Proposta prévia à realizaçom do Plan Lingüístico de Centro 2015-2018 do IES Illa de Arousa

1. PLAN LINGÜÍSTICO DE CENTRO
POR QUE E PARA QUE
IES Illa de Arousa

2. COMPETENCIA COMUNICATIVA
A comunicación ocupa o 80% da actividade humana

3. COMPETENCIA COMUNICATIVA
Un 45% a Escoitar Un 30% a Falar
Un 16% a Ler Un 9% a Escribir

4. COMPETENCIA LINGÜíSTICA
Habilidade para utilizar a lingua, é dicir, para expresar e
interpretar conceptos, pensamentos, sentimentos, feitos e
opinións a través de discursos orais e escritos e para
interactuar lingüísticamente en todos os posíbeis contextos
sociais e culturais.

5. SUBCOMPETENCIAS BÁSICAS
CAPACIDADE MODALIDADE
EXPRESIÓN PRODUCIÓN
COMPRENSIÓN
ORAL / ESCRiTA
FALAR ESCOITAR
INTERAC
CIONAR
ESCRIBIR LER

6. SUBCOMPETENCIAS BÁSICAS
Presenza transversal en todo o proceso de ensino-
aprendizaxe

7. SUBCOMPETENCIAS BÁSICAS
...ou non

8. ÁREAS NON LINGÜÍSTICAS
Que traballan coa língua

9. ÁREA de CIENCIAS
●Comprender e expresar mensaxes científicas utilizando a linguaxe oral e escrita con
propiedade así como outros sistemas de notación e de representación cando sexa preciso.
●Utiliza-los conceptos básicos das Ciencias da Natureza para elaborar unha interpretación
científica dos principais fenómenos naturais, así como para analizar e valorar algúns
desenvolvementos e aplicacións tecnolóxicas de especial relevancia.
●Aplicar estratexias persoais, coherentes cos procedementos da Ciencia, na resolución de
problemas: identificación do problema, formulación de hipóteses, planificación e realización de
actividades para contrastalas, sistematización e análise dos resultados e comunicación dos
mesmos.
Obxectivos Xerais de Etapa

10. ÁREA de CIENCIAS
●
Explicar oralmente ou por escrito es etapas sucesivas dun experimento.
●
Argumentar as afirmacións de carácter científico e técnico.
●
Utilizar un léxico preciso na expresión dos fenómenos naturais.
●
Transmitir ideas sobre a natureza.
Competencias básicas 1ºESO

11. ÁREA de SOCIAIS
●
Adquirir e empregar o vocabulario específico que ofrecen as ciencias sociais para que a súa
incorporación ao vocabulario habitual aumente a precisión no uso da linguaxe e enriqueza a
comunicación.
●
Obter, comprender e relacionar información verbal, escrita, gráfica, icónica, estatística e
cartográfica procedente de fontes diversas, incluídas as que corresponden ao contorno físico e
social, aos medios de comunicación e ás tecnoloxías da información. Aprender a tratala de
xeito autónomo e crítico de acordo co fin perseguido, e comunicala aos demais de maneira
organizada e intelixible.
●Realizar tarefas en grupo e participar en debates cunha actitude construtiva, crítica e
tolerante, fundamentando adecuadamente as opinións e valorando o diálogo como unha vía
necesaria para a solución dos problemas humanos e sociais.
Obxectivos Xerais de Etapa

12. ÁREA de SOCIAIS
●
Utilizar o vocabulario relacionado coa Prehistoria.
●
Comprender un texto narrativo (O achado das pinturas de Altamira).
●
Buscar as ideas básicas do tema e interpretar e organizar a información.
●
Elaborar respostas escritas.
Competencias básicas 1ºESO
(Tema 2)

13. ÁREA de MATEMÁTICAS
● Incorporar á linguaxe habitual os modos de argumentación e as formas de expresión
matemática (numérica, alxébrica, xeométrica, gráfica, probabilista, etc.), tanto nas situacións
que se suscitan na vida cotiá como nas procedentes dos ámbitos matemático ou científico, co
obxecto de mellorar a comunicación e promover a reflexión sobre as propias actuacións.
●
Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes da información para, con sentido
crítico, adquirir novos coñecementos. Adquirir una preparación básica no campo das tecnoloxías,
especialmente as da información e a comunicación.
●Fortalecer a capacidade de razoamento, actuando ante os problemas que se suscitan na vida
cotiá de acordo con modos propios da actividade matemática, tales como a exploración
sistemática de alternativas, as preguntas ante as apreciacións intuitivas, a flexibilidade para
modificar o punto de vista, a precisión na linguaxe, a xustificación dos razoamentos, a
perseveranza na procura de solucións ou a necesidade da súa verificación. .
Obxectivos Xerais de Etapa

14. ÁREA de MATEMÁTICAS
●
Saber relacionar a información dun texto cos conceptos numéricos aprendidos.
●
Saber expresar os procedementos utilizados na resolución dun problema
relacionado con números decimais.
●
Entender un texto e discernir se as unidades de medida utilizadas se axustan ao
contexto.
●
Expresar un razoamento poñendo coidado nas unidades utilizadas.
●
Saber describir correctamente unha figura plana ou espacial.
●
Saber expresar explicacións científicas baseadas nos conceptos xeométricos
aprendidos.
●
Analizar información dada, utilizando os coñecementos adquiridos.
Competencias básicas 1ºESO

15. ÁREA de MÚSICA
● Utilizar a voz, o corpo, obxectos, instrumentos e dispositivos electrónicos para expresar ideas
e sentimentos, enriquecendo as propias posibilidades de comunicación e respectando
outras formas distintas de expresión.
●
Recoñecer as características de diferentes obras musicais como exemplos da creación artística
e do patrimonio cultural, recoñecendo as súas intencións e funcións e aplicando a
terminoloxía apropiada para describilas e valoralas criticamente.
●
Utilizar de forma autónoma diversas fontes de información -medios audiovisuais, internet,
textos, partituras e outros recursos gráficos- para o coñecemento e gozo da música
●
Comprender e valorar as relacións entre a linguaxe musical e outras linguaxes e ámbitos de
coñecemento, así como a función e o significado da música en diferentes producións
artísticas e audiovisuais e nos medios de comunicación.
Obxectivos Xerais de Etapa

16. ÁREA de MÚSICA
●
Ser quen de comunicar axeitadamente e con rigor valoracións persoais sobre as
distintas manifestacións musicais coñecidas con anterioridade na aula
●
Empregar a terminoloxía musical axeitada para comunicar aos demais xuízos
sobre aquelas pezas que gozan dunha especial relevancia.
●
Identificar no ámbito cotián situacións nas que se produce un uso indiscriminado
do son, analizando as súas causas e propoñendo solucións posibles.
Criterios de avaliación 2ºESO

17. ÁREA de EDUCACIÓN FÍSICA
A Educación Física, polo seu carácter aberto, flexible e amplo supón un espacio inmellorable para
o desenrolo das competencias básicas. Por iso ten influencia na maioría das competencias básicas:
*Competencia en comunicación lingüística: a través de calquera tarefa que desenvolva a
expresión oral, a lectura e a escritura. Cun vocabulario propio e moi extenso como é
no caso da actividade física e o deporte.
Obxectivos Xerais de Etapa

18. ÁREA de EDUCACIÓN FÍSICA
●
Expresar e comunicar, de forma individual e colectiva, estados emotivos e
ideas utilizando as combinacións de algúns elementos da actividade física como
espacio, tempo e intensidade.
Criterios de avaliación 2ºESO

19. ÁREA de FÍSICA e QUÍMICA
●
Comprender e utilizar o método científico para expor e resolver situacións reais,
sexan do ámbito das ciencias ou non, aplicando os conceptos básicos estudados para
interpretar os fenómenos naturais e utilizando con propiedade a linguaxe para
expresar mensaxes científicas.
●
Buscar, seleccionar e interpretar información científica a partir das fontes
dispoñibles, incluíndo as tecnoloxías da información e a comunicación.
Obxectivos Xerais de Etapa

20. ÁREA de FÍSICA E QUÍMICA
●
Utilizar con precisión a terminoloxía específica da Química e a Física.
●
Expresar de forma encadeada os razoamentos físico-químicos.
●
Narrar e argumentar modelos físico-químicos.
●
Redactar os pasos esenciais dunha procura científica.
●
Ler e comprender textos científicos de distintas épocas.
●
Localizar as ideas principais dun texto científico.
●
Resumir ideas ou pensamentos científicos.
●
Debater Aprol da utilización que fai o home dos avances científicos.
COMPETENCIAS 3ºESO

21. ÁREA de EDUCACIÓN PLÁSTICA
●
Adquirir e empregar con precisión a terminoloxía específica da linguaxe plástica
e visual.
●
Expresarse con creatividade, utilizando as diversas ferramentas e técnicas plásticas e
visuais, relacionándoas con outras linguaxes e aplicando nas súas creacións as
tecnoloxías da información e da comunicación máis axeitadas.
●
Aplicar as distintas técnicas de traballo cooperativo fomentando a responsabilidade e
favorecendo o diálogo e a comunicación.
●
Respectar os valores e as normas no proceso comunicativo e integralos na expresión
de ideas a través de mensaxes visuais con disposición construtiva ante novos retos.
Obxectivos Xerais de Etapa

22. ÁREA de EDUCACIÓN PLÁSTICA
●
Diferenciar imaxes pola súa funcionalidade: persuasivas, informativas, etc.
●
Clasificar anuncios publicitarios gráficos, pola relación establecida entre as
imaxes e o texto.
●
Compoñer unha imaxe con texto, que sirva para: portada de cd, adhesivo,
póster, cartel, etc. (a escoller polo alumno).
●
Distinguir os distintos tamaños de plano en calquera das linguaxes
secuenciais: cómic, fotonovela, cinema.
CRITERIOS de AVALICIÓN 1ºESO

23. ÁREA de TECNOLOXÍAS
●
Analizar os obxectos e sistemas técnicos para identificar os seus elementos e as
funcións que realizan, explicar o seu funcionamento, utilizalos e controlalos de
diversas formas, e recoñecer as condicións fundamentais que interveñen no seu deseño
e construción.
●
Abordar con autonomía e creatividade, individualmente e en grupo, problemas
tecnolóxicos traballando de forma ordenada e metódica para estudar o problema,
recompilar e seleccionar información procedente de distintas fontes, elaborar a
documentación pertinente, concibir, deseñar, planificar e construír obxectos ou
sistemas que resolvan o problema e avaliar a súa idoneidade desde distintos puntos de
vista.
●
Actuar de xeito dialogante, flexible, responsable e voluntario no traballo en equipo,
na procura de solucións, na toma de decisións e na execución das tarefas
encomendadas con actitude de respecto, cooperación, tolerancia e solidariedade.
●
Expresar e comunicar ideas e solucións técnicas, así como explorar a súa viabilidade
e alcance utilizando os medios tecnolóxicos, os recursos gráficos, a simboloxía e o
vocabulario axeitados.
Obxectivos Xerais de Etapa

24. ÁREA de TECNOLOXÍAS
A contribución á competencia en comunicación lingüística realízase
a través da adquisición de vocabulario específico, que ten que
utilizarse nos procesos de busca, análise, selección, resumo e
comunicación de información. A lectura, interpretación e redacción
de informes e documentos técnicos contribúe ao coñecemento e á
capacidade de utilización de diferentes tipos de textos e das súas
estruturas formais.
COMPETENCIAS 2ºESO

25. - Ensinar a convivir e ensinar a comportarse:
Como medio para o desenvolvemento e crecimiento da capacidade
de relación e convivencia, son obxecto de atención as habilidades
sociais que permiten ao alumnado entablar unhas relacións máis
ricas e positivas cos outros. Asimesmo, cobran importancia as
dinámicas grupais que axudean aos alumnos/as a desenvolver
capacidades de comunicación e actitudes de respeto.
PLAN DE ACCIÓN TITORIAL
PLAN DE ORIENTACIÓN

26. PLAN DE ORIENTACIÓN
Poñer exemplos de habilidades sociais é citar calquera conduta hábil de comunicación
interpersoal, por exemplo:
●
Saber escoitar,
●
saber eloxiar o ben feito, saber desculparse polo mal feito,
●
saber dicir non, e presentar una queixa e tamén saber recibila,
●
saber mostrar desacordo,
●
saber negociar ou porse dacordo con quen non estaba dacordo,
●
saber expresar os sentimentos e facer frente ao medo ao ridículo ou ao fracaso.
É dicir, ter habilidades sociais é ser persoa, relacionarse ben coas demais, ser auténtico
e asertivo.
PROGRAMA DE HABILIDADES SOCIAIS

27. PROXECTO LINGÜíSTICO de CENTRO
Plan que pretende traballar e mellorar a competencia en
comunicación lingüística.
Aborda a aprendizaxe
lingüística dunha
maneira integrada e
interdisciplinar en todas
as áreas do currículum

28. PLAN LINGÜÍSTICO de CENTRO
O Plan Lingüístico de Centro (PLC) é algo máis que acordar
canto descontamos nas cualificacións por faltas ortográficas...

29. PLAN LINGÜÍSTICO de CENTRO
… e tamén algo máis que repartir áreas para galego e áreas
para castelán...

30. PLC: APARTADOS
1. TAREFAS INTERDISCIPLINARES CONSENSUADAS
2. ACTUACIÓNS PLAN DE PLURILINGÜISMO
3. ATENCIÓN À DIVERSIDADE LINGÜÍSTICA
4. INTEGRACIÓN DAS HABILIDADES LINGÜÍSTICAS en ÁREAS
NON LINGÜÍSTICAS
5. PLANIFICACIÓN, SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DAS
ACTUACIÓNS

31. Proxecto lector: que lemos e como
1. TAREFAS INTERDISCIPLINARES CONSENSUADAS

32. Traballos de
investigación en
todas as materias
● Informe
● Monografía
● Proxecto científico-
tecnolóxico
● Traballo de
investigación
autónomo
1. TAREFAS INTERDISCIPLINARES CONSENSUADAS

33. Proxecto interdisciplinar anual
1. TAREFAS INTERDISCIPLINARES CONSENSUADAS

34. Programa de Técnicas de Estudo e Habilidades
Intelectuais.
1. TAREFAS INTERDISCIPLINARES CONSENSUADAS

35. Traballo en equipos cooperativos en todas as áreas
1. TAREFAS INTERDISCIPLINARES CONSENSUADAS

36. Compromiso de escritura e fala correcta adecuada
1. TAREFAS INTERDISCIPLINARES CONSENSUADAS

37. Situación de partida: comunidade multilingüe
2. ACTUACIÓNS PLAN DE PLURILINGÜISMO

38. Punto de partida sociolingüístico do centro
2. ACTUACIÓNS PLAN DE PLURILINGÜISMO

39. O PLC debe garantir:
● Que o alumnado con galego como L1 poida mantela
e consolidar unha competencia plena nela.
● Que o alumnado con castelán como L1 adquira
plena competencia en galego ofrecéndolle espazos e
momentos de uso.
● Que o alumnado adquira plena competencia en
castelán.
● Que o alumnado adquira a competencia establecida
noutra(s) L3
2. ACTUACIÓNS PLAN DE PLURILINGÜISMO

40. Establecemento de lingua vehicular para as distintas
áreas e materias
2. ACTUACIÓNS PLAN DE PLURILINGÜISMO

41. Participación en Plans de Plurilingüismo: seccións
bilingües, lectorados, intercambios, etc.
2. ACTUACIÓNS PLAN DE PLURILINGÜISMO

42. Consensos entre os Departamentos Lingüísticos: CIL
2. ACTUACIÓNS PLAN DE PLURILINGÜISMO

43. Consensos entre os Departamentos Lingüísticos e non
Lingüísticos: determinación de produtos finais.
2. ACTUACIÓNS PLAN DE PLURILINGÜISMO

44. Ecoloxía lingüística como valor: canta máis variedade,
máis riqueza.
3. ATENCIÓN À DIVERSIDADE LINGÜÍSTICA

45. Ecoloxía lingüística como valor: tamén dentro da
propia lingua.
3. ATENCIÓN À DIVERSIDADE LINGÜÍSTICA

46. Plan de Acollida para
alumnado inmigrante:
estratexias para traer
a(s) súa(s) variedade á
aula.
3. ATENCIÓN À DIVERSIDADE LINGÜÍSTICA

47. Atención ás distintas
capacidades
lingüísticas do
alumnado: ofrecer
variedade de contextos
de uso.
3. ATENCIÓN À DIVERSIDADE LINGÜÍSTICA

48. Comprensión/expresión de discursos orais...
4. INTEGRACIÓN DAS HABILIDADES LINGÜÍSTICAS en ÁREAS
NON LINGÜÍSTICAS

49. ...sempre vinculados á produción.
4. INTEGRACIÓN DAS HABILIDADES LINGÜÍSTICAS en ÁREAS
NON LINGÜÍSTICAS

50. O proceso de lectura: campo de batalla
4. INTEGRACIÓN DAS HABILIDADES LINGÜÍSTICAS en ÁREAS
NON LINGÜÍSTICAS

51. O proceso de lectura: dimensións
4. INTEGRACIÓN DAS HABILIDADES LINGÜÍSTICAS en ÁREAS
NON LINGÜÍSTICAS
Velocidade Lectora
Fluidez Lectora
Aprendizaxe de
Vocabulario
Comprensión Lectora

52. O proceso de lectura: micro-habilidades
4. INTEGRACIÓN DAS HABILIDADES LINGÜÍSTICAS en ÁREAS
NON LINGÜÍSTICAS
Comprensión Literal
Comprensión
Inferencial
Comprensión
Interpretativa ou Crítica
¿Qué le gusta a Claire?

53. O proceso de lectura: tipoloxías textuais
4. INTEGRACIÓN DAS HABILIDADES LINGÜÍSTICAS en ÁREAS
NON LINGÜÍSTICAS

54. O proceso de escrita
4. INTEGRACIÓN DAS HABILIDADES LINGÜÍSTICAS en ÁREAS
NON LINGÜÍSTICAS

55. O proceso de escrita: non é un saber implícito.
4. INTEGRACIÓN DAS HABILIDADES LINGÜÍSTICAS en ÁREAS
NON LINGÜÍSTICAS

56. O proceso de escrita:
planificación
4. INTEGRACIÓN DAS HABILIDADES LINGÜÍSTICAS en ÁREAS
NON LINGÜÍSTICAS

57. O proceso de escrita: variedade
4. INTEGRACIÓN DAS HABILIDADES LINGÜÍSTICAS en ÁREAS
NON LINGÜÍSTICAS

58. Establecer prioridades de traballo en calquera
dimensión educativa
5. PLANIFICACIÓN, SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DAS
ACTUACIÓNS

59. Delimitar actuacións e establecer cronograma
5. PLANIFICACIÓN, SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DAS
ACTUACIÓNS

60. Preparar formación específica: superafavor!
5. PLANIFICACIÓN, SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DAS
ACTUACIÓNS

61. Instrumentos
planificadores:
vivan os cadernos!
5. PLANIFICACIÓN, SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DAS
ACTUACIÓNS

62. Instrumentos
planificadores (e
avaliadores):
port-folios
5. PLANIFICACIÓN, SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DAS
ACTUACIÓNS

63. Temporalización
: obxectivos a
curto prazo
5. PLANIFICACIÓN, SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DAS
ACTUACIÓNS

64. Temporalización
: obxectivos a
medio e longo
prazo
5. PLANIFICACIÓN, SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DAS
ACTUACIÓNS

65. ● Revisar a situación sociolingüística do centro:
enquisa
● Revisar aquelas estratexias que xa temos en
marcha: Plan lector, p.e.
● Acordar centros de interese anuais: Curso 2014-
2015 – falar, escoitar, conversar.
● Incorporar cando menos unha actuación en
cada apartado curso a curso: mapa de tipoloxías
discursivas por áreas.
6. PROPOSTA

66. Sen tolearmos!!
6. PROPOSTA

67. ● Queixas Zas, Mercedes: A planificación lingüística no ensino.
● Gómez Vidal, Antonia e Arcos Cańete, Diego:
Hoja de ruta para elaborar un Proyecto Lingüístico de centro. Esta
presentación é case unha adaptación-resumo deste documento.
● Jover, Guadalupe e García, Jesús María: Hablar, escuchar,
conversar. Teoría y práctica de la conversación en las aulas.
Editorial Octaedro. Barcelona 2009.
6. BIBLIOGRAFÍA