1. โครงการแก้มลิง
"...ตามปกติ เวลาเราให้ กล้ วยกับลิง ลิงจะเคี้ยวแล้ วเก็บไว้ ใน
แก้ มลิง... เขาเคี้ยวแล้ วเอาไปเก็บในแก้ ม น้าท่ วมลงมา ถ้ าไม่ ทา
"โครงการแก้ มลิง" น้าท่ วมนี้จะเปรอะไปหมด อย่ างที่เปรอะปี นี้
เปรอะไปทั่วภาคกลาง จะต้ องทา "แก้ มลิง" เพื่อที่จะเอาน้าปี นี้
ไปเก็บไว้ ..."
พระราชดารั ส ๔ ธันวาคม ๒๔๓๘

2. "โครงการแก้ มลิง" เป็ นส่วนหนึงของโครงการแก้ ไขปั ญหาน ้าท่วมพื ้นที่ในเขตกรุงเทพฯและ
่
ปริมณฑลตามแนวพระราชดาริ โดยประกอบด้ วยโครงการขุดลอกคลองระบายน ้าและกาจัด
วัชพืชโครงการปรับปรุงและก่อสร้ างสถานีสบน ้าและประตูระบายน ้า ตามที่ได้ เกิดสภาวะน ้า
ู
ท่วมหนัก ในลุม แม่น ้าเจ้ าพระยาเมื่อ พ.ศ.๒๕๓๘ อันสืบเนื่องมาจากฝนตกหนักในลุมน ้า
่ ่
ตอนบน ทาให้ ปริมาณน ้าจานวนมากไหลหลากท่วมพื ้นที่อย่างรุนแรงในลุมแม่น ้ายมและ ่
น่านเสริ มกับปริ มาณน ้าล้ นอ่างเก็บน ้า เขื่อนสิริกิต์ิไปหลากท่วมพื ้นที่ทางด้ านท้ ายน ้าอย่าง
หนัก และส่งผล กระทบต่อสภาวะน ้าท่วมในแม่น ้าเจ้ าพระยาตอนล่าง ซึงรวมถึงเขตกรุงเทพฯ
่
และปริมณฑล เป็ นเวลานานกว่า ๒ เดือน

3. คืนวันที่ ๑๔ พฤศจิกายน ๒๕๓๘ พระบาทสมเด็จพระเจ้ าอยูหวโปรดเกล้ าฯ ให้
่ ั
เจ้ าหน้ าที่ดแลปั ญหาน ้าท่วมเข้ าเฝาฯ
ู ้
เพื่อรับพระราชทานแนวพระราชดาริการปองกันน ้าท่วม ในพื ้นที่บริเวณ
้
กรุงเทพฯ และปริมณฑล โดยทรงเปรี ยบเทียบการ กินอาหารของลิงหลังจาก
ที่ลิง เคียวกล้ วยแล้ วจะยังไม่ กลืน แต่ จะเก็บไว้ ภายในแก้ มทังสองข้ าง
้ ้
แล้ วค่ อย ๆ ดุนกล้ วยมากินในภายหลัง เช่นเดียวกับกรณีการผันน ้าจาก
แม่น ้าเจ้ าพระยา รวมทังน ้าที่ขึ ้นมาตามซอยต่าง ๆ เมื่อน ้าทะเลหนุนให้ ไปเก็บ
้
ไว้ ที่บงใหญ่
ึ
ที่อยูใกล้ กบพื ้นที่ชายทะเล และมีประตูน ้าขนาดใหญ่สาหรับปิ ดกันน ้าบริเวณ
่ ั ้
แก้ มลิงสาหรับฝั่ งตะวันตกจะอยูที่คลองชายทะเล ด้ านฝั่ งตะวันออกบริเวณ
่
แก้ มลิงจะอยูที่คลองสรรพสามิต เมื่อเวลาน ้าทะเลลดลงให้ เปิ ดประตูระบายน ้า
่
ออกไป บึงจะสามารถรับน ้าชุดใหม่ตอไป ่

4. แนวทางที่พระบาทสมเด็จพระเจ้ าอยูหวได้ พระราชทานพระราชดาริแก้ ไขปั ญหาน ้าท่วมกรุงเทพฯ
่ ั
คือ
ประการแรก สร้ างคันกันน ้าโดยปรับปรุงแนวถนนเดิม
้
ประการที่ ๒ จัดให้ มีพื ้นที่สีเขียว (Green Belt) ตามพระราชดาริ
เพื่อกันการขยายตัวของเมืองและเพื่อแปรสภาพให้ เป็ นทางระบายน ้า เมื่อมีน ้าหลาก
ประการที่ ๓ ดาเนินการขุดลอกคลอง ขยายคลองที่มีอยูเ่ ดิม
และขุดใหม่นอกแนวคันกันน ้า ้
ประการที่ ๔ สร้ างสถานที่เก็บน ้าตามจุดต่าง ๆ
ประการที่ ๕ ขยายช่องทางรับน ้าที่ผ่านทางรถไฟและทางหลวง กรมทางหลวง
ได้ ดาเนินการตาม "โครงการพระราชดาริแก้ มลิง" โดยใช้ แนวถนนสุขมวิทเป็ นคันกัน
ุ ้
น ้าทะเลที่หนุนท่วมขึ ้นมาบนชายฝั่ งทะเล และใช้ พื ้นที่ด้านในของถนนสุขมวิทเป็ นพื ้นที่พกน ้าที่
ุ ั
ไหลมาจากตอนบนร้ อมทังประสานงานกับกรมชลประทาน
้
และกรมโยธาธิการดาเนินการก่อสร้ างสถานีสบน ้าตามคลองต่าง ๆ
ู

5. การแก้ ไขปั ญหาน ้าท่วมพื ้นที่ในเขตกรุงเทพฯ และปริมณฑลตามแนวพระราชดาริ "แก้ มลิง"
มีลกษณะและวิธีการดังนี ้
ั
๑. ดาเนินการระบายน ้าออกจากพื ้นที่ตอนบน ให้ ไหลลงคลองพักน ้าขนาดใหญ่ที่บริเวณ
ชายทะเล
๒. เมื่อระดับน ้าทะเลลดต่ากว่าระดับน ้าในคลอง ก็ทาการระบายน ้าจากคลองดังกล่าว
โดยใช้ หลักทฤษฎีแรงโน้ มถ่วงของโลก (Gravity Flow) ตามธรรมชาติ
๓. สูบน ้าออกจากคลองที่ทาหน้ าที่ "แก้ มลิง" นี ้ เพื่อทาให้ น ้าตอนบนค่อยๆ
ไหลมาเองตลอดเวลา ส่งผลให้ ปริมาณน ้าท่วมพื ้นที่ลดน้ อยลง
๔. เมื่อระดับน ้าทะเลสูงกว่าระดับน ้าในลาคลอง ให้ ทาการปิ ดประตูระบายน ้า
โดยยึดหลักน ้าไหลลงทางเดียว (One Way Flow)

6. หลักการ ๓ ประการ ที่จะทาให้ โครงการแก้ งลิงมีประสิทธิภาพบรรลุผลสาเร็จตามแนว
พระราชดาริ คือ การพิจารณา
๑. สถานที่ที่จะทาหน้ าที่เป็ นบ่อพักและวิธีการชักนาน ้าท่วมไหลเข้ าสูบอพักน ้า
่ ่
๒. เส้ นทางน ้าไหลที่สะดวกต่อการระบายน ้าเข้ าสูแหล่งที่ทาหน้ าที่บอพักน ้า
่ ่
๓. การระบายน ้าออกจากบ่อพักน ้าต้ องเป็ นไปอย่างต่อเนื่อง
"โครงการแก้ มลิงฝั่ งตะวันออกของแม่น ้าเจ้ าพระยา" ใช้ คลองชายทะเล
ตังอยูริมทะเลด้ านจังหวัดสมุทรปราการทาหน้ าที่เป็ นบ่อพักน ้าหรื อบ่อรับน ้าส่วน
้ ่
"โครงการแก้ มลิง ในพื ้นที่ฝั่งตะวันตกของแม่น ้าเจ้ าพระยา" ทาหน้ าที่รับน ้า
ในพื ้นที่ฝั่งตะวันตกของแม่น ้าเจ้ าพระยา เพื่อระบายออกทะเลด้ านจังหวัดสมุทรสาคร
พระบาทสมเด็จพระเจ้ าอยูหวได้ พระราชทานพระราชดาริ เพื่อให้ การระบายน ้าท่วม
่ ั
ออกทะเลเร็วขึ ้นด้ วยวิธีการต่างๆอาทิ โครงการแก้ มลิง "แม่น ้าท่าจีนตอนล่าง"
ซึงใช้ หลักการ ในการควบคุมน ้าในแม่น ้าท่าจีน คือ เปิ ดระบายน ้าจานวนมาก
่
ลงสูอาวไทยเมื่อระดับน ้าทะเลต่า
่่

7. โครงการแก้ มลิงแม่น ้าท่าจีนตอนล่างจะมีประสิทธิภาพสมบูรณ์ต้องดาเนินการครบ
ระบบ ๓ โครงการด้ วยกัน คือ
๑. โครงการแก้ มลิง "แม่น ้าท่าจีนตอนล่าง
๒. โครงการแก้ มลิง "คลองมหาชัย-คลองสนามชัย"
๓. โครงการแก้ มลิง "คลองสุนขหอน"
ั
โครงการแก้ มลิงนับเป็ นนิมิตหมายที่จะนาพาชาวไทยให้ รอดพ้ นจากทุกข์ภย ที่ ั
นาความเดือนร้ อนแสนลาเค็ญมาสูชีวิตที่อบอุนปลอดภัย
่ ่
ซึงแนวพระราชดาริอนเป็ นทฤษฎีเกี่ยวกับการบริหารจัดการด้ านน ้าท่วมนี ้ มี
่ ั
พระราชดาริเพิ่มเติมว่า
"...ได้ ดาเนินการในแนวทาง ที่ถกต้ องแล้ ว ขอให้ รีบเร่งหาวิธีปรับปรุงและเพิ่ม
ู
ประสิทธิภาพต่อไปเพราะโครงการแก้ มลิงในอนาคต
จะสามารถช่วยพื ้นที่ได้ หลายพื ้นที่..."

8. ประเภทและขนาดของแก้ มลิง
1. แก้ มลิงขนาดใหญ่ ( Retarding Basin) คือ สระน ้าหรื อบึงขนาดใหญ่ ที่
รวบรวมน ้าฝนจากพื ้นที่บริเวณนันๆโดยจะกักเก็บไว้ เป็ นระยะเวลาหนึงก่อนที่จะระบายลงสู่
้ ่
ลาน ้า การจัดสร้ างพื ้นที่ชะลอน ้า หรื อพื ้นที่เก็บกักน ้าจะมีหลายประเภท คือ เขื่อน อ่างเก็บ
น ้า ฝาย ทุงเกษตรกรรม เป็ นต้ น ลักษณะสิ่งก่อสร้ างเหล่านี ้จะมีจะมีวตถุประสงค์อื่น
่ ั
ประกอบด้ วย เช่น เพื่อการชลประทาน เพื่อการประมง เป็ นต้ น
2. แก้ มลิงขนาดกลาง เป็ นพื ้นที่ชะลอน ้าที่มีขนาดเล็กกว่า ได้ มีการก่อสร้ างในระดับ
ลุมน ้า ส่วนใหญ่จะเป็ นพื ้นที่ธรรมชาติ เช่น หนอง บึง คลอง เป็ นต้ น
่
3. แก้ มลิงขนาดเล็ก (Regulating Reservoir) คือแก้ มลิงที่มีขนาดเล็กกว่า
อาจเป็ นพื ้นที่สาธารณะ สนามเด็กเล่น ลานจอดรถ หรื อสนามในบ้ าน ซึงต่อเข้ ากับระบบ
่
ระบายน ้าหรื อคลอง แก้ มลิงที่อยูในพื ้นที่เอกชน เรี ยกว่า “แก้ มลิงเอกชน“ ส่วนที่อยูในพื ้นที่
่ ่
ของราชการและรัฐวิสาหกิจจะเรี ยกว่า “แก้ มลิงสาธารณะ”

9. ความจาเป็ นในการดาเนินโครงการแก้ มลิง
1. การเปลี่ยนแปลงการใช้ ที่ดิน จากลักษณะธรรมชาติ มาเป็ นพื ้นที่พฒนา ั
โดยเฉพาะอย่างยิ่งพื ้นที่ของกรุงเทพมหานคร ทาให้ ปริมาณและอัตราการไหลสูงสุดของ
น ้าผิวดินในพื ้นที่เพิ่มขึ ้น
2. ปริมาตรและอัตราการไหลของน ้าผิวดินที่เพิ่มขึ ้นของพื ้นที่ทบน ้า จะก่อให้ เกิด
ึ
ปั ญหาน ้าท่วมทางด้ านท้ ายน ้าหรื อที่ต่าเพิ่มมากขึ ้น ปั ญหาน ้าท่วมที่เกิดขึ ้นจึงขยายตัว
เพิ่มขึ ้น ไปทางด้ านเหนือน ้า
3. ขนาดของคลองและความจุเก็บกักทางระบายน ้าเป็ นประการสาคัญเพราะมี
ขนาดเล็กกว่าความสามารถในการรองรับปริมาณและอัตราการไหลสูงสุดของน ้าผิวดิน
ที่เพิ่มขึ ้นเพราะการรุกล ้าคูคลอง และพื ้นที่สาธารณะ

10. การแก้ ไขปั ญหาน ้าท่วมพื ้นที่ในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑลตามพระราชดาริ "แก้ ม
ลิง“ ลักษณะและวิธีการของโครงการแก้ มลิง
1. ดาเนินการระบายน ้าออกจากพื ้นที่ตอนบน ให้ ไหลลงคลองพักน ้าขนาดใหญ่ที่
บริเวณชายทะเล
2. เมื่อระดับน ้าทะเลลดต่ากว่าระดับน ้าในคลอง ก็ทาการระบายน ้าจากคลอง
ดังกล่าว โดยใช้ หลักการทฤษฎีแรงโน้ มถ่วงของโลก (Gravity Flow) ตามธรรมชาติ
3. สูบน ้าออกจากคลองที่ทาหน้ าที่ "แก้ มลิง" นี ้ เพื่อจะได้ ทาให้ น ้าตอนบนค่อยๆ
ไหลมาเองตลอดเวลา ส่งผลให้ ปริมาณน ้าท่วมพื ้นที่ลดน้ อยลง
4. เมื่อระดับน ้าทะเลสูงกว่าระดับน ้าในลาคลองให้ ทาการปิ ดประตูระบายน ้า โดย
ยึดหลักน ้าไหลลงทางเดียว

11. จัดทาโดย
นางสาว สุภาวดี พลายชุ่ม
ชันมัธยมศึกษาปี ที่ 4/7 เลขที่ 20
้
เสนอ
คุณครู อารี ย์ บุญรักษา