisi Ujian sekolah mata pelajaran IPA 2024.docx
Kisi kisi Ujian sekolah mata pelajaran IPA 2024.docxKisi kisi Ujian sekolah mata pelajaran IPA 2024.docx
Kisi kisi Ujian sekolah mata pelajaran IPA 2024.docx
 
Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...
Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...
Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...
 
Aksi Nyata Menyebarkan (Pemahaman Mengapa Kurikulum Perlu Berubah) Oleh Nur A...
Aksi Nyata Menyebarkan (Pemahaman Mengapa Kurikulum Perlu Berubah) Oleh Nur A...Aksi Nyata Menyebarkan (Pemahaman Mengapa Kurikulum Perlu Berubah) Oleh Nur A...
Aksi Nyata Menyebarkan (Pemahaman Mengapa Kurikulum Perlu Berubah) Oleh Nur A...
 
Bab 4 Persatuan dan Kesatuan di Lingkup Wilayah Kabupaten dan Kota.pptx
Bab 4 Persatuan dan Kesatuan di Lingkup Wilayah Kabupaten dan Kota.pptxBab 4 Persatuan dan Kesatuan di Lingkup Wilayah Kabupaten dan Kota.pptx
Bab 4 Persatuan dan Kesatuan di Lingkup Wilayah Kabupaten dan Kota.pptx
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi BimTek _PTK 007 Rev-5 Thn 2023 (PENGADAAN) & Perhi...
PELAKSANAAN + Link2 Materi BimTek _PTK 007 Rev-5 Thn 2023 (PENGADAAN) & Perhi...PELAKSANAAN + Link2 Materi BimTek _PTK 007 Rev-5 Thn 2023 (PENGADAAN) & Perhi...
PELAKSANAAN + Link2 Materi BimTek _PTK 007 Rev-5 Thn 2023 (PENGADAAN) & Perhi...
 
power point bahasa indonesia "Karya Ilmiah"
power point bahasa indonesia "Karya Ilmiah"power point bahasa indonesia "Karya Ilmiah"
power point bahasa indonesia "Karya Ilmiah"
 

05.1 RINGKASAN HUKUM JUAL BELI

  • 1. Oleh : KH. M. Shiddiq Al Jawi, S.Si, MSI RINGKASAN HUKUM JUAL BELI DOSEN STEI HAMFARA JOGJAKARTA TASIK 16 FEB 2018
  • 2. POKOK BAHASAN  1. RUKUN DAN SYARAT HUKUM JUAL BELI  2. JUAL BELI PESAN (SALAM)  3. JUAL BELI PESAN BUAT (ISTISHNA’)  4. RIBA FADHL DAN RIBA NASIAH
  • 3. PENGERTIAN JUAL BELI JUAL BELI MENURUT ISTILAH SYARA’ ‫البيع‬‫شرعا‬ُُ‫ة‬َ‫ل‬َ‫د‬‫ا‬َ‫ب‬ُ‫م‬‫ال‬َ‫م‬‫ب‬‫ال‬َ‫م‬َُ‫َلى‬‫ع‬ ‫ل‬ْ‫ي‬‫ب‬َ‫س‬‫ك‬ْ‫ي‬‫ل‬ْ‫التم‬ُْ‫َن‬‫ع‬َُ‫ر‬َ‫ت‬‫اض‬ “Jual beli menurut syara’ adalah pertukaran harta dengan harta yang menimbulkan kepemilikan atas dasar saling rela." (Rawwas Qal'ah Jie, Mu'jam Lughah Fuqaha, h. 83)
  • 4. RUKUN2 JUAL BELI 1. AL-'AAQIDAANI Atau dua pihak yg berakad, yaitu penjual dan pembeli. 2. AL-MA'QUUD ALAIHI / MAHALLUL AQDI yaitu : barang dagangan ( al-mabii’) 3. ASH-SHIGHAT (IJAB & KABUL). Yaitu setiap ucapan atau perbuatan yang menunjukkan kerelaan.  (Yusuf Sabatin, Al Buyu’, hlm. 40; Khalid M.
  • 5. SYARAT 2 JUAL BELI Syarat-syarat jual beli ada tiga : (1) Syarat-syarat untuk Al- 'Aaqidaani (penjual dan pembeli) (2) Syarat-syarat untuk Ma’qud alaihi (barang dagangan) (3) Syarat-Syarat untuk Shighat (Ucapan Ijab & Kabul).
  • 6. SYARAT 2 JUAL BELI Syarat untuk Al-'Aaqidaani (penjual dan pembeli) ada tiga, yaitu : (1) aqil (berakal), (2) mumayyiz (=7 tahun), (3) mukhtar (tidak dipaksa). (Yusuf Sabatin, Al Buyu’, hlm. 42).
  • 7. SYARAT2 JUAL BELI Syarat utk Al-Ma'quud alaihi (barang) = ada enam , yaitu : (1) Barangnya suci (thohir al ‘ain), yaitu bukan najis. (2) Barangnya dapat dimanfaatkan (intifa' bihi) (3) Barangnya milik orang yg berakad (milkiyatul aqid)
  • 8. SYARAT2 JUAL BELI (4) Barangnya dapat diserahterimakan (al qudrah ‘ala tasliimihi) (5) Barangnya diketahui dengan jelas (ma'lum). (6) Barangnya maqbudh (yakni sudah dipegang penjual), khususnya untuk brg2 yg ditakar, dihitung, ditimbang (Al-Buyu', Yusuf Sabatin, h. 43)
  • 9. SYARAT2 JUAL BELI  Syarat untuk Shighat (Ijab Kabul) ada EMPAT syarat sbb :  (1) Muwafiq, artinya adanya kesesuaian antara ijab dan kabul.  Jika tak ada kesesuaian, misalnya ketidaksesuaian pada barang atau harga, maka akadnya tidak sah.  Misal, penjual berkata : "Saya jual rumah ini dg harga 1000 dinar." Lalu pembeli berkata,"Saya beli rumah ini dengan harga 500 dinar."  Ini tidak sah.
  • 10. SYARAT2 JUAL BELI  (2) Satu Majelis Akad, artinya penjual dan pembeli berada pada waktu dan/atau tempat yang sama.  Misal, penjual berkata ," Saya jual rumah ini dg harga 1000 dinar.”.  Lalu sebelum ada ucapan kabul dari pembeli, penjual dan pembeli berpisah,  Ini tidak sah.  (3) Tidak ada pemisah (fashil) antara ucapan ijab dan ucapan kabul.
  • 11. SYARAT2 JUAL BELI  (4) Masing-masing penjual dan pembeli dapat mendengar (sama') ucapan masing-masing.  (Mahmud Yunus, Al Fiqh Al Wadhih)
  • 12. JUAL BELI PESAN (BAI’US SALAM)  PENGERTIAN : ُْ‫م‬َ‫ل‬َّ‫س‬‫ل‬َ‫ا‬َُ‫و‬ُ‫ه‬ُُ‫ع‬ْ‫ي‬َ‫ب‬ُ‫ء‬ْ‫ي‬َ‫ش‬ُ‫ف‬ ْ‫و‬ُ‫ص‬ ْ‫و‬َ‫م‬‫ي‬ِ‫ف‬ُِ‫الذ‬ُِ‫ة‬َّ‫م‬‫ى‬َ‫ل‬ِ‫ا‬ُ‫ل‬َ‫ج‬َ‫ا‬ُ‫ء‬ْ‫ي‬َ‫ش‬ِ‫ب‬ُ‫ل‬َّ‫ج‬َ‫ع‬ُ‫م‬  "SALAM ADALAH MENJUAL SUATU BARANG YANG DIJELASKAN SIFATNYA DALAM TANGGUNGAN (TIDAK HADIR) HINGGA TEMPO TERTENTU DENGAN HARGA YANG DIBAYARKAN DI DEPAN.“  SALAM HUKUMNYA BOLEH. MERUPAKAN PERKECUALIAN (ISTITSNA`) DARI MENJUAL SESUATU YANG TIDAK DIMILIKI YG DILARANG BERDASARKAN HADIS : ‫ال‬‫تبع‬‫ما‬‫ليس‬‫عندك‬  "JANGANLAH KAMU MENJUAL APA YANG TIDAK ADA DI SISIMU." (HR KHAMSAH, SAHIH)
  • 13. JUAL BELI PESAN (BAI’US SALAM)  DALIL BOLEHNYA SALAM : َُ‫ك‬ُْ‫ي‬ِ‫ف‬ُْ‫م‬ِ‫ل‬ْ‫س‬ُ‫ي‬ْ‫ل‬َ‫ف‬َُ‫م‬َ‫ل‬ْ‫س‬َ‫ا‬ُْ‫ن‬َ‫م‬ُ‫ن‬ْ‫ز‬َ‫و‬َ‫ُو‬‫م‬ ْ‫و‬ُ‫ل‬ْ‫ع‬َ‫م‬ُ‫ل‬ْ‫ي‬ ُ‫م‬ ْ‫و‬ُ‫ل‬ْ‫ع‬َ‫م‬ُ‫ل‬َ‫ج‬َ‫ا‬ُ‫ى‬َ‫ل‬ِ‫ا‬ُ‫م‬ ْ‫و‬ُ‫ل‬ْ‫ع‬َ‫م‬  "BARANGSIAPA MELAKUKAN SALAM, HENDAKLAH DIA MELAKUKAN SALAM PADA TAKARAN YANG DIKETAHUI DAN TIMBANGAN YANG DIKETAHUI, HINGGA TEMPO YANG DIKETAHUI." (HR BUKHARI)
  • 14. JUAL BELI PESAN BUAT (BAI’UL ISTISHNA’)  PENGERTIAN : ُِ‫ُر‬‫ش‬ُ‫اإلستصناعُهوُعقدُعلىُمبيعُفيُالذمة‬ُ‫ُفيه‬َ‫ط‬ ُ‫ُمعلوم‬‫ُبثمن‬‫ُمخصوص‬‫ُعلىُوجه‬ُ‫ل‬‫العم‬  'ISTISHNA' = AKAD ATAS SUATU BARANG DALAM TANGGUNGAN (TIDAK HADIR/TAK ADA) YANG MENSYARATKAN PEKERJAAN [pembuatan barang], MENURUT CARA TERTENTU, DENGAN HARGA TERTENTU.”
  • 15. 3. JUAL BELI ISTISHNA’  DALIL KEMUBAHANNYA : َُ‫ب‬َ‫ل‬َ‫ط‬ُ‫ُصلىُهللاُعليهُوسلم‬َّ‫ي‬‫أنُالنب‬ُِ‫ة‬‫ُمنُالمرأ‬ ُْ‫ل‬‫ُا‬ِ‫ع‬ْ‫ن‬ُ‫ص‬ِ‫ب‬ُ‫ا‬َ‫ه‬َ‫م‬‫ال‬ُ‫غ‬َُ‫ر‬ُ‫م‬‫أ‬َ‫ت‬ُْ‫ن‬َ‫أ‬ُِ‫ر‬َ‫ب‬ْ‫ن‬ِ‫م‬  “BHW NABI SAW PERNAH MEMERINTAHKAN SEORANG WANITA, AGAR BUDAK LAKI- LAKINYA MEMBUATKAN MIMBAR BAGI NABI SAW." (HR BUKHARI)
  • 16. 3. JUAL BELI ISTISHNA’  APAKAH ISTISHNA' TERMASUK JUAL BELI ATAU TERMASUK IJARAH ?  1. JIKA BAHANNYA BERASAL DARI SHANI' (PEMBUAT BARANG), MAKA TERMASUK JUAL BELI.  2. JIKA BAHANNYA BERASAL DARI MUSTASHNI' (YANG MINTA DIBUATKAN BARANG), MAKA TERMASUK IJARAH.  JIKA TERMASUK JUAL BELI, APAKAH TERMASUK SALAM?  1. MENURUT MAZHAB HANAFI => ISTISHNA' MERUPAKAN AKAD TERSENDIRI.  2. MENURUT MAZHAB JUMHUR (MALIKI, SYAFII, HAMBALI) => ISTISHNA' TERMASUK JUAL BELI SALAM.
  • 17. 3. JUAL BELI ISTISHNA’  Menurut Syaikh Ziyad Ghazal, akad istishna’ tidak termasuk jual beli salam.  Tetapi merupakan jual beli tersendiri (mustaqil), seperti halnya jual beli lainnya yang bersifat khusus, misalnya jual beli salam, dan jual beli sharaf.  Istishna’ mempunyai hukum-hukum dan syarat-syarat khusus. (Ziyad Ghazal, Masyru’ Qanun Al Buyu’, hlm. 90-91)
  • 18. PENGERTIAN RIBA  Riba scr bahasa : tambahan (ziyadah)  Riba menurut istilah syariah : ‫الرباُهوُكلُزيادةُألحدُالمتعاقدينُفيُعق‬ُ‫د‬ ُ‫المعاوضةُمنُغيرُمقابلُأوُهوُالزيادةُفي‬ ‫مقابلُاألجل‬  Riba adalah setiap tambahan bagi salah satu pihak yang berakad dalam akad pertukaran tanpa ada pengganti, atau riba adalah tambahan sebagai pengganti dari waktu.  (Abdul Aziz al-Khayyath, Asy-Syarikat, 2/168)
  • 19. HUKUM RIBA  Hukum Riba adalah HARAM (QS al Baqarah : 275)  Termasuk DOSA BESAR (Kaba`ir) dan perbuatan yang TERKUTUK.  Sabda Nabi SAW : ‫اجتنبواُالسبعُالموبقات‬“‫قالوا‬:‫ياُرسولُهللا،ُوماُهن؟ُقال‬:”‫الش‬ُ،‫رك‬ ‫مُهللاُإالُبالحق،ُوأكلُالربا،ُوأكل‬‫والسحر،ُوقتلُالنفسُالتيُحر‬ُ‫مال‬ ‫حف،ُوقذفُالمحصناتُالغافالتُالمؤم‬‫يُيومُالز‬‫ول‬‫اليتيم،ُوالت‬‫نات‬  “Jauhilah tujuh perkara yang menghancurkan!’ Mereka bertanya,’apa itu?’ Sabda Nabi,’Syirik, sihir, membunuh jiwa yang diharamkan Allah kecuali dgn alasan yang benar, memakan riba, memakan harta anak yatim, lari dari peperangan, dan menuduh zina kepada wanita mukmin yang baik-baik.” (HR Bukhari)
  • 20. HUKUM RIBA  Sabda Nabi SAW : ‫لعن‬‫رسول‬‫هللا‬‫ى‬‫صل‬‫هللا‬‫عليه‬‫م‬‫وسل‬:‫آكل‬،‫الربا‬،‫وموكله‬‫وكات‬،‫به‬ ‫وشاهديه‬“،‫وقال‬:”‫هم‬‫سواء‬  Rasulullah SAW melaknat pemakan riba, yang memberi makan dg riba, penulisnya, dan 2 saksinya. Sabda Nabi SAW : Mereka sama.” (HR Muslim)  Sabda Nabi SAW : ‫الربا‬‫ثالثة‬‫وسبعون‬ُ‫بابا‬‫أيسرها‬‫مثل‬‫أن‬‫ينكح‬‫الرجل‬‫أمه‬  Riba mempunyai 73 macam dosa, yang paling ringan seperti laki-laki yang menikahi (berzina) dengan ibu kandungnya sendiri.” (HR Hakim).  Sabda Nabi SAW : ‫درهم‬‫ربا‬‫يأكله‬‫الرجل‬‫وهو‬‫يعلم‬ُ‫أشد‬‫من‬ُ‫ست‬‫وثالثين‬‫زنية‬  “Satu dirham riba yang dimakan seseorang sedang dia tahu, lebih berat dosanya daripada 36 kali berzina.” (HR Ahmad)
  • 21. MACAM-MACAM RIBA  TERDAPAT 2 (DUA) MACAM RIBA :  (1) RIBA FADHL  (2) RIBA NASI`AH
  • 22. Riba Fadhl  Riba fadhl hanya terjadi pada 6 (enam) jenis barang/harta ribawi, yaitu :  (1) emas, (2) perak, (3) gandum, (4) jewawut, (5) kurma, dan (6) garam.  Hukum syariahnya :  (1) Jika ditukar dgn barang sejenis (misal emas dengan emas) syaratnya dua : (1) harus kontan (cash) dan (2) tak ada tambahan.  (2) jika tidak sejenis (misal emas dgn perak) syaratnya hanya satu : yaitu harus kontan (cash), namun boleh ada tambahan.
  • 23. HADIS LARANGAN RIBA FADHL  Sabda Nabi SAW : ‫الذهب‬،‫بالذهب‬‫والفضة‬،‫بالفضة‬‫والبر‬،‫بالبر‬‫والشعير‬‫ب‬،‫الشعير‬ ‫والتمر‬،‫بالتمر‬‫والملح‬،‫بالملح‬ُ‫مثال‬،‫بمثل‬‫سواء‬،‫بسواء‬‫ي‬ُ‫دا‬،‫بيد‬ ‫فإذا‬‫اختلفت‬‫هذه‬‫األصناف‬‫فبيعوا‬‫كيف‬،‫شئتم‬‫إذا‬‫كان‬ُ‫يدا‬‫بيد‬  ”Emas ditukarkan dengan emas, perak dengan perak, gandum dengan gandum (al-burru bil burri), jewawut dengan jewawut (asy-sya’ir bi asy-sya’ir), kurma dengan kurma, garam dengan garam, harus sama takarannya (mitslan bi mitslin sawa`an bi sawa`in) dan harus dilakukan dengan kontan (yadan bi yadin). Dan jika berbeda jenis-jenisnya, maka juallah sesukamu asalkan dilakukan dengan kontan (yadan bi yadin).” (HR Muslim no
  • 24. BARANG-BARANG RIBAWI (EMAS) ( ‫ال‬‫ذهب‬ )
  • 30. CONTOH RIBA FADHL  KURMA BASAH 2 (DUA) KILOGRAM :  DITUKAR DENGAN KURMA KERING SEBERAT 1 (SATU) KILOGRAM:
  • 31. CONTOH RIBA FADHL  KURMA BASAH 2 (DUA) KILOGRAM :  DITUKAR DENGAN KURMA KERING SEBERAT 2 (DUA) KILOGRAM, TAPI TIDAK TUNAI :
  • 32. CONTOH RIBA FADHL  TIGA CINCIN EMAS 22 KARAT SEBERAT TOTAL 15 GRAM :  DITUKAR DENGAN SATU CINCIN EMAS 24 KARAT SEBERAT 10 GRAM :
  • 33. CONTOH RIBA FADHL  TIGA CINCIN EMAS 24 KARAT SEBERAT TOTAL 15 GRAM :  DITUKAR DENGAN TIGA CINCIN EMAS 24 KARAT BERAT TOTAL 15 GRAM TAPI TIDAK TUNAI (PENYERAHAN TERTUNDA ):
  • 35. HUKUM PERTUKARAN MATA UANG (SHARF)  Jika mata uang ditukar dengan mata uang sejenis (misal rupiah dgn rupiah), wajib memenuhi 2 (dua) syarat yaitu :  Pertama, harus sama nilainya (sawa`an bi sawa`in mitslan bi mitslin),  Tidak boleh ada kelebihan / tambahan  Kedua, harus kontan (yadan bi yadin),  Tidak boleh ditangguhkan (kredit)
  • 36. HUKUM PERTUKARAN MATA UANG (SHARF)  Jika mata uang ditukar dengan mata uang tidak sejenis (misal dolar dengan rupiah), wajib memenuhi 1 (satu) syarat saja, yaitu :  Harus kontan (yadan bi yadin),  Artinya, tidak boleh ditangguhkan (kredit/angsuran)  Namun boleh ada tambahan
  • 37. PERTUKARAN MATA UANG YANG HALAL  DITUKAR SCR KONTAN DENGAN :
  • 38. PERTUKARAN MATA UANG YANG HARAM  DITUKAR DENGAN :
  • 39. PERTUKARAN MATA UANG YANG HALAL  DITUKAR DENGAN Rp 10.000 DIBAYAR KONTAN :
  • 40. PERTUKARAN MATA UANG YANG HARAM  DITUKAR HARI INI DENGAN Rp 10.000 TAPI DIBAYAR TUNDA (BESOK) :
  • 41. PERTUKARAN MATA UANG YANG HARAM  DITUKAR HARI INI DENGAN Rp 10.000 TAPI DIBAYAR ANGSURAN DUA KALI :
  • 43. MACAM-MACAM RIBA (RIBA NASI`AH)  RIBA NASI`AH = TAMBAHAN YANG DIBERIKAN SEBAGAI PENGGANTI DARI WAKTU (TEMPO). CONTOH SEDERHANA :  MEMINJAM RP 100.000 (BLN NOP):  MENGEMBALIKAN Rp 110.000 (BL DES) :
  • 44. BENTUK-BENTUK RIBA NASI`AH  Bunga bank (interest, fawa`idul bunuk) adalah bentuk modern riba nasi`ah.  Bunga pada transaksi yang lain juga termasuk Riba Nasi`ah yang haram, misal :  (1) Bunga di Pegadaian  (2) Bunga di Asuransi  (3) Bunga di Koperasi  (4) Bunga Utang Luar Negeri  (5) Bunga Utang Dalam Negeri  (6) Bunga di Rentenir (“Bank plecit atau bank titil”)  (7) dll
  • 45. HUKUM MENYIMPAN UANG DI BANK RIBAWI  (1) Menyimpan uang di bank ribawi dengan akad riba, hukumnya haram, walaupun bunganya tidak diambil.  (2) Menyimpan uang di bank ribawi tanpa akad ribawi, syubhat.  Perkara syubhat sebaiknya ditinggalkan.  Sabda Rasulullah SAW : ُ‫الُيبلغُالعبد‬‫أنُيكونُمن‬‫المتقين‬‫حتىُيدعُماُالُبأس‬ُ‫بهُحذرا‬ ‫م‬‫ماُفيهُبأس‬  “Seorang hamba tak akan mencapai derajat muttaqin hingga dia meninggalkan sesuatu yang tak ada dosanya khawatir di situ ada dosanya.” (HR Tirmidzi & Al Hakim).