4. Biblical (Tore ng Babel) Malinaw na ipinahayag sa bibliya na
ang wika ay kaloob ng Diyos. Batay din sa istorya ng Bibliya,
matapos ang matinding pagbaha noong panahon ni Noah,
binigyan uli ng pagkakataon ng Diyos ang mga tao na
magbago. Iisa lang ang wika noong unang panahon kaya’t
walang suliranin sa pakikipagtalastasan ang tao. Ngunit,
mayroon silang lider, si Nimrod, na naging maramot at nais
makita ang kaharian ng Diyos sa alapaap. Naghangad din
ang tao na higitan ang kapangyarihan ng Diyos, naging
mapagmataas at nag-ambisyong maabot ang langit.
Hinimok ni Nimrod ang mga tao na gumawa ng tore para
maabot ang kaharian ng Diyos. Nagtayo ng pagkataas-taas
na tore ang mga tao. Nang nalaman ito ng Diyos, nagalit
Siya na naging ganid, mapangahas at mayabang na ang mga
tao. Pinatunayan ng Diyos na higit siyang makapangyarihan
kaya sa pamamagitan ng kaniyang kapangyarihan, ginuho
niya ang tore at nahulog ang mga tao. Ginawa ng Diyos na
magkakaiba ang wika ng bawat isa, hindi na
magkaintindihan at naghiwa-hiwalay ayon sa wikang
sinasalita. (Genesis 11:1-9)
5. Ayon kay Sapir (1961), tanging tao
lamang ang nakagagawa ng wika, at
dahil dito likas niyang naipapahayag
ang kanyang kaisipan, damdamin at
mga ninanais sa pamamagitan ng
mga sadyang isinagawang simbolona
kinokontrol nila. Ito ang kakayahang
nagpatangi sa tao sa iba pang nilikha,
at ang ikinaiba niya sa mga hayop.
6. Ang tao sa tulong ng wika ay nakabubuo ng mga
paraan upang maiangkop ang sarili sa kanyang
kapaligiran. Mahalaga sa kanya ang wika bilang di-
pangkaraniwang bahagi ng kultura. Sa pamamagitan
ng wika, nakagagawa rin siya ng mga pamantayang
magiging gabay sa pakikitungo sa kapwa o sa isa’t
isa sa institusyon o lipunan. Dahil sa wika
naipahayag ang kaugalian, kaisipan at damdamin ng
bawat pangkat ng tao. Bagaman may mga
makabago nang kasangkapang ginagamit sa
pakikipaagtalastasan tulad ng social media,
cellphone, play station, at iba pa, wika parin ang
ginagamit ng tao sa pagpapahayag ng kanyang
diwa.
7. 1. Bakit kaya ginawa ng Diyos na may iisang wika
lamang ang sangkatauhan noong unang panahon?
2. Ano kaya ang maaaring mangyari kung hindi pinag-
iba-iba ng Diyos ang wika ng sangkatauhan?
3. Ano ang nagtulak sa Diyos upang pag-iba-ibahin
Niya ang wika ng sangkatauhan?
4. Bakit mahalaga ang wika sa tao?
5.Magsaliksik ng isang kuwento o alamat tungkol sa
wika. Ibahagi ito pagkatapos ilahad ang inyong
sariling pananaw o konklusyon tungkol dito.
9. WIKA- nagmula sa salitang Latin na
“lengua” na ang kahulugan ay dila.
Ito’y isang masistemang gamit sa
pakikipagtalastasan na binubuo ng
mga simbolo at panuntunan. Ito’y
paraan ng pagpapahayag ng
damdamin at opinyon sa
pamamagitan ng mga salita upang
magkaunawaan ang mga tao
(Panganiban).
10. Henry Gleason: Ang wika ay masistemang
balangkas ng sinasalitang tunog na pinili at
isinaayos sa paraang arbitraryo upang
magamit ng mga taong kabilang sa isang
kultura.
George Lakoff: Ang wika ay politika,
nagtatakda ng kapangyarihan, kumukontrol
ng kapangyarihan kung paanong magsalita
ang tao at kung paano sila maunawaan.
11. Jose Villa Panganiban: Ang wika ay paraan ng
pagpapahayag ng damdamin at opinyon sa
pamamagitan ng mga salita upang magkaunawaan
ang mga tao.
Nenita Papa: wika ang ginagamit natin upang
malayang maipahayag ang ating iniisip at nadarama.
Pamela Constantino at Monico Atienza: ang wika ay
mahalagang kasangkapan sa pag-unlad kapwa ng
indibidwal at ng bansa.
12. Ayon kay Archibal A. Hill sa kanyang
papel na What is Language? Na
binanggit sa aklat ni Alcomtiser P.
Tumangan et.al., ang wika ay
pangunahing anyo ng simbolikong
gawaing pantao. Ang mga simbolong ito
ay binubuo ng mga tunog na nililikha ng
aparato sa pagsasalita at isinasaayos sa
mga klase at patern na lumilikha sa isang
komplikado at simetrikal na istruktura.
13. Sa depinisyon ni Gleason na binanggit sa aklat ni
Rolando A. Bernales et.al, ang wika ay masistemang
balangkas ng sinasalitang tunog. Lahat ng wika ay
nakabatay sa tunog na kung tawagin ay ponema, na
ang maagham na pag-aaral nito ay tinatawag na
ponolohiya. Kapag ang ponema ay pinagsama-
sama, maaaring makabuo ng maliliit na yunit ng
salita na tinatawag na morpema. Sintaksis naman
ang tawag sa makaagham na pinag-ugnay-ugnay na
mga pangungusap. Diskors naman kapag nagkaroon
ng makahulugang palitan ng dalawa o higit pang
tao.
14. Ayon naman kay San Buenaventura (1985)
mula sa Wikipediang Tagalog: “Ang wika ay
isang larawang binibigkas at isinusulat. Isang
kahulugaan, taguan, imbakan o deposito ng
kaalaman ng isang bansa.” isang ingat-yaman
ng mga tradisyong nakalagak dito, sa madaling
salita ang wika ay kaisipan ng isang bansa
kaya’t kailanman ito’y tapat sa
pangangailangan at mithiin ng sambayanan.
Taglay nito ang haka-haka at katiyakan ng
isang bansa.
15. Ayon sa pagsusuri ni Gordon Wells, ang
wika ay may limang tungkulin:
1.Pagkontrol sa kilos at gawi ng iba.
2.Pagbabahagi ng damdamin.
3.Pagpapanatili sa pakikipagkapwa at
pagkakaroon ng intensyon sa kapwa.
4.Pangarap at paglikha.
5.Pagbibigay o pagkuha ng impormasyon.
16. Gawain:
- Itala ang mga salitang magkakatulad sa mga
kahulugang ibinigay sa wika ng mga dalubwika.
WIKA
17. KATANGIAN NG WIKA
1. ANG WIKA AY PANTAONG TUNOG-
hindi lahat ng tunog na maririnig ay maituturing
na wika. Ang wika ay nabubuong tunog sa
pamamagitan ng sangkap ng pagsasalita tulad ng
labi, dila, ngipin, ngalangala, babagtingang tinig
at iba pang bahagi ng speech organ o mga bahagi
ng katawan sa pagsasalita ng tao. Masasabing
ang wika ay wikang sinasalita, ang mga nakasulat
na mga salita ay larawan o simbolo lamang ng
wikang ginagamit.
18. 2. ANG WIKA AY MASISTEMANG BALANGKAS
May sistema ang wika. Ito ay ang
palatunugan(ponolohiya),
palabuuan(morpolohiya), at
palaugnayan(sintaks). Mapapatunayan din
ito sa pamamagitan ng kataga, ang gamit ng
katinig at patinig sa pagbuo ng salita (PK, KP,
KPK, KKP, KPKK, KKPK, KKPKK). Gayundin ang
gamit, ayos at anyo ng pangungusap (nauuna
ang simuno sa panaguri o ang panaguri sa
simuno).
19. 3. ANG WIKA AY ARBITRARYO
Ang wika ay pinili at isinaayos ang mga
tunog sa paraang pinagkasunduan sa isang
pook o lugar. Ang pagbabagong naganap ay
dala marahil ng impluwensya ng ibang
bansang naging kaugnay ng isang bansa dahil
sa pampulitika, panlipunan o pang-
ekonomiyang karanasan.
TAGALOG PAMPANGA PANGASINAN AKLAN WARAY
baliktad baligtad baliktar baliskad balikad
20. 4. ANG WIKA AY PATULOY NA NAGBABAGO O
DAYNAMIKO
Ang panahon ay patuloy na nagbabago kaya ang
pamumuhay ng tao ay nagbabago din dulot ng
agham at teknolohiya. Gayundin ang wika, patuloy
lumalawak ang talasalitaan ng wika kaya kailangang
mabago rin ang ortograpiya at alfabeto maging ang
sistema ng palabaybayan.
ALIBATA (17) ABAKADA (20)
ALPABETO (20+8)
ABICEDARIO (31)
ALFABETO (28)
21. 5. ANG WIKA AY KABUHOL NG KULTURA
Ang wika at kultura ay dalawang bagay na
hindi pwedeng paghiwalayin. Nakikilala
ang kultura ng isang tao ayon sa kanyang
wikang ginagamit. Sa pamamagitan ng
wika, nakakaalam at nagkakaugnayan sa
pamumuhay, saloobin, tradisyon, mithiin
at paniniwala ang mga tao.
22. 6. ANG WIKA AY KOMUNIKASYON
Ang wika ay behikulo ng
komunikasyon ng dalawang taong
nag-uusap. Ginagamit ang wika
upang ipahayag ang ating
damdamin, pangangailangan, at
iniisip. Ang wika ay ginagamit sa
pakikipagtalastasan sa lahat ng
pagkakataon.
23. 7. ANG WIKA AY MALIKHAIN
Taglay ng wika ang set ng mga
tuntunin na makapagbubuo ng kahit
na anong haba ng pangungusap.
Naging malikhain din ito sa paraang
nakabubuo tayo ng tula, kuwento,
awitin, sanaysay at iba pang akdang
pampanitikan gamit ang wika.
24. 8. ANG WIKA AY NATATANGI
Ang bawat wika ay may kanyang set ng mga tunog,
mga yunit panggramatika at kanyang sistemang
palaugnayan. Ang bawat wika ay may katangiang
pansariling naiiba sa ibang wika. Walang wika na
magkatulad na magkatulad. Kung may
pagkakatulad marahil ito ay nasa piling salita
lamang.
“kung anong bigkas ay siyang sulat, kung anong
baybay ay siyang basa”
25. 1. BOW WOW- Kalikasan. Dito ang tunog ng nalikha
ng kalikasan, anuman ang pinagmulan ay ginagad
ng tao.
2. DING-DONG- Bagay. Ipinalagay sa teoryang ito na
ang lahat ng bagay sa kapaligiran ay may sariling
tunog na siyang kumakatawan sa nasabing bagay.
Tinawag ito ni Max Muller na simbolismo ng
tunog.
3. POOH POOH- Tao. Ipinalalagay na ang tao ang
siyang lumikha ng tunog at siya ring nagbibigay ng
kahulugan. Dahil sa hindi sinasadya ay napabulalas
26. sila bunga ng mga masisidhing damdamin tulad ng
sakit, tuwa, sarap, kalungkutan, takot, pagkabigla,
atbp.
4. YO-HE-HO- Pinaniniwalaan ng linggwistang si A. S.
Diamond (2003) na ang tao ay natutong magsalita
bunga diumano ng kanyang pwersang pisikal.
5.TA-TA- sa mga kumpas at galaw ng kamay na
ginagawa ng mga tao sa mga partikular na okasyon
ay ginaya ng dila hanggang ito ay mag-produce ng
tunog at natutong magsalita ang mga tao. Ang
tawag dito ay ta-ta na sa France ay paalam o
goodbye.
27. 6. SING-SONG- Inimungkahi ng linggwistang si
Jesperson na ang wika ay nagmula sa paglalaro,
pagtawa, pagbulong sa sarili, panliligaw.
Iminungkahi pa niya na taliwas sa iba pang teorya,
ang mga unang salita ay sadyang mahahaba at
musikal, at hindi bulalas.
7. TA-RA-RA-BOOM-DE-AY- sa mga tunog na galing
sa mga ritwal ng mga sinaunang tao ang naging
daan upang matutong magsalita ang tao. Ang mga
sayaw, sigaw, incantation at mga bulong ay
binigyan nila ng kahulugan at sa pagdaan ng
panahon ito ay nagbago-bago.
28. 8. HOCUS-POCUS – Nayon kay Boeree (2003),
maaaring ang pinanggalingan ng wika ay tulad ng
mahikal o relihiyosong aspeto ng pamumuhay ng
ating ninuno.
9.EUREKA!- sadyang inimbento ang wika ng ating mga
ninuno.
10.RENE DESCARTES- hindi pangkaraniwang hayop
ang tao kung kaya’t likas sa kaniya ang gumamit ng
wika na aangkop sa kaniyang kalikasan bilang tao.
May aparato ang tao lalo na sa kaniyang utak
gayundin sa pagsasalita upang magamit sa mataas
at komplikadong antas ng wika.
29. 11.PLATO- nalikha ang wika bunga ng
pangangailangan. Necessity is the mother of all
invention. Sa paniniwalang ito, gaya ng damit,
tirahan at pagkain, pangunahing pangangailangan
din ng tao ang wika kung kaya’t naimbento ito ng
tao.
12.CHARLES DARWIN- nakikipagsapalaran ang tao
kung kaya’t nabuo ang wika. Survival of the fittest,
elimination of the weakest. Ito ang simpleng batas
ni Darwin. Upang mabuhay ang tao, kailangan niya
ng wika. Ito ay nakasaad sa aklat ni Lioberman
(1975) na may pamagat na “On the Origin of
Language”.
30. ANTAS NG WIKA
1. PABALBAL/BALBAL- may katumbas itong “slang”
sa Ingles at itinuturing na pinakamababang antas
ng wika.
-Mga salitang pangkalye o panlansangan.
-Tinatawag din itong singaw ng panahon
sapagkat bawat panahon ay may nabubuong
mga salita.
-Pinakamababang antas ng wika na karaniwang
ginagamit sa lansangan.
31. -Karaniwan itong nabubuo ng isang grupo tulad ng
mga bakla na nagsisilbing koda nila sa kanilang
pakikipag-usap.
Halimbawa:
parak- pulis
eskapo- takas sa bilangguan
istokwa- naglayas
juding- bakla
tiboli- tomboy
balbonik- taong maraming balahibo
brokeback- lalaki sa lalaking relasyon
lobat- lupaypay
32. 2. KOLOKYAL/PAMBANSA- mga salitang ginagamit sa
pang-araw-araw na hinalaw sa pormal na mga
salita.
-Nagtataglay ng kagaspangan ang mga salitang ito
subalit maari rin naman maging repinado batay sa
kung sino ang nagsasalita gayon din sa kanyang
kinakausap.
-Ginagamit sa okasyong impormal at isinaalang-alang
dito ang salitang madaling maintindihan.
Halimbawa: alala, lika, naron, kanya-kanya- antay,
lugal, utol, atsay, tisay
33. 3. LALAWIGANIN- ang wikang ito ay ginagamit sa
isang rehiyon at ang mga tagaroon lamang ang
nakauunawa nito kung ang pagbabatayan ay ang
wikang pambansa.
Halimbawa:
TAGALOG ILOKANO CEBUANO BIKOLANO
aalis pumanaw molakaw mahali
kanin inapoy Kan-on maluto
alikabok tapok abug alpog
paa saka tiil bitis
ibon bilit langgam gamgam
