Ferdi Nuredini

1. Ligjeratë 2
TEKNOLOGJI INFORMATIVE

2. Përmbajtja
 Matja e vëllimit/sasisë së Informatave
 Klasifikimi i Kompjuterëve
 Modeli Logjik i Kompjuterit Të Sotëm

3. Matja e vëllimit/sasisë së Informatave
 Bit – njësia matëse për matjen e sasisë së
informacionit
nga anglishtja bit = binary digit
 Qarqet elektrike në kompjutor munden të ndodhen
vetëm në njërën nga dy gjendjet.
 Këto gjendje prezantohet me cifrat 0 dhe 1 dhe
quhet paraqitje binare, respektivisht të dhënat të
paraqitura përmes njësheve (1) dhe zerove (o) i
quajm paraqitje binare

4. Prezantimi i të dhënave
 Të dhënat në kompjuteret prezantohen/paraqiten
me cifrat 0 dhe 1 –
 Sistemi Binar i numrave (me bazë 2)
dy cifra 0 dhe 1
 Sistemi dekad i numrave (me bazë 10)-
dhjet cifra: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9
 Sistemi oktal i numrave (me bazë 8)-
tetë cifra: 0,1,2,3,4,5,6,7
 Sistemi heksadecimal i numrave (me bazë 16)-
gjashtmbdhjet cifra:0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F

5. Prezantimi i të dhënave
 Numrat e plotë dekad shëndrohen në
binar duke i pjestuar me bazën e sistemit të
numrave binar, respektivisht me numrin 2
 83 : 2 = 41 mbetja 1 83(1o) = 1010011(2)
 41 : 2 = 20 mbetja 1
 20 : 2 = 10 mbetja 0
 10 : 2 = 5 mbetja 0
 5 : 2 = 2 mbetja 1
 2 : 2 = 1 mbetja 0
 1 : 2 = 0 mbetja 1

6. Edhe një shembull
 shëndrimi i numrit decimal 5 cifror 12.345(10) në ekuvalentin e tijë
binar:
operacioni në 13 hapa duket si vijonë:
 12.345 : 2 = 6.172 mbetja 1
 6.172 : 2 = 3.086 mbetja 0
 3.086 : 2 = 1.543 mbetja 0
 1.543 : 2 = 771 mbetja 1
 771 : 2 = 385 mbetja 1
 385 : 2 = 192 mbetja 1
 192 : 2 = 96 mbetja 0
 96 : 2 = 48 mbetja 0
 48 : 2 = 24 mbetja 0
 24 : 2 = 12 mbetja 0
 12 : 2 = 6 mbetja 0
 6:2= 3 mbetja 0
 3:2= 1 mbetja 1
 1:2= 0 mbetja 1
12.345(10)=11000000111001(2)

7. Shëndrimi i numrave binar në decimal
11102 (1x8)+(1x4)+(1x2)+(0x1)
=8+4+2
=14
11102 1410
111101101112 = 1x210 + 1x29 + 1x28 + 1x27 + 1x26 +
0
x25
+ 1x24 + 0x23 + 1x22 + 1x21 + 1x20 =
=1024+512+256+128+0+32+16+0+4+2+1=1975

8. Shëndrimi i numrave heksadecimal në
decimal
 5AE16 = 5x162 + 10x161+14x160=
= 5x256 + 10x16 + 14 x 1 = 1454

9. Klasifikimi i kompjuterëve
Kompjuterët e mëdhenj (angl.
mainframes)
Kompjuterët e vegjël (minicomputers)
Mikrokompjuterët (microcomputers)

10. Kompjuterët e mëdhenj
(angl. mainframes)
 Karakterizohen me:
 dimensione të mëdha,
 fuqi shumë të madhe procesorike,
 kapacitet shumë të madh të memorjes,
 etj.

11. Mainframe

12. Kompjuterët e vegjël
(minicomputers)
 që dallohen si më të vegjël nga mainframe,
karakterizohen me fuqi të lartë procesorike dhe
zakonisht shfrytëzohen si server të rrjetit.
 Serverët menaxhojnë klientët e një rrjeti
kompjuterik, dhe në rastet e lidhjes së një grupi
kompjuterësh në Internet paraqitet në rolin e
Gateway kompjuterit.

13. Mikrokompjuterët
(microcomputers)
 Kompjuterët e vegjël të cilët zakonisht ne i përdorim
në jetën e përditshme, si kompjuteri personal –PC,
kompjuterët portabël, etj., janë shembuj tipik të
mikrokompjuterëve.

14. Modeli logjik i kompjuterit të sotëm
(bazuar në zbulimin e Von Neumann)
 Procesori qendror,
 Njësia aritmetiko-logjike,
 Njësia dirigjuese,
 Memorja punuese,
 Pjesët hyrëse,
 Pjesët dalëse.

15. Modeli i Neumann-it

16. Procesori qendror
(njësia qendrore)
Njësia qendrore përbëhet nga këto komponente:
4. Njësia dirigjuese (udhëheqëse)
5. Njësia aritmetiko – logjike
6. Memorja punuese (e mbrendshme)

17. Njësia dirigjuese
udhëheq me njësinë qendrore,
ndërsa tërrthorazi edhe me
komponentet tjera të
kompjuterit.
Udhëheqja mbështetet në
programet e vendosura në
memorien kryesore.

18. Njësia aritmetiko – logjike (ALU)
 ka për detyrë kryerjen e
operacioneve aritmetiko-
matematikore si dhe ato logjike.
 përpunimi i të dhënave
 e përbërë nga qarqe elektronike të
cilat punojnë në parimin e logjikës
binare.

19. ALU i realizuar me qarqe logjike

20. Memorja punuese
(e mbrendshme)
 përmban të dhënat dhe programet
të cilat duhet të përpunohen.
 ka aftësinë t'i pranojë, t'i ruajë dhe
t'ua dorëzojë të dhënat njësive të
tjera.

21. Njësitë hyrëse
njësitë dalëse
 Njësitë hyrëse
 tastatura, miu,
skaneri, lexuesi i
barkodeve, kamera,
etj.
 Njësitë dalëse
 monitori, printeri dhe
ploteri.

22. Njësi hyrëse - dalëse
 modemi,
 kartela e rrjetit,
 audio kartela, dhe
 paisje tjera me funksione speciale.

23. Njësitë për memorje të jashtme
 bazohen në një teknologji që nuk kërkon furnizim
me energji elektrike për ruajtjen e të dhënave
 Më së shpeshti shfrytëzohen mediumet magnetike
të cilat të dhënat i ruajnë në celula magnetike.
 përdoren për deponim të të dhënave dhe
programeve

24. Përfaqësues tipik i memorjes së
jashtme
 disketat (floppy disk),
 disqet e fiksuara,
 shiritat magnetik,
 CD ROM,
 DVD ROM,
 USB Memorja (USB Stick)